Ҫӗнӗ ҫул умӗн ку улатӑрсемшӗн чӑн-чӑн парне пулнӑ. Унта «Святлячок» ача пахчи уҫӑлнӑ. Вӑл кивви вырӑнне ӗҫлеме тытӑннӑ. 1947 ҫулта хӑпартнӑ ҫурта ишсе антарнӑ.
Ача пахчинче 240 шӑпӑрлан валли вырӑн хатӗрленӗ. Унта пур условие те туса панӑ. Вӑл хӑрушсӑрлӑх енӗпе те ыйтнине тивӗҫтерет. Ача пахчинче 36 ҫын ӗҫлӗ. Вӗсенчен 15-шӗ — педагогика ӗҫченӗсем.
Ача пахчине пӗлтӗрхи авӑн уйӑхӗнче хута яма тытӑннӑ. Ӑна тумашкӑн 119 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Ача пахчине уҫнӑ ҫӗре ЧР вӗренӳ министрӗ Владимир Иванов хутшӑннӑ. Улатӑр тата Пӑрачкав епископӗ Федор ҫӗнӗ ача пахчисем уҫӑлнӑ май шӑпӑрлансем йышланса пынине палӑртнӑ.
Ачасем хисеплӗ хӑнасене савӑнтарнӑ. «Хӗвел» кӗҫӗн ушкӑнрисем «Илемлӗ чӑрӑш» интерактивлӑ вӑйӑ вылянӑ. Хӑнасем чӑрӑша илемлетнӗ. Ҫавӑн пекех ачасем концерт хатӗрленӗ. Вӑй-хал культурин залӗнче «Атте, анне тата эпӗ — спортпа туслӑ ҫемье» спорт конкурсӗ иртнӗ. Шӑпӑрлансене ҫав кун клоун та савӑнтарнӑ.
Ҫӗрпӳ хулинчи «Кӑнтӑр» микрорайонта 1000 ача вӗренмелӗх шкул тума проект ӗҫӗсене вӗҫленӗ. Чӑваш Енӗн Строймининӗн экспертизӑпа хаксене палӑртакан центрӗ нумаях пулмасть ӑна патшалӑх экспертизи хатӗрлесе ҫитернӗ.
Проектпа пӑхнӑ тӑрӑх, ҫӗнӗ шкул виҫӗ хутлӑ пулӗ. Ӑна кирпӗчрен хӑпартмалла. Виҫӗ пайран тӑракан шкул аслӑ классем, кӗҫӗн классем тата пурин те усӑ курмалли вырӑнсенчен тӑрӗ. Акт залне 350 вырӑнлӑх палӑртнӑ, спорт залӗ 350 тӑваткал метр йышӑнӗ. Физкультурӑпа спорт зонинче 60*90 метр калӑпӑшлӑ футбол уйӗ, 30*60 метр калӑпӑшлӑ хоккей лаптӑкӗ пӑхса хӑварнӑ. Ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗн правилисене хӑнӑхтарма автохула та туса хӑвармалла. Ун пекки республикӑри пӗр шкулта та хальлӗхе ҫуккине пӗлтереҫҫӗ. Шкул тума 542 миллион тенкӗ кирлӗ.
Ҫапла ӗнентерет Хӗрлӗ Чутай район администрацийӗн пресс-служби. Шкул ҫулне ҫитменнисем валли асӑннӑ ялта ҫӗнӗ учреждени уҫӑлмалла. Хыпарта ӑна хӑҫан тума пуҫласа хӑҫан пӗтерессине каламан та, анчах подряд организацийӗ килӗшӳре пӑхнӑ вӑхӑтра мӗнпур ӗҫе пурнӑҫлама шантарнине ӗнетереҫҫӗ.
Ҫӗнӗ учреждении 160 ачалӑх пулӗ. Ӑна икӗ хутлӑ хӑпартма палӑртнӑ. Ача пахчине Хӗрлӗ Чутайӗнчи Ленин урамӗнче туса лартӗҫ.
Подряд организацине электрон аукцион ирттерсе палӑртнӑ. Район влаҫӗсем халӗ унпа килӗшӗве алӑ пуснӑ ӗнтӗ. Никама систермесӗр-тумасӑр мар, савӑнӑҫлӑ лару-тӑрурах.
Федерацин наркотӗрӗслевӗн республикӑри управленийӗн ӗҫченӗсем шкул ачисем валли Уҫӑ алӑксен кунӗ ирттернӗ.
Унта пухӑннӑ ачасене, вӗсем Ача-пӑча полицейскийӗн академине ҫӳрекенсем, асӑннӑ службӑн ӗҫ-хӗлӗ пирки каласа кӑтартнипе, наркотикпа айкашни мӗн патне илсе ҫитерни ҫинчен асӑрхаттарнипе пӗрлех ҫак тытӑмӑн «ГРОМ» пайӗн ӗҫченӗсен ӗҫӗнчи кӑткӑслӑхсемпе те паллаштарнӑ. Сӑмахран, ятарлӑ мероприятисем ирттернӗ чух епле хатӗрсемпе усӑ курнине, ҫӳллӗ хута епле хӑпарса аннине... Спецназ офицерӗсем ачасене хӗҫ-пӑшала пухса сӳтмеллине те кӑтартнӑ.
Наркотӗрӗслев ӗҫченӗсем ун пек тӗлпулӑва малашне те йӗркелесшӗн. Анчах маларах асӑннӑ академи ачисемпе кӑна мар, республикӑри шкулсенче вӗренекенсемпе те. Курнӑҫӑвӑн тӗп тӗллевӗ, паллах, — наркотик сиенӗ пирки ӑнлантарасси.
Сӑнсем (4)
Шупашкарти 101-мӗш ача пахчине ҫӳрекен шӑпӑрлансем юр пеме вӗреннӗ. Ахаль ҫынпа е воспитательпе мар. Ҫак ӗҫе вӗсене ҫӑмӑл атлетика енӗпе тӗнче класлӑ спорт мастерӗ, Китайра иртнӗ Олимпиадӑн кӗмӗл призерӗ, Чӑваш Ен рекордсменки Марина Максимова хӑнӑхтарать.
Паллӑ спортсменсем ачасене сывӑ пурнӑҫ йӗркине пӑхӑнма вӗрентекен проектсене час-часах хутшӑнаҫҫӗ.
Хальхинче Марина Максимова ачасене ывӑтассин историйӗпе тата тӗрлӗ снарядсемпе — сӑнӑпа, ядропа, дискпа — паллаштарнӑ. Ачасем уҫӑлма тухсан юр персе техникӑна ҫирӗплетнӗ. Пӗчӗкскерсем кашниех хӑйӗн вӑйне кӑтартма тӑрашнӑ.
Паллӑ спортсменсемпе Шупашкарти кашни ача пахчинчех тӗлпулусем иртеҫҫӗ. Ку ачасене спортпа туслаштарма пулашать. Ку тӗллеве Леонид Черкесов тата Алексей Ладыков лартнӑ.
Патӑрьелти шкул ачисене вырӑнти ЗАГС ҫутта кӑларать. Ачасене право воспитанийӗ парас, ҫемье пахалӑхӗпе кирлӗлӗхӗ ҫинчен ӑнлантарса парас тӗллевпе ирттерекен мероприятие паян пуҫласа йӗркелемеҫҫӗ-ха. Хальхинче вырӑнти ЗАГС ӗҫенӗсем асӑннӑ ялти 1-мӗш вӑтам шкулти 11-мӗш класра вӗренекенсемпе тӗлпулнӑ.
Ачасемпе право урокӗ ирттерме пынӑ Ольга Гусарова гражданла тӑрӑм ҫинчен калакан саккунӑн, РФ Ҫемье кодексӗн хӑш-пӗр статйисемпе паллаштарнӑ. Унтан вӑл ҫемье телейлӗ пуласси пӗринчен кӑна килменнине аса илтернӗ. Ҫемьене упраса хӑварассишӗн, шӑкӑл-шӑкӑл пурӑнассишӗн кашни кун тӑрӑшмалли пирки чарӑнса тӑнӑ. Пӗрне пӗри каҫарма тата ӑнланма пӗлсен кӑна телейлӗ ҫемье пирки калаҫма пулать. Ҫирӗп ҫемьесенче хуйхи-суйхине те, савӑнӑҫне те пӗрле пайлаҫҫӗ, ун пек йышпа пурӑнакансене йывӑрлӑха тӳссе ирттерме те ҫӑмӑл.
Раштавӑн 12-мӗшӗнче «Чӑваш АССРӗн тава тивӗҫлӗ ӗнер ӗҫченӗ» тата «РСФСР тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ» хисеплӗ ятсене тивӗҫнӗ, республика пӗлтерӗшлӗ персональнӑй пенсионер Николай Алексеевич Элле (12.12.1909 — 14.01.1982) ҫуралнӑранпа 105 ҫул тултарчӗ. Вӑл Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Штанашра ҫуралса Ӳснӗ. Унӑн ашшӗ вырӑнти чиркӳре псаломщик ӗҫӗпе тимленӗ, амӑшӗ — Штанашри вырӑс хӗрарӑмӗ — кил таврашӗнче тӑрмашнӑ. Иккӗшне те Штанаш ҫӑви ҫине пытарнӑ. Ҫак кунсенче Николай Эллен тӑван ялӗнче шкул ачисемпе ятарлӑ урок ирттерчӗҫ, паллӑ ентешӗ пирки каласа пачӗҫ.
Николай 8 ҫул тултарсан Штанашри удельный училищӗре вӗренме пуҫлать, ун хыҫҫӑн Чӗмпӗрпе Шупашкар педтехникумсенчен (1928) вӗренсе тухать. Ҫулталӑк хушши Штанашри шкулта ӗҫлет (1928-1929).
1929 ҫулхи майӑн 11-мӗшӗнче Штанашри 22 хуҫалӑхран «Капкӑн» колхоз йӗркеленӗ, ку ӗҫре Эллен тӳпи те пур. Унтан ӑна Хӗрлӗ Чутайри профсоюз райкомӗн председателӗ пулма шаннӑ (1929-1930). Вӑл пуҫарнипе районта 1930 ҫулхи акан 6-мӗшӗнче «Коллективист» ятлӑ хаҫат тухма тытӑнать. Часах Элле «Красная Чувашия» хаҫат редакцин ял хуҫалӑх пайне вырнаҫать.
Шупашкарта республикӑри пултаруллӑ ачасене чысланӑ. Конкурс Чӑваш Енре 4-мӗш хут иртнӗ. Унта ҫамрӑк мусӑкҫӑсем, юрӑҫсем, ӳнерҫӗсем, фотографсем, дизайнерсем хутшӑнаҫҫӗ.
Кӑҫал форума республикӑри 140 ытла ача хутшӑннӑ. Унта чи пултаруллисем, хӑйсен маттурлӑхне кӑтартнисем ҫеҫ лекме пултарнӑ. Пурте — Пӗтӗм Раҫҫейри, тӗнчери конкурссен лауреачӗсем. Вӗсем музыка тата ӳнер шкулӗсенче вӗренеҫҫӗ.
Конкурсра номинацисем нумай пулнӑ: ӳнер, халӑх пултарулӑхӗ, ӳнер сӑнӳкерчӗкӗ, костюм моделированийӗ… Ӳнер номинацийӗнче Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Оля Максимова ҫӗнтернӗ. Вӑл Ӗсмелти (Октябрьскинчи) ӳнер шкулне ҫӳрет. Оля 11 ҫулта. Вӑл 5-ре чухнех ӳнерпе кӑсӑкланма тытӑннӑ. Оля ытларах портрет ӳкерме кӑмӑллать. Вӑл ӳссен ӳнерҫӗ е дизайнер пуласшӑн.
Ҫӗнтерӳҫӗсем чыславра хӑйсен чи лайӑх номерӗсене кӑтартнӑ. Ӳнер музейӗн залӗнче ҫӗнтерӳҫӗсен ӗҫӗсен куравне йӗркеленӗ. Чӑваш Енри лауреатсем халӗ ҫӗнӗ конкурса хатӗрленеҫҫӗ. Вӗсем Пӗтӗм Раҫҫейри «Пултаруллӑ ачасем — Раҫҫей пуласлӑхӗ» форума хутшӑнӗҫ.
Раштавӑн 9-мӗшӗнче Тӑван ҫӗршыв паттӑрӗсен кунӗ иртнине пурте, тен, пӗлмеҫҫӗ-тӗр. Муркашри тури чӑвашсен музейӗнче ҫак кун ячӗпе «Вӗсен ячӗпе урамсем хисепленеҫҫӗ» ятпа асӑну каҫӗ ирттернӗ. Унта Муркашри вӑтам шкулта 6-мӗш класра вӗренекен ачасене йыхравланӑ. Кадет класӗ шутланакан ҫав класс музея ытти чух та час-часах пырать-мӗн.
Муркаш районӗнчи тӗп вулавӑшра ӗҫлекенсемпе пӗрле «Муркаш районӗн паттӑрӗсем» хӑтлав йӗркеленӗ. Унта кадетсене уяв историйӗпе паллашнӑ, Совет Союзӗн Геройӗсен, Раҫҫей Федерацийӗн Социализмла ӗҫ паттӑрӗсен ячӗсене аса илнӗ. Тӗлпулӑва Совет Союзӗн Геройӗн Алексей Воробьевӑн мӑнукне Наталия Ястребована йыхравланӑ. Ачасене вӑл Алексей Иванович ҫинчен каласа кӑтартнӑ, Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин паттӑрӗн ячӗпе Ҫурла Тырри ялӗнче урам хисепленсе тӑнине пӗлтернӗ. Ачасене ача-пӑча вулавӑшӗн ертӳҫи Е.И. Налимова «Пысӑк вӑрҫӑн пӗчӗк паттӑрӗсем» кӗнеке куравӗпе паллаштарнӑ май ҫӗнтерӗве ҫыхартма пулӑшнӑ ачасем ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
Сӑнсем (4)
«Литобраз» литературӑпа тишкерӳ порталӗ Пӗтӗм Раҫҫейри «Ҫӗнтерӳ сӑмахӗ» конкурса пӗтӗмлетнӗ. Ӑна кӑҫал ака-ҫу уйӑхӗсенче ирттернӗ.
Конкурса хутшӑнакансен Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫисем, ҫар ҫыннисем, геройсем, салтаксем пирки сӑвӑлла е прозӑлла ҫырмалла пулнӑ.
Йӗпреҫри 1-мӗш шкулта 7-мӗш «б» класра вӗренекен Елена Солдатова конкурса хӑй шӑрҫаланӑ сӑвва ярса панӑ. Савӑнмалла — Елена ҫӗнтернӗ!
Елена Солдатовӑн «Ҫамрӑк герой» сӑввине «Литобраз» электронлӑ журналӑн 3-мӗш кӑларӑмӗнче пичетленӗ. Пирӗн ентеше ҫӗнтерӳҫӗ дипломӗпе тата хаклӑ парнепе — электронлӑ кӗнекепе — чысланӑ.
+2.3 °C