Паян ирпе Шупашкарта инкек пулнӑ. Кӑнтӑр поселокри пӗр хутлӑ уйрӑм ҫын ҫуртӗнче вут-ҫулӑм алхаснӑ. Следстви комитечӗн республикӑри Следстви управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, «хӗрлӗ автан» ирхи 7 сехет те 45 минутра сиксе тухнӑ. Ҫулӑма пула пӳрт хытах сиенленнӗ. Анчах чи хӑрушши ку та мар темелле-тӗр: ҫулӑма сӳнтернӗ хыҫҫӑн пӳртре тӑватӑ хӗрарӑм виллине тупнӑ: 59 ҫулти кил хуҫи хӗрарӑмне тата унӑн виҫӗ хӗрне. Вӗсенчен асли 31 ҫулта пулнӑ, йӗкӗрешсем — 29-та. Инкек сӑлтавне палӑртас тесе тӗпчевҫӗсем ӗҫлеҫҫӗ-ха.

Материалсем тӑрӑх, 31 ҫулти хӗрарӑм хӑйӗн пӗчӗк, пепке ҫут тӗнчене пӗлтӗр килнӗ, хӗрне илсе тухса ӑна кӳршӗсем патне илсе каҫма ӗлкӗрнӗ. Кайран вӑл пӳрте тепӗр хут кӗнӗ. Ҫав вӐхӑтра газ баллонӗ сирпӗннӗ. Кӗҫех пӳрт ҫивиттийӗ те ишӗлсе аннӑ.

Тӗпчевҫӗсем хӗрарӑмсем сӗрӗм тивнине пула вилнӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ.

Инкеке тӗпчекенсем малтанласа палӑртнӑ тӑрӑх, ҫулӑм кӑмака патӗнчен тухнӑ. Пушар е кӑмакапа тӗрӗс мар усӑ курнине, е газ баллонӗ сирпӗннипе тухнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.

Ӗнер, кӑрлачӑн 16-мӗшӗнче, Шупашкарти Пӑр керменӗн ҫивтиттийӗ ишӗлсе аннӑ. Хӑш-пӗр пичет кӑларӑмӗ шучӗпе вӑл хӑрушсӑр марри тахҫанах паллӑ пулнӑ имӗш. Кӑрлачӑн 15-мӗшӗнче Пӑр керменне тӑвасси епле пынипе паллашма Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев унта ҫитнӗччӗ.

Пӑр керменне хӑпартакан «Голицын» холдинг компанийӗнче ӗҫлекен Анатолий Ельмов ҫурт ҫивитти ишӗлнине юр юхса аннипе ҫыхӑнтарнӑ. Ун йывӑрӑшне ҫивиттине тытса тӑракан юпасем чӑтайман-мӗн. Республикӑн Строительство министрӗн ҫумӗ Сергей Безруков генподрядчик ҫивитти ҫинче юра тытса чаракан хатӗрсене туса пӗтерменнипе сӑлтавланӑ. Халӗ строительсем кӑлтӑка пӗтерессипе ҫине тӑраҫҫӗ.

Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шӗнерпуҫӗнчи тӗп шкулта... ветеринари пункчӗ уҫнӑ. Ҫакна унӑн дирекцийӗ республикӑн Патшалӑх ветеринари службин Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи чӗрчунсен чирӗсемпе кӗрешекен станцийӗпе килӗшӳ туса уҫнӑ. Ветеринари пӳлӗмне шкулӑн иккӗмӗш хутӗнче уҫнӑ.

Ял ҫыннисемшӗн тата вӑл тӑрӑхри ҫынсемшӗн ялта выльӑх-чӗрлӗх эмелӗ туянма май пурри аван-ха ӗнтӗ. Шкула та ветеринарсене тара панине пула кӑштах укҫа кӗрет. Анчах ҫав утӑм вӗренӳ ҫинчен калакан саккунпа тата санитарпипе эпидемиологи йӗркипе килӗшсе тӑмасть. Вӗренӳ учрежденийӗсенче вӗрентме кӑна юрать.

Кӑлтӑка асӑрханӑ прокуратура ӗҫченӗсем шкулти ветпункта хупма ыйтса суда тавӑҫпа тухнӑ та суд хирӗҫ пулман.

Елчӗк ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхне хирӗҫле пуҫиле тата тепӗр ӗҫ пуҫарнӑ. Ҫулла ун тӗлӗшпе суд ларӑвӗ пулса иртнӗччӗ. Ун чух ӑна ҫынсене ишӗлекен ҫуртран куҫарнӑ чух хӑйӗн ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курнӑшӑн айӑпланӑччӗ. Лару-тӑрӑвӗ ҫапларах пулса тухнӑччӗ ун чух. Ҫынсене ишӗлекен ҫуртран куҫарнӑ чух, 2008 ҫулта, вӗсене пуҫлӑх хваттер хакне хӑйсене тӳлеттермелле тунӑ. Тӗрӗссипе, уншӑн ял тӑрӑхӗн тӑкакланмалла пулнӑ. ҫапла «правурланнӑшӑн» суд 100 пин тенкӗлӗх штрафланӑ.

