Чӑваш Енре ҫул-йӗр техники газпа ӗҫлеме тытӑнӗ. Ҫакна «Дорэкс» акционерсен обществи хӑйӗн техника паркне кӑтартнӑ чух ҫирӗплетсе панӑ. Тинтерех туяннӑ техникӑна ҫу уйӑхӗн 20-мӗшӗнче предприяти Шупашкарти Хӗрлӗ лапама илсе тухсах кӑтартнӑ.
«Дорэкс» пуҫлӑхӗ Владимир Филиппов предприяти РФ Правительстви 2013 ҫулхи ҫу уйӑхӗнче йышӑннӑ 167-мӗш номерлӗ йышӑнӑва пурнӑҫа кӗртессипе тимленине пӗлтернӗ. Вӑл хутра ҫут ҫанталӑк газне мотор топливи евӗр усӑ курасси пирки каланӑ.
«Дорэкс» газпа ӗҫлекен 5 единица спецтехника: икӗ КамАЗпа урам шӑлса пуҫтаракан виҫӗ КО-318 урапа — туяннӑ. Ӑна 5 ҫуллӑха лизингпа илнӗ. Урӑх йышши топливӑпа ӗҫлекен техника предприяти тӑкакне икӗ хут чакарма шанаҫҫӗ ҫул-йӗр организацийӗнче. Пӗр литр дизель топливи 30 тенкӗ тӑрать пулсан, метанӑн кубла метрӗ — 11 тенкӗ. Метанпа ӗҫлекен двигатель ӗмӗрӗ те 1,5 хут вӑрӑмрах тесе ӗнентереҫҫӗ.
Пӳртшӗн е хваттершӗн ӳлемрен кадастр хакне кура налук тӳлеме тытӑнӑпӑр.
Теприсем асӑрханӑ тӑрӑх кадастр хакӗ ытла та пысӑк, ҫавна кура налукшӑн кӗсьене самай ҫӳхетме тивӗ. Росреестрӑн Чӑваш Енри управленийӗ кадастр хакӗпе тата налукпа ҫыхӑннӑ ыйтусене уҫӑмлатма акци ирттерессине пӗлтерет. Хак тивӗҫтермесен ӑна епле улӑштармаллине те ӑнлантарса парӗҫ.
Специалистсем ҫу уйӑхӗн 26-мӗшӗнче ҫынсене РФ Президенчӗн Чӑваш Енри йышӑну пӳлӗмӗнче 14 сехетрен пуҫласа 16 сехетчен кӗтӗҫ. Йышӑну пӳлӗмӗ — Шупашкарти Ленинград урамӗнчи 36-мӗш ҫуртри (унта нумай ӗҫ тӑвакан центр вырнаҫнӑ) 2-мӗш хутра. Хӑвӑрпа пӗрле куҫман пурлӑх пирки калакан хутсене илме сӗнеҫҫӗ. Йышӑнӑва 62-22-33 номерпе шӑнкӑравласа ҫырӑнмалла.
Иртнӗ ҫул Чӑваш Енӗн Элтеперӗ Михаил Игнатьев мӗн чухлӗ ӗҫлесе илнине шутласа кӑларнӑ. Унӑнне кӑна мар, унӑн кил йышӗнчисенне те. Кӑна вӑл налук декларацийӗ тӑрӑх палӑрнӑ.
Михаил Игнатьевӑн тӗп вырӑнти тупӑш 3,5 миллион тенкӗпе танлашнӑ. Унсӑр пуҫне Элтепер урӑх тупӑша 342 пин тенкӗ курнӑ. Михаил Васильевичӑн мӑшӑрӗ Лариса Юрьевна 481 пин тенкӗ ӗҫлесе илнӗ. Вӗсен ҫул ҫитмен ывӑлӗн тупӑшӗ 4 пин тенкӗрен кӑшт кӑна иртнӗ.
Игнатьевсен харпӑрлӑхӗнче 5 ҫӗр лаптӑкӗ. Ку пурлӑх пурӗ 58 пин ытларах тӑваткал метр йышӑнать. Кунсӑр пуҫне икӗ ҫурт тата 129,5 тӑваткал метр калӑпӑшлӑ хваттер пур. 282,6 тӑваткал метр йышӑнакан пурӑнмалли тепӗр лаптӑка та шута илнӗ. Михаил Игнатьев мӑшӑрӗн ҫӗр лаптӑкӗ, хваттер тата гараж боксӗ пур. Тата вӑл «Mercedes-Benz B 170» урапаллӑ.
Ку – черетлӗ ултав. Хӗрарӑм хӑйӗн банк карттин реквизичӗсене пӗлтерсен укҫасӑр тӑрса юлнӑ.
Ҫак хӗрарӑм Комсомольски районӗнече пурӑнать. Вӑл ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗнче картта ҫинчен укҫа ҫухални пирки полицие пӗлтернӗ. 35 ҫулти хӗрарӑм каланӑ тӑрӑх, нумаях пулмасть ун патне палламан ҫын шӑнкӑравланӑ. Банк ӗҫченӗ тесе паллаштарнӑскер реквизитсене калама ыйтнӑ.
Хӗрарӑмӑн счечӗ ҫинче 82 пин тенкӗ ытла пулнӑ. Реквизитсене пӗлтернӗ хыҫҫӑн укҫа-тенкӗ тӑрук ҫухалнӑ. Халӗ ку тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарас ыйтӑва пӑхса тухаҫҫӗ. Ултавҫӑ кам иккенне палӑртас енӗпе ӗҫлеҫҫӗ халӗ.
Шупашкарти Калинин район администрацийӗ чӗрӗ чечексем туянасшӑн. Ытларах кӗлчечек кирлӗ вӗсене. Мӗн тума? Пӗлтермен.
Администраци чечек туянмашкӑн тендер ирттерессине пӗлтернӗ. Пӗлтерӳре палӑртнӑ тӑрӑх, чиновниксем 500 кӗлчечек, 500 хризантема, 200 гвоздика тата хӑюсем, чечек ҫыххисене илемлетмелли ҫеткӑсем туянасшӑн.
Ку тӗллевпе 154950 тенкӗ тӑкаклама палӑртнӑ. Укҫа-тенке хула хыснинчен уйӑраҫҫӗ.
Заказчикран ҫирӗп ыйтнисем те пур. Продукцие унӑн саккас панӑ хыҫҫӑн 90 минутран илсе ҫитермелле. Чечексен виҫӗ талӑк шанмалла мар. Чечек туянмалли срок — ҫулталӑк вӗҫлениччен.
Канашра пӗр арҫынна тытса чарнӑ. Ку ҫу уйӑхӗн 9-мӗшӗнче 16 сехетре пулнӑ. Арҫын укҫа кивҫен паракан офиса ҫаратма хӑтланнӑ.
Анчах вӑрӑ хура ӗҫне вӗҫне ҫитереймен. Ӑна пӗр сӑлтав тытса чарнӑ. Офисра ӗҫлекен хӗрарӑм ача кӗтнине пӗлтерсен арҫын хӑмсарма чарӑннӑ.
Офисра вӑй хуракан хӗрарӑм каланӑ тӑрӑх, арҫын организацие кӗрсен кислотапа сапассипе хӑратнӑ, мӗнпур укҫана кӑларса пама ыйтнӑ. Арҫын ҫав вӑхӑтра аллинче кӗленче тытнӑ. Каярахпа унта нимӗнле шӗвек те пулманни тӑрӑ шыв ҫине тухнӑ.
Хӗрарӑм вӑрӑ-хураха курсан хӑраса ӳкнӗ. Вӑл хӑй ача кӗтнине пӗлтернӗ. Тӗлӗнмелле, ку йӗксӗкӗн кӑмӑлне ҫемҫетнӗ, вӑл тухса утнӑ Арҫынна тытса чарнӑ. Вӑл унччен те судпа айӑпланни паллӑ. Вӑл ытти преступление тунипе туманнине тӗрӗслеҫҫӗ халӗ.
Шупашкар районӗнче пурӑнакан ҫамрӑк арҫын ҫине-ҫинех ашшӗ пулса тӑнӑ. Унӑн пӗр ачи 2013 ҫулта ҫут тӗнчене килнӗ, тепри — 2014-мӗшӗнче. Ҫав пепкесен амӑшне ача ҫине ача ҫуратма тархасласах ыйтнине пӗлместпӗр-ха. Тен, ашшӗ пулас шухӑшӗ ҫирӗпленсех те ҫитеймен-ши унӑн?..
28 ҫулти арҫыннӑн тупӑшӑн пӗрре-виҫҫӗмӗш пайне алимента ямалла пулнӑ. Кун пирки шӑп та лӑп ҫулталӑк каялла суд йышӑну тунӑ. Анчах ҫамрӑк ашшӗ хӑнк та туман темелле. Ик ачашӑн парӑм унӑн 120 пин тенкӗ пуҫтарӑнса та кайнӑ. Суд приставӗсем ӑна РФ Пуҫиле кодексӗн 157-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе айӑпласси пирки асӑрхаттарсан та икӗ ача ашшӗ ӗҫе вырнаҫма шутламан. Шупашкар район прокуратури пӗлтернӗ тӑрӑх, нумаях пулмасть суд арҫынна айӑплама йышӑннӑ. Унӑн юсанмалла 5 уйӑх ӗҫлеме тивӗ, тупӑшӑн 5 процентне патшалӑх тытса юлӗ.
Кун пирки пӗлекенни, тен, пӗлет те пулӗ, анчах илтменнисем те пур-тӑр. Пӗчӗк тата вӑтам усламҫӑлӑхпа аппаланакансен Республикӑри бизнес-инкубатор бизнес-плансене тӳлевсӗрех хатӗрлесе парать. Ӑна укҫасӑрах ҫыртарас тесен район администрацийӗсене каймалла та тӗртев илмелле.
Бизнес-план валли кирлӗ ҫак хута вырӑнти тӳре-шара Чӑваш Енӗн Экономика аталанӑвӗн, промышленноҫӑн тата суту-илӗвӗн министерстви ячӗпе ҫырса парӗҫ. Ун пек хут пуррисен бизнес-план тутарма хӑтланса укҫа тӑкаклама тивмӗ. Ку хут патшалӑх пулӑшӑвӗ илес тата ытти валли те кирлӗ.
Сӑмах май каласан, Республикӑн бизнес-инкубаторӗ усламҫӑсене ытти енпе те пулӑшу кӳни пирки ӗнентерет. Унта ҫак енӗпе ӗҫлеме пуҫлакансене те тӗрев кӳрессине пӗлтереҫҫӗ.
«Чи тӗрӗс те суйма май килмен кӑтарту — 100 гектар пуҫне ял хуҫалӑх продукцийӗ туса илни», — теме юрататчӗ Шупашкар районӗнчи Свердлов ячӗллӗ колхоза, ас тӑвасса виҫӗ теҫеткене яхӑн ҫул, ертсе пынӑ Александр Пушкин. Ҫак цифра тӑрӑх хакласан, ял хуҫалӑх продукцине туса илекенсем Шупашкар районӗнче пуринчен тухӑҫлӑрах ӗҫленӗ. Кӑҫалхи пӗрремӗш кварталта Чӑвашстат кӑтартӑва ку енпе тишкернине сӑнанӑ май ҫапла пӗтӗмлетме май килет.
100 гектар ял хуҫалӑх ҫӗрӗ пуҫне ял хуҫалӑх продукцине республикӑра вӑтамран 430 пин тенкӗлӗх туса илнӗ. Шупашкар районӗнче ку цифра 2137 пин тенкӗпе танлашать, Патӑрьел районӗнче — 515 пин, Шӑмӑршӑ районӗнче — 501 пин, Муркаш районӗнче — 450 пин, Ҫӗрпӳ районӗнче — 451 пин.
Ытти района илсен, 105 пин тенкӗрен пуҫласа (Улатӑр районӗнче) 427 пин тенкӗ таран (Вӑрнар районӗ).
Шупашкарта пурӑнакан 35 ҫулти арҫын Мӑкшӑ Республикин тӗп хулинче, Саранскра, финанс пирамиди йӗркеленӗ. Ҫынсене улталаса пуйма шут тытнӑ арҫыннӑн шӑпине Шупашкарти Ленин районӗнчи суд татса парӗ. Прокуратура айӑплав хутне ҫирӗплетнӗ ӗнтӗ.
Арҫын Шупашкарта «Народный сейф» (чӑв. Халӑх сейфӗ) ятпа тулли мар яваплӑ общество йӗркеленӗ. Унта вӑл ҫынсен укҫа-тенкине пуҫтарнӑ. 2014 ҫулхи пуш уйӑхӗн 24-мӗшӗнчен пуҫласа 2015 ҫулхи кӑрлачӑн 20-мӗшӗччен арҫын Шупашкарта тата Саранскра пурӑнакансенчен 8,1 миллион тенкӗ ытла пухнӑ. Малтанхи уйӑхсенче арҫын процентсене паркаланӑ, кайран тупра ҫынсене кӗми пулнӑ. Укҫана ултавҫӑ арҫын темиҫе уйӑхран пуҫласа темиҫе ҫуллӑх тесе пуҫтарнӑ. Процентне пысӑк кӑтартнӑ вӑл.
+4.8 °C