Нумаях пулмасть пирӗн республикӑра «Культура» телеканал валли документлӑ фильм ӳкерекен ушкӑн ӗҫленӗ. Кино ӳкерекенсем паллӑ монголовед, синолог, прозаик, очеркист, сӑвӑҫ Иокинф Бичурин ҫинчен материалсем пухнӑ.
Вӗсем Шупашкар тата Сӗнтӗрвӑрри районӗсенче, Шупашкарта пулнӑ. Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн ӗҫченӗсемпе Дмитрий Басманцевпа тата Юрий Гусаровпа тӗл пулнӑ.
Игорь Калядин режиссер тата сценарист Сӗнтрвӑрри районӗнчи Шӗнерпуҫӗнчи пуҫламӑш шкул музейӗнчи экспонатсемпе паллашнӑ. Шупашкар районӗнчи «Бичурин тата хальхи самана» музейра, Бичурин ҫуралнӑ Тпнер ялӗнче пулнӑ.
Фильма «Россия» (чӑв. Раҫҫей) патшалӑхӑн телерадиокомпанийӗ ыйтнипе ӳкернӗ. Вӑл Раҫҫейпе Китай ҫыхӑнӑвне кӑтартса параканскер пулӗ. «Культура» телеканал эфирне кӑҫалхи авӑн уйӑхӗнче тухмалла.
Севастопольте иртекен «Победили вместе» (чӑ. Пӗрле ҫӗнтернӗ) пӗтӗм тӗнчери фестивальте чӑваш авторӗн ӗҫӗ финала тухнӑ. Сӑмах документлӑ фильмсемпе телепрограммӑсен XY фестивалӗ пирки пырать. Вӑл ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗнче пуҫланнӑ, 18-мӗшӗнче вӗҫленӗ.
Фестивале 35 ҫӗршывран тата Раҫҫейри 38 регионтан 500 ытла фильм ярса панà, 88-шне суйласа илнӗ. Ҫав шутра Марина Карягинӑн «Двери в детство» фильмӗ те пур. Марина Карягина пӗлтернӗ тӑрӑх, фильма тӗпрен илсен Сергей Мышев ӳкернӗ, иккӗмӗш операторӗ — Константин Козлов. Марина Карягина — сценари авторӗ тата режиссёрӗ.
Киноисторири сӑнар — Георгий Фомиряков чӑваш художникӗ. Ҫуртне вӑл чӑваш йӑлине пӑхӑнса туса лартнӑ. Унтах мастерскойпа музей йӗркеленӗ.
Фильмра вӑрҫӑ хысҫӑнхи пурнӑҫа пӗр ҫын шӑпи урлӑ уҫса кӑтартнӑ.
Эпир пӗлнӗ тӑрӑх, темиҫе кун каялла Марина Карягина фестивале тухса кайнӑ.
Чӑваш танкисчӗн хӗрне Шупашкара чӗннине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, кунта сӑмах паттӑрлӑхне «Несокрушимый» фильмра сӑнарланине тивӗҫ пулнӑ Семен Коновалов танкистӑн хӗрӗ пирки пынӑччӗ.
Паян Чӑваш Енри кинозалсенче «Несокрушимый» фильма тӳлевсӗр кӑтартнӑ. Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн залӗнче те кино курма май килнӗ. Унта фильмри тӗп сӑнар никӗсне лекнӗ Семен Коновалов танкистӑн, вӑл Совет Союзӗн Геройӗ ятне тивӗҫнӗ, хӗрӗ Ирина Бродская килнӗ. Семен Коновалов пӗр ҫапӑҫура 16 танка тӗп тунӑ.
Ирина Бродскаяпа Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев тӗл пулнӑ. Ӑна Ирина Бродская ача чухне Чӑваш Енри тӑванӗсем патне, Тӑвай районне, ашшӗ-амӑшӗпе час-часах килсе ҫӳренине каласа кӑтартнӑ.
Шупашкарти кинофестиваль ҫу уйӑхӗн 20-24-мӗшӗсенче иртесси пирки хыпарланӑччӗ. Кинофестиваль программи хатӗр ӗнтӗ. Хальхинче пирӗн пата мӗнле сумлӑ хӑнасем килӗҫ-ха?
