Шупашкарта кӗҫех урамри кинон Пӗтӗм тӗнчери фестивалӗ старт илет. Тӗп хуламӑр унта кӑҫал та хутшӑнӗ. Фестиваль кӑҫалхипе тӑваттӑмӗш хут иртет.

Фестивальпе килӗшӳллӗн, Раҫҫейри ҫамрӑк режиссерсен кӗске метражлӑ лентисене кӑтартӗҫ. Ҫынсем 6 кинокартина курма пултарӗҫ. Вӗсене 800 ытла заявкӑран суйланӑ.

Ку – коммерциллӗ мар проект, ӑна Инҫет Хӗвелтухӑҫӗнче 2014 ҫулта пуҫарса янӑ. Ҫӗртме уйӑхӗн 2-мӗшӗнчен пуҫласа авӑнӑн 4-мӗшӗччен 60 ҫӗршывра урамри кино фестивальне хутшӑнакан фильмсене кӑтартӗҫ.

Кӑҫал фестиваль ҫӗртме уйӑхӗн 9-мӗшӗнче 21 сехетре Шупашкарти "Салют" культура керменӗ умӗнче пуҫланӗ.

Кӑҫал Шупашкарта Пӗтӗм тӗнчери кинофестиваль ҫу уйӑхӗн 22-27-мӗшӗсенче иртӗ. Кӑҫалхипе ӑна 10-мӗш хутчен йӗркелӗҫ.

Кинофестивальте тулли метражлӑ 11 фильм кӑтартма палӑртнӑ. Кунсӑр пуҫне экран ҫине 14 этника тата регион фильмӗсем тухӗҫ. Актерсем, режиссерсем продюсерсем конкурса кӗртмен 60 ытла картина кӑтартӗҫ. «Союзмультфильм» киностуди вара ачасем валли мультфильмсем экран ҫине кӑларӗ.

Фильмсене «Синема 5», «Три пингвина», «Ҫеҫпӗл», «Киногалактика» кинотеатрсенче курма май пулӗ. Кинофестиваль «Ҫеҫпӗл» кинотеатрта официаллӑ лару-тӑрура уҫӑлӗ.

Раҫҫейпе Инди хушшинчи ҫыхӑнӑва йӗркеленӗренпе 70 ҫул ҫитнине халалласа Инди фильмӗсене кӑтартасси пирки те шухӑшлаҫҫӗ.

Ака уйӑхӗн 17–21-мӗшӗсенче ЧР Наци вулавӑшӗнче экологи фильмӗсен «Шанчӑк меридианӗ» фестиваль иртет. Унта илемлӗ тата документлӑ фильмсене курма май пулӗ.

Экологипе ҫыхӑннӑ фильмсене «Чӑвашкино» патшалӑх киностудинче тата электронлӑ документаци архивӗнче, «Бичурин тата хальхи самана» музейра, Юрий Гагарин ячӗллӗ тӗп вулавӑшра та кӑтартӗҫ.

Киносеанс 13 сехетре пуҫланӗ. Пилӗк кунра ҫынсем «Байкал заповедный» и Прощание с актером», «Тюлени Лоры Белоиван» и «Территория завтра. Волга — право на жизнь», «Дорога к дому», «Догнать ушедший поезд», «Чай, не город» и «Протяни руку лапам», «Гений нефти» картинӑсене курма пултарӗҫ.

Шупашкарти «Ҫеҫпӗл» кинотеатрта каллех кино курма май пур. Ака уйӑхӗн 20–28-мӗшӗсенче унта наци киновӗсемпе паллӑ мультфильмсене экран ҫине кӑларӗҫ.

«Кино таврӑнать!» акци вӑхӑтӗнче Чӑваш чӗлхи кунне халалласа «Киремет кати» илемлӗ фильм кӑтартӗҫ. Ӑна чӑваш кинорежиссерӗ тата «Чӑвашкино» киностуди пуҫаруҫи И.С.Максимов-Кошкинский ӳкернӗ.

Ака уйӑхӗн 23-мӗшӗнче 12 сехетре ырӑ мультфильмсем экран ҫине тухӗҫ. Ҫавӑн пекех программӑна Совет Союзӗнче, Раҫҫейре ӳкернӗ мультфильмсене кӗртнӗ: «Ну, погоди!», «Мальчик-с-пальчик», «Муха-цокотуха», «Лиса и Заяц», «Шапокляк» тата ыттисем.

Кинематографистсем канашлаҫҫӗ

Кӑҫал Пӗтӗм чӑвашсен III «Асам» кинофестивалӗ чӳк уйӑхӗн 13–17-мӗшӗнче иртӗ. Ку йышӑнӑва Чӑваш кинематографисчӗсен пӗрлешӗвӗ иртнӗ уйӑхрах тунӑ. Нарӑс уйӑхӗн 27-мӗшӗнче ЧРКП пайташӗсем Раҫҫей кинематографисчӗсен пӗрлӗхне чӑваш кинематографисчӗсене кӗртес, правленине ҫӗнетес тата ытти ыйтӑва сӳтсе явнӑ.

Чӑваш кинематографисчӗсен пӗрлешӗвӗн сайтӗнче хыпарланӑ тӑрӑх, «Республикӑмӑрта ӳкернӗ фильмсене ытти тӗрӗк халӑхӗ хушшинче сарма, чӑваш ҫӗрӗ «Тӗрӗк киноӳнерӗн тӗнчи» ята тивӗҫме, чӑваш киноӳнерне аталантарма республикӑмӑра инвестицисем илсе килес тӗлӗшпе тӗрӗк кинематографисчӗсем валли «Влияние кино на познание народов — «Тюркское кино» ятла уйрӑм конкурс йӗркелеме» йышӑннӑ.

Ҫак программӑн тӳрисен йышне Кӑркӑсстанри Эдил Марлис Уулу кинорежиссера, продюсера, Тӗрӗк халӑхӗсен конгресӗн президентне тата Екатеринбургри Сергей Анашкин кинокритика, киноведа, режиссера, Раҫҫей кинематографисчӗсен пӗрлӗхӗн, Тӗнчери кинокритиксен FIPRESCI федерацийӗн пайташне суйланӑ.

Чӑваш кинематографисчӗсен пӗрлешӗвӗн ертӳҫин ҫумӗ Ильтимер Ефремов пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫу уйӑхӗн 10–15-мӗшӗсенче «Юман» илемлӗ фильм ӳкерме пуҫлаҫҫӗ. Режиссерӗ — Елена Рябцева. Аса илтерер, Пӗтӗм чӑвашсен пӗлтӗрхи «Асам» иккӗмӗш кинофестивалӗнче Е. Рябцеван «Принять удар» ӗҫӗ «Чи лайӑх илемлӗ фильм» номинацире ҫӗнтернӗччӗ.

Ильтимер Ефремов халӑх тетелӗсенчен пӗринче ҫырнӑ тӑрӑх, «Муркаш районӗнчи Уйкасси ял ҫумӗнчи пӗве хӗрринче пӗр сценӑна ӳкерме лаша урапапа кирлӗ». Ҫав тӑрӑхри ялсенче лаша пуррисене пулӑшма ыйтать. Лашашӑн укҫа тӳлӗҫ.

Ильтимер Ефремовран фильм мӗн ҫинчен пуласси пирки те ыйтса пӗлтӗмӗр. Ку ӗҫ этем ҫирӗпленӗвӗ пирки теме юрать. Ачисем пӗчӗклех вилнӗрен черетлӗ ачине Хветуҫ Юман ят панӑ. Анчах ӑна та вӑл ҫухатать. Хуйха путса чӗмсӗрленнӗ кинеми патне студент чӑваш халӑх сӑмахлӑхне ҫырса илме студент пырать...

Сӑнарсене калӑплама паллӑ сцена ӑстисемпе — Нина Яковлевапа, Иосиф Трерпа — калаҫса татӑлнӑ.

Кӑрлачӑн 30-мӗшӗпе нарӑсӑн 3-мӗш кунӗсенче пирӗн сайтра эсир ҫак кӑсӑклӑ хыпарсемпе паллашма пултартӑр (чи нумай пӑхни тӑрӑх вырнаҫтарнӑ):

• Пирӗнтен ӗмӗрлӗхех Василий Дедушкин уйрӑлса кайни чылайӑшне хурлантарчӗ;

• Теприсем харӑсах миллионер пулса тӑни чылайӑшне кӑсӑклантарчӗ;

• Чеченсемпе чӑвашсем мӗнле фильм ӳкерме шутласа хуни пирки пӗлтертӗмӗр;

• Шупашкарта чӑнкӑ номерлӗ «Мерседес» мӗнпе тӗлӗнтернине хыпарларӑмӑр;

• Академи драма театрӗнче мӗнле паллӑ поэтӑн юбилейне палӑртнине пӗлме пултартӑр;

• Чӑвашла вӗренмелли пособи тата кам хатӗрлеме шутлани пирки каласа патӑмӑр;

• Вилнӗ ҫынна асӑнма кайсан та шар курма пултарни пирки систертӗмӗр;

• Миллионлӑх парӑма кӗме мӗнле туй ирттермелли пирки каласа патӑмӑр;

• Гуманитари институчӗ хӑйӗн кӑларӑмӗнче мӗнле шӑтӑк курка пирки каласа пани ҫинчен хыпарларӑмӑр;

• Йӗпреҫри пӗремӗке Элтепер мӗншӗн хурланине уҫӑмлатрӑмӑр.

Малалла...

Чӑваш Енри йӑхран тухнӑ Станислав Садальские Украинӑна кӗме чарнӑ. Кун пирки lenta.ru портал пӗлтерет.

Украинӑри хӑрушсӑрлӑх служби артиста Украинӑна кӗме чарнӑ. Мӗншӗн? Халӑх тетелӗнче ҫырнисемшӗн. Тӗслӗхрен, «Еврокурав» пирки. Паллах, Станислав Садальский куншӑн кӑмӑлсӑрланнӑ.

«Хӑйӗн халӑхӗпе ҫапӑҫакан ҫӗршыва мана, анне енчен эпӗ укрин пулсан та, кӗртмеҫҫӗ», — тесе ҫырнӑ вӑл хӑйӗн Чӗрӗ Журналӗнче. Темле кӑмӑлсӑрлансан та актер Украинӑри хӑрушсӑрлӑх службипе тавлашасшӑн мар.

Палӑртмалла: Станислав Садальский — РСФСР тава тивӗҫлӗ артисчӗ, Грузи тата Чӑваш халӑх артисчӗ. Вӑл «Место встречи изменить нельзя», «О бедном гусаре замолвите слово» фильмсенче ӳкерӗнсе чапа тухнӑ.

Чӑваш режиссерӗн Владимир Синяевӑн ҫӗнӗ фильмӗ экран ҫине тухнӑ. «Лесом» кинокартинӑна пӗлтӗрхи ака уйӑхӗнче ӳкерме тытӑннӑ.

Режиссер фильмӑн ытларах пайне Пӑрачкав районӗнчи Шадриха ялӗнче ӳкернӗ. Мӗн пирки ку кинокартина? Шадриха вӑрманне тӗрлӗ кӑмӑллӑ ҫынсем лекеҫҫӗ. Вӗсем унта Емельян Пугачевӑн туприне шыраҫҫӗ. Ҫав вӑхӑтра вӗсемпе интереслӗ япаласем пулса иртеҫҫӗ. Юлашкинчен кашниех хӑйӗн валли тупра тупать, анчах хаклӑраххине.

Фильмра ертсе пыракан «Ҫӗнтерӳ» халӑх театрӗн актерӗсем Лидия Петрова, Виктория Козлова, Павел Родионов, Дарья Кури, Иван Ерин, Сергей Паршин, Никита Осипов ӳкерӗннӗ. Эпизодсенче Шупашкарти 1-мӗш тата 23-мӗш шкул ачисене, «Ирӗклӗх» хастарӗсене, Шупашкар, Улатӑр, Ҫӗмӗрле хулисен, Пӑрачкав ялӗн ҫыннисене курма пулать.

Фильма ку уйӑхри Чӑваш Енри тата ытти регионти кинотеатрсенче кӑтартӗҫ.

«Чӑвашфильмпа» «Чеченфильм» пӗрлехи проекта пурнӑҫлаҫҫӗ. Нумаях пулмасть Чӑваш Енри делегаци Чечня Республикинче пулнӑ. Рамзан Кадыров вӗсене ӑшшӑн кӗтсе илнӗ.

Делегаци малтан Грозный хулинче пулнӑ, унта пӗрлехи ӗҫе сӳтсе явнӑ, документсене, килӗшӳсене алӑ пусса ҫирӗплетнӗ. Чечняри кинематографистсен опычӗ чӑвашсемшӗн питӗ пӗлтерӗшлӗ.

Делегаци Ҫурҫӗр Осетире те пулнӑ. Вӗсем Беслан хулинче 2004 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнче вилнӗ ачасемпе салтаксене пуҫ тайнӑ.

Сӑмах май, Чӑваш Енре «Мусульманин» фильм ӳкерме тытӑннӑ. Унӑн тӗп продюсерӗ — Юрий Спиридонов. Сценари авторӗ — Илья Земляной. Фильм мӗн пирки пулнине хальлӗхе каламаҫҫӗ. Анчах унта паллӑ темиҫе актер ӳкерӗнме килӗшни вӑрттӑнлӑх мар.