Иртсе пыракан ҫул Виталий Петрович Станьялшӑн кӑткӑс пулчӗ. Ҫурла уйӑхӗнче шалкӑм (инсульт) ҫапнипе ӑсчахӑмӑр та поэтӑмӑр Шупашкарти васкавлӑ пулӑшу сыватӑшне лекрӗ. Ун чухне ӗҫ-пуҫ мӗнле ҫаврӑнса тухасси те паллӑ марччӗ. Вӗрентекенӗмӗре ҫӑлса хӑварнӑшӑн Турра тата ҫывӑх ҫыннисене мухтав. Станьял пурнӑҫӗшӗн кӗрешнӗ, уншӑн тӑрӑшнӑ, уншӑн кӗлтунӑ, уншӑн пӑшӑрханнӑ ҫынсене пурне те тав.
Кӑшт-кашт самайланнӑ пек пулсанах Виталий Петровичӑн канӑҫсӑр чӗринче ҫак йӗркесем ҫуралнӑ. Йывӑр шухӑшсемпе витерӗннӗ сӑввисене вӑл кӗҫӗн хӗрне — Эрпинесе халалланӑ.
Сыватӑш сӑввисен ярӑмӗпе пӗрле кунта тата икӗ сӑвӑ пичетленет: вӗсенчи шухӑш-кӑмӑл малтанхисемпе пӗр килет.
Кӗҫех Ҫӗнӗ ҫул ҫитет. Унӑн пӗрремӗш кунӗнче Станьялӑмӑр сакӑрвунна каять. Вӑхӑчӗпе саламлӑпӑр-ха. Вӑл пирӗнпе!
Геннадий Дегтярёв
***
Пурнӑҫ хӑвачӗ сулчӑланчӗ,
Шевли килет йӑпӑртлӑха.
Пӑлхавлӑ уйрӑлу саманчӗ
Калать пекех: «Таси паха!»
Каясчӗ чыслӑ та тирпейлӗ,
Йӑлӑхтармасӑр ҫынсене,
Пӗри ӳксен тепри ҫӗклетӗр
Эпир пуҫланӑ ӗҫсене.
«Мӗнле лайӑх пирӗн хулара ҫавӑн пек ҫын пурри! Ку вӑл кӗтрет!..» («Очень хорошо, что в нашем городе такой человек есть! Это чудо!..».). 1995 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 20-мӗшӗнче уҫӑлнӑ Д.Т. Жуков куравӗ («6х7 галерея») куракансене хавхалантармаллипех хавхалантарнӑчче, тӗлӗнтерсе савӑнтарнӑччӗ… Ҫавна курса Дмитрий Тихонович хӑй те ача пек хӗпӗртетчӗ: «Очень много слов «чудо», «радость». Один написал: «Чудо из чудес». До того хорошо написано!..».
2018 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 30-мӗшӗнче Чӑваш наци музейӗн музей куравӗсен центрӗнче (Ехрем купса бульварӗ, 10) Д.Т. Жуков куравне уҫма пуҫтарӑннисем художник тата унӑн ӗҫӗсем пирки чунтан тухакан сӑмахсем каларӗҫ. Ҫын хырӑма тултарассишӗн кӑна пурӑнманнине хӑйсен сӑмахӗсемпе ҫирӗплетрӗҫ. Паян хӑш-пӗр ватӑсем (уйрӑмах Михаил Волков: «Чӑваш халӑх сайчӗ», 2018-08-08) «пурнӑҫ ҫынни – тӗнче тӗнӗлӗ, хырӑм ташши чун вӗҫевӗнчен пахарах» тесе ӗнентерме пӑхаҫҫӗ. Мӗтри мучи вӗсемпе тава кӗрет, вӗсене хирӗҫлет… Пире чун, ЧУН пирки аса илтерет…
Вулакана эпӗ 20 ҫул каялла «Хыпар» хаҫатра кун ҫути курнӑ икӗ тӗрленчӗке сӗнетӗп.
