Самартан Шупашкара килекен автобус паян ҫул ҫинчех ҫунма тытӑннӑ. Ку Комсомольски районӗнчи Аслӑ Ҫӗрпӳел ялӗ ҫывӑхӗнче пулнӑ.

Телее, пассажирсене салонран кӑларма ӗлкӗрнӗ. Салонра пулнӑ ҫынсем каланӑ тӑрӑх, автобус 15 сехетре ҫунма пуҫланӑ. Алексей Казанцев арӑмӗпе тата ачипе мотор ҫывӑхӗнче ларнӑ. Вӗсем шаплатнине илтнӗ. Унтан тӗтӗм йӑсӑрланма пуҫланӑ. Ҫулӑм сӳнтермелли хатӗрсем пулӑшман, автобус вӑйлӑ ҫунма тытӑннӑ.

Уявпа ҫыхӑннӑ канмалли кунсем пулнӑран салонра халӑх нумай пулнӑ. Пассажирсен хӑш-пӗр япали ҫунса кайнӑ. Пассажирсем Шупашкара урӑх транспортпа ҫитнӗ.

Вырӑна ИӖМ ӗҫченӗсем ҫитнӗ. Автобусран нимӗн те юлман: тимӗр каркас ҫеҫ.

Мускаври поликлиникӑри ҫӗҫӗллӗ арҫын

Ӗнер, нарӑс уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, Мускаври 157-мӗш поликлиникӑра ҫӗҫӗ тытнӑ арҫын саркаланнӑ. Тельняшка тӑхӑннӑскер хӑйне кӑнттам тытнӑ. Унӑн аллинче ҫӗҫӗ пурри те ҫынсене шиклентернӗ. Арҫынна Росгварди ӗҫченӗсем тытса чарнӑ.

52 ҫулти арҫын Чӑваш Енрен пулнӑ иккен. Пульницӑна пынӑскер татти-сыпписӗр тем пакӑлтатнӑ, калаҫу темине вӑл вӗҫӗм ылмаштарнӑ. «Тӑванӑм, каллех мӗскӗнлетеҫҫӗ», — кӳренӳллӗн каланӑ хайхискер Росгварди ӗҫченне. Лешӗ вара ӳсӗре ҫӗҫҫе пама ӳкӗтленӗ. Ыррӑн ыйтни сая кайман — арҫын лӑпланнӑ. Йӗрке хуралҫисем ӑна тытса чарнӑ та психиатри экспертизи тутарма илсе кайнӑ.

Мускаври поликлиникӑра ҫӗҫӗпе сулкалашнӑ арҫын Чӑваш Енри хӑш районтан пулни тата унта вӑл мӗнле лекни паллӑ мар.

Шупашкар хӗрарӑмӗ тӑватӑ уйӑхри пепкине вӗлернӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Вӑл пӗр шкулта вырӑс чӗлхине вӗрентнӗ. Ӗҫтешӗсем ӑна лайӑх педагог пек пӗлеҫҫӗ.

44-ри хӗрарӑм ачипе пульницӑра сипленнӗ. Хайхискер, нарӑс уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, ир енне пепкине палатӑри сӗтел ҫине хунӑ, сӑмсине тата тутине аллипе хупланӑ. Ача сывлӑш ҫитменнине вилнӗ.

Ӗҫтешӗсем ун пирки лайӑх амӑшӗ теҫҫӗ. Ирхи 3 сехетре ӑслӑ-тӑнлӑ хӗрарӑм ачине вӗлерме тӑнине ӗненмеҫҫӗ вӗсем. Хӗрарӑма тытса чарнӑ. Вӑл хӑйӗн айӑпне йышӑннӑ. Халӗ следстви пырать.

Паян Канаш хулинче пушар пулнӑ. Унта, шел те, ҫыннӑн пурнӑҫӗ татӑлнӑ.

РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, пушар 6 сехет те 40 минутра пӗр хутлӑ ҫуртра тухнӑ. Ҫулӑма сӳнтернӗ хыҫҫӑн хӗрарӑм виллине тупнӑ. 76 ҫултискер иккӗмӗш ушкӑнри сусӑр пулнӑ, хӑй тӗллӗн утса ҫӳреймен.

Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, пушар ӑнсӑртран тухнӑ. Светильник диван ҫине ӳкме пултарнӑ, шӑпах ҫавна пула пушар тухма пултарнӑ. Ватӑ хӗрарӑм вара сӗрӗмпе чыхӑнса вилнӗ. Халӗ ку тӗлӗшпе следовательсем тӗрӗслев ирттереҫҫӗ.

