Ҫав ачан вӗренес килмен-ши? Мӗн шутпа ҫавӑн пек хӑтланнӑ-ши вӑл? Шӳтлес тенӗ-ши? Ӑнланма йывӑр. Ҫакна халӗ йӗрке хуралҫисен уҫӑмлатма тивет.

Ку ӗҫ паян, ака уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, пулса иртнӗ. Ирхи 8 сехет ҫурӑра полицие арҫын ача шӑнкӑравланӑ та Шупашкарти 42-мӗш шкулта бомба хуни пирки пӗлтернӗ. Кун пирки РФ ШӖМӗн Чӑваш Енри уйрӑмӗ хыпарлать.

Шкула полицейскисем ҫийӗнчех ҫитнӗ. Унта кинологсем те йытӑсемпе пынӑ. Шкулти 280 ҫынна ҫав самантрах эвакуациленӗ. Паллах, пӗлӳ ҫуртне, унӑн ҫывӑхӗнчи территорие полицейскисем, кинологсем тӗплӗн тӗрӗсленӗ. Нимӗнле бомба та тупайман.

Шӑнкӑравлаканӗ те ҫав шкулта ӑс пухакан арҫын ача пулнӑ-мӗн. Халӗ ӗҫ-пуҫа уҫӑмлатаҫҫӗ. Хӑть те мӗнле телефонран шӑнкӑравласан та полицейскисем суя хыпара пӗлтерекен йӗрӗ ҫине ӳкнине ӑнланмаҫҫӗ-ши?

Айӑплава пурнӑҫа кӗртессипе ӗҫлекен Чӑваш Енри управленийӗн юсанмалли 1-мӗш колонийӗнче тӑрӑшнӑ 29-ти майора Шупашкарти Калинин район сучӗ ӗнер 4 ҫул та 8 уйӑхлӑха ҫирӗп режимлӑ колоние ӑсатма йышӑннӑ. Кунсӑр пуҫне ҫамрӑк арҫынна 771 пин тенкӗлӗх штарфланӑ, патшалӑх учрежденийӗсенче йӗркелӳпе валеҫӳ, администраципе хуҫалӑх ӗҫӗнче 2 ҫул ӗҫлеттермелле мар туса хунӑ.

Ҫапла айӑплава майор коммерци фирмин ертӳҫинчен 257 пин тенкӗ илнишӗн тивӗҫнӗ. Ку укҫана фирма ертӳҫи 1-мӗш колонире юсав ӗҫӗ ирттерме хӑйӗн строительствӑпа отделка материалне кӑна туянччӑр тесе парса тӑнӑ. Сӗтев пирки тата калаҫса татӑлнӑ-ха, анчах черетлӗ хут илес тенӗ чух ӑна йӗрке хуралҫисем ярса илнӗ. Сӑмах май, сӗтев илекенни хӑй сӑмахне тытнӑ — май пур таран пулӑшса пынӑ.

Суд йышӑнӑвӗпе майор килӗшмест иккен. Укҫана вӑл ун чухлех илмен тесе хирӗҫленӗ май пӗрремӗш инстанцинчи суд йышӑнӑвӗпе килӗшмесӗр пысӑкрах шая ҫӑхавлассине пӗлтернӗ.

Пӑтӑрмахла ку ӗҫ Канаш районӗнчи пӗр ялта пулса иртнӗ. Унти ҫыхӑну уйрӑмне ертсе пыракан 24 ҫулти хӗрарӑм почта уйрӑмӗнче укҫа тухманнине пенси укҫипе саплаштарнӑ. Хӑйӗнпе мар. Ҫамрӑкскерӗн хӑйӗн тухман-ха ун пекки. Пӗр ялта пурӑнакан ватӑн шучӗпе.

«Хӗрхеннипе саплаштарас тенӗ-ши вара лешӗ е тӑванӗ пулман-ши?» — тесе шухӑшлас килӗ те вулаканӑн. Ҫук ҫав. Никам та мар. Ют ҫын кӑна.

Тӗрӗссипе, хайхи ватӑ хӑй пенсине почта уйрӑмӗн пуҫлӑхне тыттарман. Лешӗ хут ҫинче пенси тӳленӗ пек кӑтартнӑ та укҫине паман. 9624 тенке вӑл почтӑра укҫа тухманнине саплаштарма янӑ. Ҫавӑн пек правурланнӑшӑн халӗ хӗрарӑм тыткаларӑшне судра пӑхса тухӗҫ. Ӗҫне пуҫиле майпах пуҫарнӑ. Халӗ ӑна вырӑнти прокуратура суда ҫитернӗ.

Ӗнер, ака уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, Муркашри тӗп пульницӑра 26 ҫулти тухтӑрӑн виллине тупнӑ. Официаллӑ мар ҫӑлкуҫ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫамрӑкскер Муркашри пульницӑна «Земство тухтӑрӗ» программӑпа ӗҫлеме килнӗ.

Каччӑ реаниматолог анестезиолог пулса ӗҫленӗ. Официаллӑ информаци пӗлтернӗ тӑрӑх, тухтӑр ҫӗрле дежурствӑра пулнӑ. Каҫхи 11 сехетре тӗрӗслев хыҫҫӑн вӑл хӑйӗн пӳлӗмне кайнӑ. Хайхискер ирхине унтан тухманран алӑка ҫӗмӗрсе кӗнӗ.

26-ри тухтӑрӑн вилли урайӗнче выртнӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫамрӑкскер хӑйӗн хӑсӑкӗпе чыхӑнса вилнӗ. Чӑнах та ҫапла-и? Ҫакӑ судпа медицина экспертизи тунӑ хыҫҫӑн паллӑ пулӗ. Халӗ следстви умӗнчченхи тӗрӗслев ирттереҫҫӗ.

Ӗнер Патӑрьел районӗнче пысӑк инкек пулнӑ. Ака уйӑхӗн 2-мӗшӗнче 16 сехетре Аслӑ Чемен ҫывӑхӗнче 15 ҫулти хӗрача виллине тупнӑ. Унӑн кӗлетки ҫинче сурансем пулнӑ. Ку ӑна пусмӑрласа вӗлернине ҫирӗплетет.

Вырӑна РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗн ӗҫченӗсем ҫийӗнчех ҫитнӗ. Хӗре Шӑнкӑртамри 19 ҫулти каччӑ вӗлерме пултарнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Ӑна ҫийӗнчех тытса чарнӑ.

Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗсем акан 2-мӗшӗнче хирӗҫсе кайнӑ. Каччӑ хӗре ҫӗҫӗпе кӗлеткинчен темиҫе хут чикнӗ. Кун хыҫҫӑн Шӑнкӑртам каччи хӗр виллине Аслӑ Чемен ҫывӑхӗнчи посадкӑра пытарма шутланӑ. Ҫав вӑхӑтра ҫавӑнтан пӗр водитель иртсе пынӑ. Вӑл курни пирки ҫийӗнчех йӗрке хуралне пӗлтернӗ.

Халӗ следстви пырать. Хӗр виллине тупнӑ вырӑнта сумка, тумтир пулнӑ. Тытса чарнӑ каччӑн тумне те туртса илнӗ. Лару-тӑрӑва уҫӑмлатас тӗлӗшпе суд экспертизи ирттереҫҫӗ.

Тытса чарнӑ каччӑ РФ Конституцийӗнчи 51-мӗш статьяна тӗпе хурса калаҫма хирӗҫ пулнӑ. Ҫак тискер преступленишӗн ӑна 15 ҫуллӑха тӗрмене лартма пултараҫҫӗ.

Малалла...

