Чӑваш Енре чӳк уйӑхӗн 8-мӗшӗччен кӑшӑлвирус сарӑлнине пула суту-илӳ центрӗсем ӗҫлемеҫҫӗ. Апат-ҫимӗҫ лавккисем ҫеҫ уҫӑ. Зоолавккасене те хупнӑччӗ. Анчах ҫынсем кӑмӑлсӑрланнине кура-тӑр, ЧР Элтеперӗ Олег Николаев вӗсене хупни йӑнӑш пулнине пӗлтернӗ.
Паян Правительство ҫуртӗнче ку ыйтӑва сӳтсе явнӑ. Элтепер патне зоолавккасене уҫмалли пирки нумай ыйту килме пуҫланӑ. Ара, чӗрчунсене ҫитермелли хӑш-пӗр апата, препаратсене ахаль лавккара туянаймӑн. Ҫавна май Олег Николаев хушӑва улшӑнусем кӗртмеллине каланӑ.
«Вӗсем ятарлӑ лавккасем. Паллах, вӗсен ӗҫлемелле. Ку пирӗн йӑнӑш, ӑна часрах тӳрлетмелле», — тенӗ Элтепер.
Патӑрьел районӗнче пурӑнакан арҫын саккуна пӑсса тискер чӗрчунсене тытнӑ тесе шутлаҫҫӗ. Кун пирки ШӖМ пӗлтерет.
Юпа уйӑхӗн 8-мӗшӗнче каҫхи 9 сехетре Ыхракасси тата Чӑваш Ишекӗ ялӗсен хушшинчи уйра ҫул-йӗрпе патруль службин ӗҫченӗсем арҫын машинӑпа ҫӳренине асӑрханӑ. Унӑн машининче пӑшал тупнӑ, багажникре мулкач вилли выртнӑ.
Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, 30 ҫулти арҫын тискер чӗрчунсене машинӑпа хӑваласа пенӗ. Кун пек тума вара юрамасть. Вӑл хӑйӗн айӑпне йышӑннӑ, тӑкака саплаштарма та хатӗр.
Авӑн уйӑхӗн 11-мӗшӗнче ҫӗрле Тӑвай районӗнче ҪҪХПИ инспекторӗсем «ВАЗ-2115» машинӑна чарнӑ. Водителӗ тата пассажирсем пӑлханни сисӗннӗ. Ахальтен мар. Машинӑн хыҫалти пайӗ те самаях анса ларнӑ.
Инспекторсем машина багажникӗнче виҫӗ хир сыснин вакланӑ пайӗсене тупнӑ. Вӗсене михӗсене чиксе хунӑ. Кунсӑр пуҫне салонра виҫӗ пӑшал тупнӑ. Арҫынсен пӑшалпа усӑ курма тата тискер чӗрчунсене пеме ирӗк паракан документсем ҫумра пулман.
Кайран ҫакӑ палӑрнӑ: пӑшалсене регистрациленӗ. Халӗ тӗрлӗ экспертиза ирттереҫҫӗ.
Шупашкарти Андриян Николаев ячӗллӗ паркри «Ковчег» зоокӗтесре пурӑнакан макака юбилейне паллӑ тунӑ. Маруся ятлӑскер 30 ҫул тултарнӑ.
Макакӑсем 15-20 ҫул кӑна пурӑнаҫҫӗ Анчах ҫак упӑтесене лайӑх пӑхсан вӗсен пурнӑҫӗ вӑрӑмланать, 30-35 ҫул таранах ҫитееҫҫӗ.
Зоокӗтес ӗҫченӗсем палӑртнӑ тӑрӑх, Маруся питӗ ӑслӑ упӑте. Ӑна ҫаралнӑ кунӗнче савӑнтарас тесе уяв сӗтелӗ хатӗрленӗ: грейпфрут, арпус тата хӑяр ҫитернӗ.
Китайӑн кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ енчи Юньнань провинцийӗн влаҫӗсем кӑҫалхи ака уйӑхӗнчен пуҫласа миграцине тухнӑ тискер слон кӗтӗвне пула ҫак тӑрӑхра пурӑнакан 150 пин ытла ҫынна эвакуациленӗ. Кун ҫинчен «Xinhuanet» агентство пӗлтерет.
