Паян ҫӗршывӑн тӗп хулинче Мускавӑн тата Пӗтӗм Руҫӑн ҫветтуй Патриархӗ Кирилл тронра ларма пуҫланӑранпа 10 ҫул ҫитнине халалласа савӑнӑҫлӑ мероприятисем иртнӗ. Унта Чӑваш Республикин Элтеперӗ те хутшӑннӑ.

Республика ертӳҫин Администрацийӗн пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, савӑнӑҫлӑ мероприятие Патшалӑхӑн Кремль ҫуртӗнче ирттернӗ.

Кирилл Патриархӑн чӑн ячӗ — Владимир Михайлович Гундяев, Вӑл Ленинград (хальхи Питӗр) хулинче 1946 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 20-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Вырӑс православи чиркӗвӗн епископне Мускав тата пӗтӗм Руҫ патриархӗ пулса 2009 ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗнче шаннӑ.

Патриарха лартиччен вӑл Смоленск тата Калининград митрополичӗ пулнӑ. Унччен те вӑл хӑйӗн пурнӑҫне чиркӳ ӗҫне халалланӑ.

Ҫӗршывӑн Федераци Пухӑвӗн председателӗн пӗрремӗш ҫумӗ Николай Фёдоров Раҫҫейӗн халӑхӗсен чӗлхине упрас тата тӗпчес тӗлӗшпе ӗҫлекен фончӗн попечительство канашне Николай Федоров ертсе пыма пуҫланӑ. Ҫапла, шӑпах ҫавӑ — Чӑваш Енӗн пӗрремӗш президенчӗ пулнӑ Николай Федоров. Ҫакӑн пирки Чӑваш Енӗн пӗрремӗш президенчӗн сайтӗнче хыпарланӑ.

Николай Федоров попечительство канашне ертсе пырасси ҫинчен калакан хушӑва РФ Правительствин ертӳҫи Дмитрий Медведев алӑ пуснӑ.

Асӑннӑ фонда йӗркелеме РФ Президенчӗ Владимир Путин 2018 ҫулхи юпа уйӑхӗн 26-мӗшӗнче каланӑ.

Фондӑн учредителӗсем — РФ Ҫутӗҫ министерстви тата Федерацин национальноҫсен ӗҫӗсен агентстви. Йыша тӗрлӗ министерствӑра, аслӑ шкулта тата ытти ҫӗрте ӗҫлекенсем кӗнӗ.

Шупашкарти шкулсенче бомба хуни пирки паян кӑна хыпарларӑмӑр. Хулари суту-илӳ центрӗсене те пырса тивнӗ ку. Вӗсенче те бомба хуни пирки хыпар ҫитнӗ. Йӗрке хуралҫисем ҫынсене эвакуациленӗ, анчах нимӗнле бомба та тупман.

Кунашкал суя хыпарсем Раҫҫейӗпех сарӑлнӑ-мӗн. Хӑш-пӗр регионта шкулсене, ытти учреждение бомба хуни пирки хыпар ҫитнӗ. Чӑваш Ен те вӗсен йышӗнче.

Шупашкарта паян йӗрке хуралҫисем шкулсене кӑна мар тӗрӗсленӗ. «Палладиумра», «Пӗрремӗш лапамра», Ленинград урамӗнчи нумай функциллӗ центрта та бомба пирки суя пӗлтерӳ пулнӑ. Ҫӗнӗ Шупашкарта 2-мӗш поликлиникӑна тӗрӗсленӗ. Ҫав вӑхӑтра ҫынсене урама кӑларнӑ, кинологсемпе йӗрке хуралҫисем ҫурта 2 сехете яхӑн тӗрӗсленӗ.

Кӑрлачӑн 21-мӗшӗнче кунашкал «суя хыпарсем» Магнитогорскра пуҫланнӑ. Унтан Камчаткӑра, Хабаровскра, Иркутскра, Кемӗрте, Екатеринбургра, Ярославльте, Сыктывкарта, Рязаньте, Владимирта пулнӑ. Бомба пирки хыпар организацисен электронлӑ почтине килнӗ.

Пӗлтӗр ҫӗршывра 38 пин те 500 ытла суя укҫа тупса палӑртнӑ. Кун пирки Чӑваш Ен финанс министерстви хыпарлать.

2018 ҫулта ултав ҫулӗ ҫине тӑнисем пысӑк укҫана ытларах пичетленӗ. Акӑ, сӑмахран, пилӗк пин тенкӗлӗххисене 27 пин те 763 штук тупса палӑртнӑ, 1 пин тенкӗлӗххисене — 9 пин те 310. Ҫӗнӗ купюрӑсене — 200 тата 2 пин тенкӗлӗххисене — килти принтерпа усӑ курса сайра хутра кӑна «ӳкернӗ». Суя укҫа федерацин Тӗп тата Ҫурҫӗр-Хӗвеланӑҫ тӑрӑхӗсенче ытларах сарӑлнӑ: пӗтӗмӗшле шутӑн 71,2 прценчӗ чухлӗ.

Ҫав вӑхӑтрах, палӑртса хӑвармалла, ют ҫӗршыв укҫине ӳкерекенсем те тупӑннӑ. Пӗлтӗр Раҫҫейре АПШн суя долларне 2352 штук тупса палӑртнӑ. Унсӑр пуҫне еврона, китай юаньне, Пӗрлештернӗ королевствӑн стерлинг фунтне килтех пичетленӗ.

Пӗтӗм тӗнчери футбол чемпионатне курма пӗлтӗр пирӗн ҫӗршыва килнӗ ҫынсенчен 5 пин ытларахӑшӗ Раҫҫейрех юлнӑ. Ҫак цифрӑна паян ҫӗршывӑн Шалти ӗҫсен министерствин Миграци енӗпе ӗҫлекен тӗп управленийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Андрей Краюшкин пӗлтернӗ.

Пакунлӑ ҫын каланӑ тӑрӑх, футбол кураканӑн паспорчӗпе пирӗн ҫӗршыва 650 пин ытла ҫын килнӗ. Анчах каялла кайма вӗсенчен хӑшӗсем тӑхтаса тӑраҫҫӗ. «Чылайӑшӗ саккуна пӑхӑнакансерсем пулчӗҫ, хӑйсен тӑван тӑрӑхне вӑхӑтра тухса кайрӗҫ, — тенӗ полицейски. — Ҫав вӑхӑтрах иртнӗ ҫулхи раштавӑн 31-мӗшӗ тӗлне 12 пин ытла ҫын Раҫҫейре тӑрса юлнӑ. Федерацин хӑрушсӑрлӑх службипе пӗрле вӗсенчен чылайӑшне тӑван ҫӗршывне ӑсатма май килчӗ. Футбол кураканӑн карттипе килнисем халӗ Раҫҫейре — 5,5 пин ҫын~~».

Ӗнер Мускавран Шупашкара килекен авиапассажирсене самолетран кӑларса янӑ. «360» телеканалта вырнаҫтарнӑ пӗчӗк видео тӑрӑх хакласан, самолетран тухма стюард ыйтать. Вӑл вӗсене малти алӑк патне пыма сӗнет. Ҫапла тума авиакомпани ертӳҫисем йышӑннӑ-мӗн.

Тӳрех палӑртар: ҫӗршывӑн тӗп хулинчи «Внуково» аэропортран Шупашкарпа хутлакан «Победа» авиакомапни юри кутӑнлашман. Вӗсем борта урӑххипе ылмаштарма йышӑннӑ, мӗншӗн тесен самолет юсавлӑхӗ пирки иккӗленӳ ҫуралнӑ.

«360» телекомпани авикомпанипе ҫыхӑннӑ-мӗн. Самолета ылмаштарнине унтисем ҫирӗплетсе панӑ. Авикомпание самолет юсавлӑхӗ иккӗлентернине те палӑртнӑ.

Самолета ҫийӗнчех тепринпе ылмаштарнӑ, Шупашкара килекен авиапассажирсене вӑрах кӗттермен.

Паян «Сургут—Мускав» рейспа ҫула тухнӑ самолетра пӑтӑрмах пулса иртнӗ. Пӗр усал пассажира пула лайнерӑн маршрута ылмаштарма тивнӗ. Ҫула тухнӑ ҫав сынна штурм вӑхӑтӗнче тытса чарнӑ.

Сургутран ҫӗршывӑн тӗп хулине килекен самолет «Шереметьево» аэропортра анса лармалла пулнӑ. Анчах вӑл Ханты-Мансийск автономи оокругӗнчи Югорск хули ҫинче ҫаврӑнса илнӗ те каялла ҫавра Ханты-Мансийскра анса ларнӑ.

Самолета ҫапла тума пассажирсенчен пӗри Афганистана вӗҫме ыйтни хистенӗ. Ҫакӑн пирки Терроризма хирӗҫ ӗҫлекен наци комитетӗнче пӗлтернӗ.

