Куславкка районӗнчи Тӗмшерте пурӑнакан ҫынсен ҫивӗч ыйтӑвӗ пирки унччен ҫырса кӑтартнӑччӗ. Аса илтерер: «Чӑваш Ен» ПТРК журналисчӗ Леонид Петров Элтепер ирттернӗ пресс-конференцире те ҫак ыйтӑва панӑччӗ. Тӗмшерте ҫул тума пуҫланӑ, анчах ӗҫ халӗ те вӗҫне ҫитеймен.

Ялти Тури тата Анат урамсене ҫул сармашкӑн 18 миллион та 900 пин тенкӗ уйӑрнӑ. Подрядчик ӗҫе пӗр уйӑх кая юлса пурнӑҫланӑ. Урамсенче чавса пӗтерсен ӗҫ пачах чарӑнса ларнӑ. Ҫынсене епле ҫӳремелле?

Журналист пресс-конференцире Элтепере ыйту панӑ хыҫҫӑн пӑр вырӑнтан тапраннӑ. Тури урамра 400 метр ҫула сарнӑ. Анатри урамра та ҫулӑн пӗр пайне туса пӗтернӗ, 900 метр юлнӑ.

Чӑннипе, ӗҫе юпа уйӑхӗнчех вӗҫлемелле пулнӑ. Ӗҫ мӗншӗн чарӑнса ларнӑ? Подрядчик ҫакна укҫа ҫитменнипе ҫыхӑнтарать.

Ҫул ҫинче пынӑ чухне хӑмасем асӑрхаман-и? Чӑваш Енри ҫулсем ҫинче хӗлле ҫул-йӗре пӑхса тӑракан организаци пирки информаци вырнаҫтарнӑ. Ҫакна ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев хушнипе пурнӑҫланӑ. Юр ҫуса лартас пулсан табличкӑна пӑхмалла та кӑтартнӑ номерпе шӑнкӑравламалла.

Ҫул ҫинче ҫакнашкал хӑмасем вырнаҫтарасси пирки ЧР Элтеперӗ пӗр канашлура каланӑ. Унӑн шухӑшӗпе, ку подряд организацийӗсен яваплӑхне ӳстерет. «Пӗрремӗш юр ҫуни хӑш подряд организацийӗ ҫула пӑхса тӑма хатӗррине кӑтартӗ», - тенӗ Михаил Игнатьев.

Хальлӗхе ҫулсем ҫинче подряд организацийӗсем пирки пӗлтерекен 114 хӑма вырнаҫтарнӑ. Кӑҫал хӗлле ҫулсене «Воддорстрой», «ТУС», А.Н.Макаров фермер хуҫалӑхӗ, А.В.Васильев усламҫӑ, «Мезон» тулли мар яваплӑ общество пӑхса тӑрӗҫ.

Вӑрмар районӗнчи Шӑхаль ялӗнче тума пуҫланӑ ҫула Халӑх фрончӗн хастарӗсем тӗрӗсленӗ, ҫитменлӗхсем тупнӑ. Ҫул-йӗр ӗҫченӗсем ҫула вӑхӑтра тума пуҫламан. Кунсӑр пуҫне вӗсем ҫула ытлашши ҫӳллӗ сарнӑ, ҫавна май ҫынсен пӳрчӗсем ҫырмара тӑрса юлнӑ.

Ленин урамӗнчи ҫула юпа уйӑхӗн 12-мӗшӗнчех туса пӗтермелле пулнӑ. Анчах палӑртнӑ вӑхӑт тӗлне ҫулӑн пӗр пайне ҫеҫ асфальт сарнӑ. Ытти вырӑнта вара ӗҫ халӗ те нумай, ҫавна май ӗҫ вӑраха тӑсӑлма пултарать.

Халӑх фрончӗн хастарӗсене ҫул проекчӗ уйрӑмах тӗлӗнтернӗ. Ӑна 2 метр тӑршшӗ хӑпартнӑ. Ялсенчи ҫула вара ун пек тума юрамасть. Ҫул ҫӳллӗ пулнӑран хӑш-пӗр ҫынсен чӑрмавсем сиксе тухнӑ: выльӑха килтен кӑларма та йывӑр, утӑ тата вутӑ турттарса килме май ҫук. Васкавлӑ медпулӑшу, пушарнӑйсем килес-тӗк ҫурт патне епле пырӗҫ?

Халӑх фрончӗн хастарӗсем айӑплисене явап тыттарасшӑн.

