Наци вулавӑшӗнче паян Пӗтӗм чӑвашсен «Асам» пӗрремӗш кинофестивалӗ уҫӑлчӗ. Зал лӑк тулли пухӑннӑран чылайӑшӗ валли вырӑн та ҫитмерӗ — вӗсем тӑрса итлерӗҫ.
Фестивале уҫнӑ май чи малтанхи сӑмаха культура министрӗн ҫумӗ Казакова Татьяна Васильевна тухса каларӗ. Вӑл ҫак кинофестивалӗн пӗлтерӗшӗ пирки чарӑнса тӑчӗ, Шупашкарта иртекен тепӗр кинофестивальпе ҫыхӑнтарчӗ. Ҫитес ҫул Раҫҫейре кино ҫулталӑкӗ пулнӑ май «Асам» кинофестиваль килес ҫулхи мероприятисене ҫул парӗ тесе хакларӗ.
Кинофестивале уҫнӑ май Чӑваш Республикинчи кинематографистсен пӗрлешӗвӗн пайташӗсене удостоверенисем пачӗҫ. Пӗрремӗш тата иккӗмӗш номерсене Иоаким Степанович Максимов-Кошкинскийпе Тани Юна парассине пӗлтерчӗҫ. Пӗрремӗшне илме Тутарстанри Теччӗ районӗнчи делегаци килнӗччӗ (паллӑ режиссёрӑн тӑванӗ те пурччӗ), иккӗмӗшне Етӗрне тӑрӑхӗнчен килнӗ элче пачӗҫ. Ҫавӑн пекех вӗсене кинофестиваль кӳлеписене те парнелерӗҫ. Иккӗшне те вырӑнсенчи музейсене вырнаҫтарма шантарчӗҫ.
«Асам» кинофестиваль уҫӑлнӑ май мероприятие килнисене икӗ фильм кӑтартрӗҫ.
Чӳк уйӑхӗн 16–21-мӗшӗсенче Шупашкарта Пӗтӗм чӑвашсен «Асам» фестивалӗ пӗрремӗш хут иртӗ. Ӑна ЧР Кинематографисчӗсен пӗрлӗхӗ тата ЧР Культура министерстви ирттерет.
Фестивале киноӳнерти пултаруллӑ ҫынсене тупса палӑртас, чӑваш киностудийӗн ҫитӗнӗвӗсене кӑтартас, наци фильмӗсене сарас тӗллевпе ирттереҫҫӗ.
Кинофестивале кӗске тата тулли метражлӑ илемлӗ, документлӑ, анимаци фильмӗсем хутшӑнаҫҫӗ. Конкурса тӑратнӑ ӗҫсене 14 номинаципе хаклӗҫ. Чи лайӑххине фестиваль гран-прине парӗҫ. Чӑваш киноӳнерне пысӑк тӳпе хывнӑ картинӑсене ятарлӑ номинацире палӑртӗҫ.
Кинофестиваль чӳк уйӑхӗн 16-мӗшӗнче 15 сехетре ЧР Наци вулавӑшӗнче уҫӑлӗ. Программӑна кино кӑтартассине, тӗлпулусене, хӑтлавсене кӗртнӗ. Ҫавӑн пекех фильм авторӗсемпе тӗрлӗ ыйтӑва сӳтсе явӗҫ, ӑсталӑх класӗсем ирттерӗҫ.
Фильмсене ЧР Наци вулавӑшӗнче, ЧР Электрон тата кинодокументаци патшалӑх архивӗнче кӑтартӗҫ. Ҫӗнтерӳҫӗсене чӳкӗн 21-мӗшӗнче ЧР Наци вулавӑшӗнче чыслӗҫ. Киносеанссене, пултарулӑх тӗлпулӑвӗсене тӳлевсӗрех кӗртӗҫ.
Чӑваш Енре тепӗр пысӑк ӗҫ тӑвасшӑн. Мускав режиссерӗ пирӗн республикӑра документлӑ фильм ӳкерме хатӗрленеҫҫӗ.
Картина чӑваш наци мӗнле пулса кайнине, вӑл авалхи патшалӑх Атӑлҫи Пӑлхар вӑхӑтӗнче мӗнле аталаннине ҫутатса памалла. Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, картинӑна чылай ҫын курма пултарӗ.
Хальлӗхе Чӑваш Енре малтанлӑха «Аслӑ халӑх историйӗ» ят панӑ документлӑ илемлӗ фильмӑн юлашки сценисене ӳкерсе пӗтернӗ. Фильма историксемпе, археологсемпе, лингвистсемпе пӗрле хатӗрлеҫҫӗ.
Сценарие хутшӑннисенчен пӗри — Юхма Мишши. Фильма хатӗрлекенсем каланӑ тӑрӑх, ӑна иккӗленӳрен хӑтӑлма хатӗрлеҫҫӗ: камсем вӗсем — чӑвашсем, ӑҫтан вӗсем тухнӑ тата мӗнле аталаннӑ?
Фильма шкулсенче тӑван ен культурипе историйӗн урокӗнче кӑтартма палӑртаҫҫӗ.
Нумаях пулмасть ЧР Наци вулавӑшӗнче журналист, ӑсчах пирки ӳкернӗ фильм премьери пулнӑ. Ӑна Александр Зимин пирки ӳкернӗ.
Фильм «Просторы творчества» (чӑв. Пултарулӑх анлӑшӗ) ятлӑ. Александр Зимин — видеоблогер та, юрӑ ҫыракан та. Документлӑ фильма Александр Зимин 75 ҫул тултарнине халалланӑ. Ӑна курмашкӑн Атнер Хусанкай ҫыравҫӑ, ЧР ял хуҫалӑх министрӗн ҫумӗ тата ыттисем килнӗ. Ӑна сӳтсе явмашкӑн Кинематографистсен пӗрлешӗвӗн, ЧР композиторӗсен ассоциацийӗн пайташӗсем те хутшӑннӑ.
Фильма ҫамрӑксем те курнӑ. Унта Етӗрне районӗнчи Урпаш ялӗн ачисем те ҫитнӗ. Вӗсем премьерӑна курмашкӑн шкул автобусӗпех килнӗ.
Фильм режиссерӗ Владимир Карсаков ӳкерӳри йывӑрлӑхсем пирки каласа кӑтартнӑ. Вӑл фильма пысӑк экран ҫине кӑларас умӗнхи ӗҫсемпе те паллаштарнӑ.
Ҫак ытларикун авӑнӑн 29-мӗшӗнче Парижра Чӑваш культурин кунӗ иртнӗ. Паллӑ искусствовед Геннадий Иванов-Орков хӑйӗн Facebook страницинче пӗлтернӗ тӑрӑх ӑна Ульпи (Ольга) Николаева йӗркеленӗ.
Куракансемшӗн «Чӑваш Ен» телекомпани хатӗрленӗ фильм кӑсӑклӑ пулнӑ. Ӑна хатӗрлес ӗҫе Марина Карягина, Сергей Мышев тата Ульпи Николаева хутшӑннӑ. Фонограмма валли чӑвашла тата вырӑсла текстсене ҫырма Геннадий Орков та пулӑшнӑ.
Фильма ӳкернӗ чухне Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗн ӗҫченӗсем хастар хутшӑннӑ — фонд управҫисем, ҫав шутра тӗп управҫӑ Г.Г. Исаев та. Пулӑшакансен йышӗнче фотографа тата Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗн ӗҫтешӗсемпе 4 струдентне асӑнма пулать.
Фильмра анат енчи чӑвашсен хӗр тата хӗрарӑм тумӗсене кӑтартнӑ. Унта ӳкернӗ кашни ҫипуҫ пайӗ музей фондӗнче упранакан чӑн-чӑн япаласем пулни пирки ҫирӗплетет Геннадий Орков. Фильма музейӗн тӗп залӗнче ӳкернӗ.