Каҫпа курмалли прибор

Шупашкарта пурӑнакан пӗр каччӑ ҫар техникине контрабанда мелӗпе ют ҫӗршыва ӑсатма хӑтланнӑ. 24-рискер тӗлӗшпе иртнӗ ҫулхи раштавӑн 30-мӗшӗнче республикӑн тӗп хулинчи Мускав районӗнчи суд кӑларнӑ йышӑну тинех саккунлӑ вӑя кӗнӗ.

Каччӑ каҫхине курмалли прибор тата стрелоксен хӗҫ-пӑшалӗ валли прицел саккунлӑ мар майпа туяннӑ. Ку хатӗрсем, сӑмах май, ҫар тӗллевӗллӗ шутланаҫҫӗ. Ҫавсене каччӑ Интернетра пӗлтерӳ парса сутма хӑтланнӑ. Илес текенсем те тупӑннӑ: Японирен, Китайран тата Канадӑран. Анчах таможньӑра тавара тытса чарнӑ.

Чӑваш Енӗн прокуратуринче пӗлтернӗ тӑрӑх, контрабандист тесе каччӑ тӗлӗшпе РФ Пуҫиле кодексӗпех ӗҫ пуҫарнӑ. Суд йышӑнӑвӗпе ӑна 3 ҫул та 6 уйӑхлӑха тӗрмене хупмасӑр явап тыттармалла тунӑ.

Хӑш-пӗр ҫынна мӗн чухлӗ ытларах пӗлсе пыратӑн, ҫавӑн чухлӗ нумайрах тӗлӗнетӗн. Ларнӑ е тӑнӑ ҫӗрте шак хытарса лартаканни — икӗ питлӗх. Этем хӑй чӗлхине ирӗке янине ӑнланмалла пулӗ-ха: пӗр-пӗрин ҫинчен калаҫасси такамӑн та пулать. Ют ҫынна кӑна мар, тӑван-пӗтене, ҫывӑх пӗлӗш-юлташа та тепӗр чух «шӗкӗлчетпӗр». Анчах, паллӑ ӗнтӗ, чунтан курайманлӑхпа мар, ҫав самантра тарӑхнипе-кӳреннипе. Капла чухне усал тӑвас шухӑш, курайманлӑх, тытса ҫурма хатӗрленни, пуринчен пахи — икӗ питлӗх — ҫук.

...Ку хыпара сумлӑ вырӑнта тӑрӑшакан пӗлӗшӗм каласа кӑтартнӑччӗ. Вӗсен ӗҫӗнче пуҫлӑх ылмашнӑ. Пысӑкрах ӗҫе куҫаканскере ӑсатма пӗр сӗтел хушшине пуҫтарӑннисем тупӑшса тенӗ пек ӑшӑ сӑмах каланӑ. Ыттисене хӑратса пурне те пусӑрӑнтарма юратакан кӑмӑлӗшӗн тарӑхнисемех ертӳҫе ҫӗр тӗрлӗ сӑмахпа ырланӑ-мухтанӑ. «Сирӗн пеккине ӑҫтан тупӑпӑр? Сирӗн вырӑна кама лартӗҫ ӗнтӗ? Эсир пире сахал мар ырӑ тунӑ», — пурнӑҫри чи пысӑк ҫухатӑва тӳснӗн пуринчен ытла чанкӑлтатнӑ пуҫлӑхсене куҫ умӗнче йӑпӑлтатса куҫ хыҫӗнче кӑшлакан Мария Петровна (ятне, паллах, ылмаштартӑм).

Малалла...

Ӗнер ҫӗрле, нарӑс уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, Вӑрмарта хӗрачана пуйӑс ҫапса кайнӑ. Пуйӑс машинисчӗ ӑна асӑрхасан хӑвӑрт чарӑнма тӑрӑшнӑ, анчах ӗлкӗреймен.

Ку инкек 23 сехетре пулнӑ. Машинист каланӑ тӑрӑх, 19 ҫулти хӗрача, Вӑрмарта пурӑнаканскер, чукун ҫул ҫинче ларнӑ, пуйӑс кӑшкӑртнине илтмен е илтмӗш тунӑ. Шел те, машинист чарӑнса ӗлкӗреймен, ӑна таптаса кайнӑ.

Халӗ ку тӗлӗшпе тӗрӗслев пырать. Хӗрача чукун ҫул ҫине хӑйӗн ҫине алӑ хурас тесе ларман-и? Ҫак версие те тишкерӗҫ. Тӗрӗслев хыҫҫӑн йышӑну тӑвӗҫ.

