Паян Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Октябрьски ялӗнче уяв иртрӗ. Утӑ уйӑхӗн 22-мӗшӗнче ял 147 ҫул тултарнӑ.

Ку ял хӑй кун-ҫулӗнче Пушкина та Бичурина та астӑвать. Ял нумай ятлӑ-сумлӑ ҫынсене ӳстерсе кӑларнӑ. Вӗсем шутне Канаш Альберт Георгиевич сӑвӑҫ та кӗрет.

Уявра Сӗнтӗрвӑрри пуҫлӑхӗ А.А.Шумов сӑмах тухса каларӗ, Сӗнтӗрвӑрринчи чӑваш хорӗ юрларӗ.

Хыпар ҫӑлкуҫӗ

Шупашкарти культура институтӗнче ҫӗнӗ специальность уҫнӑ — ал ӑстисене вӗрентеҫҫӗ.

Пурӗ 10 вырӑн, хальхи вӑхӑтра ку специальноҫа илме пурӗ улттӑн кӑмӑл тунӑ. Вӗренме кӗрес текенсем хӑйсен докуменчӗсене утӑ уйӑхӗн вӗҫӗ таран пама пултараҫҫӗ.

Чӑвашсем! Бюджет укҫипе вӗрентмелли вырӑнсем пур вӑхӑтра хӑвӑр ачӑрсене тӑвансене ҫак специальноҫе вӗренме ярӑр! Вӗсене Микуҫ Палтай шайри вӗрентевҫӗсем вӗрентӗҫ!

Тӗплӗнрех кунта пӗлме пулать

Утӑ уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Красноармейски районӗнчи Упи ялӗ 707 ҫул тултарнӑ май уява чӗнет! Уяв 10 сехетре стадионра пуҫланӗ.

Ку ялтан нумай ятлӑ-сумлӑ ҫынсем тухнӑ: Социаллӑ Ӗҫ Паттӑрӗ, Тава тивӗҫлӗ вӗрентекен И.Н.Никифоров, I-мӗш Патшалӑх Думин депутачӗ Я.А.Абрамов, Денин орденӗн кавалерӗ, СССР Аслӑ Канаш депутачӗ К.И.Горина, тата ыттисем те.

Уявра ҫавӑн пекех Нина Ивановнӑпа Николай Тимофеевич Тимофеевсене ылттӑн туй ячӗпе, Раиса Клементьевна Григорьевнӑна 60 ҫул тултарнӑ ятпа саламлӗҫ.

Уяв хӑнисене тутлӑ шӳрпе ҫитерӗҫ, чӑваш сӑрине ӗҫтерӗҫ.

Хыпар ҫӑлкуҫӗ

Чӑваш Енӗн Вӗрентӳ министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх Чӑваш Республикин вӗрентӳ институчӗн чӑваш чӗлхин кафедрин ертӳҫи Ю. Виноградов, Ҫӗрпӳ районӗнчи Михайловка шкул директорӗ, электронлӑ пособисене хатӗрлекен В. Андреев тата пирӗн Chuvash.Org пӗрлӗх интертетел уҫлӑхӗнче «Чӑваш чӗлхепе литературине тата тӑван ен культурине вӗрентекенсем валли интертетелти педканаш» ятлӑ проекта хатӗрлеме пуҫланӑ. Сайт тытӑмне утӑ уйӑхӗн 11-мӗшӗнче пӑхса тухнӑ, халӗ вара вӑл сайта ӗҫлеттерсе ярасси пирки ӗҫ пырать. Сайт ҫурла уйӑхӗн варри тӗлне ӗҫлеме пуҫламалла.

Сӑмах май каласан, 2007 ҫулӑн пӗрремӗш ҫурри хушшинче республикӑри 186 шкула интертетел кӗртнӗ. Пурӗ вара хальхи вӑхӑтра тетелпе республикӑри 570 шкула (97,9%) ҫыхӑнтарнӑ.

Ҫӗртме уйӑхӗн 30-мӗшӗнче Тутарстанӑн Элмет районӗнчи Патраклӑ ял тӑрӑхӗнче Тутарстанӑн Чулман Атӑлӑн леш енче пурӑнакан чӑвашсен «Учук» пӗрремӗш уҫӑ фестивалӗ иртрӗ. Фестиваль 8 сехетре пуҫланчӗ. Икӗ вӑкӑра пусса Турра кӗл туса чӳклерӗҫ. 10 сехетре вара фестиваль уҫӑлчӗ — фестивале курма килнӗ хӑнасем умӗнче юрӑ-ташӑ ушкӑнӗсем хӑйсен пултарулӑхне кӑтартрӗҫ.