Авӑнӑн 21-мӗшӗнче Чӑваш Республикин РФ Президенчӗ ҫумӗнчи полномочиллӗ элчин тивӗҫне вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Леонид Волков Пӗтӗм Раҫҫейри кӗске метражлӑ киносен «Арткино» фестивальне хутшӑннӑ. Вӑл ҫулсерен авӑн уйӑхӗнче Мускавра уҫӑлать та ҫулталӑкӗпех Раҫҫейри 50 ытла хулара иртет.
Конкурса 30 минутран ытла мар тӑсӑлакан фильмсем хутшӑнаҫҫӗ. Вӗсене киношкулти студентсемпе выпускниксем хатӗрлеҫҫӗ. 8-мӗш фестиваль уҫӑлнӑ ҫӗрте 7-мӗш фестиваль ҫӗнтерӳҫисене чысланӑ. 25 фильм хушшинче профессионал жюри Николай Котяшӑн «Каждый первый» картинине чи лайӑххи тесе палӑртнӑ.
Куракансем вара, Раҫҫейри тӗрлӗ хулари сасӑлав пӗтӗмлетӗвӗ тӑрӑх, Евгений Корчагинӑн «Феликс и его любовь» фильмне суйланӑ. Евгений — пирӗн ентеш, Ҫӗнӗ Шупашкарта ҫуралса ӳснӗ.
Леонид Волков Евгений Корчагина саламланӑ. Палӑртса хӑварар: «Феликс и его любовь» фильм кӑҫал кӑрлач уйӑхӗнче АПШра иртнӗ пӗтӗм тӗнчери кинофестивальте ҫӗнтернӗччӗ.
Чӑваш театрӗпе киностудине йӗркеленӗ Иоаким Максимов-Кошкинский пирӗнтен уйрӑлса кайнӑранпа кӑҫал, ҫурлан 30-мӗшӗнче, 40 ҫул ҫитет. Ҫав кун ЧР кинематографистсен пӗрлешӗвӗн пайташӗсем унӑн вилтӑпри ҫине кайӗҫ. Пӗлӗшӗсене, тӑванӗсене тата ыттисене пӗрле пыма йыхравлаҫҫӗ.
Иоаким Максимов-Кошкинский Тутарстанри Теччӗ районӗнче 1893 ҫулхи авӑнӑн 14-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Чӗмпӗрти чӑваш шкулӗнче, Хусанти ӳнер училищинче вӗреннӗ вӑл. 1918 ҫулта Хусанта Островский пьесипе пӗрремӗш чӑваш спектаклӗ лартнӑ. 1920 ҫултанпа Шупашкарта чӑваш спектаклӗсем лартма пуҫланӑ. 1925 ҫулта вӑл кинопа кӑсӑкланма тытӑннӑ, тулли метражлӑ чӑвашла илемлӗ фильм ӳкерме пуҫланӑ.
«Аслӑ пӑлхарсем», прокатра «Атӑлҫи пӑлхавҫисем», пӗрремӗш фильм премьери 1926 ҫулхи ҫӗртмен 22-мӗшӗнче пулнӑ. Рольсене чӑваш тата вырӑс актерӗсем калӑпланӑ.
Иоаким Максимов-Кошкинский репрессие лекнӗ. Ҫавна пулах вӑл ӳкернӗ чӑвашла илемлӗ фильмсенчен чылайӑшӗ упранса юлман. Вӑл 1975 ҫулхи ҫурлан 30-мӗшӗнче Мускавра вилнӗ. Ӑна Шупашкарти Б.Хмельницкий урамӗнчи масарта пытарнӑ.
Шупашкар моделӗ Татьяна Иванова Турци сериалӗнче ӳкерӗннӗ. Телесериал — триллер, криминал. Вӑл экран ҫинче 2007 ҫултанпа пырать. Хальлӗхе 9 сезонне ӳкернӗ.
Татьяна икӗ серире ӳкерӗннӗ. Вӑл сериалти сӑнарсенчен пӗрне пытарнӑ ҫӗре хутшӑннӑ, Раҫҫейрен килнӗ тӑван рольне калӑпланӑ.
