Культура
![]() Хальхи вӑхӑтра В.И. Чапаев ячӗллӗ музей комплексне юсаҫҫӗ. Аса илтеретпӗр, патшалӑх саккасӗсен сайтӗнчи информаци тӑрӑх кун валли 12 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Чӑваш наци музейӗ ҫавӑн пекех музейпа юнашар ларакан ҫурта та тӗпрен юсаса ҫӗнетме шут тытнӑ. Вал ҫуртра Василий Иванович Чапаевӑн ачалӑхӗ иртнӗ. Патшалӑх саккасӗсен сайтӗнчи информаципе килӗшӳллӗн ӑна юсаса ҫӗнетме 3 миллиона яхӑн укҫа уйӑрнӑ пулать. Ку ӗҫе кӑҫалхи раштавӑн 10-мӗшӗччен туса пӗтермелле. Музей ҫуртӗнче ӗҫ тахҫанах хӗрӳ пырать. Ҫак кунсенче вара В.И. Чапаев ҫуралнӑ ҫурта та картапа картланӑ. Чӑваш халӑх сайчӗн корреспонденчӗ асӑрханӑ тӑрӑх хӳме тума рабочисем хӗрлӗ эрех тӗслӗ профнастилпа усӑ курнӑ. Карта валли унччен маларах усӑ курнӑ листасем кайни лайӑх курӑнать. Юсав ӗҫне тума ку, паллах, нихӑш енчен те чӑрмантармасть, анчах та хула ҫыннисемпе хӑнасен уйӑх хушши музей-ҫуртӑн ҫакнашкал сӑнне пӑхма тивни пӑшӑрхантарать. |
Персона
![]() Атнер Хусанкай. Ru.sputnik.md сӑнӳкерчӗкӗ Молдави радиоэфирӗнче чӑваш филологӗ, литература критикӗ Атнер Хусанкай пулнӑ. Ru.sputnik.md пӗлтернӗ тӑрӑх, Атнер Петрович чӑваш халӑхӗн хӑйне евӗрлӗхӗпе паллаштарнӑ. «Чӑвашсем — тӗрӗксенчен пуҫланса кайнӑ халӑх. Эпир Атӑлҫи тӑрӑхӗнче вырнаҫнӑ, пирӗнпе юнашар мӑкшӑсем, ҫармӑссем пурӑннӑран чӗлхемӗрте финпа угор сӑмахӗсем йышлӑ. Пӗр вӑхӑтра чӑвашсене ту ҫинчи черемиссем тесе каланӑ. 18-19-мӗш ӗмӗрӗсенче пирӗн пирки темле ӑнланмалла мар халӑх тесе шухӑшланӑ. Чӑн та, ытти тӗрӗк халӑхӗпе, калӑпӑр, тутарсемпе, казахсемпе, турккӑсемпе танлаштарсан чӑваш чӗлхи вӑйлӑ уйрӑлса тӑрать», — каласа кӑтартнӑ чӑваш филологӗ. Тӑван халӑхӑмӑра 16-мӗш ӗмӗрте православи тӗнне йышӑнтарма пуҫланине, 19-мӗш ӗмӗрте православи кӗнекисене чӑвашла куҫарма, чиркӳре кӗлле чӑвашла ирттерме, шкулсенче чӑвашла вӗрентме тытӑнсан православи енӗпе ҫутта кӑларасси вӑй илнине пӗлтернӗ. Пирӗн хушӑмӑрта вырӑс хушамачӗллисем нумаййи ҫинчен те асӑнса хӑварнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Хӗсмет
![]() Theins.ru сӑн ӳкерчӗкӗ Юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗнче кӗрхи призыв пуҫланчӗ. Чӑваш Енри каччӑсен пӗрремӗш ушкӑнне юпа уйӑхӗн 17-мӗшӗнче ҫара ӑсатӗҫ. Ҫакӑн пирки республикӑн ҫар ӗҫ комиссарӗ Александр Мокрушин паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев правительство пайташӗсемпе ирттернӗ канашлура пӗлтернӗ. Кӗрхи призыв вӑхӑтӗнче пирӗн республикӑран 1330 каччӑна салтака илӗҫ. Ҫакӑн пек палн ҫитернӗ ҫӳлтисем республикӑна. Тӗрӗсрех каласан, Тӗп ҫар окургӗ ҫапла хушнӑ. Раҫҫейӗн Хӗҫпӑшаллӑ вайне 1190 каччӑна илсе кайӗҫ, Наци гвардийӗн ҫарӗсен федераци службине – 130 ҫынна, 10 ҫынна — Президент полкне. Чӑваш Енӗн юстици тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министрӗ Наталья Тимофеева сывлӑх енчен ҫара юрӑхлӑ ҫамрӑксен йышӗ ҫулсерен ӳснине ӗнентернӗ. 2012 ҫулта каччӑсен 70,2 проценчӗ хӗсмете юрӑхлӑ пулнӑ, 2017 ҫулта – 75,8 проценчӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() Ирина Виноградова Чӑваш Енре республикӑн сывлӑх сыхлав министрӗн пӗрремӗш ҫумӗ пулма тивӗҫ ҫынна палӑртнӑ. Ку хыпара ЧР влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче вырнаҫтарнӑ. Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумӗ – Чӑваш Ен Элтеперӗн Администрацийӗн Ертӳҫи Юрий Васильев ертсе пынипе юпа уйӑхӗн 9-мӗшӗнче лару иртнӗ. Унта эпир маларах асӑннӑ ведомствӑра пӗрремӗш ҫум пулмалли ҫын кандидатурисене тишкернӗ. Конкурса виҫӗ 3 кандидат: Ирина Виноградова, Зоя Григорьева, Ольга Рябухина — хутшӑннӑ. Вӗсем ӑҫта ӗҫленине кӗске хыпарта пӗлтермен. Конкурс комиссийӗ Ирина Виноградована ЧР сывлӑх сыхлав министрӗн пӗрремӗш ҫумӗ пулма тивӗҫ тесе йышӑннӑ. Ольга Рябухинапа Зоя Григорьевана та кӳрентермен — вӗсене кадр резервне сӗнме йышӑннӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Хулара
![]() Ҫӗнӗ Шупашкарта топиарисем (искуственнӑй газонран тунӑ кӳлепесем) пулӗҫ. Вӗсене Винокуров урамӗнче вырнаҫтарӗҫ. Унта «Упа», «Пысӑк упа», «Пӗчӗк упа», «Йывӑҫ», «Виҫӗ сысна ҫури», «Ашак» тата тӑватӑ сак вырнаҫтарасшӑн. Ҫак кӳлепесене туянмашкӑн хула администрацийӗ 1 миллион та 463 пин тенкӗ уйӑрма хатӗр. Кун тӗлӗшпе юпа уйӑхӗн 22-мӗшӗнче аукцион ирттерӗҫ. Ҫӗнтерӳҫӗн килӗшӳ алӑ пуснӑ хыҫҫӑн кӳлепесене 30 кунра вырнаҫтармалла. Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗсем Ҫӗнӗ ҫул тӗлне (чӳк уйӑхӗн варриччен ӗҫе вӗҫлеме шантараҫҫӗ) пулӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() Чӑваш Ен полицейскийӗсем Раҫҫейри темиҫе регионта наркотик саракан ҫынсен ӗҫ-хӗлне чарса лартнӑ. Ятарлӑ операцисем ирттернӗ вӑхӑтра 50 килограмм ытла сиенлӗ хутӑш туртса илнӗ. Ку пӗтӗмпе – 100 миллион ытла тенкӗлӗх. Кӑҫал утӑ уйӑхӗн вӗҫӗнче Чулхулара пурӑнакан арҫынна пирӗн республикӑра тытса чарнӑ. Вӑл ун чухне 1,5 килограмм наркотик сутма хатӗрленнӗ. Хайхискер Шупашкарти темиҫе районта «закладкӑсем» хунӑ. Юрать, унӑн машинине полицейскисем чарнӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, арҫын курьер пулнӑ, Мускав облаҫӗнчен наркотик партине илсе кайса вырнаҫтарнӑ. Кӑшт каярах оперативниксем Орел облаҫӗнче пурӑнакан 26 ҫулти арҫынна Мускавра тытса чарнӑ. Унӑн тара тытнӑ хваттерӗнче 30 килограма яхӑн наркотик упраннӑ. Хайхискер ӑна Мускавра, Питӗрте, Мускав, Чулхула, Тула, Калуга облаҫӗсенче, Чӑваш Енре сутма палӑртнӑ. Хальлӗхе полицейскисем наркобизнесри 12 ҫынна тытса чарнӑ. Вӗсен тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Раҫҫейре
![]() Улатӑрта пурӑнакан Галина Александровна Слугачева килтен пилӗк кун каялла тухса кайнӑ. Унтанпа ун пирки нимӗн те пӗлмеҫҫӗ. Ӑҫта вӑл? Ӑна тӑванӗсем, полицейскисем шыраҫҫӗ. Галина Слугачева 1945 ҫулта ҫуралнӑ. Тивӗҫлӗ канури хӗрарӑм килтен юпа уйӑхӗн 11-мӗшӗнче тухса кайнӑ. Вӑл ӑҫта пулнине пӗлмеҫҫӗ. Хӗрарӑм 70 ҫулти пек курӑнать, ҫӳллӗшӗ 160-165 сантиметр, вӑтам пӳллӗ, ҫӳҫӗ кӗске, хӗрлӗ сарӑ тӗспе сӑрланӑ. Килтен кайнӑ чухне ӳт тӗслӗ ветровка, хура шӑлавар, хура пушмак, хӗрлӗ кӑвак тӗслӗ калпак тӑхӑннӑ пулнӑ. Галина Слугачевӑна курнӑ тӑк 8 (83531)-2-02-02 номерпе шӑнкӑравлама ыйтаҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() Шупашкарти