Патӑрьел районӗнчи Туҫири вӑтам шкул умне юр кӳлепесем илемлетеҫҫӗ. Вӗсен ӗмӗрӗ вӑрӑмах мар та ӗнтӗ, ҫапах та тумла юхма тытӑниччен киленмелӗх вӑхӑт пур-ха.
«Хӗллехи скульптурӑсем» смотр-конкурс йӗркелес шухӑша ачасене ӳкерме вӗрентекен тата технологи урокӗсене ертсе пыракан Вячеслав Свинцов тытнӑ. Шухӑшланӑ — тунӑ. Ӑстасен хӑйне евӗр ӑмӑртӑвне мӗнпур класса хутшӑнтарас тенӗ.
Смотр-конкурс тӗллевне вара Вячеслав Свинцов ачасенче илемлӗх туйӑмне аталантарассипе, шухӑшлава ӗҫлеттерессипе, пӗрле ӗҫлеме хӑнӑхтарассипе, чӑтӑмлӑхпа ҫине тӑраслӑха туптама вӗрентессипе ҫыхӑнтарать. Чӑн та, темиҫе эрне тӑрӑшнӑ хыҫҫӑн кӑа юмахри паттӑрсем пулса тӑраҫҫӗ. Хӑш сӑнара тӑвассине ачасем хӑйсем палӑртаҫҫӗ.
Юр кӳлепесем ӑнса пулччӑр тесен Вячеслав Германович юра вырттармаллине пӗлтерет. Кайран кирлӗ пек касса кӑлармалла та шывпа пӗрӗхмелле, ҫапса хытармалла иккен. Кӳлепене гуашьпе сӑрласа капӑрлатмалла.
Сӑнсем (6)
Республика шайӗнче иртекен ӑслӑлӑхпа тӗпчев ӗҫӗсен конкурсне Шупашкар районӗнчи шкулсенче вӗренекенсем те хастар хутшӑнаҫҫӗ. Тренкассинчи вӑтам шкула илсен кӑна хастар миҫе ҫынна палӑртма пулать!
Н.В. Столярова, М.В. Стратонова, И.А. Фомина, В.И. Иванова, Е.Н. Максимова, Т.А. Никонорова, Е.А. Матвеева педагогсен вӗренекенӗсем район шайӗнче ӑнӑҫлӑ тухса калаҫаҫҫӗ кӑна мар, республикӑна ҫитме те тивӗҫеҫҫӗ. Л.В. Лаврентьева ертсе пынипе хатӗрленӗ ӗҫе кӑҫал та шкулти комисси членӗсем пысӑка хурса хакланӑ. Акӑлчан тата чӑваш халӑхӗсен каларӑшӗсене танлаштарса, ҫав каларӑшсем урлӑ халӑхӑн пӗтӗмӗшле кӑмӑл-туйӑмне кӑтартни пуриншӗн те интереслӗ пуласса шанаҫҫӗ.
Апла пулсан, ӑнӑҫу сунасси кӑна юлать.
«Про Город» редакцинчен пӗр хӗрарӑм пулӑшу ыйтнӑ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, Шупашкарти пӗр шкулта ачасем вӗрентекенрен кулаҫҫӗ. Видео ӳкерсе халӑх тетелне кӑларса хураҫҫӗ-мӗн.
Шкултан чылай учитель кайнӑ-мӗн. Унта ӗҫлеме хӑрушӑ иккен. Ертӳлӗх вара кун тӗлӗшпе нимӗнле йышӑну та тумасть.
Клавдия Мусина (ячӗпе хушаматне улӑштарнӑ) каланӑ тӑрӑх, ачасен хӑтланӑвӗсем сывлӑхшӑн хӑрушӑ. Каҫхи шкулта вӗренекенсенчен чылайӑшӗ анӑҫсӑр ҫемьесенчен-мӗн. Ачасем урокра аслине киревсӗр сӑмахсемпе кӳрентереҫҫӗ, пуканпа та пеме пултараҫҫӗ. Хӑш чухне полицие те чӗнме тивет иккен.
Ачасем урока газ баллонӗпе, электрошокерпа, травматика пӑшалӗпе килеҫҫӗ. Аслисем каланине итлемеҫҫӗ. Пӗррехинче пӗри шкулта пӑрӑҫ баллонне сирпӗтнӗ-мӗн.
Ку шкулта ӗҫлекен вӗренекенсем ҫӑхав ҫыраҫҫӗ. Унта вӗренекен пӗр ача каланӑ тӑрӑх, вӗсем йӑлтах видео ӳкереҫҫӗ. Педагогсем вӗсене кӳрентереҫҫӗ, пурӑпа переҫҫӗ, телефонсене туртса илеҫҫӗ-мӗн. Видео ӳкерсен вӗсем ӑна юлташӗсемпе сӳтсе яваҫҫӗ иккен.
Чӑваш Енре ОРВИпе грипа пула 17 пин ытла ача шкула каяймасть. Ҫавна май чылай шкул карантина хупӑннӑ.
Шупашкарти 5-мӗш гимназие вара чир ура хурайман. Унта ку лару-тӑрура мӗнле вӗренмеллине шухӑшласа кӑларнӑ. Унта эпидеми пулман-ха, анчах сывӑ ачасене дистанци мелӗпе вӗрентме шухӑшланӑ.
Ачасене скайппа усӑ курса вӗрентеҫҫӗ. Кунсӑр пусне вӗрентекенсене тестсене онлайн мелӗпе ҫырмалли, дистанци мелӗпе вӗренмелли «Модул» программа пулӑшать. Вӗсем пулӑшнипе педагогсем малтан задание ачасене ярса параҫҫӗ. Лешсем хӑйсем тӗллӗн тишкерсен хӑтлав, таблица, схема яраҫҫӗ.
Заданисене пур вӗренекене те ярса параҫҫӗ. Чирлисем вӗсене май килнӗ таран пурнӑҫлаҫҫӗ. Вӗсенчен ҫирӗп ыйтмаҫҫӗ.
Тем тесен те, 21-мӗш ӗмӗрте те куҫа куҫӑн калаҫнине, класра ларса вӗреннине нимӗн те ҫитмест. Вӗрентекенсем ҫитес эрнере ачасем кӗтмен ҫӗртен пулнӑ каникултан таврӑнасса шанаҫҫӗ.
Ҫӗнӗ Шупашкар хулин темиҫе шкулне, вӗсен йышӗнче пирӗн 3-мӗш шкула та ачасем чирленине пула вӑхӑтлӑха карантина хупрӗҫ. Учительсене вӗренӳнчен пушанса кӑшт сывлӑш ҫавӑрса илме пушӑ вӑхӑт тупӑнчӗ.
Пирӗн шкулта сывӑ пурнӑҫ йӗркине тытса пыраҫҫӗ. Чылайӗшӗ спортпа физкультурӑпа туслӑ. Шкулта сывлӑх кунӗ иртесси йӑлана кӗнӗ. Карантин кунӗнче шкул директорӗ Любовь Александровна сывлӑх кунне ирттерме сӗнчӗ. Пурте ырӑ сӗнӗве хаваспах йышӑнтӑмӑр.
Тепӗр кунне пурте йӗлтӗр илсе Тӗкӗрӗҫ катине утрӑмӑр. Вӑрман пире лайӑх кӗтсе илчӗ. Вырсарникун «Йӗлтӗр йӗрӗ–2015» чупу иртнӗ пирки йӗлтӗр ҫулӗ питӗ аван сыхланса юлнӑ. Йӗлтӗр сыртӑмӑр та каталанса пӗр-пӗрин хыҫҫӑн тепри тапрантӑмӑр. Хӗллехи илемлӗ кунпа киленсе ярӑннипе вӑхӑт иртни сисӗнмерӗ те.
Сывлӑх кунне ҫакӑн пек ирттерни пурне те кӑмӑла кайрӗ. Пурне те йӗлтӗрпе ярӑнса сывлӑха ҫирӗплетме йыхравлатпӑр!
Вӑхӑт кунсерен малалла шӑвать. Совет халӑхӗ Аслӑ Отечествӑлла вӑрҫӑра Ҫӗнтерӳ тунӑранпа 70 ҫул ҫывхарать. Юнлӑ вӑрҫӑ ҫулӗсем кашни совет ҫыннин пурнӑҫӗнче тарӑн йӗр хӑварнӑ, кашни килтен тенӗ пекех арҫынсем фашистсене хирӗҫ ҫапӑҫма тухса кайнӑ. Етӗрне районӗнчи Пӗрҫырлан ял тӑрӑхӗнчен те 1941–1945 ҫулсенче 864 ҫын фронта тухса кайнӑ, вӗсенчен 476 ҫын тӑван килне таврӑнайман. Ҫавсене чысласа Пӗрҫырланта палӑк вырнаҫтарнӑ, унта вӑрҫӑра пуҫне хунӑ кашни салтак ятне ҫырса хунӑ. Ҫулсем иртнӗҫемӗн ҫӗнтерӳпе таврӑннисем те пурнӑҫран уйрӑлсах пычӗҫ, халӗ Пӗрҫырлан ял тӑрӑхӗнче пурӗ те 6 вӑрҫӑ ветеранӗ кӑна Ҫӗнтерӳ кунне кӗтсе илме хатӗрленет.
Ҫӗнтерӗве ҫывхартма арҫынсем кӑна мар, хӗрсемпе хӗрарӑмсем те пулӑшнӑ. Вӗсенчен пӗри Чурпай ялӗнче 1923-мӗш ҫулта йышлӑ ҫемьере кун ҫути курнӑ, кӑҫал 92 ҫул тултаракан Казанбаева Вера Даниловна. Унӑн ашшӗ вӑрманҫӑ пулса ӗҫленӗ, амӑшӗ колхозра тӑрӑшнӑ. Пилӗк пӗртӑван ялти мӗнпур тантӑшӗсем пекех мӗн ачаран аслисемпе танах пур ӗҫе те пурнӑҫласа ӳснӗ: пӳрт-ҫурт тирпейленӗ, пахчара ӗҫленӗ, выльӑх-чӗрлӗх пӑхнӑ, аслисене утӑ-улӑм хатӗрлеме пулӑшнӑ, тыр-пул пухнӑ, аслисене кантӑр акса, ӑна пухса кӗртсе тӗртнӗ, арланӑ, кӗпе-йӗм тунӑ ҫӗрте пулӑшнӑ,ҫӑм арланӑ, тӗрӗ тӗрленӗ.
Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтеренпе 70 ҫул ҫитнӗ май палӑксемпе обелисксене тӗрӗслесе тӑрас ыйтӑва Культура министерстви хӑй ҫине илни пирки эпир пӗлтернӗччӗ. Асӑннӑ ведомство ӗҫченӗсем районсене тухсах тӗрӗслеме тытӑннӑччӗ. Йӗркене кӗртме волонтерсене явӑҫтарасси пирки те сӗнекенсем пулнӑччӗ.
Тӑвай районӗнчи Турикас Тушкилти вӑтам шкулта ун пек отряда йӗркеленӗ те. Йыша шкул ачисем кӗнӗ. Волонтерсем ял тӑрӑхӗнчи палӑксемпе обелисксене йӗркене кӗртессипе ҫине тӑраҫҫӗ. Ачасене шаннӑ ӗҫ кӑткӑсах мар. Эрнере пӗрре вӗсен палӑк тавралли юра тасатмалла.
Нумаях пулмасть ку ӗҫе ҫиччӗмӗш класра вӗренекен Саша Андреев, Мария Камасева, Сергей Серафимов, Ксения Иванова тухнӑ. Вӗсем Турикас Тушкилти палӑк таври тултарса лартнӑ юра тасатнӑ.
Юр нумай ҫуни ача пахчисемшӗн питӗ лайӑх пулнӑ. Картишсенчен юр кӳлепесем курӑнма пуҫланӑ. Вӗсене ачасем, вӗсен ашшӗ-амӑшӗсем ӑсталанӑ. Пурте хула пуҫарнӑ конкурсра ҫӗнтерессишӗн тӑрӑшнӑ.
Павел Иванов хӑй те пӗчӗк чухне юртан кӗлеткесем ӑсталама юратнӑ. Ҫак ӗҫ ӑна халӗ те килӗшет. Анчах халӗ вӑл ӑна пӗчӗк хӗрӗпе Ульянӑпа пурнӑҫлать. Ашшӗ хӗрӗпе ирттернӗ вӑхӑт усса кайнине пӗлтерет.
Кашни ача пахчи вӑйӑ патшалӑхӗ пулса тӑнӑ тейӗн. Шупашкарти 172-мӗш ача пахчинче юр керменсем ӳссе ларнӑ, юмахри сӑнарсем тупӑннӑ. Ландшафт дизайнерӗсен вырӑнӗнче вӗрентекенсемпе ашшӗ-амӑшӗ пулнӑ.
Иртнӗ ҫул юр нумаях пулман, ҫавӑнпа кӳлепесене те ытлашши пысӑк тӑвайман. Кӑҫал вара темӗн те ӑсталама пулать.
Марина Павлова каланӑ тӑрӑх, юр кӳлепесем ачасене вырӑс культурине хисеплеме вӗрентеҫҫӗ кӑна мар, аслисен ӗҫне хаклама та хӑнӑхтараҫҫӗ.
