Хуҫасӑр йытӑсем йышланса кайнине Кӳкеҫ ҫыннисем «Контактра» халӑх ушкӑнӗнчи «Кугеси | Общественный совет» (чӑв. Кӳкеҫ / Халӑх канашӗ) пабликра юлашки кунсенче вӗҫӗмех пӗлтереҫҫӗ. Килсӗр-ҫуртсӑрскерсен ушкӑнӗ урам тӑрӑх чупнине ҫак йӗркесене авторӗ хӑй те асӑрханӑччӗ.
Хуҫасӑр йытӑсен ыйтӑвӗ ытти ял-хулара та пур. Пӗлтӗр республикӑра 573 чӗрчуна тытнӑ. Вӗсене усрамалли пӗртен-пӗр вырӑн — Шупашкарта.
Халӗ вӗсем валли приют тӑвас шанчӑк пур. Паян ку ыйтӑва ӗҫ тӑвакан влаҫ органӗсен тата муниципалитетсен ертӳҫисемпе ирттернӗ канашлура сӳтсе явнӑ. Ҫӗнӗ Шупашкарта, Канашра, Улатӑрта тата Ҫӗмӗрлере муниципалитетсем хушшинчи приютсем тӑвасшӑн.
Хуҫи лашине прививка тутарасшӑн пулман. Куншӑн унӑн явап тытма тивнӗ.
Чӗрчуна лаша спорчӗн шкулӗнче усранӑ. Хуҫи ӑна прививка тутарасшӑн пулман, ҫавна май ытти чӗрчуна чир-чӗр ертес хӑрушлӑх пулнӑ.
Хуҫи лашана грипран, ринопневмонирен прививка тутарма хирӗҫленӗ. Ку кӑна мар, чӗрчуна унччен пӗрре те вакцинацилемен. Ҫӗнӗ Шупашкарти чӗрчунсен чирӗсемпе кӗрешекен станци ҫакна тупса палӑртнӑ та материалсене Россельхознадзорӑн Чӑваш Енри управленине ярса панӑ.
Лаша хуҫине административлӑ майпа явап тыттарнӑ, 500 тенкӗ штраф тӳлеттернӗ.
Паян Ҫӗнӗ Лапсар поселокӗнче 15 сехетре ҫынсем виҫӗ пӑшие асӑрханӑ. Малтанах вӗсен йӗлтӗр бази патӗнче курнӑ, унтан – поселокри паркра. «Про Город» хаҫата вӗсене видео ӳкерсе ярса панӑ.
Ҫӗнӗ Лапсарта пурӑнакан хӗрарӑм каланӑ тӑрӑх, малтан пӗр пӑши ҫеҫ пулнӑ. Кӑштахран тепӗр иккӗн ҫитнӗ, пӗрремӗш килнӗ пӑшие шырама тытӑннӑ.
Пӑшисем хӑрамасӑрах поселокри урамсем тӑрӑх чупнӑ. Ҫынсем вӗсем ҫине пӑхса тӗлӗннӗ.
Хӗрлӗ Чутай районӗнче чирлӗ хир сысни тупӑннӑ. Кун пирки Республикӑн патшалӑх ветеринари служби паян пӗлтернӗ.
Хир сыснине «Балхаш» сунар ҫӗрӗ ҫинче асӑрханӑ. Асӑннӑ ҫӗр лаптӑкӗ «Резон» хупӑ акционер обществин шутланать.
Анализ тума Улатимӗрти ветеринари лабораторине ярса панӑ. Унти специалистсем тискер чӗрчун Африка мурӗпе чирлине палӑртнӑ.
Чӑваш Енӗн патшалӑх ветеринари службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, чире сарӑлма парас мар тесе специалистсем халӗ тӗрлӗ ӗҫ туса ирттереҫҫӗ.
Етӗрне районӗнчи Мӑн Сӗнтӗр ялӗнче пурӑнакан 41 ҫулти арҫын ҫынна асӑрханмасӑр вӗлернӗ тесе шутлаҫҫӗ. Ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Следстви комитечӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак арҫын раштавӑн 30-мӗшӗнче Хӗрлӗ Чутай районӗнчи «Ленинсая Искра» сунар хуҫалӑхӗн территорийӗнче хир сыснине йӗрленӗ те ӑна пӑшалтан пенӗ. Анчах хайхискер чӗрчуна мар, ҫынна йӑнӑшпа пенӗ. 39 ҫулти арҫын сурана пула ҫавӑнтах вилнӗ.
Вырӑна следствин оперативлӑ ушкӑнӗ ҫитнӗ, тӗрӗсленӗ, инкеке курнисенчен ыйтса пӗлнӗ. Пуҫиле ӗҫе малалла тӗпчеҫҫӗ.
