Тӑван ҫӗршывӑмӑр, Раҫҫей Федерацийӗ тата унӑн шутне кӗрекен пирӗн патшалӑхӑмӑр, Чӑваш Республики, кӑҫал Аслӑ Ҫӗнтерӳ кунӗренпе 75 ҫул ҫитнине паллӑ тӑваҫҫӗ. Кӑшӑлвирус алхасӑвӗ ҫак куна тивӗҫлипе палӑртма чӑрмантаркалать пулин те ӑна май ҫитнӗ таран тивӗҫлӗ шайра ирттерме тӑрӑшаҫҫӗ. Тӗслӗхрен — онлайн мелӗпе.

Унсӑр пуҫне ӗнер кӑна питӗ кӑсӑклӑ йышӑну турӗҫ — Ҫӗнтерӳ Парадне пирӗн республикӑмӑр уявлакан Республика кунӗнче, ҫӗртмен 24-мӗшӗнче ирттересси пирки пӗлтерчӗҫ. Ку кун юнкуна лекнине те пӑхмарӗҫ. Апла-тӑк, пирӗн республикӑн Раҫҫей Федерацийӗн шайӗнче витӗмӗ пӗчӗкех мар! Кӑҫал та пулин Республика кунне питӗ чаплӑн ирттерес шанчӑк пур!

Ҫак уявӑн чи паллӑ юррисенчен пӗри вӑл — Владимир Харитонов сӑввипе Давид Тухманов кӗвӗленӗ «Ҫӗнтерӳ кунӗ» юрӑ. Ку юрра кӑҫал пӗрремӗш хут чӑвашла юрларӗҫ темелле. Ютубра халь кашни ҫын ҫак юрра Оперӑпа балет театрӗн, Чӑваш патшалӑх филармонийӗн, юрлакансен «Классика» капеллин, «Живи и помни» патриотла юрӑ-кӗвӗ ансамблӗн солисчӗсемпе пӗрлех республикӑри паллӑ юрӑҫсем еплерех хитрен шӑрантарнипе паллашма пултарать.

Малалла...

Чӑваш поэзийӗн классикӗ, вилӗмсӗр «Нарспи» поэмӑн авторӗ Константин Иванов ҫуралнӑранпа паян 130 ҫул ҫитрӗ. Кӑшӑлвирус саманинче пурӑнман пулсан поэтӑн юбилейне Чӑваш Енре сумлӑн, халӑхпа уявлатчех ӗнтӗ. Халӗ вара мӗнпур мероприятие пӗччен-иккӗн тенӗ пек тата тӗнче тетелӗнче ирттерме тивет.

Аса илтерер: Консантин Иванов 1890 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Пушкӑртстанри Пелепей районӗнчи Слакпуҫ ялӗнче ҫуралнӑ. Чӗмпӗр шкулӗнчен вӗренсе тухнӑ. Музыкӑпа тата живопиҫпа кӑсӑкланнӑ. Кӗске ӗмӗрӗнче «Тимӗр тылӑ», «Тӑлӑх арӑм», маларах каланӑ «Нарспи» йышши хайлавсене ҫырса ӗлкӗрнӗ.

Чӑваш литературийӗнче вӑл тӑлмачӑ пулса йӗр хӑварнӑ. М. Лермонтов, Н. Некрасов, А. Кольцов, Н. Огарев, к. Бальмонт хайлавӗсене чӑвашла куҫарнӑ.

Potokmedia.ru сайтри сӑн

Республикӑра тепӗр ҫын кӑшӑлвируспа вилнӗ. Вӑл – Улатӑрти медсестра. Унӑн анализӗ вирус пуррине ҫирӗплетнӗ.

44 ҫулти хӗрарӑма Улатӑрти пульницӑн инфекци уйрӑмне ҫу уйӑхӗн 22-мӗшӗнче вырттарнӑ. Унӑн ун чухне ӳпки икӗ енчен те шыҫнӑ пулнӑ. Кунсӑр пуҫне хӗрарӑмӑн ытти чир пулнӑ: гипертони, чӗре чирӗ, сахӑр диабечӗ. Ҫитменнине, вӑл самӑр пулнипе аптӑранӑ.

Ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнче сывлӑхе тата хавшанӑ, сывлама йывӑрланнӑ. Ҫавӑнпа ӑна Шупашкарти васкавлӑ медпулӑшу пульницине куҫарма шутланӑ. Анчах ҫитеймен – хӗрарӑм ҫул ҫинче вилсе кайнӑ.

Ӗнерхи кун тӗлне Чӑваш Енре 2472 ҫын кӑшӑлвируспа чирленӗ, вӗсенчен 765-шӗ сывалнӑ. Паянхи кун тӗлне каварлӑ инфекцие пула 12 ҫын вилнӗ.

Александр Щербак (ТАСС) тунӑ сӑн

ЧР Элтеперӗ пулнӑ Михаил Игнатьев Асла суда тавӑҫ панӑ, вӑл хӑйне Элтепер должноҫӗнчен вӑхӑтсӑр кӑларни тӗрӗс мар пулнине ҫирӗплетесшӗн.

Тавӑҫри ответчик – Раҫҫей президенчӗ. Ку хыпара РБК пӗлтернӗ, кунашкал информаци Аслӑ судӑн сайтӗнче тухнӑ-мӗн. РБК журналисчӗсем Михаил Игнатьевпа ҫыхӑнма тӑрӑшнӑ, анчах лешӗ хуравламан.

Тавӑҫа ҫу уйӑхӗн 20-мӗшӗнче панӑ. Суд ларӑвне ҫӗртмен 30-мӗшӗнче палӑртнӑ. РБК ваккачӗ Руслан Коблев каланинчен: «Президентӑн нормативлӑ право акчӗсем тӗрӗс мар пулнине тӑтӑшах ҫирӗплетесшӗн, шанчӑкран тухнӑшӑн отставкӑна янине калакан хушу тӗлӗшпе тавӑҫ тӑратни юлашки 20 ҫулта пулман. Чылай чух кун пек тавӑҫпа тухмаҫҫӗ, тата япӑхрах пулассине ӑнланаҫҫӗ». Коблев каланӑ тӑрӑх, Аслӑ суд, ахӑртнех, ҫынна шанманни президентӑн ирӗкӗ пулнине палӑртӗ. «Анчах кайран темӗнле те ҫаврӑнса тухма пултарать. Кунашкал тавӑҫ ҫак ҫын уголовлӑ право тытӑмӗнче мӗн тунине шырамалли сӑлтав та пулаять», - хушса хунӑ РБК ваккачӗ.

Аса илтерер: РФ президенчӗ Чӑваш Ен Элтеперне кӑҫал кӑрлач уйӑхӗнче шанчӑкран тухнӑ тесе отставкӑна янӑ.

Ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Чӑваш Енри виҫӗ ҫын тӗрлӗ сӑлтава пула шар курнӑ. Ҫулталӑкри ача, сӑмахран, тутине пӗҫертсе янӑ, 56-ри арҫын ури урлӑ трактор каҫса кайнӑ, 70-ти арҫынна йытӑ тулланӑ. Пурне те тухтӑр пулӑшӑвӗ кирлӗ пулса тухнӑ.

Куславккара пурӑнакан ҫулталӑкри ача 5 процентлӑ йод тытнӑ. Амӑшӗ ӑна туртса илес тенӗ чух тӑкӑнса кайнӑ. Хӗрарӑм шывпа ҫуса тасатнӑ-ха, ҫапах ачан тути пиҫсе кайнӑ.

Ҫӗрпӳ районӗнчи пӗр предприятири мехпаркра трактор арҫын ури урлӑ каҫса кайнӑ. Ӑнсӑртран. Аманнӑ арҫынна тухтӑрсем пульницӑна илсе кайнӑ.

Патӑрьел районӗнчи пӗр ялта пурӑнакан ватӑ арҫынна йытӑ тулланӑ. Суранӗсем самай тарӑн пулнӑ. Тухтӑр пулӑшӑвӗсӗр май килмен — шар курнӑскере сиплеме пульницӑна васкавлӑн илсе кайма тивнӗ.

«Чебоксары» (чӑв. Шупашкар) хурал карапӗ ҫинчи ялава вӑхӑтлӑха антарнӑ. Ӑна Шупашкара илсе килме ҫыран хӗррине куҫарнӑ. Халӗ вӑл Калининград облаҫӗнчи Балтийск хули ҫывӑхӗнче ларать. Ҫакӑн пирки Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков Инстаграмра ӗнер хыпарланӑ.

Карапа кӑштах юсӗҫ те унтан ӑна Шупашкара илсе килӗҫ. Вӑл ҫӗртме уйӑхӗн 3-мӗшӗнче ҫула тухмалла. Шупашкара 20 кунран, ҫӗртме уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, ҫитессе шанаҫҫӗ.

«Шупашкар» карап 26 ҫул ӗҫленӗ. Ҫак вӑхӑтра тӑван ҫӗршывӑмӑрӑн чиккипе 65 пин миль тӑршшӗ хутланӑ. Экипаж 1,5 пин ытла Раҫҫей тата ют ҫӗршыв карапӗсене тӗрӗсленӗ, патшалӑх чиккин режимне пӑсма хӑтланнӑ 150 ытла тӗслӗхе сирнӗ. Ун ҫинче Чӑваш Енри 100-е яхӑн пограничник службӑра тӑнӑ.

«Карап ҫинче тепӗр ҫулталӑкран музей уҫса экскурсисем ирттерме палӑртатпӑр», – тесе пӗлтернӗ хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ.

Патшалӑхӑн пӗрлехи экзаменне хӑҫан тытасси паллӑ. Пӗрремӗш экзамена утӑ уйӑхӗн 3-мӗшӗнче тыттарӗҫ. Ун чухне пӗлӗве географипе, литературӑпа тата информатикӑпа тӗрӗслӗҫ.

