Сӗнтӗрвӑрри тата Елчӗк районӗсенче халӑха социаллӑ пулӑшу паракан центрсем ваттисен ҫурчӗсенче пурӑнакансенчен утавлӑ майпа укҫа илсе тӑнӑ. Ҫакна прокуратура тӑрӑ шыв ҫине кӑларнӑ.
Елчӗк районӗнчи Ҫирӗклӗ Шӑхальти ваттисен ҫуртӗнче 19 ҫын пурӑнать. Вӗсене 5-ӗн пӑхаҫҫӗ. Ваттисем валли кунта условисем пур. 2015 ҫултанпа кунти сусӑрсем социаллӑ пулӑшупа усӑ курманшӑн паракан укҫана кашни уйӑхрах тытса юлма пуҫланӑ. Ку – саккуна пӑсни. Ваттисен ҫуртӗнче пурӑнакансен пенсийӗнчен 75 процентне ҫеҫ тытса юлма юрать. Хӑшӗ-пӗри эмелшӗн компенсаци илет. Ӑна вара тытса юлма ирӗк ҫук. Ҫапла халӑха социаллӑ пулӑшу паракан центр сусӑрсенчен 120 пин тенкӗ тытса юлнӑ. Вӑтамран кашни сусӑртан – 10 пин тенкӗ.
Ку пӑтӑрмах хыҫҫӑн центр директорӗ Галина Лаврова хӑйӗн ирӗкӗпе ӗҫрен тухса кайнӑ. Халӗ ваттисене укҫана тавӑрса пама пуҫланӑ.
«Чӑвашҫӑкӑрпродукчӗ» предприятин ҫӑнӑхӗ паха, вӑл ҫӑкӑр савучӗсене те, кондитерсене те, макарон кӑларакансене те юрӑхлӑ. Ытти регионтипе танлаштарсан чӑваш ҫӑнӑхӗ тивӗҫлӗ хакпа ӑсанать. Ҫав вӑхӑтрах сутуҫӑсем ҫӑнӑха 25 процент хаклатса сутаҫҫӗ.
«Складран сентре ҫине кӑларнӑшӑн тытса юлаҫҫӗ», — кӑмӑлсӑрланнӑ республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев усламҫӑсемпе. Хӑйсем вара турттарса та тӑкакланмаҫҫӗ иккен. «Ҫуллӑрах пурӑнаҫҫӗ», — тенӗ май Элтепер хака 10—15 процентран ытла хӑпартмалла маррине палӑртса хӑварнӑ.
«Чӑвашҫӑкӑрпродуктӗнче» Пӗрлехи информаци кунне ирттернӗ чухне пирӗн тӑрӑхри ҫӑнӑх ҫӗршыври 19 региона, ҫав шутра Мурманскра, Красндар крайӗнче, Дон ҫинчи Ростовра, сутӑннине предприяти пуҫлӑхӗ Владимир Яковлев пӗлтернӗ.
ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, раштав уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Кино фончӗ республикӑри хӑш-пӗр районсене укҫа-тенкӗ уйӑрса панӑ.
Хальхинче конкурсра Ҫӗнӗ Шупашкар хули, Патӑрьел, Куславкка, Етӗрне, Тӑвай районӗсем ҫӗнтернӗ. Вӗсене 5 миллион тенкӗшер каялла тавӑрса памалла мар валеҫнӗ.
Ку укҫапа районсем хальхи йышши кинозалсем хута ярӗҫ. Анчах укҫана пӗр япалана шута илсе панӑ: кинозалсенче кӑтартакан фильмсен 50 проценчӗ Раҫҫейре ӳкернисем пулмалла.
Сӑмах май, унччен Улатӑр, Канаш, Ҫӗмӗрле, Ҫӗрпӳ хулисене, Сӗнтӗрвӑрри тата Вӑрнар районӗсене лекнӗ. Республикӑра ку тӗллевпе пӗтӗмпе 60 миллиона яхӑн тенкӗ уйӑрма палӑртнӑ.
Чӑваш Енре коллекторсен ӗҫӗ-хӗлне чикӗлесшӗн. Вӗсене суд приставӗсем сӑнаса тӑрӗҫ.
Коллектор агентствисем валли ҫырнӑ ҫӗнӗ йышӑнусенче палӑртнӑ тӑрӑх, шӑнкӑравсемпе СМС-ҫырусен базӑра сахалтан та 3 ҫул упранмалла. Тата коллекторсен парӑмҫа пусмӑрлама, ҫапма юрамасть.
