Паян Правительство ҫуртӗнче эрнесерен иртекен планеркӑра тӗрлӗ ыйтупа калаҫнӑ. ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев Чӑваш Енри нумай ачаллӑ ҫемьесене ятарлӑ удостоверени пама сӗннӗ.

Мӗн тума кирлӗ-ха ҫак удостоверени? Михаил Васильевич каланӑ тӑрӑх, вӑл нумай ачаллӑ ҫемьесене влаҫӑн тӗрлӗ органне черетсӗр кӗме ирӗк парать.

Ку сӗнӗве Патшалӑх Канашӗн черетлӗ сессийӗнче депутатсем сӳтсе явӗҫ. Вӑл вара авӑн уйӑхӗн 14-мӗшӗнче иртӗ. Депутатсем ҫак сӗнӗве ырласан ӑна саккун евӗр йышӑнӗҫ.

Шупашкар районӗнчи Ҫӗнӗ Тутаркассинче пурӑнакансем ирпе тата каҫпа ҫул ҫинче хытах нушаланнӑ. Ларса кайма автобуссем ҫук, пӗчӗкскерсем часах тулаҫҫӗ, расписанипе ҫӳремеҫҫӗ. Ҫакӑн йышши ҫӑхава унтисем республикӑн Транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министерствине пӗрре кӑна мар ҫитернӗ. Унтисем ӗнентернӗ тӑрӑх, ведомство ӗсченӗсем вырӑна тухса лару-тӑрӑва пӗрре кӑна мар тӗрӗсленӗ.

«Ҫӗнӗ Шупашкар (Химтехникум) – Тутаркасси» 109-мӗш маршрутпа халӗ пысӑк автобуссене ҫӳретме тытӑннӑ.

Транспорт ыйтӑвӗпе тарӑхмалли тупӑнсан Чӑваш Енӗн Транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министерствине 56-50-8 номерпе шӑнкӑравлама сӗнеҫҫӗ. Кӑлтӑк пирки mintrans_avto@cap.ru, mintrans_raz@cap.ru электрон пуштӑпа та ҫырусем йышӑнаҫҫӗ.

Шупашкарти Мускав ҫыранӗн ячӗ пирки Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев сӑмах хускатнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, Элтепер каланӑ тӑрӑх, ҫынсем ҫырана Мускав ятне панине килӗштермеҫҫӗ имӗш. Мӗншӗн шӑпах ҫак ята пани пирки чылайӑшӗ Элтепертен ыйтать-мӗн. Ҫавна май Михаил Васильевич хула влаҫӗсене ку ыйтӑва пӑхса тухма сӗннӗ.

Ҫак хыпара тӗнче тетелӗнчи тӗрлӗ ҫӑлкуҫ пӗлтерчӗ. Ун хыҫҫӑн Элтепер сӗнӗвӗнчен тӑрӑхлакансем тупӑннӑ. «Шупашкарӑн Мускав районӗнче пулнине пӗлмест-им?», — йышши сӑмахсемпе ҫеҫ ҫырлахман. Вӗсем «Сӑнсем ()», —йышшисем ҫырса тултарнӑ. Тепри тата: «Вак-тӗвекпе аппаланмалла мар. Чӑваш Енӗн аслӑ ӑсӗ кушака мӗншӗн кушак теҫҫӗ ыйтӑва хускатсан вырӑсла калаҫакан 200 миллион ҫын чунне хускатӗ», — тенӗ.

Малалла...

Муркаш районӗнчи Куҫки ялӗнче пурӑнакан 85 ҫулти кинемейӗн килӗ умӗнче пысӑк йывӑҫсем ӳснӗ. Вӗсем кирек хӑш вӑхӑтра та хуҫӑлса ҫурт ҫине ӳкме пултарнӑ.

Ӗнер ҫӑлавҫӑсен дежурнӑй смени ун патне ҫитнӗ. Вӗсем тӑватӑ пысӑк йывӑҫа касас тесе альпинистсен ятарлӑ хатӗрӗсемпе усӑ курнӑ. Ара, йывӑҫа кассан вӑл пӳрт ҫине ӳкме, электролиние сиенлетме пултарать вӗт.

