Утӑн 27-мӗшӗнче Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ литература музейӗнче Ева Лисина ҫыравҫӑ ҫуралнӑранпа 70 ҫул ҫитнине халалланӑ литература каҫӗ иртрӗ. Пӗлменнисене пӗлтеретпӗр — паллӑ чӑваш ҫыравҫин, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗн, Раҫҫей ҫыравҫисен пӗрлешӗвӗн пайташӗн ҫуралнӑ кунӗ утӑ уйӑхӗн 26-мӗшӗнче.

Ҫак каҫ Ева Лисинӑна саламлама Чӑваш Республикин культурӑн, национальноҫсен ӗҫӗсен, информаци полтикипе архив ӗҫӗн министерствин пай пуҫлӑхӗ Михаил Краснов, Чӑваш наци музейӗн ертӳҫи Ирина Меньшикова, Чӑваш Республикин професиллӗ ҫыракан ҫыравҫисен пӗрлешӗвӗн председателӗ Сергей Павлов килчӗҫ. Ҫавӑн пекех культурӑпа ӳнер тӗлӗшӗнче ӗҫлекен ытти халӑх та пулчӗ.

Михаил Краснов Роза Лизаковӑн салам хутне, Н.В Фёдоров саламласа ярса панӑ телеграммӑна вуласа пачӗ.

Сӑнӳкерчӗксем

Утӑн 24-мӗшӗнче Анаткас Уҫырма культура ҫурчӗн ӗҫченӗсем Уйкас урамӗ ҫумӗнче вырнаҫнӑ пӗве хӗрринче «Юханшыва ҫӑлар» экологи уяв ирттерчӗҫ. Культура ҫурчӗн пуҫлӑхӗ Ю.Н.Николаева пухӑннӑ ачасенчен шывпа ҫыхӑннӑ ыйтусем пачӗ: «Юханшывсемпе кӳлӗсене упраса хӑварас тесе мӗн тумалла-ши?», «Шыв мӗнпе паха?» Наташа Архиповӑпа Ирина Петрова ку тӗлӗшпе ытларах пӗлнине кӑтартрӗҫ, ыттисенчен ытларах тӗрӗс хуравларӗҫ. Фельдшерпа аккушер пунктӗнче ӗслекен Т.В.Васькова медаппа шыва кӗнӗ чухне асӑрханмалли пирки те ачасене пӗлтерме манмарӗ, инкеке лекнӗ ҫынна епле пулӑшмалли пирки каласа пачӗ.

Ыйтусем пӗтсен, калаҫӑва вӗҫленсен вара ачасемпе аслисем пӗве ҫывӑхӗнчи тавралӑха ӑпӑр-тапӑртан тасатрӗҫ — «юханшыва ҫӑлар» субботник ирттерчӗҫ.

Хыпар ҫӑлкуҫӗ

Пӗлетӗр-и, ыран, утӑн 25-мӗшӗнче, наци радиовӗ Вӑрнар районӗнче дискотека ирттерет? Пӗлмесен — халӗ пӗлтӗр ӗнтӗ. Савӑнӑҫлӑ юрӑ-ташӑ уявӗ Калининӑри культура ҫуртӗнче иртӗ. Паллах, каҫхине.

Ку пӗрремӗш дискотека мар. Иккӗмӗш. Пӗрремӗшӗ икӗ эрне каялла, Элӗк районӗнче пулнӑ, Юнтапара. Халӑха питӗ килешнине пула дискотекӑсене малалла та ирттерме палӑртнӑ. Вӑт... ыран иккӗмӗшӗ пулать. 21 сехет тӗлне пухӑнмалла.

Сӑмах май... паян, утӑн 24-мӗшӗнче наци радиовӗ яланхи пек 22 сехетчен мар, 24 сехетчерех юрӑ шӑрантарчӗ. 22 сехет хыҫҫӑн Стас Владимиров юрӑҫпа калаҫу иртрӗ.