Коллекторсен хӑш вӑхӑтра шӑнкӑравлама юрать? Ӗҫ кунӗсенче — ирхи 8-тан пуҫласа 22 сехетчен. Канмалли кунсенче вара парӑмҫа 20 сехетрен пуҫласа ирхи 9-ччен чӑрмантарма юрамасть. Унпа эрнере 1 хутран ытлашши тӗл пулмалла мар. Коллекторсен талӑкне — 1 хутчен, эрнере 2 хутчен, уйӑхне 8 хутчен ҫеҫ шӑнкӑравлама юрать.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев хӑйне пулӑшакана шырать. Ахаль-махаль ҫынна мар. Яппун чӗлхине пӗлекене. Виҫӗ кун шырасан та вӑл ун пеккине тупайман-ха. Малтанхи вӑхӑтра тӑлмача Михаил Игнатьев пин доллар тӳлеме хатӗр.
Хӑйӗншӗн укҫа тӑкакланине кура куҫаруҫӑн та ҫанӑ тавӑрсах ӗҫлемелле. Михаил Игнатьев каланӑ тӑрӑх, кашни кун яппунсемпе калаҫмалла. Чӗлхене пӗлекенӗн тӗллевӗ — пирӗн патри лайӑх лару-тӑру пирки каласа кӑтартасси, хамӑр пата йыхравласси.
Сӑмах май каласан, темиҫе кун каялла Михаил Игнатьев Японире пулнӑччӗ. Инҫе ҫула тухни пирки республика ертӳҫи Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн студенчӗсемпе тӗл пулнӑ чухне аса илнӗ. Яппунла калаҫакан кирлине те вӑл унта пӗлтернӗ.
И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче вӗренекен студентсен раштаври стипендие ҫитес ҫулччен кӗтме тивӗ. Стипенди вырӑнне вӗсене ҫак уйӑхра 300-шер тенкӗ укҫа пама шантарнӑ.
Хавасланмалли ҫукрах хыпара студентсене аслӑ шкул ертӳҫисем раштавӑн 19-мӗшӗнче пӗлтернӗ. Хӑҫантарах тӳлессине вӗсем уҫӑмлатайман енне: «Хамӑр та пӗлместпӗр. Тен, кӑрлач уйӑхӗнче, тен, нарӑсра», — тесе аптӑранӑ имӗш.
Стипендие вӑхӑтра тулейменни укҫана пӗтерсе тӑкнипе ҫыхӑннӑ пулать. Укҫасӑр ларакан ҫамрӑксем прокуратурӑна тата Вӗренӳ министерствине ҫӑхав ҫырма шут тытнӑ.
Раштавӑн 21-мӗшӗнче студентсемпе ЧППУра республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев тӗл пулнӑ. Курнӑҫӑва хутшӑннӑ Андрей Иванов журналист ҫырнӑ тӑрӑх, стипенди пирки унта никам та ыйту ҫӗклемен.
Раҫҫейре пирус хакне ӳстерме палӑртнӑ. Унӑн хакӗ сахал мар хӑпарӗ — 2,5 хут! Кун пирки «Известия» хаҫат порталӗнче хыпар тухнӑ.
РФ Шалти ӗҫсен министерстви расчет тунӑ. Унта палӑртнӑ тӑрӑх, 2017 ҫулта пирус акцизӗ ӳсме пултарӗ.
— Хальлӗхе 1000 пирусшӑн акциз ставки 1 680 тенкӗ. Ку хисепе 2 123 тенкӗ таран хӑпартма палӑртнӑ. Ҫапла майпа пирус хакӗ пӗр пачкӑшӑн 220 тенкӗ ӳсме пултарать, — тенӗ РФ шалти ӗҫсен министрӗн ҫумӗ Аркадий Гостев.
Сӑмах май, халӗ пӗр пачка пирус вӑтамран 90 тенкӗ тӑрать. Хакне хӑпартсан пирус туртакан сахалланать тесе шухашлатӑр пулӗ-ха. Анчах ведомство Раҫҫейре суя пирус нумайланасран пӑшӑрханать.
Ҫулталӑк вӗҫленнӗ май чылай предприяти йывӑрлӑхсем тӳссе ирттерет. Нумаях пулмасть тӗнче тетелӗнче И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУ студенчӗсем стипенди илменни пирки хыпар тухнӑ.