Чӑваш Енӗн Общество палатин пресс-ҫыруҫи Ольга Иванова халӑх тетелӗсенчен пӗринче Россельхозбанкӑн банкомачӗпе мӗншӗн усӑ курма юрамасть-ши тесе пуҫ ватнӑ. Пӑтӑрмахӗ унпа ял хуҫалӑх академийӗнче сиксе тухнӑ. Унта вӑл асӑннӑ банкӑн картти ҫинчен укҫа илес тесе кайнӑ. Анчах аслӑ шкулти хуралҫӑсем ют ҫынна банкомат патне кӗртмессине пӗлтернӗ. Хуралҫӑсенчен асли те пулӑшайман — ютран пынӑ ҫынна банкомат студентсемпе академире ӗҫлекенсем валли ҫеҫ тесе хӑваланӑ, хуралҫӑ хӗрарӑма ҫуртран тӗксе тенӗ пекех кӑларнӑ.

Россельхозбанкӑн Чӑваш Енри филиалӑн ӗҫченӗсем ку пӑтӑрмахран тӗлӗннӗ, ун патне пыма чармалла маррине пӗлтернӗ. Каярах ял хуҫалӑх академийӗн пресс-ҫыруҫи Надежда Осипова та лару-тӑрӑва уҫӑмлатса хуравланӑ. Вӑл пӗлтернӗ тӑрӑх, аслӑ шкулта хуралҫӑсемпе калаҫу ирттернӗ, банкомат патне пыма ют ҫынсене ӳлӗмрен чармӗҫ.

Нумаях пулмасть Правительство ҫуртӗнче Право йӗркипе тивӗҫтерес енӗпе ӗҫлекен координаци канашӗн ларӑвӗ иртнӗ. Унта Михаил Игнатьев Элтепер пурӑнмалли ҫурт-йӗр таврашӗнчи йӗркелӗх пирки те сӑмах пуҫарнӑ.

Влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Михаил Игнатьев ҫакна палӑртнӑ: «Харпӑр хӑй пурлӑхӗшӗн кашни ҫын яваплӑ. Тимӗр алӑксене нумай хваттерлӗ ҫуртсенче ҫынсем кулленех улӑштараҫҫӗ, анчах та ҫакӑ ҫителӗксӗр. Ҫуртсем таврашӗнчи йӗркене пӑхса тӑни те кирлӗ, ачасене, машинӑсене те сыхласа тӑмалла».

Шупашкар хула администрацийӗн пайташӗсем канашлура пӗлтернӗ тӑрӑх, хулари нумай хваттерлӗ ҫуртсенчен 10 процентне кӑна видеокамерӑпа тивӗҫтернӗ. Хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков ҫынсем видеосӑнав вырнаҫтарма килӗшсен муниципалитетран укҫа уйӑрса пулӑшма хатӗррине пӗлтернӗ.

Сызраньтен Шупашкара икӗ хӗрарӑма илсе килнӗ. Вӗсем маршруткӑра ҫынсен кӗсйинчен укҫа вӑрланӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.

Шупашкарти полици уйрӑмне пӗр кунра 5 ҫын пулӑшу ыйтса килнӗ. Вӗсем пурте пӗр евӗрлӗ ӑнлантарнӑ: маршруткӑран тухнӑ хыҫҫӑн енчӗкре укҫа ҫухалнӑ е телефон «ураланнӑ». Хайхискерсем ӑнлантарнӑ тӑрӑх, вӗсене хӑйсем ҫухатма пултарайман. Пурте икӗ хӗрарӑма сӑнласа кӑтартнӑ.

Хӑшӗ-пӗри енчӗкре карточкӑпа пӗрле пин-кода упрать. Шӑпах ҫавӑнпа усӑ курнӑ вӑрӑсем. Полицейскисем вӗсен йӗрӗ ҫине ӳкнӗ. Анчах ҫав вӑхӑталла лешсем хуларан тухса тарма ӗлкӗрнӗ.

Каярахпа ҫак хӗрарӑмсем тахҫанах шыравра пулни тӑрӑ шыв ҫине тухнӑ. Вӗсем вӑрӑ-хурахла 15 ӗҫ тунӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Хӗрарӑмсене Сызраньте тытса чарнӑ. Полицейскисем ҫак хӗрарӑмсенчен шар курма пултарнӑ ҫынсене хӑйсем патне пыма чӗнеҫҫӗ.