Хыпар ҫӑлкуҫӗ

«Чӑваш Ен» наци радиовӗ радиоспектакльсен ярӑмне пуҫларӗ. Эфирта К.В. Иванов ячӗллӗ чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн тата Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн спектаклӗсене итлеме пулать.

Паянхи кун тӗлне таватӑ спектакль ҫырма ӗлкернӗ, вӗсенчен иккӗшне радио итлекенсем илтме пултарчӗҫ те ӗнтӗ. Пӗри А. Тарасовӑн «Инҫет телей ҫути» драми, тепри — Н. Сидоровӑн «Шӑнкӑрав курӑкӗ» мелодрами. Ҫитес вӑхӑтра А. Пӑрттан Ҫиҫӗм тивнӗ чунсем», Н. Угаринӑн «Чечек ӑшӗнчи пӳрт» мелодрамӑсене илтме май пулӗ.

Театрти артистсен тӗп ушкӑнӗ хальлӗхе канура. Кану вӑхӑчӗ пӗтнӗ хыҫҫӑн спектакльсене татах та ҫырса илӗҫ, пире итлеттерӗҫ. Ҫулталӑк вӗҫӗччен наци радиовӗ тата 10 спектакль ҫырса илесшӗн.

Ҫапла май спектакль итлес тесен сирӗн «Чӑваш Ен» наци радиовӗн хумӗ ҫинче юлас пулать!

Малалла...

Утӑн 21-мӗшӗнче Роза Лизакова «Чӑваш Ен» наци радиовӗн ӗҫченӗсемпе ӗҫлӗ тӗлпулу ирттерчӗ. Чи малтан Роза Михайловна радио ертӳҫине, Татьяна Евдокимовӑна, юбилей ячӗпе ӑшшӑн саламларӗ, ҫак радиона йӗркелекенсен хушшинче унӑн тӳпи пысӑк тесе пӗлтерчӗ.

Калаҫӑвӑн тӗп ыйтӑвӗ радио ӗҫлеме пуҫланӑранпа иртнӗ виҫӗ уйӑхри ӗҫе сӳтсе явасси, тишкересси пулчӗ. Культура министрӗ радио палӑртнӑ ҫулпа аталанни пирки пӗлтерчӗ — халӑх итлет, ун урлӑ хыпарсем пӗлет. Кӑларӑмсенче ахаль ҫынсем хутшӑнни те радиова халӑха ҫывӑхлатать. Паянхи кун тӗлне ӗҫтешсен ушкӑнӗ йӗркеленнӗ, радиовӑн тӗп ярӑмӗсем палӑрнӑ та ӗнтӗ. Радио ӗҫченӗсем виҫӗ уйӑх хушшинче палӑрнӑ йывӑрлӑхсене пӗлтерчӗ — министр вӗсене пӗрле татса пама сӗнчӗ.

Хальлӗхе «Чӑваш Ен» наци радиовӗ тӗрӗслев мелӗпе ӗҫлет. Эсир ӑна 72,14 тата 105,0 хумсем ҫинче итлеме пултаратӑр. Ҫӗнӗ Шупашкар, Улатӑр, Ҫӗмӗрле тата Канаш хулинсенче пралуклӑ радиовӗн виҫҫӗмӗш пускӑчӗ урлӑ итлеме май пур.

Сӑнӳкерчӗксем

Хыпар ҫӑлкуҫӗ

Нумай пулмасть «Питӗр чӑвашӗсем» хаҫатӑн ҫӗнӗ кӑларӑмӗ тухрӗ.

2009 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗн номерӗнче мӗн кӑсӑкли пур-ха? Хаҫатӑн тӗп теми — ҫамрӑксен уйӑхӗ тата ҫӗртмен 27-мӗшӗнче палӑртнӑ ҫамрӑксен кунӗ. Ку кӑларӑмра эсир ҫамрӑксен пурнӑҫӗпе, тин ҫеҫ аслӑ шкул пӗтернӑ ҫамрӑксем пирки вуласа пӗлме пултаратӑр.