Утӑ уйӑхӗн 6, 7-мӗшӗсенче вырӑс чӗлхипе ППЭ пулӗ, утӑ уйӑхӗн 10-мӗшӗнче – математикӑпа, утӑ уйӑхӗн 13-мӗшӗнче – историпе тата физикӑпа, утӑ уйӑхӗн 16-мӗшӗнче – обществознанипе тата химипе, утӑ уйӑхӗн 20-мӗшӗнче – биологипе тата ют чӗлхесен ҫыру пайӗпе, утӑ уйӑхӗн 22 тата 23-мӗшӗсенче – ют чӗлхесемпе ӑсра каламалли пайӗпе.

Вырӑс тата ют чӗлхесемсӗр пуҫне резерв кунӗсене утӑ уйӑхӗн 24 тата 25-мӗшӗсене палӑртнӑ.

Патшалӑхӑн пӗрлехи экзаменне утӑ уйӑхӗнче экзамен тытма тӗрлӗ сӑлтава пула май килменнисем валли ҫурла уйӑхӗнче май туса парӗҫ.

Аванмартӑн кӑҫалхи парни Валери Туркая тивӗҫнӗ. Кун пирки художник Фейсбукра хыпарланӑ.

«Пӗлтӗрхи 2019 ҫул, юлашки вӑтӑр ҫул хушшинчи йӑлана пӑсса, Аван мар премине пӗрремӗш хут никама та памарӑм. Ҫак ҫитменлӗхе тӳрлетсе, ҫулталӑк пӗтессе кӗтмесерех, 2020 ҫулхи Аванмартӑн Аван мар парнине Валери Туркая халаллани ҫинчен пӗлтерес килет. Урӑх чӑтма ҫук. Эс хӑть ҫӗр хут чӑплӑ пул, анчах та киревсӗр сӑмахсемпе перкелешме сана никам та ирӗк паман!

2020 ҫулхи «хӑлхаллӑ купарча» ятарласа – Валери Туркая. ТУР! ТУР! ТУР! КАЙ, КАЙ, КАЙ...», – тесе ҫырнӑ Чӗмпӗрте пурӑнакан Виктор Аванмарт художник.

Постра художник поэтӑн сӑввисене тишкернӗ.

Пӗлменнисене пӗлтерер: Виктор Аванмарт лайӑх ӗҫсемшӗн ҫулсерен аван-преми (йывӑҫран хатӗрленӗ скульптура) парать, айванлӑхшӑн — карикатура.

Усӑ курнӑ маскӑсем тата шыв Етӗрне районне кӑшӑлвируспа ҫыхӑннӑ мерӑсене ҫирӗплетесси патне илсе ҫитернӗ. Паян асӑннӑ тӑрӑхра республикӑри ятарлӑ ушкӑн кайнӑ. Вӗсен район центрӗнче лару ирттернӗ, хула тӑрӑх рейдпа ҫӳренӗ. ЧР Министрсен Кабинечӗ Ертӳҫин ҫумӗ Алла Салаева унта пулнӑ хыҫҫӑн хӑйӗн шухӑшне журналистсене пӗлтернӗ.

Вӑл паян хулари виҫӗ суту-илӳ точкине тӗрӗсленине пӗлтернӗ. Пур ҫӗрте те маска режимне пӑснине тупса палӑртнӑ. Сутуҫӑсенчен пӗрин ҫеҫ пӗртен мар маска пулнӑ, вӑл та таса мар. Тепӗр лавккара дезинфекци хатӗрӗ вырӑнне шыв лартса хунӑ.

Етӗрне районӗнче кӑшӑлвируспа чирлисене ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗ тӗлне 170 тӗслӗх тупса палӑртнӑ. Вӗсем 429 ҫынпа, ҫав шутра 132 ачапа, хутшӑнни паллӑ.

Алла Салаева Етӗрнере кӑшӑлвируспа ҫыхӑннӑ мерӑсене ҫирӗплетессине пӗлтернӗ.

Cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Етӗрне район администрацийӗн пуҫлӑхне Андрей Софронова ӗҫрен кӑларассине эпир маларах пӗлтернӗччӗ-ха. Халӗ вара Етӗрне хула администрацийӗ пуҫлӑхӗ Павел Бажайкин та ҫемҫе пуканпа сывпуллашассине пӗлтӗмӗр.

«Чӑваш Ен» наци телекуравӗ хыпарланине ӗненсен, хула пуҫлӑхне те республика ертӳҫисенчен кӑшӑлвирусшӑн сӑмах лекнӗ.

Кӑшӑлвируспа ҫыхӑннӑ лару-тӑрӑва, чӑн та, республикӑри оперативлӑ штабӑн нумаях пулмасть иртнӗ ларӑвӗнче тишкернӗ, ӗнер Правительство ҫуртӗнчи канашлура сӳтсе явнӑ. Етӗрнере тата Етӗрне районӗнче вирус вӑйлӑ сарӑлнине яваплисем ӗҫлесе ҫитерейменнипе сӑлтавлаҫҫӗ. Паян асӑннӑ тӑрӑхра республикӑран кайнӑ ятарлӑ ушкӑн лару ирттернӗ, Етӗрне хулинче вӑл рейда тухнӑ.