Кӑҫалхи ҫулталӑка Раҫҫейре кино ҫулӗ тесе йышӑннӑ. Ҫавна май пирӗн республикӑра та кунпа ҫыхӑннӑ чылай мероприяти иртӗ.
Шупашкарта ҫулталӑк тӑршшӗпех хамӑр ҫӗршывра ӳкернӗ фильмсене кӑтартма палӑртнӑ. Петӗр Хусанкай ячӗллӗ культура керменӗ те кинокартинӑсем кӑтартӗ.
Асӑннӑ культура керменӗнче «Победа» вырӑс халӑх театрӗн режиссерӗн Владимир Синяевӑн тата И.Максимов-Кошкинский ячӗллӗ чӑваш халӑх театрӗн режиссерӗн Нина Панинӑн фильмӗсене экран ҫине кӑларӗҫ. Пӗрремӗш фильм кӑрлачӑн 20-мӗшӗнче 15 сехетре пуҫланӗ. Сеанс умӗн куракансем куравпа паллашӗҫ.
Шупашкарти «Победа» театра, унта театрпа кино актерӗсене хатӗрлеҫҫӗ, кӑмӑл пуррисене ҫырӑнтараҫҫӗ. Кашни фильм хыҫҫӑн ӑна сӳтсе явӗҫ.
Паян, кӑрлачӑн 14-мӗшӗнче 17:00 сехетре Наци вулавӑшӗн кинозалӗнче — вӑл 213-меш пӳлӗмре вырнаҫнӑ — «Нарспи» илемлӗ фильм пӗрле ларса пӑхӗҫ. Кинкурава Чӑваш Республикинчи кинематографистсен пӗрлешӗвӗн киноклубӗ йӗркеленӗ.
«Нарспи» илемлӗ фильма Михаил Луков юрӑҫ тата композитор 2013-мӗш ҫулта режиссер пулса ӳкернӗ. Рольсенче: Арина Андреева (Нарспи), Давид Александров (Сетнер), Илья Ананьев (Михетер), Галина Чернова (Михетер карчӑкӗ), Петр Григорьев (Тӑхтаман), Мария Григорьева (Сетнер амӑшӗ) тата ыттисем. Фильмра Чӑваш Республикинчи паллӑ фольклор ушкӑнӗсем те хутшӑннӑ: «Трак ен» халӑх фольклор ушкӑнӗ, Комсомольски районӗнчи Анат Тимӗрчкасси культура ҫурчӗ ҫумӗнчи «Хӗлхем» фольклор ушкӑнӗ, Патӑрьел районӗн Аслӑ Арапуҫ ялӗнчи «Шуҫӑм» халӑх фольклор ушкӑнӗ. Фильма Чӑваш Республикин Комсомольски районӗнчи Анат Тимӗрчкасси ялӗнче ӳкернӗ. Унӑн тӑршшӗ 110 минут.
Аса илтеретпӗр, кӑҫал Раҫҫейре Кино ҫулталӑкӗ пырать.
Тӗмен хулинче ача-пӑча тата ҫемье кинофильмӗн «Ноль плюс» пӗтӗм тӗнчери фестиваль иртнӗ. «Ҫӗпӗр кӑмӑлӗллӗ чӑвашсем» документлӑ фильм унта дипломант пулса тӑнӑ.
Пирӗн ентешсем пирки ӳкернӗ фильма И.Н.Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн профессорӗ Владимир Васильев тата Чӑваш наци конгресӗн пресс-службин ертӳҫи Зоя Яковлева хатӗрленӗ.
Фильмри сӑнарсем — ахаль ҫынсем. Вӗсем, тӗрлӗ вӑхӑтра Ҫӗпӗре куҫса килнӗскерсем, ӗҫчен, чӑтӑмлӑ. Тӑван кӗтесӗнчен аякра пулсан та тӑван халӑхӗн йӑли-йӗркине манмаҫҫӗ. Вӗсем юрӑ фольклорне, халӑх костюмне, наци кухнине сыхласа хӑварнӑ. Культура аталанӑвне наци уявӗсем урлӑ уҫса параҫҫӗ.
Владимир Васильев каланӑ тӑрӑх, вӗсем фильмра чӑваш халӑхӗн лайӑх енӗсене уҫса панӑ.