Хаҫат ҫавӑн пекех авалхи чӑваш ячӗсен ыйтӑвне те кӑларса тӑрнатать — эсир ку тӗлӗшпе Салампи Хусанкай, шкулта веренекен Илемпи Филимонова, Нарспи Орешкина студентка шухӑшӗсемпе паллашма пултаратӑр.

Анна Васильева сассине хит-парадсенче илтсе-и? Хаҫатра вара ун сӑнӗпе те паллашма пулать — Сетнер Никишкин ҫак хӳхӗм хӗре «ПЧ» хаҫата хӑнана илсе килнӗ.

Ҫавӑн пекех Ҫемен Элкер кун-ҫулӗпе, Куҫма Турханӑн «Сӗве Атӑла юхса кӗрет» романӑн черетлӗ пайӗпе паллашма май пур.

Ӗмӗр каялла чӑвашсем куҫ пӑсӑласран епле сыхланнӑ? Хуравне, паллах, ҫак хаҫатра тупма пулать.

Хаҫата кунтан уҫласа илме пулать: PC09.07.13.zip (1,1 Mb)

Утӑ уйӑхӗн 12-мӗшӗпе 19-мӗшӗ хушшинче Етӗрне районӗнчи Пушкӑрт ялӗнче чӗлхе экспедицийӗ пулчӗ. Ӑна йӗркелекенсем — Раҫҫей ӑслӑлӑх академийӗн чӗлхе пӗлӗвӗ институчӗн Уралпа алтай чӗлхисен уйрӑмӗ тата халӑхсемпе чӗлхесен хутшӑнӑвӗн ӑслӑлӑхпа тӗпчев центрӗ. Чӑваш Енрен ҫак ӑслӑлӑх ҫулҫӳревне Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн чӗлхе пӗлӗвӗн пайӗ хутшӑнчӗ.

Ӑсчахсем тӗпчесе пӗлнӗ тӑрӑх, ҫак тӑрӑхри калаҫу чӑваш чӗлхин авалхи уйрӑмлӑхӗсене упраса хӑварнӑ. Чи малтан вӗсене Николай Иванович Ашмарин асӑрханӑ — «Говоры Козьмодемьянского уезда» (1898 ҫ.) статьяра тӗплӗн пӗлтернӗ.

Экспедицине А.В. Дыбо (профессор, филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ), О.А. Мудрак (профессор, филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ), И.В. Самарина (ӑслӑлӑх ӗҫченӗ), А.А. Сосаева (ӑслӑлӑх ӗҫченӗ), А.В. Кузнецов (филологи ӑслӑлӑхӗсен кандилачӗ) килнӗ. Пухнӑ материала пуҫтарса вӗсем ушкӑнпа монографи кӑларма шутлаҫҫӗ.

Ӑслӑлӑх ҫулҫӳревне килнисем Етӗрне районӗн пуҫлӑхӗсене, Пушкӑрт ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхне, шкул тата вулавӑш ӗҫченӗсене, ҫаван пекех ӑслӑхӑл ӗҫне тума пулӑшнӑшӑн пысӑк тав сӑмахӗ калаҫҫӗ.

Малалла...

Пирӗн сайтра вырнаҫнӑ электронлӑ вулавӑшри хайлавсен шучӗ пин ҫурӑран иртрӗ!

Электронлӑ вулавӑш пӗлтӗр ҫурла уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче уҫӑлчӗ. Паллах, чӑвашла хайлавсем пирӗн сайтра унччен те вырнаҫнӑччӗ. Шел те, вики технологийӗпе меллӗ электронлӑ вулавӑша йӗркелеме май ҫукки курӑнчӗ — ҫаванпа та ятарлӑ сайт тума тиврӗ. Движокне те ятарлине хатӗрлемелле пулчӗ — хатӗррисем ытла та кӑткӑс, тата чӑваш литературин уйрӑмлӑхӗсене палӑртмаҫҫӗ. Ҫапла май пирӗн сайтра электронлӑ вулавӑш ҫуралчӗ те.

Унтанпа ҫулталӑк та иртрӗ темелле. Ӗҫне нумай тунӑ, тата нумайрах тумалла. Ҫулталӑк хушшинче вулавӑш, каларӑм ӗнтӗ, 1 500 ытла хайлавпа пуянланчӗ. Калас пулать — вӗсенчен пин патнелле — сӑвӑсем. Ҫавах та ытти тӗрлӗ жанрсем те пур: калав (200-е яхӑн), юрӑ (70 патнелле, ытларах авалхи юрӑҫсем хайланисем), юмах (60 ытла, кунта ачасен пултарулӑхӗ анлӑ), кулӑшла калав (шучӗ 40-рен иртет), шӳтлӗ сӑвӑ, поэма (15 хайлав). Ҫав шутрах электронлӑ вулавӑшра 4 повесть, 4 баллада, 4 сӑвӑллӑ юмах, 1 историллӗ роман (тата иккӗшне кӗртме пуҫланӑ), 1 роман (Хветӗр Уярӑн «Танати», чӗрӗкне кӗртнӗ), 1 сӑвӑллӑ роман, 1 трагеди пур.

Малалла...

Ҫак кунсенче Лениногорск хулинчен ырӑ хыпар ҫитрӗ: пирӗн кулленхи автор Валери Туктар ҫӗнӗ кӗнеке кӑларнӑ. 80 страницӑллӑ кӑларӑм «Пӳлер кӗввисем» ятлӑ. Ҫӗнӗ кӗнекере автор тӗпрен илсен чӑвашлӑх ыйтӑвӗсене хускатать. Чӑн чӑваш чунӗ сисӗнет сӑвӑсенче. Тӑван ҫӗршыв, тавралӑх, Тутарстанри ял-хуласем сӑвӑҫшӑн темрен хаклӑ пулни сӑвӑсен ятӗнченех курӑнать: «Пӳлер, Пӳлерӗм», «Саврӑш, Саврӑш», «Эх, Сӗнчелӗм, асамлӑ та селӗм», «Лениногорск», «Пӑлхар» тата ытти те.

Кӗнекене Шупашкарти «Ҫӗнӗ Вӑхӑт» типографире пичетленӗ. «Пӳлер кӗввисем» — Аксу районӗнче ҫуралса ӳснӗ, халь Лениногорск хулинче пурӑнакан авторӑмӑрӑн черетлӗ ҫитӗнӗвӗ. Валерий Александровича ҫӗнӗ кӗнеке кӑларнӑ тата Раҫҫей Писательсен союзне кӗнӗ ятпа чӗререн саламлатпӑр. Малашне те кӗнеке хыҫҫӑн кӗнеке кӑларма вӑй-хӑват сунатпӑр.

Хыпар ҫӑлкуҫӗ

Ыран, утӑ уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, Сӗнтӑрвӑрри районӗнчи Октябрьски ялне никӗсленӗренпе 150 ҫул ҫитнине палӑртӗҫ. Маларах ку ял Ҫӗн Тукай, тата Ӗсмел ятсемпе те паллӑ пулнӑ. 1939 ҫулхи пуш уйӑхӗн 17-мӗшӗнче ӑна рйон центрӗ туса хунӑ, ҫӗнӗ ят панӑ.

Уява Чӑваш Енри хӑнасем ҫеҫ мар, ун тулашӗнчен те пухӑнӗҫ — ялтан чаплӑ ҫын чылай тухнӑ! Чӑваш сӑвӑҫи Канаш Альберт Георгиевич та ҫав ялтанах.

Уява савӑнӑҫлӑ ирттерме Сӗнтӗрвӑрринчен «Шуҫӑм» ВИА, «Вы+Мы» ҫамрӑксен студийӗ, ПКУ, тата «Мариинский» халӑх театрӗ килӗ.

Хыпар ҫӑлкуҫӗ