Ҫитес эрнере, чӳк уйӑхӗн 3-мӗшӗнче, Шупашкарта 2018 ҫулта хӑш урамсене плана кӗртмеллине халӑхпа сӳтсе явӗҫ. Вӗсене «Хӑрушсӑр тата пахалӑхлӑ ҫулсем» федераци программипе килӗшӳллӗн юсӗҫ.

Хӑш урамсене плана кӗртмелли пирки Шупашкар хула администрацийӗн пысӑк залӗнче 14 сехетре калаҫӗҫ. Унта ҫитеймесен хӑвӑрӑн сӗнӳсене электронлӑ почтӑпа яма пултаратӑр. Унӑн адресӗ: gkhb_po@gcheb.cap.ru. Е шӑнкӑравлама май пур: 23-42-63.

Сӑмах май, кӑҫал федераци проекчӗпе килӗшӳллӗн 27 ҫула юсанӑ. Тата ҫул хӗресленекен 4 вырӑна юсамалли юлнӑ. Ҫапла кӑҫаллӑха ӗҫ вӗҫленӗ. Ҫитес ҫул 36 ҫула ҫӗнтеме палӑртнӑ.

Пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ пуйӑссем ҫӳрекен «Мускав—Хусан» магистрале тӑвассипе, ҫавна май Шупашкар район территорийӗнче вокзал хӑпартассипе юпа уйӑхӗн 12-мӗшӗнче ятарлӑ канашлу пулнӑччӗ. Ун чухне вокзалпа ҫыхӑннӑ ыйтусене сӳсе явнӑччӗ. Вӑхӑт нумаях та иртмерӗ, ҫӗршыв шайӗнчи ертӳҫӗсем урӑхларах калаҫни палӑрчӗ. Раҫҫей Правительствин Ертӳҫин ҫумӗ Аркадий Дворкович авӑн уйӑхӗнче ирттернӗ канашлура магистрале малтанласа Улатимӗр хули патне хать ҫитермелле, унтан магистрале малалла тӑсмалла тесе каланӑ иккен.

Хусан патне ҫул хывма укҫа ҫитмест иккен. «Ведомости» хаҫат «Раҫҫейӗ чукун ҫулӗсем» предприятипе ҫывӑх ҫӑлкуҫ пӗлтерни тӑрӑх, концессилле килӗшӗве алӑ пусмалла, унта трафика, билет сутса пулакан тупӑша, макроэкономика кӑтартӑвӗсене шута илмелле.

ЧР Транспорт министерстви халӑхпа ҫывӑхрах пуласшӑн. Ҫавна май ведомство «Контактра» халӑх тетелӗнче ушкӑн уҫнӑ. Унта ҫынсем ҫулсене юсасси пирки ыйтусем ҫырма пултарӗҫ.

Ушкӑн «Безопасные и качественные дороги» (Хӑрушсӑр тата пахалӑхлӑ ҫулсем) ятлӑ. Ҫулсене мӗнле юсанине, ҫӗнетнине сӑнаса тӑратӑр-и? Ҫакна сӑн ӳкерсе халӑх тетелӗнчи ушкӑна ярса пама пултаратӑр.

Ҫак проекта пурнӑҫласа ҫитес ҫул валли авариллӗ тата хӑрушӑ ҫулсене 50 процент чакарасшӑн. 2025 ҫул тӗлне ку кӑтарту 85 процентпа танлашмалла. Халӑх тетелӗнчи ушкӑна сӑнӳкерчӗксем ярса парса эсир ҫак тӗллевсене пурнӑҫлама пулӑшатӑр.

Ӗнер Шупашкарта пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ магистраль тӑвас ыйтупа канашлу ирттернӗ. «Скоростные магистрали» предприятин пуҫлӑхӗн ҫумӗ Федор Лычагин пулас проектпа паллаштарнӑ.

«Мускав – Хусан» магистраль Шупашкарпа иртӗ.

Вӑл ҫула «Евразия» груз турттаракан магистралӗн пӗр пайӗ пуласси пирки шухӑшлаҫҫӗ. Вӑл Пекинпа Берлина ҫыхӑнтармалла. «Эпир Китайран Европӗрлӗхе тавара 2–3 талӑкра ҫитересшӗн», — тенӗ Федор Лычагин.

Пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ пуйӑссен магистралӗ Чӑваш Енре 115 км тӑршшӗ пулӗ. Етӗрне, Муркаш, Шупашкар, Сӗнтӗрвӑрри районӗсемпе иртӗ.

