Спорт
![]() Татьяна Акимова биатлонистка Нарӑс уйӑхӗн 9–19-мӗшӗсенче биатлон енӗпе Тӗнче чемпионачӗ иртмелле. Унта Раҫҫейрен 14 спортсмен хутшӑнӗ. Австрири Хохфильцена 8 биатлонист тата 6 биатлонистка кайӗҫ. Сумлӑ йышра Антон Бабиков, Алексей Волков, Евгений Гараничев, Матвей Елисеев, Александр Логинов, Дмитрий Малышко, Максим Цветков, Антон Шипулин тата Дарья Виролайнен, Екатерина Глазырина, Ольга Подчуфарова, Светлана Слепцова, Ирина Старых, Татьяна Акимова пулӗ. Ҫапла-ҫапла, пирӗн ентешӗмӗр те пысӑк шайри ӑмӑртура Лаура Далмайер, Габриэла Коукалова, Кайса Макаряйнен, Мари Дорэн Абер, Доротея Вирер, Франциска Хильдебранд, Жюстин Бреза, Ева Пускарчикова, Анаис Шевалье пек спортсменкӑсемпе тупӑшӗ. 2016 ҫулхи Тӗнче кубокӗнче вӑл ылтӑн медале ҫӗнсе илнӗччӗ. Сӑмах май, кӑҫалхи нарӑсӑн 1-мӗшӗ тӗлне Раҫҫейӗн биатлонисчӗсен пӗрлешӗвӗ пичетленнӗ танлаштарӑмра Татьяна Акимован — 1136 очко. Иккӗмӗш вырӑнти Светлана Слепцовӑн — 694 очко, виҫҫӗмӗш картлашкари Дарья Виролайненӑн — 692. |
Чӑваш чӗлхи
![]() Чӑваш халӑх сайчӗ, «Ӑнӑҫу чӗлхи» ют чӗлхесен шкулӗ, «Хавал» тата «Ирӗклӗх» пӗрлешӳсем тӑван чӗлхене юратакансене, ӑна аталантарма пулӑшма хатӗррисене нимене чӗнеҫҫӗ. «#ТӑлмачНиме» ят панӑ мероприяти Шупашкар хулинчи Смирнов урамӗн 7-мӗш ҫуртӗнче (Благовещени микрорайонӗ) иртӗ, 14 сехетре пуҫланӗ. Мероприятире Чӑваш халӑх сайчӗ йӗркеленӗ «Чӑваш чӗлхин икчӗлхеллӗ ҫӳпҫипе» (корпусӗпе) мӗнле ӗҫлемеллине ӑнлантарса парӑпӑр, унпа ӗҫлеме вӗрентӗпӗр. Текстсене чӑвашларан вырӑсла куҫарса нимелле ӗҫлесе те пӑхӑпӑр. Пуху нарӑсӑн 11-мӗшӗнче (шӑматкун) асӑннӑ ҫуртри «Ӑнӑҫу чӗлхи» ют чӗлхесен шкулӗн пӳлӗмӗнче иртӗ. Пурне те хапӑлласа кӗтетпӗр! Хӑвӑрпа пӗрле ноутбук илсе пырсан аван пулӗ. |
Сывлӑх
![]() Чӑваш Ене медицина тытӑмне аталантармашкӑн федераци хыснинчен укҫа-тенкӗ кирлӗ. Кун пирки ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗ пӗлтерет. Регионсенче хыснаран укҫа-тенкӗ уйӑрасси пирки РФ Правительствин Председателӗ Дмитрий Медведев алӑ пуснӑ. Документра палӑртнӑ тӑрӑх, 6 миллиард тенке ҫӗршыври 69 регион хушшинче пайлӗҫ. Ку укҫана пысӑк технологиллӗ медицина пулӑшӑвӗ парас ӗҫе аталантарас тӗллевпе уйӑраҫҫӗ. Документпа килӗшӳллӗн, Чӑваш Ен валли 31 миллион та 694 пин тенкӗ уйӑрӗҫ. Регионсен хыснинчен вара ку тӗллевпе 29,5 миллиард тенкӗ уйӑрӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Хулара
![]() Шупашкарти следовательсем 8 ҫулти хӗрачана антарса хӑварнӑ маршрутка водительне тӗрӗслеҫҫӗ. Ача билетшӑн карттӑпа тӳленӗшӗн кӑларса янӑ. Ку кӑрлач уйӑхӗн 30-мӗшӗнче 16 сехет те 45 минутра пулнӑ. Вӑл «Чернышевски урамӗ» чарӑнура 60-мӗш маршруткӑна ларнӑ, музыка шкулне ҫитме тӗллевленнӗ. Анчах хӗрачан ҫумра укҫа мар, карточка ҫеҫ пулнӑ. Водителӗн вара унпа усӑ курмалли хатӗр пулман, ҫавӑнпа вӑл ӑна тепӗр чарӑнура антарса хӑварнӑ. Следовательсем водитель тӗлӗшпе следстви умӗнхи тӗрӗслев ирттереҫҫӗ. Кун хыҫҫӑн йышӑну тӑвӗҫ. Аса илтерер: республикӑри общество транспортӗнче карточкӑпа тӳлемелли терминалсене кӑрлачӑн 1-мӗшӗччен лартмалла пулнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Пӑтӑрмахсем