Ҫӗмӗрлери «Елочка» ача ҫурчӗ

Ҫӗмӗрлери «Елочка» ача ҫурчӗн пуҫлӑхӗнче ӗҫленӗ хӗрарӑм пӗлтӗрхи ҫӗртме уйӑхӗнче хысна предприятийӗнче пурӑнакан тӑлӑхсемпе пӗрле хӑйӗн ывӑлӗпе мӑнукне канма янӑ. Вӗсем каннине республика хӗрарӑм-пуҫлӑх хысни шучӗпе саплаштармалла тунӑ.

Ача ҫурчӗн пуҫлӑхӗн тӑванӗсем Крымри ача-пӑча уйлӑхӗнче каннӑ. Ҫакӑ Чӑваш Енӗн хыснине 29 пине кайса ларнӑ. Ултав ҫиеле тухсан тӑкака йӑлтах саплаштарнӑ-ха. Анчах суд тенкелӗ ҫине ӑна пӗрех лартнӑ. Кунсӑр пуҫне хӗрарӑм 2013 ҫулхи ҫурла уйӑхӗнче ача ҫуртӗнче ӗҫленӗ евӗр укҫа та тӳленӗ. Уйӑхри шалу арҫыннӑн 12,5 пин тенкӗрен иртнӗ.

Нумаях пулмасть ултавҫӑ пуҫлӑх ӗҫне Ҫӗмӗрле район сучӗ пӑхса тухнӑ. Ӑна 50 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ. Суд приговорӗ саккунлӑ вӑя хальлӗхе кӗреймен-ха.

Шупашкарти кафесенчен пӗринче поварӗ те, кальянҫи те ют ҫӗршыв ҫыннисем пулнӑ. Пыран-каян ҫыншӑн хайхисем ӑҫти ҫӗрсенчен килсе ҫитни пӗлтерӗшлӗ мар-тӑр-ха. Чи кирли — тутлӑ пӗҫерччӗр те йӗркеллӗ пӑхчӑр. Анчах ку вӑл — пӗр енчен пӑхсан. Кирек епле лару-тӑрура та саккун пирки манмалла мар-ҫке.

Хайхи поварпа кальянҫӑ Раҫҫейӗн миграци саккунне пӑснӑ. Поварта тӑрӑшакан Азербайджан ҫыннин те, кальянҫӑра вӑй хуракан Алжир этеммин те пирӗн ҫӗршывра ӗҫлеме ирӗк паракан хут пулман. Уншӑн вӗсене иккӗшне те административлӑ майпа явап тыттармалла тунӑ: 2 пиншер тенкӗлӗх штрафланӑ. Азербайджан ҫынни тата миграци учетне те тӑманскер пулнӑ.

Миграци саккунне пӑссан ӗҫпе тивӗҫтерекене те явап тыттарма ирӗк пур. Саккуна уяса тӑман пуҫлӑхсене 250 пин тенкӗрен пуҫласа 800 пин тенкӗлӗх штрафлама юрать е 90 талӑклӑха вӗсен предприятийӗн ӗҫне чарса лартма ирӗк пур. Асӑннӑ тӗслӗхре епле явап тыттарни каярах паллӑ пулӗ.

Шупашкар район сучӗ 38 ҫулти усламҫӑ-хӗрарӑма тата унӑн мӑшӑрне юрӑхсӑр ҫурт тунӑшӑн айӑпламалла тунӑ. Хайхин хӑтланкаларӑшне тӳресем ултав вырӑннех хурса хакланӑ.

Тӗпчевҫӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, арӑмӗпе упӑшки 2008 ҫулта Шупашкар районӗнчи Атайкасси ялӗнче ҫурт хӑпартса лартнӑ. Ӗҫе вӗсем ҫурла уйӑхӗнче пуҫланӑ та юпа уйӑхӗнче вӗҫленӗ. Пӗр пӳрт те мар, иккӗ. Ҫурта вӗсем керамблокран хӑпартнӑ. Хӑйсене пурӑнма тесе мар. Каярах сутса яма. Ҫурта хӑпартма йӳнӗрех лартӑр тесе мӑшӑр вӑл тӑрӑхра пурӑнакан ҫынсене явӑҫтарнӑ. Лешсен вара ятарлӑ квалификаци тавраш пулман. Пӳрте туса пӗтернӗ-ха. Анчах ҫурт хӑрушсӑрлӑх нормисене пӑхӑнса тӑман иккен. Апла пулин те ҫаврӑнӑҫуллӑ мӑшӑр икӗ пӳрте те сутса янӑ. Уншӑн вӗсем 4,1 миллион тенкӗ тупӑш илнӗ.

Тата вӗсем пӳрте туянакан хӗрарӑма ҫӗрпе нимӗнле ыйту та сиксе тухмасть тесе улталанӑ. 400 пин тенкӗ тӳлесен ыйту татӑласса шантарнӑ. Анчах ку укҫа хӗрарӑма нихӑш енчен те тӗкӗ кӳмен — ҫӗрӗ мӑшӑрӑн харпӑрлӑхӗнче пулман.

Ултавҫӑ мӑшӑра суд 250-шер пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ.

Елчӗкри пӗр лавккара контрафактлӑ эрехпе суту-илӳ тунӑ. Ку тӗрӗслев вӑхӑтӗнче тӑрӑ шыв ҫине тухнӑ.

Лавккана полици ӗҫченӗсем, район прокурорӗсем ҫитнӗ. 400 ытла кӗленчене лицензисӗр, продукци пахалӑхне ҫирӗплтекен документсемсӗр сутнӑ. Акциз маркисем йӗркеллӗ пулман.

Тӗлӗнмелле те, контрафактлӑ эрехпе сутӑ тӑвакан лавкка полици участокӗпе, автовокзалпа юнашар вырнаҫнӑ. Анчах ку усламҫа нихӑш енчен те пӑшӑрхантарман. Ахӑртнех, вӑл эрех хӑвӑрт сутӑнса пӗтессе, ҫакна никам та асӑрхамасса шаннӑ.

Тӗрӗслев хыҫҫӑн эрехӗн партине экспертиза тумашкӑн ӑсатнӑ. Вӑл ГОСТпа килӗшсе тӑрать-и? Ҫын сывлӑхӗшӗн хӑрушӑ мар-и? Экспертиза палӑртӗ.

Елчӗк районӗн прокуратури усламҫӑ тӗлӗшпе административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Кун пирки Елчӗк районӗн прокурорӗ Василий Николаев хыпарланӑ.

Шупашкарти Ефремов купса бульварӗнчи архитектура палӑкне вандалсем сиен кӳни пирки нумаях пулмасть пӗлтернӗччӗ. Унтанпа темиҫе кун кӑна иртрӗ. Палӑка тирпей кӳчӗҫ, сӑрӑсене тасатрӗҫ.

Анчах вандалсем ҫырлахмарӗҫ курӑнать. Пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗнче бульварти «Хӗвел, Юрату, Ырӑлӑх, Телей чулӗ — Таганаит» палӑка каллех илемсӗрлетнӗ.

Вандалсем хальхинче те палӑка ҫутӑ кӑвак тата сарӑ тӗссемпе сӑрланӑ. Унта йӗрке хулалҫисем ҫитсе ӗҫ-пуҫа уҫӑмлатма тӑрӑшаҫҫӗ.

Шупашкарта (тӗрӗссипе, унта кӑнма мар) вандализм сарӑлни куҫкӗрет. Аса илтермешкӗн: пӗлтӗрхи раштав уйӑхӗнче Текстильщиксен урамӗнчи Ленин палӑкӗ темпе айӑпа кӗнӗ. Унӑн постаменчӗ ҫине Украина ялавне ӳкернӗччӗ. Ҫак ӗҫшӗн ҫамрӑк каччӑна 1 пин тенкӗлӗх штрафланӑ.