Канашлура магистраль иртмелли участоксене уйӑрас ыйтӑва та хускатнӑ. Ку енӗпе муниципалитетсен халӑхпа та ӗҫлемелле, ҫул валли ҫӗр кирлине ҫынсене ӑнлантарса памалла.

Чӑваш Енри ҫул-йӗр инспекторӗсем федераци трасси ҫинче ытти водительсемпе пассажирсене тата ҫуран ҫӳрекенсене ӳсӗр хӗрарӑмран ҫӑлнишӗн тав тӑваҫҫӗ.

Патшалӑхӑн автоинспекцийӗ «Контактра» халӑх тетелӗнчи ушкӑнра ҫулпа енчен енне сулланса пынӑ машина видеокадра вырнаҫтарнӑ. Урапа ҫулӑн ик енне те туха-туха каять. Хыҫалтан пыракан машинӑри видеокамерӑра сӑнланнӑ хӑрушӑ ӳкерчӗке автомобильти хӗрарӑм: «Мӗн тӑваҫҫӗ унта?! Машинӑра ҫапӑҫаҫҫӗ-им?» — тесе тӗлӗнсе сӑнани илтӗнет.

Ҫул-йӗр инспекторӗсем руль умӗнчи ӳсӗрсем пирки 62-00-22 номерпе пӗлтерме ыйтаҫҫӗ.

«Федераци трасси ҫинчи ҫак ӳсӗр хӗрарӑмран чӑннипех ҫӑлнисене пысӑк тав!» — тенӗ халӑх тетелӗнче республикӑн ҫул-йӗр инспекторӗсем.

«Чӑвашупрдор» предприятин йывӑр тиевлӗ машинӑсене виҫмелли тарасисем ҫул-йӗр тӑрӑх епле машинӑсем хутланине тӗрӗслеҫҫӗ. Кӑҫал предприяти тарасапа 5 пине яхӑн автомобиле виҫнӗ. Палӑртнинчен йывӑртараххисене палӑртса 77 акт ҫырнӑ.

Тиев турттармалли йӗркене пӑснӑ фактпа тӗрӗслев органӗсем машина хуҫине — компание — штрафлайраҫҫӗ. Чылай чухне улталама тӑрӑшмаҫҫӗ — тиев виҫине епле пур, ҫавӑн пек кӑтартма тӑрӑшаҫҫӗ иккен.

«Чӑвашупрдорта» пӗлтернӗ тӑрӑх, патшалӑх пошлинине тӳлесе ирӗк илекенсем ытларах.

Маларах эпир ҫак уйӑхӑн пуҫламӑшӗнче «Автоураган», «Азимут», «ТРАФИК-СКАНЕР-СМ» ятлӑ ҫӗнӗ комплекссене (ҫул-йӗр правилине пӑснисене ӳкереҫҫӗ) ӗҫлеттерсе янине пӗлтернӗччӗ. Вӗсене Канашра (Ленин проспекчӗ тата Чкалов урамӗ, Ҫӗнтерӗве 30 ҫул тата Пушкин урамӗсем хӗресленнӗ ҫӗрте), Шупашкарта (Ленин проспекчӗ тата Гагарин урамӗ хӗресленнӗ тӗлте), ҫавӑн пекех Хыркасси ялӗ патӗнчи «Волга» (чӑв. Атӑл) М-7 ҫул ҫинче вырнаҫтарнӑ.

Шупашкар хула пухӑвӗн улттӑмӗш созыври депутачӗ ҫул тунӑ чухне суя документсем хатӗрленӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Ҫак депутат – Шупашкарти строительство фирмин генеральнӑй директорӗ.

Следстви версийӗ тӑрӑх, 2015 ҫулхи юпа уйӑхӗн 19-мӗшӗнче депутат Красноармейски районӗнчи Мӑн Шетмӗ ял тӑрӑхӗнче ҫул тӑвасси пирки килӗшӳ алӑ пуснӑ. Хайхискер ӗҫе тивӗҫлипе пурнӑҫламан. Фирма директорӗ ӗҫе туни ҫинчен акт ҫырнӑ, ӗҫ миҫе тенке ларнине кӑтартакан справка хатӗрленӗ. Унта вӑл 327,4 пин тенкӗ тесе палӑртнӑ.

Ку укҫана фирмӑн расчет счечӗ ҫине куҫарнӑ. Халӗ ӗҫе уҫӑмлатаҫҫӗ. Пуҫиле ӗҫе малалла тӗпчеҫҫӗ.