Фольклор конкурсӗн саманчӗ

Йӗпреҫри этнографи музейӗн комплексӗнче республика фестивалӗсен иккӗмӗш тапхӑрӗ иртнӗ. Пӗр вӑхӑтрах ачасен пилӗк фестивалӗ старт илнӗ:

◇ чӑваш тӗррин «Ҫӗр пин тӗрӗ тӗнчинче» конкурсӗ;

◇ «Пӗчӗк ҫеҫ путене» фольклор конкурсӗ;

◇ хореографи ушкӑнӗсен «Здравствуй, Мир!» конкурсӗ;

◇ «Черчен чечексем» ӳнер пултарулӑхӗн конкурсӗ;

◇ «Уҫӑ саслӑ ачалӑх» юрӑ пултарулӑхӗн конкурсӗ.

Ачасен пултарулӑхӗ, вӗсем хӑйсене сцена ҫинче тытма пӗлни ҫулран-ҫул ӳснине палӑртма кӑмӑллӑ.

«Здравствуй, Мир!» фестивале Йӗпреҫри ача-пӑча ӳнер шкулӗн вӗренекенӗсем, Пучинкери «Девчата» тата «Васильки» ташӑ ушкӑнӗсем, Хурамалти «Непоседы» тата «Энергия» ташӑ ушкӑнӗсем хутшӑннӑ.

«Уҫӑ саслӑ ачалӑх» конкурс фестивале Кӗлӗмкассинчи культурӑпа кану центрӗн воспитанникӗсем Клава Егоровӑпа Данил Анисимов, Хурамалти Лев Плотников, Пучинкери Юлия Васильева, Йӗпреҫри Диляра Вахитова тата Карина Васильева пултарулӑхӗсене кӑтартнӑ.

«Черчен чечексем» фестивале хутшӑнкан та сахал пулман: Пучинкери Илья Шибаев, Ясмин Ермолаев, Йӗпреҫри Маргарита Трофимова, «Лошкари» инструментпа вокал ансамблӗ, Эйпеҫри Кристина Иванова.

Малалла...

Вӑрнарти тӗп вулавӑшра пултаруллӑ ачасемпе тӗлпулу иртнӗ. «Культурӑна сыхласа Чӑваш Ене аталантарар» темӑпа йӗркеленӗ мероприятие Культура ҫулталӑкне халалланӑ.

Уява Вӑрнар районӗнчи пултаруллӑ ҫамрӑксене чӗннӗ. Вӗсем пурте — Олимпиада ҫӗнтерӳҫисем, сӑвӑ-калав, юмах ҫыракансем. Ачасем хӑйсем пирки, пултарулӑхӗ ҫинчен каласа кӑтартнӑ, малашлӑхра мӗн тӑвассипе паллаштарнӑ. Ҫак мероприятире кашниех хӑйӗн литературӑри пултарулӑхне кӑтартма пултарнӑ.

Уява Вӑрнар районӗнчи общество деятелӗ, журналисчӗ, поэчӗ Михаил Васильева чӗннӗ. Вӑл ачасене хӑйсен пултарулӑхне малалла аталантарма ӑнӑҫу суннӑ. Тӗлпулу вӗҫӗнче Юрий Ялавин сӑввисем янӑранӑ. Вӗсем кӑҫал «Чӑваш Ен литератури: 2012 ҫулхи кӗнеке» конкурса хутшӑнмашкӑн списока кӗнӗ. Вулавӑш ӗҫченӗсем ачасене «Чӑваш Ен литератури: 2012 ҫулхи кӗнеке» куравпа паллаштарнӑ, ҫак конкурсри «Вулав лидерӗ», «Чи лайӑх буктрейлер» номинацисенче хутшӑнма чӗнсе каланӑ.

Ӗнер, пушӑн 21-мӗшӗнче, Шупашкартан Мускава кайма тухнӑ пуйӑса чарса лартнӑ. Тепловозӑн иккӗмӗш секцийӗ шал енчен чӗрӗлсе кайнине Горьковски чукун ҫулӑн 9-мӗш посчӗ тӗлӗнче 18 сехет те 8 минутра асӑрханӑ та пуйӑса часрах чарса лартнӑ.

Вут хыпса илнине кура пӗрремӗш вакунти 25 пассажира тепӗр вакуна куҫарнӑ иккен. Ҫынсем шар курман, вӗсен хушшинче хӑранипе хуйханман тесе пӗлтереҫҫӗ. Ҫулӑма 40 минутра сӳнтернӗ. Юсавсӑр тепловоза йӗркеллипе ылмаштарнӑ хыҫҫӑн 19 сехет те 24 минутра пуйӑс хускалнӑ.

Инкек пулнӑ вырӑна Инкеклӗ ӗҫсен патшалӑх комитечӗн ертӳҫи Вениамин Петров пырса ҫитнӗ.

Нумай ачаллисем тесенех теприсем: «Ӗлӗк ним укҫи те паман, пурнӑҫӗ те йывӑр пулнӑ, пӗрех ҫуратнӑ. Халӗ укҫашӑн ҫуратаҫҫӗ», — теҫҫӗ-ха. Апла-и, капла-и, патшалӑх кӳрекен ҫӑмӑллӑхпа мӗншӗн усӑ курас мар?

Сӑнавҫӑсем палӑртнӑ тӑрӑх, ҫӑмӑллӑхпа регионти саккунсем ҫуккипе усӑ курайманнисем те пур. Тӗслӗхрен, пирӗн Чӑвашра та чӑрмав сисӗнет. Федераци саккунӗпе килӗшӳллӗн пӑхса хӑварнӑ ытти ҫӑмӑллӑхпа пӗрлех нумай ачаллисен, сӑмахран, ачисене шкулта тӳлевсӗр апатлантарма ирӗк пур. Шупашкар хулине илсен, ун пек майпа сахал тупӑшлисем кӑна усӑ кураяҫҫӗ. Тата... пурте мар — сахал тупӑшлисенчен 15–30 процентӗнчен ытла мар. Ҫак йӗркене «Шупашкар хулинчи муниципалитетӑн вӗренӳ учрежденийӗсенче вӗренекенсене апатлантарассине йӗркелесси» положенипе пӑхса хӑварнӑ.

Федералсем нумай ачаллӑ ҫемьесене тата вӗсем епле ҫӑмӑллӑхпа усӑ курма пултарнине вырӑнта йышӑнмаллине палӑртса хӑварнӑ иккен. Нумай ачаллӑ кил-йышсене палӑртакан саккун, ытти хӑш-пӗр регионти евӗрех, пирӗн патра та ҫук-мӗн. Ҫапла вара Раҫҫей Президенчӗ 1992 ҫулта йышӑннӑ Хушура нумай ачаллисене тӳлевсӗр апатлантармалла текен ҫӑмӑллӑх пурнӑҫа кӗреймест.

Малалла...

Республикӑн ача-пӑча вулавӑшӗнче шапӑрлансем «Верить в чудеса», «Веселая карусель» кӗнекесен авторӗпе Светлана Гордеевӑпа тӗл пулнӑ.

Светлана Гордеева сӑвӑсем, калавсем ҫырать, хӑш-пӗр кӗнекене хӑйех илемлетет. Унӑн «Верить в чудеса» кӗнеки авторӑн ӳкерчӗкӗсемпе пичетленнӗ, «Чи нумай вуланакан кӗнеке — 2008» конкурсра ача-пӑча литератури йышӗнче 2-меш вырӑна тивӗҫнӗ. Светлана Гордееван пултарулӑхне Раҫҫей шайӗнче те палӑртнӑ. 2011 ҫулта ача-пӑча литературин «Пегас» конкурсӗнче вӑл 1-мӗш вырӑна тивӗҫнӗ.

Светлана Гордеевапа «Кӗнекене чӗререн вула!» девизпа ачасен тӗл пулӑвне республикипех ирттерме палӑртнӑ.

Ача-пӑча кӗнекин эрни Трак шкулӗнчен пӑрӑнман. Унта Пӗтӗм тӗнчери поэзи кунне те паллӑ тунӑ. Ӑна пуш уйӑхӗн 21-мӗшӗнче уявлаҫҫӗ. Шкула Любовь Петрова та ҫитнӗ. Вӑл — Чӑваш писателӗсен тата Писательсен халӑхсем хушшинчи пӗрлешӗвӗн союзӗсен членӗ, А. Талвир тата Эмине премийӗсен лауреачӗ.

Трак шкулӗнчи акт залӗ иртенпех савӑнӑҫпа тулнӑ. Вӗренекенсем сӗтелсем ҫинче выртакан кӗнекесене тимлӗн пӑхнӑ, тишкернӗ. Хӑйне евӗр куравра Любовь Алексеевна Петрова сӑвӑҫӑн, прозаикӑн кӗнекисем те пулнӑ.

Тӗлпулура Любовь Петрова хӑйӗн пӗрремӗш сӑввисене вуланӑ. Вӑл вӗсене 6-мӗш класрах ҫырнӑ. Вӗсем — анне, вӗрентекен, ачасем, юрату ҫинчен. Поэтесса ачасене тимлӗ итленӗшӗн тав тунӑ. 3-мӗш класра ӑс пухакан Александрӑпа Игорь ӑна сӑвӑсем парнеленӗ. Вӗренекенсем Любовь Петрована пултарулӑх каҫалӑкӗнче ҫитӗнӳ тума ӑнӑҫу суннӑ.

«Ҫын куҫӗнчен пӑхмалла ан пултӑрччӗ», — тесе кукамай калани халӗ, ҫулсем кайнӑ май, тӑтӑшах аса килет.

Ҫапла, пӑхтарасси те, пӑхасси те ҫӑмӑл мар ҫав ӗнтӗ. Теприсем, ав, ваттисен ҫурчӗсене лекеҫҫӗ. Паян эпир унта мӗн сӑлтав ҫитернине тишкерме сӑлтав лартман та ытлашши шала кӗрсе каймӑпӑр.

Шупашкар районӗнче те пур ваттисен ҫурчӗсем. Тӳррипе, халӗ вӗсене раснарах калаҫҫӗ-ха — вӑхӑтлӑх пурӑнмалли уйрӑм. Темле ҫавӑрттарсан та тӗллевӗ пӗр ӗнтӗ: вӑй-халӗ чакнисем вӗсенче хӳтлӗх шыраҫҫӗ. Ҫын куҫӗнчен пӑхманнисем те пур-ха: килте пурӑнма май ҫуккипе унта куҫса кайнисенчен хал пуррисем асӑннӑ уйрӑмсен хушма хуҫалӑхӗнче — пахчара, выльӑх патӗнче — тӑрмашаҫҫӗ, пӗр-пӗринпе калаҫса чуна уҫаҫҫӗ.

Маларах асӑннӑ районти Кӑрмӑшри уйрӑма уҫнӑранпа 100 ытла ҫын хӳтлӗх тупнӑ. Паян унта 22-ӗн пурӑнаҫҫӗ. Вӗсем валли вулавӑш та пур. Уяв чухне саламлама шкул ачисем, ача пахчине ҫӳрекенсем тата вырӑнти художество пултарулӑх коллективӗсем пыраҫҫӗ. Ҫак уйӑхра унта, сӑмахран, А.Г. Григорьев 70 ҫул, А.Н. Фомина 75 ҫул тултарнине палӑртнӑ. Уява юбилярсен тӑванӗсене те чӗннӗ.

Малалла...

Ҫак ыйтӑва республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев районсемпе хуласен пуҫлӑхӗсемпе нумаях пулмасть ирттернӗ видеоконференцире хускатнӑ. Ӑшӑтмалли тапхӑр пуҫланнӑранпа муниципалитетсен тата ӑшӑпа тивӗҫтерекен организацисен парӑмӗ икӗ хут ӳснӗ. Шӑп та лӑп эрне каялла, сӑмахран, ҫав укҫа виҫи 640 миллион тенке ҫитнӗ. Пуринчен ытла парӑмлисем — Улатӑр, Элӗк, Хӗрлӗ Чутай, Ҫӗмӗрле районӗсем тата Улатӑрпа Шупашкар хули.

«Хӑш-пӗр муниципалитетра тепӗр хысна организацийӗсем парӑмсене пухса пыраҫҫӗ. Вӗсем газпа пӗрех тивӗҫтерӗҫ, ҫурта ӑшӑ ҫитӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ вӗсем. Анчах малашне апла тумӑпӑр. Пире хамӑрӑн пуҫлӑхсем парӑмлисене газпа тивӗҫтерессине хӗсме хушу панӑ. Пачах чарса лартма та пултаратпӑр», — палӑртса хӑварнӑ республикӑри пысӑк газ предприятийӗн ертӳҫи.

Андрей Кулагин депутат

Кун пирки «Ирӗклӗ сӑмах» сайт Чӑваш Енӗн официаллӑ порталӗнче пӗлтерни тӑрӑх хыпарлать.

Дотацилле ытти регионти евӗрех эрех кӑларассине ӳстерме Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗнчи ЛДПР фракцийӗн ертӳҫи Андрей Кулагин сӗнет-мӗн. Хӑй шухӑшне вӑл республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев парламент партийӗсен пайташӗсемпе тӗл пулнӑ чух каланӑ пулать.

Хӑй сӗнекен мерӑсем, Кулагин депутат шучӗпе, Чӑваш ен хыснине налукпа тултарма пулӑшмалла.

«Суйлавҫӑсене кӑсӑклантаракан ыйтусене» тӗлпулӑва хутшӑннӑ ытти депутат та хускатнӑ. Ҫавсен йышӗнче РФКП фракцийӗн ертӳҫи Дмитрий Евсеев, «Тӳрӗ кӑмӑллӑ Раҫҫей» партин Чӑваш Енри ертӳҫи Игорь Моляков, «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партин регионти уйрӑмӗн секретарӗ Николай Малов, Галина Николаева сенатор пулнӑ.

Михаил Игнатьев вара «халӑх тарҫисене» республикӑн Патшалӑх Канашӗн черетлӗ сессийӗнче хыснана тӳрлетӳсем кӗртме сӗнессине пӗлтернӗ. Кунсӑр пуҫне Чӑваш Ен Элтеперӗ правительствӑн пӗлтӗрхи ӗҫ-хӗлӗ пирки отчет тӑвӗ. Черетлӗ сесси, сӑмах май, ыран пуҫтарӑнмалла.

Пӑрачкав районӗнче Севастопольти чӑваш наци культурин обществин обществӑпа ҫыхӑну тытакан председателӗн ҫумӗ Владимир Мочалов пулнӑ. Вӑл Пӑрачкав администрацийӗн пуҫлахӗпе Евгений Лебедевпа тӗл пулнӑ, Пӑрачкав шкулӗнче пулнӑ.

Калаҫура Украинӑри лару-тӑрӑва сӳтсе явнӑ. Парачкав районӗ — нумай паллӑ ҫыннӑн тӑван кӗтесӗ. Пӑрачкавсем карап тунӑ академикпа, ӑсчахпа А.Н.Крыловпа мухтанаҫҫӗ. Пӗлтӗр районта вӑл ҫуралнӑранпа 150 ҫул ҫитнине паллӑ тунӑ. Пӑрачкав шкулӗнчи кадет класӗ ун ячӗпе хисепленет. Класс ертӳҫи М.Архипова тата аслӑ воспитатель В.Голева Крыловӑн пысӑках мар музейне йӗркелесшӗн, шкул ҫывӑхӗнче асӑну хӑми вырнаҫтарасшӑн.

Ҫар морякӗсен йышӗнче М.П.Бочкарев пӗлтерӗшлӗ вырӑн йышӑнать. Халӗ вӑл Севастопольте пурӑнать. Владимир Мочалов ӑна хӑй те паллать. Кадет класӗнче вӗренекен Анастасия Пиняева ун пирки тӗпчев ӗҫӗ хатӗрлет. Хӗрача М.Бочкарева Владимр Мочалов урлӑ ҫыру панӑ.

Владимир Мочалов Чӑваш Енре ҫуралнӑ, халӗ Севастопольте пурӑнать. Вӑл кадетсене ҫав хула пирки, ӑна вӑрҫӑ ҫулӗсенче вырӑс салтакӗсем, морякӗсем хӳтӗлени ҫинчен каласа кӑтартнӑ.

Малалла...