Икӗ йывӑҫа тӗппипех каснӑ, тепӗр иккӗшӗнне турачӗсене иртнӗ. Ҫӑлавҫӑсем пулӑшнӑшӑн кинемей шутсӑр савӑннӑ. Халӗ вӑл лӑпкӑ пурӑнӗ: йывӑҫсем ӳкес хӑрушлӑх ҫук.

Чӑваш Енри Журналистсен пӗрлешӗвӗн правленийӗн пайташӗсем ӗҫтешӗсене тӑна кӗртесшӗн. Вӗсем ятарлӑ чӗнӳ те хатӗрленӗ.

Унта ҫырнӑ тӑрӑх, паян журналистсем вулакансен, куракансен, итлекенсен шанчӑкне ҫухатса пыни сисӗнет. Ҫакӑн сӑлтавне хӑш-пӗр журналист професси этикине пӑснипе ҫыхӑнтарнӑ.

Унтан ҫав чӗнӳре журналистӑн тӗрӗс хыпарламаллине, пурин шухӑшне шута илмеллине палӑртнӑ. Тӗрӗслемен тата суя фактсемпе усӑ курнине, шалт тӗлӗнтерекен хыпарсене искусствӑлла майпа шухӑшласа кӑларнине, уйрӑм ҫын пурнӑҫне вӑйпа кӗнине палӑртнӑ. Анчах пурте мар. Хӑшӗсем.

Чӑваш Енӗн Журналистсен пӗрлешӗвӗн правленийӗн пайташӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, хайхи хӑш-пӗр МИХ этика нормисене пӑхӑнмасть, чӗлхе виҫине пӑсать.

Чӑваш Енӗн прокуратури нумаях пулмасть ача уйлӑхӗсене тӗрӗсленӗ. Надзор органӗ ҫак ӗҫе Пӗтӗм Раҫҫейри халӑх фрончӗн хастарӗсем уйлӑхсенчи кӑлтӑксем пирки асӑрхаттарнӑ хыҫҫӑн пуҫарнӑ.

Прокурорсем Ҫӗрпӳ районӗнчи «Звездный», Канаш районӗнчи «Космонавт» тата Ҫӗмӗрле хулинчи «Соснячок» уйлӑхсене ҫитнӗ.

«Звездный» уйлӑхри хӑш-пӗр пӳлӗмре ачасем пӗр пӳлӗмре 5-6-ӑн хӗсӗнсе ҫывӑрнине палӑртнӑ. Пӳлӗмсем пысӑк мартан пӗр пӳлӗмре ун чухлӗ ача пурӑнни йӗркеллӗ мар. Тупса палӑртнӑ кӑлтӑк шутӗнче столовӑйӑн яри уҫӑ тӑракан алӑкне шӑна-пӑвантан хӳтӗлекен ҫеткӑпа карманнине асӑннӑ. «Космонавт» уйлӑхра кил хушшинчи ал ҫумаллисене ҫутӑпа ӗҫлекен е хут алшӑллипе тивӗҫтерменнине асӑннӑ. Унти поварӑн, кухня ӗҫченӗн, вожатӑйсен тата ишме вӗрентекен инструкторӑн професси пӗлӗвне илнӗ тата аттестациленнӗ вӑхӑчӗ тухнӑ.

Сыхланакана Турӑ сыхлать теҫҫӗ. Шупашкарти пляжсенче шыва кӗрекен, анчах тахӑш самантра путас патне ҫитнӗ ҫынсене ҫӳлти хӑват кӑна мар, ҫӑлавҫӑсем те пулӑшнӑ. Виҫӗ ҫын тимлӗхне пула, вӗсем ӗҫе тимлӗ пурнӑҫланипе ҫирӗм ҫын пурнӑҫне ҫӑлса хӑварнӑ. Вӗсене Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков ӗнер ирпе ирттернӗ канашлура чысланӑ.

Тав хучӗсене Максим Нуржанов (вӑл 9 ҫынна ҫӑлнӑ, ҫав шутра 6-шӗ — ачасем), Михаил Катмичев (7 ҫынна пулӑшнӑ, ҫав шутра 5 ача) тата Овсеп Тиранян (4 ачана шывран туртса кӑларнӑ) тивӗҫнӗ. Шупашкарта ятарласа уҫнӑ пляжсенче шӑпах ҫакӑн пек чӗрӗ те вӑр-вар ҫӑлавҫӑсем ӗҫленӗ вӑхӑтра инкексене сирейнӗ. Маттурсене Алексей Ладыков тав тунӑ, хастарсен тӑрӑшулӑхӗ ҫынсен ҫемйисене куҫҫуль илсе килесрен асӑрханине палӑртса хӑварнӑ.