Шупашкарта «Ветки» фильмӑн премьери пулнӑ. Ӑна Шупашкарти режиссер Владимир Синяев ӳкернӗ. Хупӑ сеанса ЧР Информаци политикипе массӑллӑ коммуникацисен, Культура, Вӗренӳ министерствисенче ӗҫлекенсем, журналистсем, кинокартинӑра ӗҫленисем килнӗ.
Фильм сюжечӗ ҫивӗч. Авторсем унта наркомани ыйтӑвне ҫӗкленӗ. Сценари тӑрӑх, тӗп сӑнар Даша качча каять, анчах савни ӑна наркоманипе явӑҫтарса ярать. Тӗп сӑнарсен пурнӑҫӗ турат пекех хуҫӑлма тытӑнать. Вӗсем доза шырама тытӑнаҫҫӗ, ҫакӑ пурнӑҫ тӗллевне ҫаврӑнать.
Фильмра «Ҫӗнтерӳ» вырӑс халӑх театрӗн актерӗсем, наркотӗрӗслевпе прокуратура ӗҫченӗсем, Шупашкар ҫыннисем ӳкерӗннӗ.
Авторсем фильм ҫамрӑксене наркотикрен сивӗтме пулӑшасса шанаҫҫӗ. Ӑна прокатра ҫитес ҫул пуҫламӑшӗнче курма май пулӗ.
Чӑваш Республикинчи кинематографистсен пӗрлешӗвӗ кӗснерни кун, раштав уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, «Анатолий Миттов» фильм кӑтартнине эпир пӗлтернӗччӗ.
Ҫак уйӑхра, раштавӑн 21-мӗшӗнче, 18 сехетре пӗрлешӳ тата тепӗр фильм кӑтартма палӑртса хунӑ. Вӑл фильм — «Аслӑ халӑхӑн историйӗ» (История Великого народа). Ӑна Чӑваш Ене кинематографистсен пӗрлешӗвӗн пайташӗ Юрий Сергеев ӳкернӗ.
Ку фильм документлӑ-илемлӗскер. Вӑл Атӑлҫи Пӑлхар патшалӑхӗ пуҫланса кайни, тӑван халӑхӑмӑрӑн вӑл вӑхӑтра пурнӑҫӗ ҫинчен каласа кӑтартать.
Фильм продюссерӗ — Юрий Михеев. Сценари авторӗ те Ю. Михеевах. Операторӗ — Николай Яковлев. VFX
супервайзерӗ Константин Ефремовӑн. Компьютер графики — Максим Ильинӑн. Гримерӗ — Мария Гишберг-Якушина, композиторӗ — Антон Якшибаев.
Фильма хатӗрлеме Александр Котов, Юхма Мишши, Сергей Щербаков тата ыттисем хастар хутшӑннӑ.
Чӑваш Республикинчи кинематографистсен пӗрлешӗвӗ ӗнер, раштав уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, «Анатолий Миттов» фильм кӑтартнӑ.
Унпа паллашас текенсем Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗн кинозалне пухӑннӑ.
Чӑваш Республикинчи кинематографистсен пӗрлешӗвӗн киноклубӗ ун пек фильмсем тӑтӑшах йӗркелет. Ӗнерхи кинокуравра кӑтартни документлӑ пулнӑ. «Анатолий Миттов» — чӑваш ӳнер культурин хӑй евӗрлӗхне анлӑ тӗпченӗ ӳнерҫӗ ҫинчен документлӑ фильм. Режиссерӗ те, сценари авторӗ те — Михаил Воробьев.
Кинокурава пухӑннисем Михаил Воробьев режиссер 1990-мӗш ҫулта ӳкернӗ «Анатолий Миттов» документлӑ фильма пӑхнӑ кӑна мар, кайран ӑна пӗрле сӳтсе явнӑ, хак панӑ, хӑйсен шухӑшне пӗлтернӗ май килӗшнипе килӗшменнине асӑннӑ.
Фильм 27 минута пынӑ.
Ку шухӑша республикӑн вице-премьерӗ Алла Салаева палӑртнӑ.
Нумаях пулмасть «ТЭФИ-Регион» Пӗтӗм Раҫҫейри кӑҫалхи конкурса пӗтӗмлетнӗ. Тӗп парнене, «Орфея» статуэткӑна, «Тӑван ҫӗршыв мӗнрен пуҫланать» фондӑн президентӗнчен Виталий Баевран, «Чӑваш Ен» патшалӑхӑн телевиденипе радиокомпанийӗн ятарлӑ корреспондентӗнчен Валентина Поливцеваран тата Наци телерадиокомпанийӗн операторӗнчен Андрей Спиридоновран тӑракан пултарулӑх ушкӑнӗ ҫӗнсе илнӗ. Вӗсен «Отсюда – к родному дому» ӗҫӗ «Телевиденин документлӑ фильмӗ» номинацире чи лайӑххи пулса тӑнӑ.
Ӗнер, чӳк уйӑхӗн 30-мӗшӗнче ҫӗнтерӳҫӗ-проект авторӗсемпе Чӑваш Енӗн вице-премьерӗ Алла Салаева тата информаци политикин министрӗ Александр Иванов тӗл пулнӑ.
Виталий Баев тӳре-шара «Нарспи» аудиокӗнекепе те паллаштарнӑ. Ӑна «Тӗнче литературин архивӗ» издательствӑпа «Шупашкарти вулавӑшсен пӗрлешӗвӗ» муниципалитет учрежденийӗ пӗрле пулса кӑларнӑ.
Алла Салаева «Нарспие» халӑх патне ҫитерме пулӑшма хатӗррине пӗлтернӗ. Ун пек майсенчен пӗри вӑл — аудиокӗнекен вырӑсла тата чӑвашла варианчӗсене шкулсенче тата ача пахчисенче вӗрентни.
Паян Пӗтӗм чӑвашсен пӗрремӗш «Асам» кинофестивале пӗтӗмлетрӗҫ. Чи сумлӑ парнене — кинофестивалӗн гран-прине — Марат Никитин режиссёрӑн «Хорло» фильмӗ тивӗҫрӗ.
Ытти номинацисенче ҫаксем палӑрчӗҫ:
• «Чи ӑста илемлӗ фильм» — Евгений Герасимов режиссёрӑн «Егор Шилов» илемлӗ фильмӗ;
• «Чи ӑста документлӑ фильм» — Николай Семенов режиссёрӑн
«Сурхурипе кӑшарни йӑлисем паян...» фильмӗ;
• «Чи ӑста кӗске фильм» — Константин Ефремов режиссёрӑн «Помрачение» фильмӗ (сӑмах май, ӑна пӗрремеш чӑваш хӑруш /хорор/ фильмӗ теме пулать);
• «Чи ӑста ӳкерчӗклӗ фильм» — Владимир Галошевӑн «Чӑваш тӗнчи» мультфильмӗ;
• «Чи ӑста кинооператор» — «Хорло» илемлӗ фильма ӳкернӗ Михаил Блинцов;
• «Чи ӑста монтаж тӑвакан» — «Помрачение» илемлӗ фильма ӑсталама хутшӑннӑ Константин Ефремов;
• «Хӗрарӑм сӑнарне чи ӑста выляканӗ» — «Егор Шилов» илемлӗ фильмра вылянӑ Татьяна Александрова (Тани Юн);
• «Арҫын сӑнарне чи ӑста выляканӗ» — «Егор Шилов» илемлӗ фильмра вылянӑ Валерий Тарасов;
• «Иккӗмӗш планри арҫын сӑнарне ӑста вылякан» — «Егор Шилов» илемлӗ фильмра вылянӑ Сергей Сандлер;
• «Иккӗмӗш планри хӗрарӑм сӑнарне ӑста вылякан» — «Хорло» илемлӗ фильмра вылянӑ Гузаль Мамбетова;
• «Эпизодла хӗрарӑм сӑнарне ӑста вылякан» — «Ҫӗнӗ шӑпӑр ҫӗнӗлле шӑлать» илемлӗ фильмри Галина Иванова;
• «Эпизодла арҫын сӑнарне ӑста вылякан» — «Пурнӑҫ кустӑрми» тата «Хорло» илемлӗ фильмсенче вылянӑ Дмитрий Петров;
• «Чи ӑста сценарист» — «Помрачение» илемлӗ фильмӗн сценарийне ҫырнӑ Евгений Мельников;
• «Чи ӑста композитор» — «Хорло» илемлӗ фильмӑн кӗввине хатӗрленӗ Александр Ян Тараненко;
• «Чи ӑста сасӑ режиссерӗ» — «Помрачение» илемлӗ фильма хатӗрленӗ Юрий Сергеев;
• «Фильма лартакан чи ӑста ӳнерҫӗ» — «Чувашские амазонки» (чӑв.
Наци вулавӑшӗнче паян Пӗтӗм чӑвашсен «Асам» пӗрремӗш кинофестивалӗ уҫӑлчӗ. Зал лӑк тулли пухӑннӑран чылайӑшӗ валли вырӑн та ҫитмерӗ — вӗсем тӑрса итлерӗҫ.
Фестивале уҫнӑ май чи малтанхи сӑмаха культура министрӗн ҫумӗ Казакова Татьяна Васильевна тухса каларӗ. Вӑл ҫак кинофестивалӗн пӗлтерӗшӗ пирки чарӑнса тӑчӗ, Шупашкарта иртекен тепӗр кинофестивальпе ҫыхӑнтарчӗ. Ҫитес ҫул Раҫҫейре кино ҫулталӑкӗ пулнӑ май «Асам» кинофестиваль килес ҫулхи мероприятисене ҫул парӗ тесе хакларӗ.
Кинофестивале уҫнӑ май Чӑваш Республикинчи кинематографистсен пӗрлешӗвӗн пайташӗсене удостоверенисем пачӗҫ. Пӗрремӗш тата иккӗмӗш номерсене Иоаким Степанович Максимов-Кошкинскийпе Тани Юна парассине пӗлтерчӗҫ. Пӗрремӗшне илме Тутарстанри Теччӗ районӗнчи делегаци килнӗччӗ (паллӑ режиссёрӑн тӑванӗ те пурччӗ), иккӗмӗшне Етӗрне тӑрӑхӗнчен килнӗ элче пачӗҫ. Ҫавӑн пекех вӗсене кинофестиваль кӳлеписене те парнелерӗҫ. Иккӗшне те вырӑнсенчи музейсене вырнаҫтарма шантарчӗҫ.
«Асам» кинофестиваль уҫӑлнӑ май мероприятие килнисене икӗ фильм кӑтартрӗҫ.
Чӳк уйӑхӗн 16–21-мӗшӗсенче Шупашкарта Пӗтӗм чӑвашсен «Асам» фестивалӗ пӗрремӗш хут иртӗ. Ӑна ЧР Кинематографисчӗсен пӗрлӗхӗ тата ЧР Культура министерстви ирттерет.
Фестивале киноӳнерти пултаруллӑ ҫынсене тупса палӑртас, чӑваш киностудийӗн ҫитӗнӗвӗсене кӑтартас, наци фильмӗсене сарас тӗллевпе ирттереҫҫӗ.
Кинофестивале кӗске тата тулли метражлӑ илемлӗ, документлӑ, анимаци фильмӗсем хутшӑнаҫҫӗ. Конкурса тӑратнӑ ӗҫсене 14 номинаципе хаклӗҫ. Чи лайӑххине фестиваль гран-прине парӗҫ. Чӑваш киноӳнерне пысӑк тӳпе хывнӑ картинӑсене ятарлӑ номинацире палӑртӗҫ.
Кинофестиваль чӳк уйӑхӗн 16-мӗшӗнче 15 сехетре ЧР Наци вулавӑшӗнче уҫӑлӗ. Программӑна кино кӑтартассине, тӗлпулусене, хӑтлавсене кӗртнӗ. Ҫавӑн пекех фильм авторӗсемпе тӗрлӗ ыйтӑва сӳтсе явӗҫ, ӑсталӑх класӗсем ирттерӗҫ.
Фильмсене ЧР Наци вулавӑшӗнче, ЧР Электрон тата кинодокументаци патшалӑх архивӗнче кӑтартӗҫ. Ҫӗнтерӳҫӗсене чӳкӗн 21-мӗшӗнче ЧР Наци вулавӑшӗнче чыслӗҫ. Киносеанссене, пултарулӑх тӗлпулӑвӗсене тӳлевсӗрех кӗртӗҫ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (11.07.2025 15:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 754 - 756 мм, 31 - 33 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
| Пятницкая Ольга Васильевна, нумай ҫул хушши ачасене вырӑс чӗлхипе литературине вӗрентнӗ педагог ҫуралнӑ. | ||
| Сергеев Илья Тимофеевич, филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, доцент ҫуралнӑ. | ||
| Шупашкарти 1№ типографине никӗсленӗ | ||
| Теветкел Николай Александрович, чӑваш сӑвӑҫи, ҫыравҫи, драматургӗ, тӑлмачӗ ҫуралнӑ. | ||
| Микулай Мӑскал, чӑваш сӑвӑҫи ҫуралнӑ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |