Кӑҫал Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗ 20 ҫул тултарать. Унта ӗҫлекенсем паллӑ кун тӗлне асӑнмалӑх медаль тата кӑкӑр ҫине ҫакмалли кӑларма йышӑннӑ. Анчах унта Чӑваш Республикин Патшалӑх Гербне усӑ курма Геральдика канашӗнчен ирӗк илмелле. Асӑннӑ канашӑн нумаях пулмасть иртнӗ черетлӗ ларӑвӗнче ҫав ыйтӑва пӑхса тухнӑ та.

Ларура республикӑн Ял хуҫалӑх министерствин «Нива» вӗренӳ центрӗ Чӑваш Республикин автошкулсен ассоциацине йӗркелес шут тытнӑ иккен. Анчах ҫак ятра «Чӑваш Республики» тенине усӑ курма каллех Геральдика канашӗ ырлани кирлӗ.

Геральдика канашӗнчен «Чӑваш Республики» ята усӑ курма инвестиципе финанс компанийӗсенчен пӗри те ирӗк ыйтнӑ. Вӑл «Чӑваш Республикин аталанӑвӑн корпорацийӗ» ятпа акционерсен тулли мар обществине йӗркелесшӗн иккен. Унсӑр пуҫне Патшалӑх ялавӗпе Патшлаӑх гербне усӑ курма ыйтнӑ.

Геральдика канашӗ никама та кӳрентермен — вӗсен кашнин ыйтӑвнех тивӗҫтернӗ.

Мӑнкун умӗн Чаваш Енре ыркӑмӑллӑх акцийӗ пуҫарнӑ. Ку сахал тупӑшлӑ ҫемьесене, сусӑрсене пырса тивет.

Шупашкарти Мускав район администрацийӗн официаллӑ сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Мӑнкун умӗн сахал тупӑшлӑ, нумай ачаллӑ ҫемьесем, сусӑрсем, Турӑ Амӑшӗн Хусан турӑшӗн Апашри храмӗн ятарлӑ интерначӗсен воспитанникӗсем валли тумтир пухма палӑртнӑ.

Акци вӑхӑтӗнче ачасен тата аслӑ ҫынсен тумтирӗсене, пушмакӗсене йышӑнӗҫ. Анчах вӗсем тӑхӑнма юрахлӑ пулччӑр. Ҫавӑн пекех спорт инвентарӗсене, пластмасса теттесене, ача-пӑча кӗнекисене илсе килме юрать. Ача кӳмисене, велосипедсене, сумкӑсене, шкула ҫӳремелли рюкзаксене тата ытти пулӑшӑва та йышанӗҫ.

Япаласене «Ровесник» культура ҫуртне ака уйӑхӗн 15-мӗшӗччен ирхи 8 сехетрен пуҫласа каҫхи 7 сехетчен килсе пама май пур. Анчах вырсарникунсерен йышӑнмӗҫ.

Пилотсӑр вӗҫекен аппарат ҫул ҫинчи лару-тӑрӑва ӳкерет

Ӗнер Шупашкарта пилотсӑр вӗҫекен аппаратсен хӑтлавӗ иртнӗ. Вӑл ҫул ҫинчи лару-тӑрӑва онлайн меслечӗпе кунӗн-ҫӗрӗн пӑхса тӑма пултарать иккен.

«М-7 федреаци ҫулӗ ҫинче ҫул-йӗр ҫинчи инкек уйрӑмах нумай пулса иртекен тата вӗсенче ҫынсем вилекен вырӑнсем пур», — тесе палӑртнӑ Чӑваш Енӗн Сывлӑх сыхлав министерстви. Тӗслӗх вырӑнне вӑл Ҫӗрпӳ ункине, Канаша хӗвелтухӑҫ енчен пырса тӑракан вырӑна, Ишлей ҫулне илсе кӑтартнӑ. Пилотсӑр вӗҫекен аппаратсем ҫул-йӗре татти-сыпписӗр пӑхса тӑрса васкавлӑ медицина пулӑшӑвӗн диспетчер службине хыпарлаяҫҫӗ-мӗн. Сывлӑх сыхлав министерстви шухӑшланӑ тӑрӑх, ҫав аппарат васкавлӑ пулӑшу машининчен маларах ҫитсе лару-тӑрӑва тӗрӗс хак параять. Ҫапла вара епле пулӑшу кирлине, сӑмахран, васкавлӑ пулӑшу миҫе машинине ямаллине, пӗлтереет. Ку вӑл медпулӑшу кӳрессин пахалӑхне лайӑхлатма май параять имӗш.

Пилотсӑр вӗҫекен аппарат инкек вырӑнне тӗллеттерет.

Модельне кура хайхи 3 сехетрен пуҫласа 4 сехет таран вӗҫсе ҫӳрет. Хӑй мӗн курнине 50 ҫухрӑм таран инҫӗшне пӗлтерет. Радиоуправлени меслечӗпе унпа 90 километр инҫӗшӗнчен йӗрлесе тӑма пулать теҫҫӗ.

Малалла...

Нумаях пулмасть Муниципалитетсен административлӑ регламенчӗсене сӑнаса пыракан ӗҫ ушкӑнӗн ларӑвӗ иртнӗ. Унта Улатӑрпа Йӗпреҫ районӗсен тата Шупашкар хулин муниципалитет пулӑшӑвӗ кӳрессипе, тӗрӗсрех, ҫӗре тара парассипе ҫыхӑннӑ ӗҫлӗ хучӗсене тӗрӗсленӗ. Асӑнӑн районсен адмрегламенчӗсем Конкуренцие калакан саккунпа килӗшсе тӑманнине асӑрханӑ. Шупашкар хула администрацийӗн регламентӗнче те кӑлтӑк тупӑннӑ. Ӗҫ ушкӑнӗ муниципалитетсене ҫитменлӗхсене пӗтерме хушнӑ.

Сӑмах май, Мунипалитетсен административлӑ регламенчӗсене сӑнаса пыракан ӗҫ ушкӑнӗ ҫӗнӗ орган темелле. Ӑна нарӑс уйӑхӗнче кӑна йӗркеленӗ. Унӑн тӗллевӗ усламҫӑсене пулӑшу кӳнӗ чух администраци тӗлӗшӗнчен чӑрмав кӳрессине пӗтересси-мӗн. Йыша Усламҫӑсен правине хӳтӗлекен уполномоченнӑйӑн аппарачӗн, Юстици тата Экономика министерствисен, Шупашкар хула администрацийӗн элчисем кӗнӗ.

Йӗпреҫ районӗнчи Пӑва ҫемье вулавӗн библиотеки «Чӑваш Ен литератури: ҫулталӑкри чи вуланакан кӗнеке» республика конкурсне вунӑ ҫул ытла хутшӑнать. Кӗнеке куравӗ вулакансен кашнинчех ҫӗнӗ, кӑсӑклӑ литературӑпа савӑнтарать. Кӑҫал унта 2012 ҫулта тухнӑ 15 хайлав кӗнӗ.

Нарӑс уйӑхӗнче библиотекӑра «Кӗнеке вулатпӑр — 2012» курав йӗркеленӗ. Вулавӑша ҫӳрекенсене вӗсене вуласа тухма, килӗшнӗ хайлав пирки ҫырса пӗлтерме сӗннӗ.

1–4-мӗш класра вӗренекенсем вара ача-пӑча кӗнекисемпе паллашнӑ, вӗсене сасӑпа вуланӑ. Шӑпӑрлансем Лев Кадкинӑн «Ослиный мост», Светлана Гордеевӑн «Весёлая карусель», Людмила Васильевӑн «Зайкина семья» хайлавӗсене тимлӗн итленӗ.

Чылай автор ҫак конкурса пӗр хут кӑна хутшӑнман. Вӗсен йышӗнче — Улькка Эльмен, Сергей Павлов, Аркадий Казанов, Ордем Гали, Людмила Сачкова тата ыттисем. Кураври кӗнекесем вулакансен кӑмӑлне кайнӑ. Вӗсем — чӑвашла повеҫсемпе калавсем: Сергей Павловӑн «Тӗтре», Улькка Эльменӗн «Упраймарӑм сана», Аркадий Казановӑн «Ырату», Нелли Петровскаян «Тухатмӑш», В.Кузьминӑн «Вӗҫев» тата ытти хайлавсем. Вырӑс хайлавӗсене ытларах ҫаксене килӗштереҫҫӗ: П.