Унччен вӗсем стипендие кашнинчех уйӑхӑн 18-мӗш кунӗнче илнӗ. Сас-хурана ӗненес тӗк, студентсене Ҫӗнӗ ҫулсӑр та укҫа памӗҫ. Хальлӗхе вӗсене 300 тенкӗ ҫеҫ панӑ имӗш.
Сас-хура ахальтен тухман иккен. ЧППУ ертӳлӗхӗ те раштав уйӑхӗнче студентсене стипенди паманнине ҫирӗплетнӗ. Ку ыйтӑва татса парас тесе ҫине тӑрсах тӑрӑшма шантарнӑ. Вӗсем каланӑ тӑрӑх, раштаври стипендие ҫак уйӑхрах парса татӗҫ.
Чӑваш Енӗн РФ Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчи пулнӑ Леонид Волков ҫӗршыв ертӳҫи патне черетлӗ, виҫҫӗмӗш, ҫыру ӑсатнӑ. 15 страницӑран тӑраканскерте «ӑссӑрла» самантсене палӑртса хӑварнӑ.
Аса илтеретпӗр, Леонид Волков тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑччӗ. Леонид Волкова саккуна пӑсса 2 миллион тенкӗ преми илнӗ тесе айӑпласшӑн. Пӗр вӑхӑтра ӑна килтен тухмалла мар тунӑччӗ. Раштав уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Шупашкарти Ленин районӗн сучӗ Леонид Волков майлӑ йышӑну тунӑ. Следстви унӑн арестне тӑсма ыйтса тавӑҫ тӑратнине тӳре тивӗҫтермен.
Чӑваш Енӗн РФ Президенчӗ ҫумӗнчи экс-полпречӗ Леонид Волков Владимир Путинран иртнӗ уйӑх вӗҫӗнче черетлӗ хутчен пулӑшу ыйтнӑччӗ. Маларах вӑл Президент патне юпа уйӑхӗнче ҫырнӑччӗ.
Хальхи ҫырура Леонид Волков, сӑмахран, Мускаври обществӑпа культура мероприятийӗсене ирттерме тӑкакланине растрата тенипе килӗшесшӗн мар. Ҫырура, тӗслӗхрен, ҫӗршывӑн тӗп хулинче культура центрӗ уҫма 10 пин янӑ, Андрей Эшпая саламлама 5 пин, Геннадий Айхин юбилей каҫне ирттерме 4 пин, К. Иванов ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине асӑнса уяв ирттерме 5 пин тенкӗ уйӑрнине тата ытти ҫавӑн йышшине пустуй тӑкак евӗр хакланине ҫырура «абсурд» (чӑв.
Виҫҫӗмӗш ун хыҫҫӑнхи ача ҫуралсан амӑшӗсене Чӑваш Енре 100 пин тенкӗ укҫа пама пӑрахӗҫ. Ку йӗрке килес ҫулхи кӑралчӑн 1-мӗшенчен вӑя кӗрӗ.
Саккун проектне малтан ЧР Патшалӑх Канашӗн Социаллӑ политика тата наци ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен комитечӗ пӑхса тухса ырланӑччӗ. Эпир маларах каланӑ: «Комитет ырласан сессире депутатсем те ырлаҫҫӗ», — шухӑш тӳрре килчӗ. Ӗнерхи, раштавӑн 20-мӗшӗнчи, сессире вӑл саккуна йышӑннӑ. Ӗнерех Чӑваш Ен Элтеперӗ ӗҫлӗ хута алӑ пуснӑ. Ун пирки Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ.
Сӑмах май, маларах РФ Президенчӗ Владимир Путин 2020 ҫулччен Амӑшӗн капиталне индексацилемессине йышӑннӑччӗ. Хушу ҫитес ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен вӑя кӗрӗ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (09.09.2025 03:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 759 - 761 мм, 10 - 12 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 2-4 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа ҫурҫӗр енчен вӗрӗ.
| Бичурин Никита Яковлевич, монголовед, синолог, прозаик, очеркист, сӑвӑҫ ҫуралнӑ. | ||
| Васильев Алексей Васильевич, чӑваш сӑвӑҫи ҫуралнӑ. | ||
| Петров Кронид Андреевич, педагогика ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ ҫуралнӑ. | ||
| Талвир Алексей Филиппович, чӑваш ҫыравҫи ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. | ||
| Чӑваш республикин вӗренӳ институтне йӗркеленӗ. | ||
| Кириллов Кирилл Демьянович, литературовед, критик, театровед вилнӗ. | ||
| Айдак Аркадий Павлович, паллӑ ҫӗрйӗркелӳҫӗ ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |