Шупашкарта пурӑнакан 50 ҫулти арҫын укҫа-тенке инвестици хывса тупӑш тума ӗмӗтленнӗ. Анчах шухӑшланӑ пек пулса тухман – вӑл 5,8 миллион тенкӗ ҫухатнӑ. Хайхискер ултавҫӑсен серепине ҫакланнӑ.
Вӑл ку рекламӑна тӗнче тетелӗнче курнӑ. Унта тӳрех заявка хӑварнӑ. Кӗҫех унпа инвестици компанийӗн «менеджерӗ» ҫыхӑннӑ та телефона сарӑм вырнаҫтарма каланӑ. Ҫапла арҫын счет ҫине укҫа куҫарса тӑнӑ. Хӑйӗн пулман, вӑл банксенчен кредит илнӗ.
Арҫын хӑйне улталанине пӗр уйӑхран ӑнланнӑ. Счет ҫине хывнӑ укҫана каялла тавӑраймасан тин ҫак шухӑш патне пырса ҫитнӗ вӑл.
Чӑваш Енре 3 уйӑхра 11 суя укҫа тупса палӑртнӑ. 5 пин тенкӗлли – 5, 1 пин тенкӗлли – 4, 10 тенкӗлли – 2. Сӑмах май, кӑҫал ака-ҫӗртме уйӑхӗсенче 9 суя укҫа тупнӑ: 5 пин тенкӗлли – 7, 1 пин тенкӗлли – 2.
Укҫа иккӗлентерсен мӗн тумалла-ха? Ӑна тӗрӗслеттерме пӗр-пӗр коммерци банкне каймалла.
Дон ҫинчи Ростовра пурӑнакан 22 ҫулти хӗр Мускавра пурӑнакан чӑваш хӗрарӑмне улталанӑ. Вӑл юмӑҫ-мӗн, пӑснине пӗтерме шантарнӑ, анчах укҫасӑр тӑратса хӑварнӑ.
Пирӗн ентеш унпа пӗлтӗрхи ҫуркунне тӗнче тетелӗнче паллашнӑ. Хайхи «юмӑҫ» пӑснине пӗтернӗ тесе укҫа ыйтма тытӑннӑ – памасан пӑсассипе хӑратнӑ. Хӗрарӑм хӑранипе 130 пин тенкӗ куҫарса панӑ.
Йӗрке хуралҫисем чӑваш хӗрарӑмне шӑнман пӑр ҫине лартса янӑ 22-ри хӗре шыраса тупнӑ. Халӗ вӑл ҫавнашкал преступленисем тата тунипе туманнине тӗрӗслеҫҫӗ.
Шупашкарта пурӑнакан 45 ҫулти хӗрарӑм усламҫӑ ултавҫӑсене 28 млн тенкӗ куҫарса панӑ. Йӑлтах икӗ эрне каялла пуҫланнӑ, ун патне «банк ӗҫченӗ» шӑнкӑравланӑ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, банк унӑн счечӗ ҫинчи укҫана Украинӑна куҫарассине чарса лартнӑ. Ӗнентерме транзакци докуменчӗн сӑн ӳкерчӗкне те ярса панӑ. Кайран хӗрарӑмпа «ФСБ ӗҫченӗ» ҫыхӑннӑ: вӑл ӑна кивӗ счета хупса укҫана ҫӗнни ҫине куҫарма хушнӑ. Ҫитменнине, хӑратса пӗтернӗ: хушнине тумасан тӗрмене хупаҫҫӗ, ачине туртса илсе ача ҫуртне ӑсатаҫҫӗ-мӗн.
Хӗрарӑм кун хыҫҫӑн банка кайнӑ, счечӗ ҫинчи 20 млн тенке илнӗ. Унти ӗҫченсене вара суйнӑ: упӑшкинчен уйрӑлать, ҫавна май укҫана урӑх счет ҫине куҫарать-мӗн.
Кайран ҫак хӗрарӑм тата 8,7 млн тенкӗ кредит илнӗ. Ӑна та палламан ҫынсем каланӑ темӗнле счет ҫине куҫарнӑ. Ултавҫӑсем татах чарӑнман: тепӗр 5 млн тенкӗ ыйтнӑ. Хӗрарӑм тинех хӑйне улталанине ӑнланнӑ та полицие кайнӑ
Ҫӗрпӳ округӗнчи хӗрарӑм сывлӑхӗ хавшасан ӑрӑмҫӑ патне кайнӑ та шар курнӑ, аяк пӗрчине хуҫнӑ. Кайран вӑл ҫав ӑрӑмҫӑран суд урлӑ 100 пин тенкӗ шыраса илнӗ.
Ку 2024 ҫулхи ҫурла уйӑхӗнче пулнӑ. Сеансра ӑрӑмҫӑ унӑн ҫурӑмӗ тӑрӑх утма, аякран аяк ҫине ҫавӑрма тытӑннӑ. Хӗрарӑм темӗн ыратнине туйсан чарӑнма ыйтнӑ. Унтан сеансшӑн укҫа тӳленӗ те тухса кайнӑ.
Каярахпа пульницӑра вӑл аяк пӗрчи хуҫӑлнине пӗлнӗ. Судра ӑрӑмҫӑ айӑпне йышӑнман. Ҫапах суд хӗрарӑм енче пулнӑ.
Тивӗҫлӗ канури хӗрарӑм ултавҫӑсене укҫа парас тесе Мускавах самолетпа вӗҫнӗ.
Ку Шупашкарта пурӑнакан 78 ҫулти хӗрарӑмпа пулса иртнӗ. Вӑл ултавҫӑсене 1 млн та 700 пин тенкӗ куҫарса панӑ.
Ун патне домофон улӑштармалла тесе шӑнкӑравланӑ. Хӗрарӑм хӑйӗн даннӑйӗсене пӗлтернӗ, кун хыҫҫӑн унпа темиҫе палламан ҫын ҫыхӑннӑ: опер, юрист... Вӗсем ӑна хӑратса, пӑрахнӑ. Ҫапла вӑл мӗн хушнине пурнӑҫланӑ. Ӑна 75-ри арҫынпа тӗл пулма хушнӑ, унран 1 миллион тенкӗ илме ыйтнӑ. Ҫак арҫын та улталаннӑ. Унтан хӗрарӑма хӑйӗн укҫине хушса курьера парса яма каланӑ. Унӑн укҫа татах пуррине пӗлсен ултавҫӑсем ун валли Мускава самолетпа вӗҫме билет туянса панӑ.
Хайхи «юрист» ҫыхӑнӑва тухма пӑрахсан тин хӗрарӑм хӑйне улталанине ӑнланнӑ.
Шупашкарти ача пахчисенчен пӗринче ӗҫлекен 19 ҫулти хӗр патне икӗ эрне каялла ют ҫын шӑнкӑравланӑ та ҫӗнӗ саккун йышӑннине, ҫавна май абонент номерӗпе усӑ курма май пулмассине пӗлтернӗ. Хӑнӑхнӑ номере упраса хӑварас тесен хӑш-пӗр даннӑя пӗлтерме ыйтнӑ. Унсӑр пуҫне смс ҫырупа килнӗ кода ыйтнӑ.
Унтан пике патне тата теприсем шӑнкӑравланӑ, хайхи патшалӑх пулӑшӑвӗн порталӗн ӗҫченӗ тесе тыттарнӑ. Хӗр пурне те ӗненнӗ. Ӗненнине пула вӑл банкран 300 пине яхӑн кредит илсе пӗлмен-туман ҫынсене укҫа куҫарса панӑ.
Ҫитес ҫултан Чӑваш Енре яла ӗҫлеме каякан тренерсене хавхалантарма тытӑнӗҫ: вӗсене 1 миллион тенкӗ парӗҫ.
2026 ҫултан Чӑваш Енре «Земство тренерӗ» программ ӗҫлеме пуҫлӗ. Унпа килӗшӳллӗн, 50 пин ҫынран сахалрах пурӑнакан ял-салана ӗҫлеме каякан тренерсене патшалӑх 1 миллион тенкӗ парӗ.
Ку программӑпа усӑ курас тесен условисем пур: тренерӑн физкультурӑпа спорт енӗпе аслӑ е вӑтам професси пӗлӗвӗ пулмалла. Юлашки курсра вӗренекен студентсем те вӗренӳ заведенийӗ ходатайство тунипе ку программӑпа килӗшӳллӗн яла ӗҫлеме каймашкӑн пултараҫҫӗ. 1 миллион тенке илнӗ специалистӑн ялта сахалтан та 5 ҫул ӗҫлеме тивӗ.
Чӑваш Енре нумай ҫемьеллӗ ачасене 300 пин тенкӗ парӗҫ. Ӑна виҫҫӗмӗш е ун хыҫҫӑнхи ачасем ҫуралсан тивӗҫӗҫ. Ку 2025 ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗ хыҫҫӑн ҫуралнӑ ачасене пырса тивет.
Ку пулӑшӑва сахал тупашлӑ ҫемьесем, ашшӗ-амӑшӗ 35 ҫултан иртмен пулсан, тивӗҫме пултарӗҫ.
Ку йышӑвнӑва паян ЧР Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче ҫирӗплетнӗ. Вӑл 2025-2028 ҫулсенче вӑйра пулӗ. Кӑҫал 300 ҫемьене пулӑшма палӑртнӑ, ку тӗллевпе 30 миллион тенкӗ пӑхса хунӑ.
Преступленисен йышӗ чакнӑ, анчах вӑрланӑ укҫа хисепӗ ӳснӗ. Ҫапла пӗлтерет республика прокуратури.
Кӑҫал 9 уйӑхра Чӑваш Енре пурӑнакансем ултавҫасене 780 миллион ытла тенкӗ куҫарса панӑ. Шел те, кунашкал преступленисене уҫӑмлатас шанчӑк пӗчӗк, мӗншӗн тесен чылай чухне палламан ҫынсем ют ҫӗршывсенчен шӑнкӑравлаҫҫӗ.
Хальхи вӑхӑтра дропперсем (ултавҫӑсем ҫак ҫынсем урлӑ ӗҫлеҫҫӗ) тӗлӗшпе суда тавӑҫсем тӑратаҫҫӗ. Паянхи кун 219 ӗҫ (пӗтӗмпе 61,5 млн тенкӗ шыраса илме) пӑхса тухасса кӗтет.
+0.3 °C