![]() Чӑваш Енре ҫак кунсенче тепӗр икӗ ҫын шӑнса вилнӗ. Кун пирки РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗ пӗлтерет. Улатӑр районӗнчи Первомайски поселокӗнче кӑрлач уйӑхӗн 31-мӗшӗнче ирхине 76 ҫулти хӗрарӑмӑн виллине тупнӑ. Йӗрке хуралҫисем пӗлтернӗ тӑрӑх, хӗрарӑм ывӑлӗ патӗнче хӑнара пулнӑ. Вӑл ҫав поселокрах пурӑннӑ. Каҫхине хӗрарӑм киле кайнӑ, анчах, ахӑртнех, ҫухалса кайнӑ. Кӑрлачӑн 30-мӗшӗнче 21 сехет ҫурӑра Шупашкарта Лакрей вӑрманӗнчен инҫех мар 30-ти арҫын виллине асӑрханӑ. Гаража вӑл юлташӗпе тара илнӗ. Гараж алӑкӗ шалтан питӗрӗнчӗк пулнӑ. Халӗ ку ӗҫсене уҫӑмлатаҫҫӗ. Вӗсене пусмӑрласа вӗлерменни паллӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак икӗ ҫын шӑнса вилнӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Хулара
![]() Шупашкарти аэропорта ҫӗнетсе тӗнче шайӗнчи евер тӑвасшӑн. Ку ӗҫе пурнӑҫламашкӑн ҫур миллиард тенкӗ кирлӗ. Аэропорта 2021 ҫулччен юсаса пӗтересшӗн. Аэропортра ҫӗнӗ рейссем уҫасси тата ҫурта ҫӗнетесси пирки нумаях пулмасть иртнӗ ларура калаҫнӑ. РФ транспорт министрӗ Михаил Резников аэропорта аталантармалли план хатӗрленӗ. Унпа килӗшӳллӗн, аэровокзал комплексне ҫӗнетмелле, ҫурта икӗ хутлӑ тумалла. Багаж тӗрӗслемелли пункта та ҫӗнетесшӗн. Регистраци вырӑнне, хурал тытӑмне тата ытти вырӑна юсӗҫ. Ҫӑлав станцине, техникӑна ҫӗнетесси пирки те калаҫнӑ. Кӑҫал Мускава самолетсем нумайрах вӗҫессине сӳтсе явнӑ. Ҫавӑн пекех Симферополе, Анапӑна, Анталие рейссем уҫӑласси пирки пӗлтернӗ. ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев вара ҫак ӗҫсене планра палӑртнинчен кая юлмасӑр пурнӑҫламаллине каланӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Чӑвашлӑх
![]() Нарӑс уйӑхӗн 10-мӗшӗнче Чӑваш тӗррин музейӗнче ҫӗнӗ курав залӗ уҫӑлӗ. Ӑна «Кӗмӗл тупра» ят панӑ. Зала 16 сехетре савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫӗҫ. Унта Чӑваш наци музейӗнчи тата Раҫҫейри паллӑ музейсенчи япаласем вырӑн тупӗҫ. Пӗрремӗш курав «Несӗлсем чӗннипе» ятлӑ пулӗ. Вӑл — ЧР Патшалӑх премине тивӗҫнӗ В.В.Николаев ювелирӑн куравӗ. Владислав Николаев ювелир ӗҫӗпе иртнӗ ӗмӗрӗн 80-мӗш ҫулӗсенче кӑсӑкланма пуҫланӑ. Халӗ ювелир сӑвар-пӑлхар сӗмне тӗпе хурса хӗрарӑмсен кӗмӗл алка-вӑчӑрине хатӗрлет. Вӑл хӗрарӑмсен пуҫа тӑхӑнмалли хатӗрӗсене (хушпу, тухья) ҫӗнетес енӗпе те ӗҫлет. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Экономика
![]() Шупашкарти строительство материалӗсен савучӗ Шупашкарти Ишлей проездӗнчи, М-7 федераци пӗлтерӗшлӗ автоҫул ҫывӑхӗнчи ҫӗре куҫ хывнӑ. Тӗллевне пурнӑҫа кӗртес тесе вӑл Чӑваш Енӗн инвестици климачӗн канашне сӗнӳпе тухнӑ. Ыйтупа тухаканни — «Рециклинг» текен тулли мар яваплӑ общество. Ӗҫлӗ хутсенче вӑл ӑнлантарнӑ тӑрӑх, строительство хуҫалӑхӗсенче юлакан чул ванчӑкӗсене тирпейлесшӗн имӗш. Пӗлтӗрхи ҫу уйӑхӗнче регистрациленнӗ общество маларах асӑннӑ савутпа хӑш енчен ҫыхӑннӑ тесе тӗлӗнекенсене пӗлтерер: «Рециклинг» пурлӑхӗн 83 проценчӗ — «Чувашская топливная компания» предприятин. Юлашкинчен асӑнни вара эпир маларах асӑннӑ савутӑн иккен. Тулли мар яваплӑ обществӑн 17 процент пурлӑхне Герасимовсем (ку вӑл савут директорӗн ҫемйи пулать) тытса тӑнине Александр Иванов журналист «Правда ПФО» интернет-хаҫатра хыпарланӑ. М-7 ҫул ҫывӑхӗнчи лаптӑка «Рециклинг» общество ҫав трассӑна юсаса ҫӗнетме тытӑнсан хаклӑ хакпа ярӑнтарассишӗн илме шутланӑ тесе тӗшмӗртеҫҫӗ. Шупашкарти Константин Иванов урамӗнче вырнаҫнӑ савут вырӑнӗнче вара ҫурт-йӗр хӑпартасшӑн, ун валли вырӑн пушатасшӑн. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Пӑтӑрмахсем
![]() Читлӗхре тытни этем правине пӑсать Этем правине хӳтӗлекен Европӑри тӳресем суд ларӑвӗ вӑхӑтӗнче ҫынсене тимӗр читлӗхре тытнине ырламан. Уншӑн вӗсене кӑмӑл-сипет тӗлӗшӗнчен шар курнӑ тесе йышӑннӑ май хыснаран укҫан саплаштармалла тесе палӑртнӑ. Тимӗр читлӗхе хупса хунипе килӗшмесӗр Европӑри суда Раҫҫейри виҫӗ ҫын ҫитнӗ. Унти тӳресем ҫавсен тавӑҫне тӗплӗн тишкернӗ те пирӗн ҫӗршыври судсем Этем правин Европӑри конвенцийӗн 3-мӗш статйине пӑснине палӑртнӑ. Хӑйне хӳтӗлеме ыйтнисем хушшинче Шупашкарти Александр Сусарин та пулнӑ. Александр Сусарина кӑмӑл-сипет тӗлӗшӗнчен шар курнӑшӑн 7,5 пин евро тӳлемелле йышӑннӑ. Вологдӑри Евгений Беляева та хыснаран ҫавӑн чухлӗ тенкӗлӗх саплаштармалла. Красноярскри Роман Воронцова 3 пин евро тӳлӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Сумлӑ сӑмах
Ҫутҫанталӑк
Кӑҫалхи хӗл сивӗ пуласси пирки унчченех калаҫрӗҫ. Ку тӳрре тухрӗ. Шартлама сивӗ шӑтӑртаттарать кӑна. Уйрӑмах – айлӑмра вырнаҫнӑ ялсенче. Унта ҫӗрлесерен сывлӑш температури 38 градус таран анни те пулнӑ. Юлашки 100 ҫулта Мусквра мӗнле хӗлсем пулнӑ. Хӑшӗсем асра юлнӑ? 1993-1994 ҫулсем — чи юрлӑ хӗл. Ун чухне сывлӑш температури темиҫе хутчен улшӑннӑ. Раштав, кӑрлач уйӑхӗсем ытти чухнехи пекех тӑнӑ. Анчах кӑрлач вӗҫӗнчен пуҫласа нарӑс варриччен сивӗтнӗ. Хӗле ӑсатма хатӗрленнӗ ҫеҫ — нарӑс вӗҫӗнче юр ҫума тытӑннӑ. Темиҫе кунра кӗртсем ӳссе ларнӑ – 3 ҫулти ача ҫӳллӗшех. Кунашкалли хальлӗхе пулман-ха. 1954-1955 ҫулсем — юрсӑр хӗл. Ун пекки те пулнӑ. Хӗлӗпе те 46 миллиметр хулӑнӑш юр ҫунӑ. Ҫанталӑк кӗркуннене аса илтернӗ. Кӑрлач уйӑхӗнче ҫеҫ сивӗтнӗ. 1964, 1972, 1985 ҫулсенче те юр сахал ҫунӑ. 2010-2011 ҫулсенчи хӗл мускавсемшӗн тӑкаклӑ пулнӑ. Ҫӗнӗ ҫул умӗн унта пӑрлӑ ҫумӑр ҫунӑ. Мускаври аэропортсем ӗҫлеменрен Мускав ҫыннисем малтанах палӑртса хунӑ ҫӗршывсене канма каяйман. Чукун ҫул вокзалӗнче те электроэнергипе йывӑрлӑхсем сиксе тухнӑ. |
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (11.05.2025 03:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 743 - 745 мм, 6 - 8 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 4-6 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр енчен вӗрӗ.
| Мӗтри Ваҫлейӗ, чӑваш сӑвӑҫи, ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Кӗҫтӳк Кольцов, чӑваш сӑвӑҫи ҫуралнӑ. | ||
| Куснар-Иванов Станислав Александрович, чӑваш сӑвӑҫи ҫуралнӑ. | ||
| Якимов Сергей Александрович, агроном, Чӑваш АССРӗн тава тивӗҫлӗ агрономӗ вилнӗ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |