Ҫӗнтерӳ кунӗ умӗн Георги хӑйӑвне ҫыхса ҫӳремелли йӗркене ҫирӗплетнӗ. Кун пирки «Ҫӗнтерӳ волонтерӗсем» Пӗтӗм Раҫҫейри общество юхӑмӗ пӗлтерет.
Малашне Раҫҫей ҫыннисен Георги хӑйӑвне пиншак ҫине ҫеҫ ҫыхма юрать. Темиҫе ҫул каялла вара хӑйӑва сумка, машина антенни ҫине ҫыхма ирӗк панӑ. Халӗ, ҫӗнӗ регламентпа килӗшӳллӗн, ҫакна тума юрамасть. Ҫавӑн пекех хӑйӑва пуҫ ҫине тата пилӗкрен аяларах ҫыхма ирӗк ҫук.
Аса илтерер: «Георги хӑйӑвӗ» акци Ҫӗнтерӳ кунӗ умӗн, ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнчен пуҫласа ҫу уйӑхӗн 9-мӗшӗччен, иртет. Ҫак тапхӑрта хӑюсене тӳлевсӗрех валеҫеҫҫӗ.
Шупашкарта «Республика символӗсем – халӑх символӗсем» флешмоб иртнӗ. Ӑна патшалӑх символӗсене йышӑннӑранпа 25 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Паян Анне палӑкӗ умӗнче халӑх йышлӑн пухӑннӑ. Унта килнисем Чӑваш Республикин гимнӗ янӑранӑ хушӑра хӗрлӗ хут тытса Патшалӑх гербӗнчи элемента – «Пурнӑҫ йывӑҫне» - сӑнарланӑ.
Акцие кӑмӑл пуррисем пурте хутшӑннӑ. Унта шкул ачисем, студентсем, культура учрежденийӗн ӗҫченӗсем, вӗренӳ, спорт тытӑмӗнче тӑрӑшакансем тата иртен-ҫӳрен пынӑ. Пӗтӗмпе 1000 ытла ҫын пухӑннӑ.
Акци пуҫланас умӗн палӑк умӗнчи лапамра концерт иртнӗ. Унта хулари пултарулӑх ушкӑнӗсем хатшӑннӑ.
Ҫывхарса килекен ҫу уйӑхӗнчи уявсем тӗлӗнче Чӑваш Енри вӑрҫӑ ветеранӗсемпе сусӑрӗсем пуйӑспа тата самолетпа ҫула тӳлевсӗр тухайӗҫ.
Чӑваш Енӗн Транспорт министерстви «Раҫҫейӗн чукун ҫулӗсем» акционерсен обществи хыпарлани тӑрӑх пӗлтернӗ тӑрӑх, пуйӑс ҫинчи ҫӑмӑллӑхпа усӑ курма кӑмӑл тунисем хальлӗхе — виҫҫӗн. Ватӑсемпе пӗрле пӗр ҫын пӗрле тӳлевсӗр каяйрать. Чӑваш Енри шур сухалсем Мускава тата Питӗре кайма кӑмӑл тунӑ. Акци ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен 10-мӗшӗ таран пырать.
Шупашкартан Питӗре самолетсем вӗҫтерекен «РусЛайн» авиакомпани те Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин ветеранӗсене самолетпа тӳлевсӗр вӗҫме чармасть. Вӗсемпе пӗрле ҫула тухнисене ҫур хакпа илсе кайӗҫ. Самолетри ҫӑмӑллӑх пирки тӗплӗнрех пӗлес тесен 8-800-5555-800 тӳлевсӗр номерпе талӑкӗпех шӑнкӑравлама юрать.
Ҫу уйӑхӗ пуҫланиччен вӑхӑт нумаях та иртмерӗ. Уйӑхӑн пӗрремӗш кунӗнчех Георгий хӑйӑвӗсене валеҫме пуҫлӗҫ. Вӗсене ҫынсене урамра ҫу уйӑхӗн 9-мӗшӗччен парӗҫ.
Раҫҫейри чылай хулара ку акци пуҫланнӑ ӗнтӗ. Пирӗн республикӑра вара Георгий хӑйӑвӗсен ҫу уйӑхӗн 1–9-мӗшӗсенче валеҫӗҫ. Шупашкар хула администрацийӗн культура управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, хӑюсене волонтерсенчен хулари тӗп урамсенче — Модӑсен ҫурчӗ ҫывӑхӗнче, Республика тӳремӗнче, Хӗрлӗ тӳремре — илме май пулӗ. Хӑюсене халӑх нумай пухӑнакан вырӑнта та валеҫӗҫ.
Ку акцие Чӑваш Енре ҫулленех ирттереҫҫӗ. Ӑна Ҫӗнтерӳ кунне халалласа йӗркелеҫҫӗ. Кӑҫал Аслӑ Ҫӗнтерӳ пулнӑранпа 72 ҫул ҫитет.
Нумаях пулмасть Пӗтӗм вырӑссен диктантне пӗтӗмлетнӗ. Кӑҫал унта палӑрнисен йышӗ нумайланнӑ. Чӑваш Ен ку енӗпе рекорд лартнӑ.
Кӑҫал вырӑсла диктанта 44 ҫын «пиллӗклӗх» ҫырнӑ. Вӗсенчен ытларахӑшӗ — хӗрарӑмсем. «5» паллӑ илнисен йышӗнче улттӑшӗ ҫеҫ арҫынсем. Вӗсен йышӗнче РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗн ӗҫченӗ Олег Дмитриев тата ШӖМ ветеранӗ Георгий Фадеев пур.
Хальлӗхе диктантра «5» паллӑ илнӗ 40 ҫынна ҫеҫ сертификат панӑ. Ыттисене тупса палӑртайман-ха. Асӑнса хӑвармалла: пӗлтӗр Пӗтӗм вырӑссен диктантӗнче 2 ҫын ҫеҫ «5» паллӑ илнӗ. 2015 ҫулта вара — 7 ҫын, 2014 ҫулта 2 ҫын диктанта йӑнӑшсӑр ҫырнӑ.
Ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче Шупашкарти тата Ҫӗнӗ Шупашкарти лапамра Пӗтӗм вырӑссен диктанчӗ иртнӗ. Кӑҫалхине шутласан, пирӗн республика ку акцие пиллӗкмӗш хут хутшӑннӑ.
Кӑҫал вырӑс чӗлхипе диктант ҫырмашкӑн 600 ытла ҫын килнӗ. Халӗ филологсен команди мӗнпур ӗҫе тӗрӗслет. Хальлӗхе палӑртнӑ тӑрӑх, пӗтӗмлетӳ ака уйӑхӗн 12-мӗшӗ хыҫҫӑн паллӑ пулӗ. Унпа Пӗтӗм вырӑссен диктанчӗн официаллӑ сайтӗнче паллашма пулать.
Диктантра миҫе паллӑ илнине И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУна пырса та пӗлме май пур. 434-мӗш аудиторие кӗмелле.
Аса илтерер: Пӗтӗм чӑвашсен диктанчӗ ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнче иртӗ.
Космонавтика кунне халалласа Ҫӗнӗ Шупашкарта «108 минут» велучупу ирттерӗҫ. Акципе килӗшӳллӗн, велосипедпа ҫула тухакансем 108 минут чупӗҫ.
Мероприяти ака уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарти Собор лапамӗнче пуҫланӗ. Велосипедпа 10 сехет ҫурӑра кӗтеҫҫӗ. Ҫула шӑп та лӑп 11 сехетре тухӗҫ.
Мӗншӗн шӑпах 108 минут? Юрий Гагарин космосра ҫавӑн чухлӗ пулнӑ. Ҫапла майпа велочупу 12 сехет те 48 минутра вӗҫленӗ.
Спортсменсем Ҫӗнӗ Шупашкартан Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑла ҫитӗҫ. Ҫул ҫинче 4 вырӑнта чарӑнса канӗҫ. Кун хыҫҫӑн музей комплексӗн экспозицийӗпе паллашӗҫ.
Ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче Шупашкарти Республика тӳремӗнче терроризма хирӗҫ акци иртнӗ. Унта 7 пин ҫын хутшӑннӑ.
Аса илтерер: ака уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Питӗрте метро сирпӗннӗ. Унта 13 ҫын вилнӗ, 60 ытла суранланнӑ. Ҫавна май Раҫҫейре терроризма хирӗҫ акци ирттерме палӑртнӑ. Унта Шупашкар та хутшӑннӑ.
Митингра влаҫ ҫыннисем, политика партийӗсен, общество организацийӗсен элчисем сцена ҫине тухса калаҫнӑ. Унтан шӑплӑх минучӗ иртнӗ.
Митинга килнӗ ҫынсенчен чылайӑшӗ терроризм пур халӑх инкекӗ пулнине палӑртнӑ. Нумай ҫын Питӗрпе ҫыхӑннӑ: пӗрисен тӑванӗсем унта пурӑнаҫҫӗ, теприсем унта ҫуралнӑ.
Ку шӑматкун, ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, Республика тӳремӗнче террора хирӗҫлесе акци иртмелле. Анчах та ӑна саккуна пӑсса йӗркеленине шыраса тупнӑ. Йӗрке тӑрӑх халӑха пухакан мероприятисене ирттерес умӗн вунӑ кун маларах пӗлтермелле. Аса илтеретпӗр, ку митинга Питӗр хулинчи метрона сирпӗтнӗ хыҫҫӑн йӗркелеме йышӑннӑ, вӑл Раҫҫейӗпех иртӗ. «Шупашкарти мероприятие йӗркелекенни теракт пирки маларах пӗлнӗ-ши?» — Питӗр хулинчи пӑтӑрмах ака уйӑхӗн 3-мӗшӗнче кӑна пулнӑран Константин Ишутов блогер тӗлӗнсе ыйтать.
Аса илтерер, ҫак вӑхӑт тӗлне актуаллӑ информаци тӑрӑх Питӗрте пулса иртнӗ сирпӗнӳре 14 ҫын пурнӑҫӗ татӑлнӑ, чылай ҫын суранланнӑ. Инкек хыҫҫӑн хулара виҫӗ кунлӑх траур пуласси пирки пӗлтернӗ.
«О собраниях, митингах, демонстрациях, шествиях и пикетированиях» (чӑв. Пухусем, митингсем, демонтрацисем, шествисем тата пикетлани ҫинчен) федераллӑ саккун тӑрӑх халӑха йышлӑ пухакан мероприяти пирки влаҫ органӗсене йӗркелӳҫӗ 10 кунран каярах мар, 15 кунран маларах мар пӗлтермелле. Ҫавах та влаҫрисем ку пухӑва акци мелӗпе ирттерни пирки калаҫҫӗ. Плакатсем пулманнишӗн, политикӑлла чӗнӳсем пулманран ку акци митингсем ирттермелли саккуна пӑхӑнмасть имӗш.
Ака уйӑхӗн 7-мӗшӗнче Шупашкарта Пӗтӗм тӗнчери сывлӑх кунне паллӑ тӑвӗҫ. Ҫулсерен ӑна ҫак кун уявлаҫҫӗ. Сывлӑх кунӗнче шупашкарсене депрессипе кӗрешме вӗрентӗҫ.
Тӗп хулари тӑватӑ чарӑнура — «Шупашкар» универмаг», «Николаев урамӗ», «Студентсен хули», «Модӑсен ҫурчӗ» ятлисенче — «Психологи десанчӗ» ирттерӗҫ. 14 сехетрен пуҫласа 15 сехетчен волонтер-медиксем иртен-ҫӳрене социологи ыйтӑмне хутшӑнтарӗҫ.
Кашниех экспресс-диагностика витӗр тухма пултарӗ. Унта депресси пуррипе ҫуккине палӑртӗҫ.
«Студентсен хули» чарӑнура депрессие парӑнтарма пулӑшакан хусканусем тутарӗҫ. Психолог е психотерапевт пур пульницӑсенче эмоци тӗлӗшӗнчен сывлӑха ҫирӗплетмелли тренингсем ирттерӗҫ.
+14.3 °C