178-мӗш ача пахчинче Литература ҫулталӑкӗ пулнӑ май картише вырӑс халӑх юмахӗсемпе килӗшӳллӗн илемлетнӗ.
Конкурсра ҫӗнтерессишӗн Шупашкарти 129 ача пахчи тупӑшӗ. Комисси вырӑна тухса тӗрӗслет, балсем лартса парать. Чи лайӑххисене нарӑсӑн 13-мӗшӗнче пӗлтерӗҫ.
«Пӗр чӗлхе — пӗр ӑс, икӗ чӗлхе — икӗ ӑс», — тенӗ Иван Яковлев. Ҫакна тӗпе хурса пурӑнмалла халӑхӑн: ачисене мӗн пӗчӗкренех тӑван чӗлхепе калаҫма вӗрентмелле. Ку — «Чӑваш Республикинчи чӗлхесем ҫинчен калакан саккуна» пурнӑҫламалли тӗп мел те.
Ача тӑван чӗлхене вӗренсе тӑван тӑрӑха юратма, наци йӑли-йӗркине, чӑваш халӑхне хисеплеме тытӑнать. Ҫакна Каҫал тӑрӑхӗнче питӗ лайӑх ӑнланаҫҫӗ.
Районти хӑш-пӗр ача пахчинче ачасене чӑваш чӗлхине юратма вӗрентеҫҫӗ, унпа лайахрах калаҫма хӑнӑхтараҫҫӗ. Кӗҫӗн Ҫӗрпӳел шкулӗнчи «Хӗвел» ушкӑнра воспитательре ӗҫлекен Алина Леонтьевна Родионова шӑпӑрлансемпе чӑваш чӗлхи каҫне ирттернӗ. Унта вӗсем чӑваш халӑхӗн юррисемпе, ташшисемпе, вӑййисемпе, сӑввисемпе усӑ курнӑ.
Шкула ҫӳремен ачасем «Автан», «Пӗчӗк ҫеҫ путене» юрӑсене шӑрантарнӑ, «Ҫӑпата», «Тухья» вӑйӑсене вылянӑ, «Ташӑ кӗвви» ташланӑ, вӑйӑ картине тӑнӑ. Ачасене Августа Уляндина юрлакан «Атьӑр, хӗрсем, вӑрмана» юрӑпа ташлани килӗшнӗ. Ачасем «Асанне юмахӗсем» видеоклип пӑхса чӑваш юмахӗсен тӗнчине лекнӗ.
Унччен ачасене шкула ярас умӗн медтӗрӗслев витӗр кӑларнӑ. Халӗ ку йӑлана РФ Сывлӑх министерстви пӑрахӑҫланӑ. Унпа килӗшӳллӗн, специалистсен вӑрӑм списокӗ (педиатр, ача-пӑча уролог-андрологӗ, акушер-гинеколог, невролог, хирург, стоматолог, офтальмолог, психиатр) витӗр тухнине кӑтартмасан та юрать.
Ведомство чиновникӗсем палӑртнӑ тӑрӑх, ачине пульница тӑрӑх сӗтӗрсе ашшӗ-амӑшӗ вӑхӑт нумай ирттерет. Ара, кашни вӗренӳ ҫулталӑкӗ пуҫламӑшӗнче шкулта тата ача пахчинче медтӗрӗслев ирттереҫҫӗ-ҫке. Авӑн уйӑхӗ паҫланиччен пульницӑра кӗпӗрленни кирлех-и тесе шухӑшлаҫҫӗ чиновниксем.
Анчах ку ҫӗнӗлӗхӗ чылай тухтӑр ырламасть. Вӗсем диспансеризаци чир-чӗре иртерех тупса палӑртма май панине аса илтереҫҫӗ. Ҫав шутра — туберкулез та.
Ача-пӑча педиатрӗн Григорий Климовӑн шухӑшӗпе, фтизиатр патӗнче пулмаллах, унсӑрӑн шкула туберкулезпа чирлӗ ачасем кайма пултараҫҫӗ.
Шкул вӗрентекенӗсем те питех савӑнмаҫҫӗ куншӑн. Вӗсен шухӑшӗпе медтӗрӗслеве пӑрахӑҫламалла мар, справкӑсен вӑхӑтне ҫеҫ тӑсмалла. Тӗслӗхрен, виҫӗ уйӑхлӑха. Кун пек пульницӑсенче ҫынсем черетре кӗпӗрленмӗҫ.
+5.3 °C