Тутарстанри чӑвашсен «Сувар» хаҫачӗ «Эпӗ мар» юрӑ тавлашу ҫуратнине пӗлтерет. Ӑна Владимир Егоров юрӑҫ шӑрантарать. «Сӑмахӗсем те, кӗвви те хамӑн тет. Анчах та Анатолий Никитин композитор ҫак юрра (тӗрӗсрех каласан «Мана мар» юрра) хӑй ҫырнине ӗнентерет, ӑна вӑл 1996—1997 ҫулсенче юрланӑ...», — хыпарланӑ хаҫатра.
МИХ пӗлтернӗ тӑрӑх, «ҫамрӑк «автор» юрра кӑшт кӑна урӑхлатнӑ, ҫапах та кӗввин тӗп пайне, сӑмахӗсене Никитинран «шӑйӑрнӑ» та ҫапла «Мана мар» юрӑ «Эпӗ мар» пулса тӑнӑ имӗш. Тава тивӗҫлӗ артист сӑмахӗсемпе, ҫак юрра юрлама унран никам та ирӗк илмен. Никитин хӑйӗн автор правине халӗ судра хӳтӗлес шухӑшлӑ».
Владимир Егоров Тутарстанри чӑваш журналисчӗсене ҫак юрӑ халӑхӑн пулнине каланӑ. «Сана мар» юрӑ халӑхра 70-мӗш ҫулсенчех анлӑ сарӑлнине ӗнентернӗ вӑл.
| ЮПА | 29 |
Ева Николаевна Лисина, "Вӗҫекен кӳлӗ" калав авторӗ
Чӑваш ҫыравҫин Ева Лисинан "Вӗҫекен кӳлӗ" ятлӑ калав пур. Ӑна хальхи вӑхӑтра Тетелте ҫӑмӑллӑнах вуласа тухма пулать.
Мӗн ҫинчен-ха калав? Пӗр кӳлӗ пур. Анчах та ҫав кӳлӗ сасартӑк ҫухалать. "Вӗҫсе каять". Калав ак ҫапла вӗҫленет:
Ватӑлтӑм та, ҫавах пурӑнасчӗ-ха, хамӑр кӳлӗ каялла вӗҫсе киличчен пурӑнасчё. Курасчӗ ҫав телейлӗ куна! Эп мӑнтӑр пулла сӗре шанап — пусмарӗҫ вӗт-ха ӑна пирӗн ялсем, ыррӑнах кӑларса ячӗҫ, нивушлӗ ҫавна манса каймалла вӑл, нивушлӗ кӳлле калла ҫавӑрса килмелле мар? Килмелле!
Паллах, ку — легенда.
Унашкал легенда вара Марий-Эл ҫӗрӗ ҫинче те пур иккен.
Марий-Эл республикинчи "Вӗҫекен кӳлӗ"
Ку "вӗҫекен кӳлӗ" пирки вара ак ҫапла ҫырнӑ:
После некоторых поисков - мы посетили загадочное Шордурское озеро (сейчас оно практически заросло) про которое есть интересная легенда!
Чӳк уйӑхӗн 10-мӗшӗнче черетлӗ чӑваш концерчӗ иртмелле — Трактор тӑвакансен культура керменӗнче юрӑҫсем хӑйсен пултарулӑхӗпе «Янра, чӑваш юрри» концертра паллаштарӗҫ. Пурне те унта йыхравлаҫҫӗ — вӑл 18 сехет ҫурӑра пуҫланӗ.
Сӑмах май курма та итлеме килнисен хушшинче Айфон смартфон та выляттарӗҫ. Конкурс йӗркипе «Контактра» страницӑри ушкӑнра тӗплӗнрех паллашма пулать.
Концерта каяс кӑмӑллисем билета 89876655094 телефонпа шӑнкӑравласа туянма пултараҫҫӗ.