Муниципалитет харпӑрӑлӑхӗнчи кивӗ хваттерсене юсанӑшӑн ҫынсене хӑйсене тӳлеттерес йӑла Елчӗк ялӗнче унчченех пуҫланнӑ-мӗн. Юсама укҫа кӑларса хумасан хваттерсене приватизацилеме ирӗк памассипе хӑратнӑ имӗш. Унчченхи пуҫлӑх тӗлӗшпе ӗҫ пӗлтӗр суда ҫитнӗччӗ, анчах пуҫлӑх пулнӑ ҫын вилнӗ май пуҫиле ӗҫе чарса лартнӑ.

Ял тӑрӑхне ҫӗнӗ ҫын ертсе пыма тытӑнсан та унчченхи йӑлана пӑрахӑҫламан. Халӗ ҫавна май паянхи пуҫлӑх тӗлӗшпе суда ӗҫ ҫитернӗ. Хальхи пуҫлӑхӑн айӑпне ҫирӗплетсен ӑна 7 ҫул таран ирӗкрен хӑтарма саккун ирӗк парать-мӗн.

Кӑрлачӑн 12-мӗшӗнче Канашри чукун ҫул станцийӗнче терактран пӑрӑнма май килнине Чӑваш халӑх сайчӗ маларах пӗлтернӗччӗ.

Аса илтеретпӗр, тунтикун, кӑнтӑрла иртни икӗ сехет тӗлӗнче 400 грамлӑ тротил шашки, электродетонатор тата сехет механизмӗ тупса палӑртнӑ. Чукун ҫул вакунӗсене пӑхса ҫӳрекен ҫын Удмурт Республикине каякан пуйӑсӑн цистернисенчен пӗрин ҫумӗнче сисчӗвлентерекен хатӗр асӑрханӑ. Цистерна ҫумне ӑна магнитпа ҫирӗплетнӗ. Ҫав хатӗр хӑй тӗллӗн сирпӗнме ӑсталанӑ хатӗр пулнӑ.

Сирпӗнмелли хатӗр ҫирӗплетнӗ цистерна Раҫҫее Украинӑри Одесса хулинчен килсе ҫитнӗ имӗш. Ҫапла пӗлтереҫҫӗ информаци агентствисем. Вакун Удмурт Республикинчи Каучук станцийӗнче чарӑнмалласкер пулнӑ-мӗн.

Ҫав вӑхӑтрах «Раҫҫейӗн чукун ҫул вокзалӗ» акционерсен обществин Горьки чукун ҫулӗн халӑхпа ҫыхӑну тытакан специалисчӗ Айсылу Закирова цистерна Куйбышеври чукун ҫул полигонӗнчен ҫитнӗ тесе хыпарлать.

Чӑваш пичечӗн кунне «Хыпар» хаҫатӑн пӗр ушкӑнӗ уява каймасси пирки пӗлтерет имӗш. Ҫакӑн пирки «Правда ПФО» интернет-хаҫат ҫырать.

Уяв, аса илтеретпӗр, ҫак шӑматкун Чӑваш патшалӑх драма театрӗнче иртмелле.

Маларах асӑннӑ МИХа редакцинчи ҫӑлкуҫ «редакцинче ыйтусем малтанах пулнине», «ҫӗнӗ пуҫлӑх Валерий Туркай килсен лару-тӑру ылмашасса» шаннине пӗлтернӗ-мӗн. Халӗ унта ахаль те пӗчӗк ӗҫ укҫине вӑхӑтра тӳлемеҫҫӗ, гонорара ҫынсем курмаҫҫӗ имӗш. Хайхи ҫын «опытлӑ кадрсем» ӗҫрен кайни пирки те систернӗ пулать. Гендиректорӑн ҫумӗсем пиллӗк ҫынна ҫитсе кайнӑ иккен. «Тиражӑн самай пайӗ макулатурӑна каять», ҫавӑнпа та «хыпарҫӑсен уяв шухӑшӗ мар» имӗш.

Ӗнер Канашри чукун ҫул станцийӗнче терактран пӑрӑнма май килнӗ. Унта кӑнтӑрла иртни икӗ сехет тӗлӗнче 400 грамлӑ тротил шашки, электродетонатор тата сехет механизмӗ тупса палӑртнӑ.

Чукун ҫул вакунӗсене пӑхса ҫӳрекен ҫын Мӑкшӑ Республикинчен Удмурт Республикине ҫул тытакан пуйӑсӑн цистернисенчен пӗрин ҫумӗнче сисчӗвлентерекен хатӗр асӑрханӑ. Ӑна магнитпа ҫирӗплетнӗ иккен. Каярах ҫав хатӗр хӑй тӗллӗн ӑсталанӑ сирпӗтмелли хатӗр иккенне палӑртнӑ.

Криминалист-экспертсем вӑл япала чӑннипех те хӑрушлӑх кӑларса тӑратнине ҫирӗплетсе панӑ. Инкеке Федерацин хӑрушсӑрлӑх службин тата Шалти ӗҫсен министерствин ӗҫченӗсем тӑрӑшнипе сирме пултарнӑ. Сирпӗнмелли хатӗре каҫхи пилӗк сехет тӗлӗнче сиенсӗрлетнӗ. Халӗ ҫав ҫатӗре кам ҫирӗплетсе хунине шыраҫҫӗ.

Ҫӗнӗ ҫулхи канмалли кунсем вӗҫленнӗ май тухтӑрсем хӗллехи каникула хӑйне май пӗтӗмлетнӗ. Раштавӑн 22-мӗшӗнчен пуҫласа кӑрлачӑн 11-мӗшӗччен пиротехника хатӗрне пула 42 ҫын суранланнӑ, ҫав шутра 21-шӗ — ачасем. Тухтӑрсем хайхисем ытлашши йывӑр аманманнине, ҫӑмӑл тата вӑтам шар курнине ӗнентереҫҫӗ.

Аманакансен йышӗ Ҫӗнӗ ҫул каҫхине уйрӑмах йышлӑ пулнӑ иккен. Ун чух тӳрех 21 ҫын аманнӑ, вӗсенчен улттӑшӗ — ача-пӑча. Куҫ-пуҫа суранлатакан та, алла амантакан та пулнӑ. Пӳрнесӗр е ал лапписӗр юлакансем те тупӑннӑ.

Раштавӑн 31-мӗшӗнчен тытӑнса кӑрлачӑн 11-мӗшӗччен 48 ҫын шӑнса пӑсӑлнӑ, 8 ҫын ҫак сӑлтава пула пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Эрехпе наркӑмӑшланнипе 20 ҫыннӑн тухтӑрсенчен пулӑшу ыйтма тивнӗ.

Кӑҫалхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен пуҫласа уйӑхӑн 11-мӗшӗччен Чӑваш Енре 22 наркопреступлени тупса палӑртнӑ.

Асӑннӑ йышши преступлени пирки ҫӗнӗ ҫулхи пӗрремӗш кун пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Наркотӗрӗслевӗн шанчӑк телефонӗ ҫине наркотик хатӗрӗллӗ хутаҫсем подъездра выртни пирки ҫынсем шӑнкӑравласа систернӗ. Хутаҫа ҫынсем Шупашкарти ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ районӗнчи нумай хваттерлӗ ҫуртсенчен пӗринче асӑрханӑ.

Тепӗр кунхине Наркотӗрӗслевӗн республикӑри управленийӗн ӗҫченӗсем хулари хваттерсенчен пӗринче 79 грамм ытла гашиш туртса илнӗ. Ӑна кил хуҫи сутма ӗмӗтленнӗ иккен. Наркотик сутса пуяс ӗмӗтпе пурӑннӑ ҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.

Сурхуринче наркотикӑн саккунлӑ мар ҫаврӑнӑшӗпе кӗрешекенсем Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан 36-ри арҫынтан 11,76 грамм наркотик туртса илнӗ. Ку та пысӑк калӑпӑш шутланать. Арҫынна ҫавӑншӑн 10 ҫул таран хупма пултараҫҫӗ. Тепӗр кунхине Шупашкарти 24-ри каччӑ ҫакланнӑ.

Уйӑхӑн малтанхи вунӑкунлӑхӗнче наркотикӑн саккунлӑ мар ҫаврӑнӑшӗпе ҫыхӑннӑ пуҫиле 22 пуҫарнӑ.

Шупашкар хулин Калинин район сучӗ Сергей Красильников тата Ирина Григорьева тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫпе пӑнчӑ лартнӑ. Анчах приговор хальлӗхе саккунлӑ вӑя кӗмен-ха. Унпа килӗшмесӗр енсен Аслӑ суда тухма ирӗк пур.

Красильников Федерацин налук службин Шупашкарти инспекцийӗнче ӗҫленӗ май «Налог Плюс» тулли мар яваплӑ общество ертӳҫипе Григорьевапа ӑна ӗҫре пулӑшса пыма калаҫса татӑлнӑ. Асӑннӑ служба ӗҫченӗсене вӑл саккунлӑ мар япаласем пурнӑҫлама, асӑннӑ фирма ӗҫченӗсене канашпа пулӑшма, вӗсене кирлӗ хыпарсене пӗлтерсе тӑма шантарнӑ. Пӗлтӗрхи кӑрлачран пуҫласа кӑҫалхи пуш уйӑхӗччен хайхи налукҫӑ 50 пин тенкӗ сӗтев илнӗ. Тепӗр тесен, укҫи пысӑках та мар та, анчах ҫавӑншӑн Красильникова суд 1 миллион тенкӗлӗх штрафламалла тата патшалӑх должноҫне йышӑнмалла мар тунӑ. Григорьеван вара сӗтев панишӗн 400 пин тенкӗ штраф тӳлемелле.