Халӗ Татьяна Иванова — Ӑстампулта. Вӑл унта контракта 45 кунлӑха килӗшӳ тунӑ. Татьяна экран ҫинче 7 ҫул пыракан сериалта ӳкерӗнме ҫын кирлине илтнӗ. Пӗрремӗш сценӑра чиркӳре ӳкерӗннӗ вӑл. Унтан аэропортра кадр ӳкернӗ.
Татьяна ӳкерӗннӗ чухне нимӗнле пӑтӑрмах та сиксе тухманнине пӗлтернӗ. Команда туслӑ-мӗн. Татьянӑна сериалта ӳкерӗнмешкӗн икӗ хут чӗннӗ-мӗн. Шупашкар моделӗ хирӗҫ мар. Турцире ӳкерӗннӗшӗн укҫа вӑхӑтра тӳлеҫҫӗ-мӗн. Вӑл каланӑ тӑрӑх, апат та ҫитереҫҫӗ. Турккӑсем апат ҫимесӗр ӗҫлеме те тытӑнмаҫҫӗ-мӗн.
Чӑваш Енӗн прокуратури илемлӗ фильмра ӳкерӗнет. Анчах телейсӗр юратупа ҫыхӑннӑ, темиҫешер сериллӗскерте мар, наркотикӑн саккунлӑ мар ҫаврӑнӑшӗпе кӗрешессипе ҫыхӑннинче. Фильмра наркотик сутаҫҫӗ кӑна мар, ҫынсене те вӗлереҫҫӗ.
«Ветки» тесе хальлӗхе ят панӑ художество фильмне Шупашкарти Владимир Синяев режиссер ӳкерет. Хальхинче кадрсене прокуратура ҫуртӗнче ӳкернӗ. Пӗтӗмпе икӗ сюжет. Пӗрремӗшӗнче йышпа йӗркеленсе преступлени тӑвакан ушкӑн пирки пуҫиле ӗҫе шанса панӑ тӗпчевҫӗ ыйтса пӗлнине ӳкернӗ, иккӗмӗшӗнче — прокурор ӗҫе малтан тӗпченӗ ҫынна вӗлернӗ хыҫҫӑн шанса панӑ ҫӗнӗ ҫынпа ӗҫлӗ канашлу ирттернине.
Кино ӳкерме Чӑваш Енӗн прокурорӗн аслӑ пулӑшуҫи Альберт Петров хутшӑннӑ. Фильма республикӑри киноэкрансем ҫине ҫитес ҫул кӑларма палӑртаҫҫӗ.
Ҫӗртмен 2-мӗшӗнче ЧР Наци вулавӑшӗнче «Долгое время» документлӑ фильм кӑтартӗҫ. Ӑна 2012 ҫулта Егор Гайдар вилнӗ хыҫҫӑн ӳкернӗ. Ӑна пушӑн 19-мӗшӗ валли, Егор Тимурович 54 ҫул тултармалла пулнӑ чухне, хатӗрлесе пӗтернӗ.
Алексей Кудрин вице-премьер, Роснано пуҫлӑхӗ Анатолий Чубайс, экономика экс-министрӗ Андрей Нечаев тата ыттисем экономика реформисем епле ҫуралнине аса илеҫҫӗ.
Гайдарӑн пӗрремӗш арӑмӗнчен ҫуралнӑ ачисем Мария тата Петр ашшӗ пирки каласа кӑтартаҫҫӗ. Фильмра Егор Гайдарӑн хваттерӗне те ӳкернӗ. Вӑл Борис Ельцинпа кӳршӗллӗ пурӑннӑ.
Фильма Егор Гайдарпа тунӑ интервьюсене кӗртнӗ. Ӑна темиҫе ҫул каяллах ӳкернӗ-мӗн, анчах вӑл экран ҫине тухман.
Ҫӗртмен 2-мӗшӗнче пурне те 119-мӗш пӳлӗмре 15 сехетре кӗтеҫҫӗ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (29.04.2024 03:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 760 - 762 мм, 9 - 11 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 2-4 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа ҫурҫӗр енчен вӗрӗ.
| Бударин Николай Михайлович, космонавт ҫуралнӑ. | ||
Пулӑм хуш... |