Чӑваш Енри икӗ ялта урнӑ чир тӗлӗшпе карантин йышӑннӑ. Ку йышӑнӑва раштав уйӑхӗн 2-мӗшӗнче тата 3-мӗшӗнче. Хушӑва ЧР Элтеперӗ Олег Николаев алӑ пуснӑ.
Тӑвай районӗнче Ҫӑлпуҫ ялӗнче тата Ҫӗрпӳ районӗнчи Хурӑнуй ялӗнче урнӑ чир тупса палӑртнӑран ҫак тӑрӑхсенче карантин пулнине йышӑннӑ. Ҫавна май карантина пӑрахӑҫличчен ҫак ялсенче йытӑсемпе кушаксен куравне ирттерме, зоопарка илсе кайма чӗрчунсем тытма, килти выльӑх-чӗрлӗхе сутма, ялтан йытӑсемпе кушаксене илсе тухма юрамасть.
Ватӑ арҫыннӑн судра явап тытма тивӗ. Ӑна сӑсар тытнӑшӑн 500 пин тенкӗ таран штраф тӳлеттерме е 2 ҫул таран тӗрмене хупма пултараҫҫӗ.
71 ҫулти арҫын «Пойма реки Сура» ҫутҫанталӑк заказникӗн территорийӗ ҫинче капкӑн лартнӑ. Унта сӑсар ами лекнӗ. Саккуна пӑсса чӗрчуна тытнине ЧР Ҫутҫанталӑк министерствин ӗҫченӗсем тупса палӑртнӑ. Ватӑ сунарҫа шӑпах сӑсара капкӑнран илме килнӗ чухне тытса чарнӑ.
Палӑртмалла: арҫын сунарпа 1965 ҫултанпа кӑсӑкланать, унӑн чӗрчуна тытма ирӗк те пур. Вӑл заказник территорийӗнче чӗрчунсене тытма юраманнине пӗлсех ҫакна тунӑ.
Чӳк уйӑхӗн 12-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗнчи вӑрманта пӑшалтан пенӗ сасӑ илтӗннӗ. Ун хыҫҫӑн полицейскисемпе пӗрле охотоведсем вырӑна тӗрӗслеме тухнӑ. Вӗсем тин кӑна персе вӗлернӗ пӑшие асӑрханӑ. Ку ӗҫе кам тунӑ? Ҫав ҫынна шырама тытӑннӑ.
Пӑшие персе вӗлернӗ вырӑнтан инҫех мар ку ӗҫе тума пултарнӑ браконьера тытнӑ. Вӑрнар районӗнче пурӑнакан 52 ҫулти арҫыннӑн хӑйӗн ҫумӗнче сунар пӑшалӗ, патронсем пулнӑ, тумтирӗ юнпа вараланса пӗтнӗ. Унӑн пысӑк чӗрчуна персе вӗлерме ирӗк пулман. Анчах вӑл, хӑй каланӑ тӑрӑх, чӑтса тӑрайман – пӑшие курсан персе вӗлернӗ.
Арҫынна куншӑн ҫур миллион тенкӗ таран штраф тӳлеттерме пултараҫҫӗ.
Етӗрне хулинчи Ямоз микрорайонта карантин пулнине палӑртнӑ. Ку чӗрчунсен урнӑ чирӗпе ҫыхӑннӑ. Хушӑва ЧР Элтеперӗ Олег Николаев алӑ пуснӑ.
Карантин ятарлӑ хушуччен, чӗрчун урнӑ чирпе аптӑраман тӗслӗх икӗ эрне пулмасан, вӑйра пулӗ. Хушӑва вара паян, чӳк уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, алӑ пуснӑ.
Карантин вӑхӑтӗнче асӑннӑ микрорайонта йытӑсемпе кушаксен куравне ирттерме, тискер чӗрчунсене зоопарк валли тытма, килти выльӑха сутма, йытӑ-кушака республика тулашне илсе тухма юрамасть.
Шупашкарта Богданкӑра авари пулнӑ: машина хир сысни ҫине пырса кӗнӗ. Чӗрчун вилнӗ, машина та самаях сиенленнӗ.
Авари Богданкӑран М-7 ҫул ҫине тухнӑ ҫӗрте 20 сехет те 10 минутра пулнӑ. Ҫакна курнӑ ҫынсем каланӑ тӑрӑх, аварие икӗ машина лекнӗ: «Форд» тата «Шевроле». «Фодӑн» малти пайӗ вӑйлах сиенленнӗ, малти бампер арканнӑ. Унӑн рулӗ умӗнче хӗрарӑм ларнӑ. Телее, вӑл аманман.
Хир сысни вара тӳрех вилнӗ. Вӑл малтан пӗр машина айне кӗрсе кайнӑ, унтан – теприн айне. Унӑн вили ҫул айккинче выртнӑ. Хир сысни самаях пысӑк пулнӑ.
+12.5 °C