Салонта шӑв-шав ҫӗкленӗ пассажир 41 ҫулта пулни паллӑ. Вӑл — Раҫҫей ҫынни. Право тытӑмӗнче ӗҫлекенсен куҫӗ тӗлне вӑл унччен те лекнӗ. Пӑтӑрмахшӑн арҫынна явап тыттарма пултараҫҫӗ.

Урамсене таксофонсем темиҫе ҫул каяллах вырнаҫтарчӗҫ. Малтанхи вӑхӑтра вӗсем пурри пахаччӗ те пулӗ. Паян урамри таксофонпа усӑ куракансене, тӳррипе каласан, курман та. Ара, карас ҫыхӑнӑвӗ вӑйлӑ сарӑлнӑ хыҫҫӑн тин ҫитрӗҫ-ҫке вӗсем ялсене... Юрӗ, сӑмахӑмӑр ун пирки мар-ха...

«Ростелеком» акционерсен обществи таксофонпа тӳлевсӗр шӑнкӑравлама май пуррине пӗлтерет. Анчах регион тулашне мар. Республика тӑрӑх. Вӑл пулӑшнипе тус-юлташпа, пӗр-пӗр организаципе ҫыхӑнайӑн. Ун валли таксофон картти те кирлӗ мар.

Сӑмах май каласан, паянхи куна Раҫҫейре «Ростелеком» ҫеҫ универсаллӑ пулӑшу кӳрет. Ҫӗршывӗпе вӑл 148 пин таксофона тытса тӑрать. Таксофонсемпе усӑ курса ҫынсем васкавлӑ службӑсене тата ытти вырӑна талӑкӗпех шӑнкӑравлама пултараҫҫӗ.

Асла Новгородри арҫынсен колонийӗнче... ача ҫуратнӑ.

Унта пӗр хӗрарӑм упӑшки патне пынӑ. Лешӗ юсанмалли 7-мӗш колонире айӑплав вӑхӑтне ирттерет-мӗн.

Арҫын патне 23 ҫулхи мӑшӑрӗ вӑрӑм вӑхӑтлӑх тӗл пулӑва кӑрлачӑн 15-мӗшнче кайнӑ. Ҫав вӑхӑтра вӑл ача ҫуратса панӑ. Шучӗпе ҫӑмӑлланма вӑхӑт ҫитеймен-ха ун. Унӑн ҫие юлни 7-8 уйӑхсенче кӑна пулнӑ.

Ҫутӑ тӗнчене васкакан пепкепе унӑн амӑшне пулӑшма колони ӗҫченӗсем васкавлӑ пулӑшу машинине чӗннӗ. Чылай вӑхӑтлӑх тӗл пулусен пӳлӗмӗнче дежурствӑра пулнӑ колони ӗҫченӗпе унӑн тусӗ хӗрарӑма пулӑшнӑ. Вӗсемпе пӗрле ачан ашшӗ те пулнӑ. Кайран тухтӑрсем пырса ҫитнӗ. Пепке 2 килограма яхӑн виҫепе тата 43 сантиметр тӑршшӗ ҫуралнӑ.

Хӗрарӑмпа ачана тухтӑрсем пульницӑна илсе кайнӑ.

Чӑваш Енре «Ҫӗрулми» курава 11-мӗш хут йӗркелеме хатӗрленеҫҫӗ. Хальлӗхе Раҫҫейри 10 ытла регионтан тата Беларуҫран унта хутшӑнма заявкӑсем килнӗ. Хамӑр хуҫалӑхсем унта кашни ҫулах хутшӑнма хапӑл. Палӑртмалла: ҫӗршывра кунашкал курав пирӗн республикӑра кӑна иртет.

Курав нарӑс уйӑхӗн 28-мӗшӗнче уҫӑлӗ, унта ҫӗруми туса илессипе ҫыхӑннӑ ыйтусене сӳтсе явӗҫ, специалистсем ҫӗнӗ сортсем, экспорт пирки калаҫӗҫ.

Пирӗн республикӑра та ыттисене кӑтартмалли сортсем нумай. Тӗслӗхрен, «Слава картофелю» предприяти вӑрлӑх кӑларас енӗпе ӗҫлет, пӗлтӗр унта ятарлӑ лаборатори уҫнӑ.

Курав Шупашкарти Николаев космонавт урамӗнчи суту-илӳ комплексӗнче пулӗ. Унта ҫӗрулми вӑрлӑхӗ те туянма май пулӗ.