Фестиваль вӗҫӗнче вара Шупашкартан килнӗ артистсем (К. Голубева, А. Шадриков, А. Васильев, В. Кузнецова, П. Ермолаев) юрӑсемпе савӑнтарчӗҫ.

Фестивале лайӑх хатӗрленӗшӗн Chuvash.Org пӗрлӗх Альмукова Инна Ивановнӑна, Тутарстан чӑвашӗсен диапорин ертӳҫине Яковлев Константин Геннадьевича, вӑхӑтлӑ информаципе тиӗҫтернишӗн "Сувар" хаҫат редакцине тата ытти пулӑшакансене пысӑк тав сӑмахӗ каласшӑн.

Сӑнӳкерчӗксем

«Улатӑр хыпарӗ» (Алатырские вести) хаҫатӑн пӗрремӗш кӑларӑмӗ тухнӑранпа 90 ҫул ҫитнӗ! Хаҫатӑн пӗрремӗш кӑларӑмӗ 1917 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗн 22-мӗшӗнче «Знамя труда» (Ӗҫ ялавӗ) ятпа тухнӑ, шӑп та лӑп 90 ҫул каялла. Ҫапла вара Чӑваш Енре тухса тӑракан район хаҫачӗсенчен вӑл чи ваттисем шутне кӗрет. Вӑрӑм кун-ҫулӗ хушшинче хаҫатӑн ячӗ нумай хутчен улшӑннӑ. Тӗрлӗ вӑхӑтра вӑл «Крестьянин и рабочий» (Хресченпе рабочий), «Путь революции» (Революци ҫулӗ), «Наша жизнь» (Пирӗн пурнӑҫ), «Трудовая газета» (Ӗҫ хаҫачӗ), «Ленинский путь» (Ленин ҫулӗ) ятсемпе тухнӑ. 1992 ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен пуҫласа вара хальхи ятпа тухать. Халӗ хаҫат 3 пинлӗ тиражпа тухать.

Тата каласа хӑварас пулать — 2005 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 23-мешӗнче хаҫатӑн 20 пинӗмӗш кӑларӑмӗ тухнӑ.

Хыпар ҫӑлкуҫӗ

Шӑматкун Шупашкарта Республика Кунӗн уявӗ шутне кӗрекен «Раҫҫей ҫӑлкуҫӗсем» фестиваль уҫӑлчӗ. Фестивале уҫас умӗн фестивалье хутшӑнакан ушкӑнсем театрализацилесе утса тухрӗҫ. Наци вулавӑшӗнчен пуҫласа Хӗрлӗ лапам таринех юрласа та ташласа утрӗҫ. Фестивале Германири, Словакинчи, Белоруссинчи ушкӑнсем хутшӑнчӗҫ. Вӗсем Раҫҫейри тӗрлӗ регионсенчен килнӗ ушкӑнсемпе перле утрӗҫ. Утакан колоннӑн вӗҫӗнче вара Республикӑри пултарулӑх ушкӑнесем утрӗҫ.

Ламапа утса ҫитнӗ хыҫҫӑн фестиваль уҫӑлчӗ. Малтан фестивале Олег Овельев радиоведущийпе Чӑваш халӑх артистки Светлана Бубнова ертсе пычӗҫ. Каярахпа вӗсене паллӑ юрӑҫ Августа Уляндинӑпа Алексей Болдырев телеведущий улӑштарчӗҫ. Фестивале уҫнӑ хыҫҫӑн хӑнасем хӑйсемпе пӗрле илсе килнӗ ҫалкуҫ шывӗсене пӗрле пуҫтарчӗҫ, салам сӑмахӗсене каларӗҫ. Н.В. Фёдоров тухса сӑмах каларӗ, фестивале хутшӑнакан ушкӑнсене саламларӗ.

Вырсарникун, ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗнче фестиваль малалла тӑсӑлчӗ. Фестивале хутшӑнакан ушкӑнсем Шупашкар 500 ҫул тултарнӑ ятпа хисепленекен культурӑпа кану паркӗнче, Суту-илӳ ҫурчӗ умӗнче, «Мега Молл» суту-илӳ комплексӗ умӗнче, Чӑваш Республикин Наци вулавӑшӗ умӗнче хӑйсем пултарулахӗпе савӑнтарчӗҫ.