Юпан 5-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкара пӗрремӗш хут RockestraLive симфониллӗ оркестр ҫитӗ. Мӗнпе вӑл ыттисенчен уйрӑлса тӑрать-ха? Вӑл ахальли мар — сцена ҫинче вӗсем вылянӑ чухне эсир хӑвар вырӑнта лараймӑр. Вӗсем калакан кӗвӗ сире ҫӳҫентермесӗр хӑвармӗ.
Пӗтӗм тӗнчипе паллӑ RockestraLive хӑйӗн концертӗнче паллӑ рок-хитсене выляса парӗ. Led Zeppelin, Queen тата Deep Purple кӗввисенчен пуҫласа Linkin Park таранах, Rammstein та пулӗ, Imagine Dragons та. Концерта килнисем классикӑллӑ музыка инструменчӗсен ҫемҫелӗхӗпе тата илемлӗхӗпе пӗрлех рок-кӗвӗн хӑватне туйса илӗҫ. Сӗрме купӑссем,альтсем, контрбассемпе шӑхличсем, тромбонсемпе валторнсем ку концертра пач урӑхла янӑрӗҫ.
RockestraLive пултарулӑхне итлеме кил-йышпах ҫӳреҫҫӗ — ачасем ташша яраҫҫӗ, аслисем вара хӑйсен ҫамрӑклӑхри шухӑ вӑхӑта аса илеҫҫӗ. Концертчӗсем халӑха кӑмӑла кайни паллӑ — Кремльте те вӗсем виҫӗ хутчен вылянӑ.
Каймалла е кая ҫук? Паллах, концерта ҫитсе курмалла. Унта илнӗ хӑват сире уйӑх хушши вӑй парса тӑрӗ. Вӗсен концерчӗнче пулнипе вара эсир самай вахӑт хушши тус-юлташӑрсем хушшинче мухтанма пултаратӑр. Тепӗр тесен, симфониллӗ оркестр рок выляни сирӗн тавракурӑма самай анлӑлатӗ.
Чӑваш Енре «Лучший каменщик Чувашии – 2018» (чӑв. Чӑваш Енри чи лайӑх каменщик — 2018) республикӑри професси конкурсӗ иртнӗ. Унта ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, пуҫтарӑннӑ.
Конкурса Шупашкарти организацири: «СУ-Инкост», «СУ-20», «Монолитстрой», «ГК «Регионжилстрой», «СМУ-124» — ҫичӗ звено (вӗсем икшер ҫынтан тӑнӑ) пуҫтарӑннӑ.
Пӗрремӗш вырӑна «СМУ-124» тулли мар яваплӑ обществӑри Ю.Н. Выросов тата Э.Д. Калюканов тухнӑ. «Монолитстрой» тулли мар яваплӑ обществӑра кирпӗч хураканта ӗҫлекен Е.П. Васильевпа Э.Н. Николаев тӑрӑшӑвне те строитель-тӳресем пысӑка хурса хакланӑ. «СУ-Инкост» предприятири А.Р. Алексеев тата А.Г. Ефремов та пӗр шухӑшлӑн та килӗштерсе ӗҫленӗ, кирпӗче хитре те васкаса хунӑ. Вӗсем — виҫҫӗмӗшсем.
Базиль Кириллов
Ҫук ҫӑкалӑх ҫумӗнчи
Касман Турта Пуҫӗнчи
Арӑ-пирӗш тӑмпӑшал
Тунӑ пулать тӑм пӑшал.
Паллах, ҫук-ха тӑм писмен,
Анчах пӗтмен тӑмписмен.
Ҫукпа пӗрех ҫын ҫиен,
Анчах нумай ҫынҫиен.
Ҫынҫиен вӑл, хӑямат,
Сӑмахпа ялан кӑшлать.
«Хӗр ача ҫуратнӑ тет...»
Уҫӑмсӑрлӑх пӗтерет:
Ах анчах та ах анчах,
Кам ҫинчен пырать сӑмах.
Хамӑр ялти пуш хирте
Манӑн чунӑм пушхирте.