Малалла...

Чӑваш Енре социаллӑ сетьсем валли «Жэка» онлайн вӑййа хӑтланӑ. Ун пирки ӗнер иртнӗ пресс-конференцире каласа кӑтартнӑ. Вӑл энергие перекетлекен хальхи вӑхӑтри технологисемпе паллаштараканскер иккен.

Чӑваш Енӗн Строительство министерствинче ку вӑйӑ питӗ ансат тесе пӗлтереҫҫӗ. Ӑна аслисем те, ачасем те ҫӑмӑллӑнах ӑша хываяҫҫӗ иккен. Вӑйӑ коммуналлӑ тӳлеве епле чакармалли ҫинчен каласа кӑтартать. Ҫурта тӗплӗн юсамалли майсемпе те паллаштарать. Пӗр сӑмахпа каласан, ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑхри пӗлӳлӗхе ӳстерет.

Вӑййа ӑс-тӑна тӗрӗслекен тест евӗр те усӑ курма пулать теҫҫӗ. «Жэка» Раҫҫейри пурнӑҫа ҫывӑх иккен.

Дмитрий Евсеев депутат (сылтӑм енчен иккӗмӗшӗ). ЧР Патшалӑх Канашӗн сайтӗнчи сӑн

«Республикӑн театр пурнӑҫӗнче кӑсӑклӑ юхӑм палӑрать», — тесе ҫырать хӑйӗн блогӗнче Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Дмитрий Евсеев. Унта сӑмах театрсен илемлӗх ертӳҫисем пирки пырать.

Евсеев депутат-коммунист шучӗпе «художество ертӳҫи театрӑн йӗркелӳпе укҫа-тенкӗ ыйтӑвӗсем пирки ҫӳллӗ шайра калаҫма, «ыратакан вырӑнсене» кӑтартма тытӑнсанах вӑл (сӑмах художество ертӳҫи пирки пырать. — Авт.) ӗҫ вырӑнӗсӗр тӑрса юлать». «Ун пек шӑпа нумаях пулмасть Михаил Жуична (Оперӑпа балет театрӗ), Ашот Восканяна (Вырӑс драма театрӗ), Станислав Васильева (М. Ҫеҫпӗл ячӗллӗ Ҫамрӑксен театрӗ)» пырса тиврӗ», — тесе ҫырать блогер евӗр те ӗлкӗрекен «халӑх тарҫи». «Тепри кам-ши?» — теесси кӑна юлать тесе те ҫавӑрттарса хунӑ вӑл.

«Ӗҫрен хӑтарас процедура питӗ чеен пулса пырать. Театрӑн кашни ӗҫченӗпе, ҫав шутра худрукпа та, ҫулталӑклӑха ӗҫ килӗшӗвӗ алӑ пусаҫҫӗ. Юрӑхлӑ пулмасан, майлӑ пулмасан ӗҫ вӑхӑтне тӑсмаҫҫӗ. Енчен те должноҫе чакармасан, «оптимизацилесен» укҫа компенсацийӗ те тивӗҫмест. Юридици тӗлӗшӗнчен йӑлт йӗркеллӗ — ҫын вара урама укҫа-тенкӗсӗр тухса ӳкет, — шӑрҫаланӑ Евсеев хӑйӗн блогӗнче.

Малалла...

Хӗрлӗ Чутай районӗнче предприятисемпе организацисен хушшинче ӗҫ сыхлавӗ енӗпе конкурс иртнӗ. Ӑна иртнӗ ҫулхи ӗҫ-хӗл тӑрӑх пӗтӗмлетнӗ. Конкурса ӗҫре суранланассине тата професси чирӗпе аптӑрассине чакарас тӗллевпе ирттернине палӑртаҫҫӗ.

Паян Хӗрлӗ Чутай район администрацийӗн пуҫлӑхӗн пӳлӗмне конкурс ҫӗнтерӳҫисене йыхравланӑ. Районӑн культурӑпа кану центрӗ пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ. Иккӗмӗш вырӑна Пенси фончӗн районти управленийӗ тухнӑ, виҫҫӗмӗшӗнче — Питеркасси ял тӑрӑхӗ. Вӗсем район чысне республикӑри ҫавӑн йышши конкурсра хӳтӗлӗҫ.

Пушӑн 27-мӗшӗнче Шупашкарти политехника институтӗнче ҫамрӑксемпе студентсен «Пуҫаруллӑ ҫамрӑк Чӑваш Ен: пултарулӑх тата хастарлӑх» уҫӑ ӑслӑлӑхпа ӗҫлӗх конференципе килӗшӳллӗн пуҫарулӑх проекчӗсен X республика конкурсӗ «Ҫамрӑксен ӑслӑлӑхпа пуҫарулӑх конкурсне хутшӑнакан» («УМНИК» — 2014) программӑпа уҫӑлнӑ.

Ҫамрӑк пуҫаруҫӑсене тата хӑнасене ЧР вӗренӳ министрӗн ҫумӗ Сергей Кудряшов, Шупашкарти политехника институчӗн директорӗ Александр Акимов тата ыттисем саламланӑ. «УМНИК» конкурса хатӗрленӗшӗн тата йӗркеленӗшӗн Шупашкарти политехника институчӗн ӗҫтешӗсене ЧР Вӗренӳ министерствин Хисеп грамотипе чысланӑ. Вӗсен йышӗнче — Василий Чегулов, Дмитрий Дементьев.

Кӑҫалхи конкурса республикӑри асла шкулсем, предприятисемпе организацисем хутшӑннӑ. Эксперт комиссийӗ 66 пуҫару проектне пӑхса тухнӑ. Шупашкарти политехника институчӗ те, паллах, хутшӑннӑ. Эксперт канашӗ куҫӑн майпа ирткен тура хутшӑнмашкӑн вӗсен 10 ӗҫне суйланӑ. Олег Тупкин «Информаци технологийӗсем» енӗпе, Александр Прокопьев «Хальхи материалсем тата вӗсене тумалли технологисем» енӗпе, Диана Самарская «Пуласлӑхри медицина» енӗпе, Александр Васильев, Павел Вторкин, Андрей Иванов, Дмитрий Михайлов, Андрей Овчинников, Алена Сафейкина, Александр Яковлев «Ҫӗнӗ приборсем тата аппарат комплексӗсем» енӗпе проектсене хӳтӗленӗ.

Малалла...

Республикӑн патшалӑхӑн ӗҫ инспекцийӗ вӗҫӗмех тӗрӗслевсем ирттерет. Тӗслӗх вырӑнне пуш уйӑхӗн 17–21-мӗшӗсене илес тӗк ҫав вӑхӑтра 15 тӗрӗслев йӗркеленӗ. Вӗсенчен тӑваттӑшне инспекторсем предприяти-организацисенче ӗҫ сыхлавӗн правилисене пӑхӑннипе пӑхӑнманнине палӑртас тӗллевпе йӗркеленӗ, вунпӗрӗшӗнче — право ыйтӑвӗсемпе.

Тӗрӗслев пӗтӗмлетӗвне инспекций типӗ цифрӑсем тӑрӑх асӑнса кайнӑ та, ӑҫта епле кӑлтӑк палӑртнине каламан та, ҫапах та шухӑшламалӑх пур. 15 тӗрӗслев вӑхӑтӗнче инспекторсем ӗҫ законодательствине пӑснӑ 65 тӗслӗхе асӑрханӑ. Сӑмах май калас тӑк, йӗркене пӑснинчен пысӑк пайӗ, 56 тӗслӗхӗ, ӗҫ сыхлавӗн парвилисене пӑхӑманнипе ҫыхӑннӑ. Тӗслӗх вырӑнне ӗҫ сыхлавӗпе инструкцисем ирттерменнине, шалӑва хӑҫан тӳлемеллине палӑртманнине, ӗҫрен каякан ҫынна ҫав кунах тӳлесе татманине асӑнмалла.