Унӑн информацийӗ тӑрӑх, ази слонӗсем ҫулҫӳреве кӑҫалхи ака уйӑхӗнче тухнӑ. Ака уйӑхӗн 16-мӗшӗнчен пуҫласа чӗрчунсем 1,3 пин ытла ҫухрӑм утнӑ, вӗсем ҫывхарнине курсан вырӑнти ҫынсене вӑхӑтлӑха куҫарнӑ.
Пысӑк кӳлепеллӗ чӗрчунсене ҫӗр ҫинчен те, сывлӑшран та, пилотсӑр вӗҫекен аппаратсемпе те сӑнанӑ. Кӗтӳ куҫнӑ май слонсем валли апат хӑварса пынӑ. Агентство палӑртнӑ тӑрӑх, слонсем пӗтӗмӗшле 110 кун хушшинчи ҫулҫӳревре вӗсене валли хатӗрленӗ 180 тонна апата ҫисе янӑ. Слонсене сӑнаса пымашкӑн пурӗ 25 пин ытла полицейскине явӑҫтарнӑ, 973 пилотсӑр вӗҫекен аппаратпа усӑ курнӑ, ку тапхӑрта 15 пин ытла васкавлӑ пулӑшу машини ӗҫленӗ, 150 пине яхӑн ҫынна эвакуациленӗ.
Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, слонсен ҫакнашкал ҫулҫӳревӗ кӳнӗ сиен тӑкакӗ миллионшар долларпа танлашнӑ. Ҫав вӑхӑтрах, вӗсене Китай патшалӑхӗнче ҫӳллӗ шайра сыхланине пула, слонсене ни вӗлерме, ни транспорт ҫине тиесе куҫарма, унсӑр пуҫне алӑпа тӗкӗнме те юраман пулнӑ.
Якутире Ваҫка ятлӑ хура кушак аҫи тискер упана хирӗҫ тӑрса тискер кайӑка хуҫисем йӗркеленӗ лагерьтен хӑваласа янӑ. Чӗрчуна хирӗҫ тӑнине ӳкернӗ видеопа Life Shot Telegram-канал паллаштарать.
Кадрта хӑмӑр упа ҫынсен канмалли вырӑнне пырса тухни курӑнать. Тискер кайӑка кӑвайт ҫинче хатӗрлекен апат шӑрши илӗртнӗ пулас. Апла пулин те тискер кайӑкӑн апат патне те, канакансем патне те ҫитме май килмен — ун ҫулӗ ҫине Ваҫка кушак аҫи тухса тӑнӑ.
Хӑйӗн тӑшманӗ кӳлепипе темиҫе хут пысӑкрах пулнӑ пулин те, Ваҫка каялла чакман, ҫурӑмне авса, упа ҫине ҫилӗллӗн чашкӑрса тӑнӑ. «Ваҫка, лӑплан! Пире ун чухлӗ аш кирлӗ мар!» — шӳт туса илнӗ кушак аҫине ӳкерекен хуҫи. Раҫҫей ҫынни хӑйӗн кушакне чӗнсе илме хӑтланнӑ, анчах лешӗ вырӑнтан та тапранман.
Упа темиҫе хут та кушака хирӗҫ урипе хӑмсарса илнӗ, хыҫалти урисем ҫине хаяррӑн тӑнӑ, ҫапах та юлашкинчен харсӑр кушакпа тытӑҫас мар тенӗ пулас та, каялла, вӑрманалла кӗрсе кайнӑ. Кушак хуҫине самай тӗлӗнтернӗ, вара вӑл ӑна «чи пысӑк аш татӑкӗпе» хӑналама сӑмах панӑ.
Етӗрне районӗнчи чӗрчунсен чирӗсемпе кӗрешекен станци пӗлтернӗ тӑрӑх, хӗрарӑма урнӑ тилӗ ҫыртнӑ. Ӑна тухтӑрсен пулӑшӑвӗ кирлӗ пулнӑ.
Утӑ уйӑхӗн 6-мӗшӗнче Етӗрне хулинчи Тимерязев урамӗнче пурӑнакан хӗрарӑм ҫӳп-ҫап йӑтса тухнӑ. Хайхискер контейнер патӗнче тилӗ ларнине курнӑ. Чӗрчун ӑна тапӑннӑ та ҫыртса илнӗ.
Хӗрарӑм районти пульницӑна пулӑшу ыйтма кайнӑ. Ҫав кунах контейнер патӗнче тилӗ виллине тупнӑ. Ӑна хутаҫа чиксе тӗпчев тума янӑ. Вырӑна дезинфекциленӗ. Халӗ паллӑ: тилӗ чӑнах та урнӑ чирпе аптӑранӑ.
Етӗрне хулинче – карантин. Ҫакна урнӑ чире пула йышӑннӑ. Хушӑва ЧР Элтеперӗ Олег Николаев ӗнер алӑ пуснӑ.
Хушура палӑрнӑ тӑрӑх, Етӗрне хули тӑрӑхӗнче карантин ятарлӑ хушу тухиччен тӑсӑлӗ. Урнӑ чир ҫӑлкуҫне Тимирязев урамӗнчи 20-мӗш ҫурт ҫывӑхӗнче вырнаҫнӑ ҫӳп-ҫап контейнерӗнче тупнӑ.
Карантин вӑхӑтӗнче хуларан чӗрчунсене илсе тухма, вӗсене илсе килме, тӑватӑ ураллӑ туссен куравне, ытти мероприятие йӗркелеме юрамасть. Ҫавӑн пекех тискер чӗрчунсене зоопарк валли тытма чарнӑ.
«Ергаки» наци паркӗнче упа туристсен ушкӑнӗ ҫине тапӑннӑ хыҫҫӑн пӗр ҫамрӑк ача вилнӗ, тепри аманнӑ. Кун пирки журналистсене вырӑнти ИӖМ-ӗн тӗп комитетӗнче пӗлтернӗ.
«13 ҫынтан тӑракан туристсен ушкӑнне упа тапӑннӑ хыҫҫӑн икӗ ҫын шар курнӑ, вӗсенчен пӗри, 16 ҫулти ҫамрӑк ача, вилнӗ», — каласа панӑ ведомствӑра.
ИӖМ хыпарланӑ тӑрӑх, хальхи вӑхӑтра туристсене маршрутран кӑлараҫҫӗ. Красноярск крайӗпе Хакассин Тӗпчев комитечӗн управленийӗ чӗрчун ҫынсем ҫине мӗн сӑлтавпа тапӑннине тӗпчеме пуҫланӑ. Вырӑна следствипе операци ушкӑнӗ тухса кайнӑ.
Каярахпа «Ергаки» ҫутҫанталӑк паркӗн ӗҫченӗсем чӗрчуна персе вӗлерни пирки пӗлтернӗ.
«Чӗрчун чӑн та асӑрханусӑр ҫӳренӗ, хаярскер пулнӑ — госинспекторсене хӑвалама тытӑннӑ, вӗсенчен пӗри ҫине тапӑнма хӑтланнӑ. Нумай сехет хушши йӗрленӗ хыҫҫӑн ҫынҫиен упана паркри ӗҫченсем персе пӑрахнӑ», — ҫапларах пӗлтернӗ.
Парк директорӗн Игорь Грязинӑн шучӗпе, кунашкал упа килсе тухни сивӗ ҫанталӑкпа тата тарӑн юрпа ҫыхӑннӑ — вӗсене пула чӗрчунсем ҫителӗклӗ тӑранаймаҫҫӗ. Унсӑр пуҫне коммерциллӗ палатка лагерӗн ҫыннисем официаллӑ туризм маршрутӗнчен пӑрӑнса аякри ҫулпа кайма шут тытнӑ.
Шупашкар районӗнче, Шупашкарта пӑши чупса ҫӳренине асӑрханӑ. Кун пирки ҫынсем «Про Город» хаҫата пӗлтернӗ.
Ҫу уйӑхӗн 28-мӗшӗнче ирхине Алькеш поселокӗнче ҫынсем пӑши ҫӳренине асӑрханӑ. Ку Вӑрман урамӗнче пулнӑ. Ирхи 6 сехетре урамра ҫынсем те курӑнман-ха, пӑши вара пӗчченех уткаланӑ. Чӗрчун харпӑр ҫуртсем патӗнчен иртсе кайнӑ.
Кайран ҫынсем ҫав пӑши Кӳкеҫ еннелле чукун ҫул патнелле утнине курнӑ. Юрать, чӗрчунран никам та шар курман.
+12.5 °C