Авӑн уйӑхӗн 8-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарта «Солнце на спицах» (чӑв. Йӗп ҫинчи хӗвел) велочупу иртӗ. Вӑл 11 сехетре унти «Химик» культура керменӗ патӗнчи лапамра пуҫланмалла.

Старта тухнӑ республикӑри велочупуҫӑсем кайран Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑла ҫул тытӗҫ. Унта вӗсем Андриян Николаев летчик-космонавтӑн черетлӗ ҫуралнӑ кунне халалланӑ савӑнӑҫлӑ митинга хутшӑнӗҫ. Мухтавлӑ ентешӗмӗрӗн унти вил тӑпри ҫине чечек хурӗҫ, унти часавая кӗрсе тухӗҫ. Велочупуҫӑсене «Здравствуй, Индия» тата ытти фильма (космоса улӑхнӑ паттӑрсемпе паллаштаракан ӗҫсене) кӑтартӗҫ.

Кӑҫалхи, вун пиллӗкмӗш, велочупӑва Андриян Николаев Индире пулнӑранпа 55 ҫул ҫитнине те халалланӑ. Унта вӑл Валентина Терешковӑпа тата Валерий Быковский мӑшӑрӗпе Индира Ганди йыхравланипе кайнӑ.

Раҫҫей Федерацийӗн Патшалӑх Думине Чӑваш Енрен суйланнӑ Олег Николаев депутат нумаях пулмасть Шупашкарта усламҫӑсемпе тӗл пулнӑ. Унта пынӑ хӗрарӑмсенчен ытларахӑшӗ — нумай ачаллисем тесе пӗлтереҫҫӗ «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» партин Чӑваш Енри уйрӑмӗнче.

Депутатпа курнӑҫма хӗрарӑм-усламҫӑсем йышлӑн ҫитнӗ. Вӗсем икӗ е виҫӗ ача ӳстереҫҫӗ иккен. Социаллӑ пулӑшу илес тесен тӗрлӗ справка кашнинче ҫӗнӗрен пухасси вӗсене кӑмӑлсӑрлантарать. «Нумай ачаллисене ытти регионти пекех ятарлӑ удостоврени пама йывӑр-шим?» — кӑсӑкланнӑ амӑшӗсем. Вӗсенчен пӗри нумаях пулмасть Крымра пулнине, унта пур ҫӗрте черет пулнине аса илнӗ. Черетрисенчен хӑшӗсем нумай ачаллине ҫирӗплетсе паракан удостоврени кӑтартаҫҫӗ-мӗн те (вӑрҫӑ ветеранӗсем пек) мала иртеҫҫӗ иккен. «Чӑваш Ен правительстви мӗншӗн ҫавӑн пек йӗрке йышӑнмасть?» — кӑсӑкланнӑ Крымри хӗрарӑмсене ӑмсаннӑ май Чӑваш Енри усламҫӑ-амӑшӗ.

Сывлӑх сыхлавӗн министрӗн ҫумне ӗҫрен кӑларнӑ. Юлашки вӑхӑтра Чӑваш Енӗн темиҫе министерствинче министр ҫумӗсене ӗҫрен хӑтарчӗҫ. Ҫурла уйӑхӗн 17-мӗшӗнче строительство, архитектура тата ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх министрӗн пӗрремӗш ҫумне Максим Вениаминович Иванова тата финанс министрӗн ҫумне Валерий Николаевич Иванова пукансемсӗр хӑварнӑччӗ.

Вырӑссем: «Ҫветтуй вырӑн пушӑ тӑмасть», — теҫҫӗ. Чӑн та, ҫурла уйӑхӗн 30-мӗшӗнче строительство, архитектура, ҫурт-йӗрпе строительство министрӗн пӗрремӗш ҫумне Вӑрмар район ҫыннине, Владимир Максимова, ҫирӗплетрӗҫ.

Ӗнер, ҫурла уйӑхӗн 31-мӗшӗнче, республикӑн премьер-министрӗн 623-мӗш номерлӗ хушӑвӗпе сывлӑх сыхлавӗн министрӗн ҫумне Алексей Кизилова ӗҫрен кӑларнӑ.