Малалла...

ЧӑвашЛат Канашӗ Windows валли ятарлӑ ансат сарӑм (раскладкӑ) туса кӑларчӗ. Ӑна кашни ансаттӑн лартса усӑ курма пултарать. Компьюттӑрпа чӑвашла ҫырасси татах ҫӑмалланать. Сарӑма ҫакӑнтан уҫлӑр: http://cavashlat.googlepages.com/cvlatalfavic%C4%955

XIX ӗмӗрте чӑвашлӑх чӗрӗлса аталанма, чӑвашла хаҫатсем, кӗнекесем тухма пуҫланӑ вӑхӑтранпах чӑвашла сас паллисене пичетлес ыйту тӑрать. Ни Константин Иванов вӑхӑтӗнче, ни совет вӑхӑтӗнче, ни 90-мӗш ҫулсенче кашни чӑваш ҫынни чӑвашла ирӗклӗ канлӗ ҫырса-пичетлессине тивӗҫтерекен хатӗр пулман, ҫуккӑ та. Ҫав ыйтӑва татса парассишӗн ҫунсах ӗнтӗ ылтӑн алӑллӑ Константин Иванов хӑех пичетлемелли хатӗр шутласа кӑларать, унпа усӑ курма ҫӑмӑлах мар пирки халӑхра ҫав хатӗр сарӑлмасть.

Совет революцийӗ хыҫҫӑн чӑваш чӗлхин хӳреллӗ-шлепкеллӗ сас палли йышне реформӑлаҫҫӗ—чӑваш чӗлхине самай вырӑслатаҫҫӗ, ытлашши сас паллисене катаҫҫӗ, вырӑсран урӑх сас паллисем кӗртеҫҫӗ, хаҫат-кӗнеке пичетлес ӗҫе майлаштараҫҫӗ. Чӑваш чӗлхинче вырӑсран расна 4 шлепкеллӗ-хӳреллӗ сас палли кӑна юлать: «ӑ», «ӗ», «ҫ», «ӳ».

Малалла...

2007 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Вӑрнарта чукун ҫул вокзалӗ ҫӗнӗрен уҫӑлчӗ. Вӑл Чӑваш республикипе Чулхулари чукун ҫулне пӗрлештерет. Уҫнӑ май "станци халь Вӑрнарӑн илемӗ", - терӗ Н. Федоров президент. Ҫуртне 1917 ҫулта туса лартнӑ. Пӗлтӗр август уйӑхӗнче ӑна юсама пуҫланӑ. Унта пуйӑс кӗтмелли пӳлӗм, касса, тавар пӳлӗмӗсем пулаҫҫӗ. Влаҫсем чӑваш чӗлхине упраманнишӗн асӑрхаттарманни ҫирӗпленнӗ йӑла ӗнтӗ, ҫапах та ҫурт ҫинчи станци ятне вырӑсла кӑна "Вурнары" тесе ҫырни тӗлӗнтерет.

Ҫӗртме уйӑхӗн 11-мӗшӗнче 1998 ҫултанпа Эстонире палӑртӑнмасӑр пурӑнакан Алексей Ястребова Раҫҫее каялла кӑларса янӑ. Ҫавӑн пекех 10 ҫул хушши ӑна Эстонине кӗме чарнӑ.

Алексей Ястребов — Йӗпреҫ районӗнчи Эйпеҫ ялӗнче ҫурланӑ пултаруллӑ ӳнерҫӗ. Эстонире унӑн ӗҫӗсем Пярнуск санаторийӗнче тата пульницинче ҫакӑнса тӑраҫҫӗ. Эстони гражданствине илмешкӗн вӑл темиҫе хут та ҫырнӑ, анчах та ӗҫӗ тухман.

Ҫӗртме уйӑхӗн 14-мешӗнче Алексей Ястребова хӳтӗлесе Эстони парламенчӗн депутачӗ тата Эстони культурин ӗҫченӗ Марк Соосар сӑмах хушнӑ. Марк Соосар шухӑшӗпе Эстонин миграципе гражданлӑх депортаменчӗ Алексейе таврӑнма ҫул уҫмаллах.

Хыпар ҫӑлкуҫӗ