Хирте ӳсет хуртути,
Кӗмест унран хур тути.
Хумханать ҫирӗк тӑрри,
Сиккелет ҫирӗктӑрри.
Ӑнланмалла мар темле,
Кайӑкне пӗрлех ҫырар.
Тулӑх пулнипе ҫӗр-шыв
Килӗшет Тӑван Ҫӗршыв.
Виҫсӗмӗр те пӗртӑван.
Килмерӗ-ха пӗр тӑван.
Ҫинӗшӗнех хыт кукар
Пулмӑп-тӑмӑп хыткукар.
«Эс килетӗн тӗк курма
Савӑнатӑп-ха, кумма», —
Тесе ӑшшӑн ҫырнине
Хурав илтӗм ирхине.
«Тӗк курмашкӑн» ҫӳреме
Ӗҫсӗр мар эп, шеремет.
Килетӗн-тӗк ман пата
Ҫийӗн лайӑх апата,
Савӑнатпӑр, тупата.
Чӑваш Республикин Наци вулавӑшӗнче паян «Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш – 2018» видеосӑвӑсен конкурсӗнче мала тухнисене чысларӗҫ.
«Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш – 2018» конкурса «Шкулта» интернет-журнал, Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗ, Чӑваш халӑх сайчӗ, ЧНК, Чӑваш наци радиовӗ тата Чӑваш Республикин Наци вулавӑшӗ пӗрле йӗркеленӗ. Ӗҫсене нарӑс уйӑхӗн 15-мӗшӗнчен пуҫласа ака уйӑхӗн пуҫламӑшӗччен йышӑннӑччӗ. Ун хыҫҫӑн тӳре комиссийӗ ӗҫсене хакласа мала тухнисене палӑртрӗ. Кам-кам мала тухнине эпир унччен сире пӗлтернӗччӗ. Шӑп та лӑп вӗсене паян парнесемпе хисеп хучӗсем парса чысларӗҫ те.
Чыслакансен йышӗнче Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗн ертӳҫи Владимир Андреев, ача-пӑча ҫыравҫи Николай Ишентей, Чӑваш наци конгресӗн Президиум членӗ Геронтий Никифоров, Чӑваш наци телекуравӗн редакторӗ Мальвина Петрова, наци вулавӑшӗн ӗҫченӗ Надежда Егорова, Чӑваш халӑх сайчӗн тӗп редакторӗ Аҫтахар (Николай) Плотников пулчӗҫ. Ҫӗнтерӳҫӗсене картинӑсемпе, кӗнекесемпе тата ытти парнесемпе чысларӗҫ. Ҫӗрпӳ районӗнчи «Ҫӑлтӑрчӑк» ача пахчи ачисем вара хӑйсен пултарулӑхӗпе савӑнтарчӗҫ.
Ҫӗрпӳ районӗнче шкулчченхи вӗренӳ организацийӗсене ҫӳрекен ачасем валли «Хунав» фестиваль-конкурс иртрӗ. Конкурса чылай ача пахчисем хутшӑнчӗҫ. Ачасем хӑйсен пултаруллӑхӗпе куракансене самаях тӗлӗнтерчӗҫ.
Фестиваль-конкурс виҫӗ номинаципе иртрӗ: «Илемлӗ чӑваш юрри» — ачасем чӑвашла юрӑ юрларӗҫ. «Асамлӑ юмах тӗнчи» — ачасем пӗр-пӗр юмаха сценка евӗр чӑвашла лартса кӑтартрӗҫ. «Янра, сӑввӑм, хыттӑнрах» — ачасем сӑвва чӑвашла каларӗҫ.
Жюри пайташӗсем Чурачӑк салинчи шӑпӑрлансем чи маттур пулнине палӑртрӗҫ. Кунта вырнаҫнӑ ача пахчи фестиваль-конкурсӑн пур номинацинче те ҫӗнтерме пултарчӗ. Ҫитес кунсенче вӗсем район чысне республикӑра хӳтӗлӗҫ.
+13.6 °C