Шупашкар Совет тата Раҫҫей театрӗпе киновӗн актерне, Раҫҫей халӑх артистне Александр Пашутина, Совет тата Раҫҫей театрӗпе киновӗн актерне Виктор Сухорукова, «Ералаш» киножурналӑн илемлӗх ертӳҫине Борис Грачевские, Беларуҫ тата Раҫҫей актрисине Янина Мелехована, Беларуҫ халӑх артистне Александр Ефремова, теле- тата радиоертӳҫе Ангелина Вовка кӗтсе илӗ.
Этника тата регион киновӗн конкурсне 17 ӗҫ кӗнӗ (Чӑваш Ен, Хакас Республики, Чечня, Бурят Республики, Якути, Пушкӑртстан, Тутарстан, Кабарда-Балкар, Алтай крайӗ, Ямал-Ненецк автономи округӗ). Ҫавӑн пекех Австрали, Польша киновӗсене, ача-пӑча фильмӗсене кӑтартма, пултарулӑх тӗлпулӑвӗсем тата ӑсталӑх класӗсем ирттерме палӑртнӑ.
Юрий Спиридонов режиссёр «Подполковник Варламов слушает» (чӑв. Варламов подполковник итлет) фильм ӳкерме пӗлтӗрех пуҫланӑччӗ. Вӑл кинокартина — вӑрҫӑ драми. Унта амӑш сӑнарне СССР халӑх артистки, К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн артистки Вера Кузьмина калӑплать.
Ӗнер, ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, Шупашкарти «ГОЛОС» (чӑв. Сасӑ) сасӑ ҫыракан студире Вера Кузьминична пулнӑ. Унта чӑваш сценин ҫутӑ ҫӑлтӑрӗн сассине ҫырса илнӗ.
Вера Кузмина 1923 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 16-мӗшӗнче хальхи Тӑвай районӗнчи Енӗш Нӑрваш ялӗнче ҫуралнӑ. А.В. Луначарский ячӗллӗ театр институтӗнче вӗреннӗ. Чӑваш театрӗнче вӑл хӑватлӑ вун-вун сӑнара ӗнентермелле калӑпланӑ. Паян та Вера Кузьмина сцена ҫине тухать.
Ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнче Шупашкара чӑваш танкисчӗн хӗрӗ килмелле. Кунта сӑмахӑмӑр паттӑрлӑхне фильмра сӑнарланине тивӗҫ пулнӑ Семен Коноваловӑн хӗрӗ пирки пырать.
Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ӗҫ тӑвакан влаҫ органӗсен тата муниципалитетсен ертӳҫисемпе ирттернӗ канашлура тӗрлӗ ыйтӑва хускатнӑ. Тухса калаҫакансен шутӗнче республикӑн культура министрӗ Константин Яковлев та пулнӑ.
Культура министрӗ ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнче Чӑваш Енри кинотеатрсенче «Несокрушимый» фильма тӳлевсӗр кӑтартассине пӗлтернӗ.
Фильмри тӗп сӑнар — вӑрҫӑра фашистсен нумай танкне тӗп тунӑ Семен Коновалов паттӑр танкист. Семен Коновалов чӑваш пулнине документсемпе ҫирӗплетнӗ. Вӑл Тури Услон районӗнчи Ямпулат чӑваш ялӗнче ҫуралнӑ, кайран Хусана куҫса кайнӑ.
Кӑҫал Шупашкарти кинофестиваль ҫу уйӑхӗн 20-24-мӗшӗсенче иртӗ. Кинофестивальте пӗтӗм тӗнчери программӑна кӑтартма палӑртнӑ, унта Австралири, Данири тата Польшӑри фильмсем кӗрӗҫ.
Яланхи пекех этника тата регион киновӗн конкурсӗ иртӗ. Унта Пушкӑртстанри, Кабарда-Балкарти, Бурят Республикинчи тата ытти регионти ӗҫсем кӗрӗҫ. «Кино – ачасене» программа та пулӗ.
«Ҫыхӑнура» портал хыпарланӑ тӑрӑх, кинофестивале Раҫҫей халӑх артисчӗ Виктор Сухоруков килме кӑмӑл тунӑ. Паллах, ытти паллӑ хӑна та пулӗ.
Каласа хӑвармалла: кинофестиваль кӑҫалхипе 12-мӗш хут иртет. Ӑна 2008 ҫулта ЧР Президенчӗ Николай Федоров ҫирӗплетнӗ. 2009 ҫулта республика правительстви ӑна ҫулсерен ирттермелле тунӑ.
Пуш уйӑхӗн 16-мӗшӗнче 18 сехетре велоҫулҫӳревҫӗ Никита Тӗнче пирки фильм курма май пулӗ. Ӑна Ютуб-каналта тӳрӗ эфирта кӑтартӗҫ. Кун пирки фильма хатӗрлекенӗ, унӑн режиссерӗ Виктор Чугаров пӗлтерет.
Фильма пӑхма ан манӑр, мӗншӗн тесен кинолентӑна пӗр хутчен кӑна кӑтартӗҫ, кайран ӑна хупӗҫ. Кинолентӑна Никита Тӗнчепе пулса иртнӗ пулӑмсене кӗртнӗ. Режиссер видеосемпе, сӑнӳкерчӗксемпе усӑ курнӑ, велоҫулҫӳревҫӗн ҫулне сӑнаса тӑнӑ ҫынсенчен ыйтса пӗлнисене те кӗртнӗ.
Режиссер фильмпа ҫулталӑк ӗҫленӗ. Вӑл ӑна 2017 ҫулхи авӑнӑн 21-мӗшӗнче, Никита Шупашкара таврӑннӑ кун, ӳкерме пуҫланӑ.
Пӗтӗм чӑвашсен «Асам» IV кинофестивальне хутшӑнас текенсем хайсен киноӗҫӗсене тӑратма пултараҫҫӗ. Чӑвашла фильмсене те, вырӑслисене те йышӑнаҫҫӗ. Вырӑслисен чӑвашла субтитр пулмалла, чӑвашлисен — вырӑсла. Кун пирки Чӑваш Енри Кинематографистсен пӗрлешӗвӗ пӗлтерет.
Чӑваш киноӳнерне аталантарма пулӑшас тӗллевлӗ «Асам» кинофестивале чӳк уйӑхӗн 11-15-мӗшӗсенче ирттерӗҫ. Конкурса кӗске метрлӑ тата тулли метрлӑ фильмсене тӑратма юрать: илемлисене, документлисене, анимациллисене. Пултарулӑх ушкӑнӗсемпе пӗрлешӗвӗсене те, уйрӑм сутдисене те, культурӑпа ӳнер ӗҫченӗсемпе кино ӗҫне кӑмӑллакансене те пӗр пек хапӑл пулӗҫ.
Чи пултаруллӑ тесе йышӑннӑ режиссерсене, операторсене, сценари авторӗсене кӑна мар, артистсене те хавхалантарӗҫ.
Нумаях пулмасть Мускаври «Эфир» арт-центрта кӗске метражлӑ темиҫе фильма кӑтартнӑ. Сумлӑ списока Елена Рябцева режиссерӑн «Юман» фильмӗ те лекнӗ.
Киноӗҫпе фильмра ӳкерӗннӗ Вероника Айги артист паллаштарнӑ. Вӑл — Геннадий Айхи хӗрӗ. Сӑмах май каласан, фильм валли кӗввине сӑвӑҫӑн ывӑлӗ Алексей хайланӑ.
Кӗске метражлӑ ӗҫе Муркаш районӗнче ӳкернӗ. Унта чӑваш сценин паллӑ ӑстисем Нина Яковлева, Иосиф Дмитриев та выляҫҫӗ. Елена Рябцева ӗҫне тӗрлӗ ҫӗршыв сцени ҫинчи фестивальсенче кӑтартма ӗлкӗрнӗ.
«Эфир» арт-центрти кинокурава Раҫҫейӗн халӑх артисчӗ Юрий Назаров тата Горький ячӗлле Мускаври художество академи театрӗн художество ертӳҫин ҫумӗ Захар Прилепин писатель, филолог, публицист та хутшӑннӑ.
+20.3 °C