Етӗрне районӗнчи Тури Сунар ялӗнче ҫӗнӗ ҫул уҫнӑ. Халӗ ял ҫыннисем савӑнса пӗтереймеҫҫӗ. Ара, ялта урапапа пылчӑк ҫӑрмасӑрах ҫӳреме пулать вӗт.

Ҫула савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Советски ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Александр Федоров тухса калаҫнӑ май ҫынсене ҫула хакламаллине, ӑна перекетлемеллине пӗлтернӗ. Тракторсемпе йывӑр тиевлӗ урапасем ҫула аркатаҫҫӗ, ҫавӑнпа вӗсемпе ҫӳреме тӑрӑшмалла мар.

Тури Сунар халӑхӗ ку ҫула тахҫантанпах кӗтнӗ. Ҫула уҫнӑ май культура ӗҫченӗсем юрӑ-ташӑпа савӑнтарнӑ. Шупашкарти артистсем те ҫитнӗ.

Тури Сунар ялӗнчи 640 метрлӑ ҫул 4 миллион та 695 пин тенке кайса ларнӑ. Ӑна тӑвакан организаципе килӗшӗве пӗлтӗр алӑ пуснӑ. Ӑна 2017 ҫулхи ҫулла туса пӗтерме шантарнӑ. Анчах подрядчикӗн ӑна маларах туса пӗтерме те ирӗк пулнӑ.

Ҫул 3 метр сарлакӑш. Гаранти — 5 ҫул. Ҫиелти сий вара 3 ҫул гарантире.

Авӑн уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Чӑваш Ен Пӗтӗм Раҫҫейри «Наци кросне» хутшӑнать. Унта хутшӑнма кӑмӑллисене регистрацилеме пуҫланӑ ӗнтӗ. Авӑнӑн 25-мӗшӗнче чупакансене ирхи 8 сехет ҫурӑран пуҫласа 11-ччен регистрацилӗҫ.

Кӑҫал кроса хутшӑнас тесен тухтӑрсенчен справка илмелле. Шурӑ халатлисем чупма ирӗк панине ӗнентерекен справкӑна кросс йӗркелӳҫисене кашнинех кӑтартмалла. Кунашкал хута Республикӑри профилактика, сиплев вӑй-хал культурин тата спорт медицинин центрӗнче илме пулать. Вӑл Шупашкарти Ленин проспектӗнче вырнаҫнӑ. Справкӑна тӳлевсӗрех параҫҫӗ. Медицина справкине предприятисенче е организацисенче те илме пулать.

Шупашкарта старт Анне палӑкӗ патӗнче кӑнтӑрла хыҫҫӑн пуҫланӗ.

Вырсарникун, авӑнӑн 18-мӗшӗнче, республикӑра, Раҫҫейӗн ытти тӑрӑхӗсенче пекех, черетлӗ суйлав иртрӗ. Тӗнче тетелӗнче пӗр хыпар сарӑлчӗ — чӑвашла бюллетень ыйтнӑшӑн суйлава килнӗ ҫынна «провокатор» тесе айӑпланӑ. Чи малтанах кун пирки «Идель. Реалии» сайт пӗлтерчӗ, кайран вӗсем ҫине таянса хамӑр та хыпарларӑмӑр. Ӗҫ-пуҫ чӑннипе мӗнле иртнине пӗлес тесе эпир Илле Ивановпа ҫыхӑнтӑмӑр.

— Ырӑ кун, Илья Арсентьевич! Тӗнче тетелӗнчи информаци тӑрӑх сирӗнпе вырсарникун, сасӑлава кайсан, пӑтӑрмах сиксе тухнӑ. Ку тӗрӗс-и?

— Тӗрӗссипе каласан манпа нимӗнле пӑтӑрмах та сиксе тухман. Такамсемшӗн пӑтӑрмах та пулӗ, маншӑн вара нимӗнле пӑтӑрмах та ҫук.

— Хыпара ӗненес пулсан эсир суйлава ҫитсен бюллетене чӑвашлине ыйтнӑ.

— Ку тӗрӗс ӗнтӗ. Ун пекки ытти суйлавсенче те пулнӑ. Малтан та эп чӑвашлине ыйткаласа курнӑ. Хӑш-пӗр чухне тӑван чӗлхепе ҫырса паманнине пула сасӑламанни те пулнӑ.

Пирӗн республикӑра икӗ патшалӑх чӗлхи — чӑваш тата вырӑс чӗлхисем.

Малалла...

Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев РФ Патшалӑх Думине депутата лекме пултаракансемпе тӗл пулнӑ. Суйлавӑн малтанхи кӑтартӑвӗ тӑрӑх (татӑклӑ пӗтӗмлетӗве Раҫҫейӗн Тӗп суйлав комиссийӗ ҫак эрнери эрнекун тума палӑртать) ытларах сасӑ пухнисем хушшинче — Алена Аршинова, Леонид Черкесов, Олег Николаев тата Анатолий Аксаков.

Паянхи курнӑҫӑва Анатолий Акасаков хутшӑнайман иккен, мӗншӗн тесен вӑл Мускавра.

Чӑваш Ен Элтеперӗ суйлава саккунпа килӗшӳллӗ, уҫӑмлӑ, конкурентлӑ майпа иртнӗ тесе палӑртса хӑварнӑ. Суйлав компанийӗнче мала тухнисене Михаил Игнатьев конструктивлӑ ҫыхӑну тытма, вӑй-хала республика тата республика халӑхӗн ырлӑхӗшӗн пӗрлештерме чӗнсе каланӑ.

Тӗлпулӑва республикӑри ытти тӳре-шарапа депутат та хутшӑннӑ.

Вырсарникун, авӑн уйӑхӗн 18-мӗшӗнче 17 сехет те 50 минутра, ҫӑлавпа шырав службине вӑрманта ҫынсем аташса кайни пирки пӗлтернӗ.

Сӗнтӗрвӑрри районӗнче упӑшкипе арӑмӗ ачипе пӗрле вӑрмана кайнӑ. Телее, ҫухалнӑскерсем ЛЭП ҫумӗпе пырса Ҫавал юханшывӗ патне тухнӑ. Ҫӑлав службин ӗҫченӗсем юханшыв урлӑ кимӗпе каҫса ҫемьене асӑрханӑ.

Сӑмах май, Чӑваш Республикинче икӗ эрнере вӑрманта 16 ҫын аташса кайнӑ. Шупашкар хула мэрийӗ хыпарланӑ тӑрӑх, иртнӗ эрнере Атӑл леш енче 6 ҫын ҫулран ҫухалса кайнӑ. Телее, «кӑмпа сунарҫисем» пурте киле тӗрӗс-тӗкелех таврӑннӑ.

Леонид Черкесов

Чӑваш Енрен РФ Патшалӑх Думине кам кайӗ? Сулава пӗтӗмлетнӗ. Кремльте пирӗн республикӑна «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» партин пайташӗ Анатолий Аксаков тата «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партинчи Леонид Черкесов хӳтӗлӗҫ.

Тӗп суйлав комиссийӗн пӗр пӳлӗмӗнче 12 ҫын пухӑнса пӗтӗмлетӳсем тунӑ. Вӗсем пӗр саслӑн пулса Патшалӑх Думине каякан депутатсене ҫирӗплетнӗ.

Канашри пӗр мандатлӑ округра Анатолий Аксаковшӑн 84920 ҫын сасӑланӑ. Ку 29,9 процентпа танлашать. Шупашкарта суйлавра Леонид Черкесов мала тухнӑ. Уншӑн 125456 ҫын сасӑ панӑ. Ку — 46,77 процент.

Каласа хӑварас пулать, вӗсемсӗр пуҫне парти списокӗпе Патшалӑх Думинче пирӗн республикӑран Валентин Шурчанов, Олег Николаев тата Алена Аршинова кайӗҫ.

Транспорт министерствин ӗҫченӗсем «Советская Чувашия» хаҫатӑн пӗлтӗрхи эстафетинче

Чӑваш Енӗн Транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министерстви урӑх ҫӗре куҫса кайнӑ. Паянтан вӑл Шупашкарти Республика лапамӗнчи 2-мӗш ҫуртри 2-мӗш подъездра вырӑн йышӑннӑ.

Пӗлменнисене пӗлтерер: транспортшӑн тата ҫул-йӗршӗн яваплӑ ведомство маларах Шупашкарти Гагарин урамӗнчи 20-мӗш ҫуртра пулнӑ. Унтах «Чӑвашавтотранс» патшалӑхӑн хысна предприятийӗ вырнаҫнӑ. Хӑй вӑхӑтӗнче «Чӑвашавтотранс» та урӑх ҫӗре куҫса кайнӑ. Вӑл халӗ — Иван Яковлев проспектӗнчи 37-мӗш ҫуртра.

Чӑваш Енӗн Транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министерствине Михаил Резников ертсе пырать. 2015 ҫулхи юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗнче ӑна республикӑн вице-премьерне лартнӑ. Маларах вӑл Шупашкарти Чапаев ячӗллӗ производство пӗрлешӗвне ертсе пынӑ.

Чӑваш Енре Пысӑк этнографи диктанчӗ пӗрремӗш хут иртӗ. Пирӗн республика Пӗтӗм Раҫҫейри акцие хутшӑнма кӑмӑл тунӑ.

Диктанта юпа уйӑхӗн 4-мӗшӗнче ҫырӗҫ. Вӑл 11 сехетре ҫӗршыври мӗнпур регионта пуҫланӗ. Унта 15 ҫул тултарнӑ ҫамраксем тата аслӑраххисем хутшӑнма пултараҫҫӗ.

Чӑваш Енре Пысӑк этнографи диктантне 7 лапамра ҫыртарӗҫ. Вӑл Шупашкарта кӑна мар, Канаш, Улатӑр хулисенче те иртӗ.

Кунсӑр пуҫне онлайн мелпе тестировани ирттерӗҫ, вӑл вара 13 сехетре пуҫланӗ. Унта 30 ыйту пулӗ. Пурне те пӗр пек йывӑр ӗҫ парӗҫ. Пӗтӗмпе 100 балл пухма май пур.

Диктант федераци тата регион пайӗнчен пулӗ. Пӗтӗмлетӗве чӳк уйӑхӗн 4-мӗшӗнче пӗлме пулать. Диктанта мӗнле ҫырнине тишкерсе вӗренӳ программине еплерех улшӑнусем кӗртесси пирки шухӑшлӗҫ.

Шупашкар районӗнче вырнаҫнӑ «Жемчужина Чувашии» (чӑв. Чӑваш Енӗн ахах пӗрчийӗ) тулли мар яваплӑ общество ӗҫ сыхлавӗн йӗркине пӑснӑ.

Шупашкар район прокурорӗ Зелфинас Карама пӗлтернӗ тӑрӑх, санаторипе сиплев комплексӗнче РФ Ӗҫ кодексне пӑснӑ.

Ҫынпа ӗҫ килӗшӗвне татасси пирки пуҫлӑх приказ кӑлармалла, унпа ҫынна алӑ пустарсах паллаштармалла. «Чӑваш Енӗн ахах пӗрчинче» тӑрӑшнӑ Е.И. Терентьева ятлӑ ӗҫчен нимле хут та курман, алӑ та пусман.

Асӑннӑ обществӑра прокуратура ӗҫченӗсем тепӗр кӑлтӑк та тупса палӑртнӑ: ӗҫ укҫине хӑҫан тӳлессине ӗҫ килӗшӗвӗнче кӑтартман. Ӗҫ условине палӑртманнине те асӑрханӑ.

Ӗҫ кодексне пӑсакан тӗп директора, Е.Н. Семенована, тата обществӑна хӑйне административлӑ майпа явап тыттарма йышӑннӑ: пуҫлӑха 10 тенкӗлӗх штрафланӑ, предприятие — 35 пин тенкӗлӗх.

Шел те, 6-мӗш класс арҫын ачи урапа айне лексен чӗрӗ юлайман. Авӑн уйӑхӗн 19-мӗшӗнче 15 сехет те 20 минутра Шупашкарпа Хыркасси ялӗ хушшинче, «Ҫӗктер» чарӑнура, авари пулнӑ.

ҪҪХПИ малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, Kia Rio урапа арҫын ачана ҫапса хӑварнӑ. Лешӗ ҫул-йӗр правилине пӑсман, «зебра» тӑрӑх ҫул урлӑ каҫма тӑнӑ.

Аварире арҫын ача вӑйлӑ суранланнӑ, вӑл сывлама чарӑннӑ. Ҫӗктере ҫити вӑл маршруткӑпа ҫитнӗ, чарӑнура аннӑ. Ҫул леш енче ӑна ашшӗ урапапа кӗтсе тӑнӑ.

Иномарка рулӗ умӗнче 29 ҫулти арҫын пулнӑ. Ӳсер пулман вӑл, правана 8 ҫул каялла илнӗ.

Сӑмах май, ӗнер Ҫӗнӗ Шупашкар хулинче те ачана ҫапса хӑварнӑ. 10 ҫулти хӗрача та ҫул-йӗр правилине пӑсмасӑр ҫул урлӑ каҫнӑ. Аварире вӑл урине хуҫнӑ, ӑна пульницӑна илсе ҫитернӗ.