агрегат савучӗ ӗҫе йышӑнать. Авӑн уйӑхӗнче унта 58 ҫын ӗҫе кӳлӗннӗ. Вӗсен шутӗнче рабочисем, вӗсене пулӑшакансем, специалистсемпе служащисем пур. Савутра пӗлтернӗ тарӑх, ҫу-авӑн уйӑхсенче 220 ытла ҫынна ӗҫе илнӗ. Рабочисене йышӑннине предприятин персонал тата администраципе хуҫалӑх ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен директорӗ Анатолий Кадышев «палӑртнӑ производство планне тултарассипе тата кӑларакан продукци номенклатурине сарассипе» сӑлтавлать. Предприятире тата тепӗр 500 ытла ҫынна ӗҫе илмелле. Агрегат савутне обрубщиксем, машина формовкин формовщикӗсем, форма пухакансем, тимӗрҫӗсем, термистсем, фрезеровщиксем, сверловщиксем, токарсем, слесарь-юсавҫӑсем, электромонтерсем тата ыттисем кирлӗ иккен. Ӗҫ укҫи уйӑхра вӑтамран 25 пин тенкӗ тухнине пӗлтереҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Чӑваш чӗлхи
![]() Самара облаҫенчи Тольяттинче чӑваш чӗлхи вӗрентме пуҫланӑ. Ҫак майпа Тольятти ҫыннисем ҫеҫ мар, Жигулевск хулинче тата Ставрополь районӗнче пурӑнакансем те усӑ кураяҫҫӗ. Вӑл тӑрӑхрисем валли йӗркелекен чӑваш чӗлхи урокне ӗнер, юпа уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, тепӗр хутчен йӗркеленӗ. Чӑваш чӗлхин вырсарни шкулӗ уйӑхӑн кашни иккӗмӗш тата тӑваттӑмӗш вырсарни кунӗнче, Тольяттинчи «Истоки» (чӑв. Ҫӑлкуҫсем) вулавӑшра 15 сехетре ӗҫлӗ. Вулавӑш хулари Горький урамӗнчи 42-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ. Занятие Владимир Левуков чӑваш ҫыравҫи, Раҫҫейри писательсен союзӗн пайташӗ Владимир Левуков ирттерет. Владимир Левуков пӗлтернӗ тӑрӑх, чӑваш чӗлхин клубне ҫӳрекенсем чӑвашла тӗрӗс калаҫма вӗренӗҫ, тӑван халӑх историне шӗкӗлчӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() Алексей Московский Паян Чӑваш Енри темиҫе ҫын республика шайӗнчи пысӑк чыслава тивӗҫнӗ. Вӗсен шутӗнче тӗрлӗ ӗҫре тӑрӑшакан пур. Чӑваш ял хуҫалӑх академийӗн ректорӗ пулнӑ Николай Кириллова, сӑмахран, «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орденпа чыслас тенӗ. Аса илтерер, юпа уйӑхӗн 7-мӗшӗнче вӑл, биологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, ветеринари ӑслӑлӑхӗсен докторӗ, профессор тата академик, 70 ҫул тултарчӗ. Шупашкарти Христос чӗрӗлӗвӗн чиркӗвӗн настоятелӗ, Михаил Иванов протоиерей тата Муркаш районӗнчи ӗҫ ветеранӗ Валериан Краснов «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медальне тивӗҫнӗ. Алексей Московский юрӑҫа «Чӑваш Республикин культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» ят пама йышӑннӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (22.04.2025 21:00) сайра пӗлӗтлӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 754 - 756 мм, 10 - 12 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 2-4 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа ҫурҫӗр енчен вӗрӗ.
| Ленин Владимир Ильич, ХХ ӗмӗрти паллӑ политиксенчен пӗри ҫуралнӑ. | ||
| Сергеев Илья Тимофеевич, филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, доцент вилнӗ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |