Питӗрти метрора ака уйӑхӗн 3-мӗшӗнче пулса иртнӗ сирпӗнӳ ӑслӑ-тӑнлӑ пур ҫынна та ҫӳҫентерчӗ. Пысӑк хуласенче пурӑнакан тата вӗренекен хӑш-пӗр ҫын каланӑ тӑрӑх, инкек пирки илтсенех вӗсене метрона анса хӑпарма та кӑмӑллах пулман.
Шӑматкун, ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, пирӗн ҫӗршывра вун-вун хулара терроризма хирӗҫ акци иртмелле. Халӑх йышлӑ пуҫтарӑнасса шанакан ҫак мероприяти Шупашкарти Республика лапамӗнче 11 сехетре пуҫланмалла. Унта кирек кам та кайма пултарать. Акцие, малтанласа пӗлтернӗ тӑрӑх, парламентри мӗн пур парти хутшӑнмалла.
Аса илтерер, метрори сирпӗнӗве пула 14 ҫын пурнӑҫӗ татӑлнӑ, алла яхӑн ҫыннӑн тухтӑрсенчен пулӑшу ыйтма тивнӗ. Инкек хыҫҫӑн Питӗр хулинче виҫӗ кунлӑх траур тесе пӗлтернӗ.
Кӑҫал Раҫҫей патшалӑхӗ Аслӑ Октябрь революцийӗ тата Нарӑс уйӑхӗнчи пӑлхавӑр пулса иртнӗренпе 100 ҫул ҫитнине паллӑ тӑвать. Ҫавна май хӑшӗ-пӗри вӑхӑт ҫаврӑмӗ каллех тепӗр ҫавра тунӑ тесе ҫак вӑхӑталла тепӗр пӑлхавӑр кӗтет. Анчах ҫӗнӗ революци валли вӑхӑт пиҫсе ҫитнӗ-ши?
Пирӗн халӑхӑн аслӑ ывӑлӗ В.И. Ленин ҫырнӑ тӑрӑх пӑлхавӑрӑн виҫӗ паллине палӑртма пулать: пӗрремӗшӗнчен, ертӳҫӗсем кивӗлле ӗҫлейменни; иккӗмӗшӗнчен, хура халӑх кивӗлле пурӑнасшӑн марри, виҫҫӗмӗшӗнчен халӑхӑн пысӑк пайӗ, ҫав шутра влаҫрисем хӗтӗрнипе те, хӑйӗн хастарлӑхне ӳстерни. Ҫак палӑрӑмсем пӗрлешсен, имӗш, пӑлхавӑр тухать.
1905-мӗш тата 1917-мӗш ҫулхи революцисен никӗсӗ тем тесен те темиҫе ҫул маларах йӗркеленнӗ. Паллах, халӑх пӑлхава ҫӗкленмелли сӑлтавсем сахал пулман, ҫавах та чи пӗлтерӗшли — 1861 ҫулта крепостла правӑна пӗтерни. Шӑп ҫав вӑхӑт чи пысӑк витӗм кӳнӗ те. Мӗншӗн? Хресченсене ирӗке кӑларнӑ хыҫҫӑн вӑл вӑхӑтри хресченсем мар, вӗсем ачисемпе мӑнукӗсем ҫеҫ чӑн-чӑн ирӗклӗхе туйса илме пуҫланӑ. Патша ирӗк кӑларнӑ хресченсем вара тем тесен те нумай ҫул хушши кивӗллех пурӑннӑ, кивӗллех ҫӑпата ҫӗтнӗ.
Пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Шупашкарти Чапаев скверӗнче халӑх пухӑвӗ иртни пирки Чӑваш халӑх сайчӗ хыпарласах тӑчӗ. Унта хутшӑннӑ хӑш-пӗр ҫынна тытса чарнӑ, штрафланӑ.
Антикоррупци митингне хутшӑннӑ сӗрме купӑсҫа Андрей Осипова репетици вӑхӑтӗнчех тытса чарнӑ. Ку пуш уйӑхӗн 31-мӗшӗнче пулнӑ. Осипова оркестр репетицийӗнчен тытса кайнине видео ӳкернӗ, ӑна тӗнче тетелне кӑларса хунӑ. Видеона халӑх тетелӗсенче чылай ҫын репост тунӑ. YouTube сайтра ӑна 10 пине яхӑн ҫын пӑхнӑ. Андрей Осипова коррупцие хирӗҫ митинга хутшӑннӑшӑн 500 тенкӗлӗх штрафланӑ.
Пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗнче иртнӗ митинга хутшӑннӑ ҫынсене тытса чарас ӗҫ малалла пырать. Темиҫе ҫынна полици ӗҫченӗсене пӑхӑнманшӑн статьяпа айӑпланӑ ӗнтӗ.
Раҫҫейри массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хаҫалӑх отраслӗ енӗпе асӑнни тӑрӑх «Медиалогия» компани регионсен ертӳҫисене танлаштарӑмне хатӗрленӗ. Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев нарӑс уйӑхӗнче 2 йӗрке ҫухатнӑ. Малтан вӑл 34-мӗш йӗркере пулнӑ.
МИХсем пуринчен ытла Мускав мэрне Сергей Собянина, Мускав облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрне Андрей Воробьева тата Тутарстан ертӳҫине Рустам Минниханова асӑннӑ.
Регионсен ертӳҫисен пӗтӗмӗшле рейтингӗнче Михаил Игнатьев хальхинче чакнӑ. Вӑл 11 картлашка чакса 54-мӗш вырӑн йышӑннӑ.
Иртнӗ ҫулхи раштавра тепӗр тӗрлӗ хыпар та пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, «Рейтинг» (чӑв. Танлаштарӑм) информаци коммуникацийӗсен центрӗ хатӗрленӗ регион пуҫлӑхӗсен танлаштарӑмӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Раҫҫей регионӗсен пуҫлӑхӗсен йышӗнче 16-мӗш вырӑн йышӑннӑччӗ. Вӑл пӗрремӗш ушкӑна лекнӗ.
Шупашкарти Депутатсен пухӑвӗн депутачӗ, либерал-демократсен партийӗн пайташӗ Константин Степанов республикӑн Патшалӑх Канашне куҫассине, хулари «халӑх тарҫи» республика шайне ҫӗкленес шухӑшлине эпир маларах систернӗччӗ. Чӑн та, унӑн кандидатурине республикӑн Тӗп суйлав комиссийӗнче ырланӑ. Константин Степанов чӑваш парламентӗнче вакантлӑ мандата кӑна мар, унти ӗҫ укҫиллӗ пукана та — вырӑнти хӑй тытӑмлӑх комитечӗн ертӳҫин ҫумӗн должноҫне — йышӑнасси пирки сӑмах ҫӳрет.
Анчах ҫак кунсенче тепӗр кӗтменлӗх сиксе тухнӑ. Либерал-демократсен партийӗн тепӗр пайташӗ, Елчӗк тӑрӑхӗнчи Владислав Каширин, парти тытӑмӗнчи ҫак ҫӗнӗлӗхрен тӗлӗннӗ. Вӑл шухӑшланӑ тӑрӑх, Степановшӑн сасӑлакансем сахалтарах пулнӑ. Мандата ҫавна кура валеҫмелле. Александр Белов журналиста вӑл лару-тӑрупа килӗшмесӗр суда ҫитес шухӑшлине пӗлтернӗ. Ҫав вӑхӑтрах республикӑн Тӗп суйлав комиссийӗ Константин Степанов кандидатурине парти ертӳҫисем сӗннине пӗлтернӗ.
Республикӑн тӗп хулинчен Турцие канма каякансен йышне Шупашкарти аэропорт икӗ хут ӳстересшӗн. Маларах «Пегас Туристик» компани самолетсене 10 кунта пӗрре вӗҫтерес тенӗ. Халӗ ҫӗршыври пысӑк турооператорсенчен пӗринпе калаҫса татӑлнӑ. Ҫапла туни Анталия хулине тӳрремӗн каякан рейссене Шупашкартан икӗ хут нумайлатма май парӗ.
Маларах эпир Турци Раҫҫей ҫыннисене ют ҫӗршыв паспорчӗсӗрех кӗртме пуҫласшӑннине хыпарланӑччӗ. Аса илтерер, «Российская газета» (чӑв. Раҫҫей хаҫачӗ) пуш уйӑхӗн 27-мӗшӗнче ку ыйтӑва ҫывӑх вӑхӑтра Мускавпа сӳтсе явасшӑннине асӑннӑччӗ. Ун пирки Турцин ют ҫӗршыв ӗҫӗсен министрӗ Мевлют Чавушоглу каланӑ. Хӑйӗн шухӑшне министр Антальере Раҫҫей гражданӗсемпе тӗл пулнӑ чухне палӑртса хӑварнӑ.
Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн депутачӗпе ҫыхӑннӑ ку пӑтӑрмах иртнӗ ҫул вӗҫӗнче Шупашкарта пулса иртнӗччӗ. Следовательсем палӑртнӑ тӑрӑх, Юрий Шлепнев Шупашкарти ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ районӗнчи кафере 32 ҫулти арҫынпа хирӗҫсе кайнӑ. Хӗрӳленсе кайнӑ «халӑх тарҫи» ҫамрӑка хырӑмӗнчен чикнӗ. Шар курнӑ арҫынна пульницӑна илсе кайнӑ. Тухтӑрсем ӑна пулӑшу кӳнӗ.
Пуҫиле ӗҫе халӗ прокуратура ҫирӗплетсе Шупашкарӑн Мускав район судне ярса панӑ. Юрий Шлепнев ҫынна ятарласа ҫӑмӑл сиен кӳнӗ тесе палӑртнӑ. Депутат хай айӑпне йышӑнман, сывлӑха сиен кӳнипе те килӗшмен. Анчах ҫав каҫ «Товарищ» (чӑв. Юлташ) кафере пулнисем пӑтӑрмаха хайсен куҫӗпе курнӑ та, «халӑх тарҫи» темле тунсан та тӗпчевҫӗсем ӗненмен.
Шупашкарти Депутатсен пухӑвӗн депутачӗ, либерал-демократсен партийӗн пайташӗ Константин Степанов республикӑн Патшалӑх Канашне куҫать. Хулари депутатсен ӗнерхи ларӑвӗнче либерал-демократ полномочирен хӑтарма ыйтса пуш уйӑхӗн 20-мӗшӗнче заявлени ҫырнине пӗлтернӗ.
Константин Степанов Шупашкарти Депутатсен пухӑвне парти списокӗпе суйланнӑ. Йышра вӑл ҫав партирен пӗчченех пулнӑ.
Чӑваш парламентне либерал-демократ Надежда Петрова вырӑнне куҫӗ. Пуш уйӑхӗн 17-мӗшӗнче иртнӗ сессире хӗрарӑм-депутат обществӑлла ҫав тивӗҫрен хӑтарма ыйтса заявлени ҫырнине пӑхса тухнӑччӗ.
Аса илтерер, Патшалӑх Канашӗнче либерал-демократсене виҫӗ вырӑн лекнӗччӗ.
Шупашкарти Депутатсен пухӑвне депутата кама сӗнессине либерал-демократсен партийӗ ҫывӑх вӑхӑтра палӑртӗ.
Турци Раҫҫей ҫыннисене ют ҫӗршыв паспорчӗсӗрех кӗртме пуҫласшӑн. «Российская газета» (чӑв. Раҫҫей хаҫачӗ) ӗнер хыпарланӑ тӑрӑх, ку ыйтӑва ҫывӑх вӑхӑтра Мускавпа сӳтсе явасшӑн. Ун пирки Турцин ют ҫӗршыв ӗҫӗсен министрӗ Мевлют Чавушоглу каланӑ. Хӑйӗн шухӑшне министр Антальере Раҫҫей гражданӗсемпе тӗл пулнӑ чухне палӑртса хӑварнӑ.
Раҫҫей самолетне Турцире персе антарнӑ хыҫҫӑн хутшӑнусем сивӗнни Турцишӗн пӗртте меллӗ мар тесе шухӑшлаҫҫӗ экспертсем. Пӗрремӗшӗнчен, унта туристсем сахаллӑн ҫӳреме тытӑннӑ. Унччен ҫуркуннерен пуҫласа сӗм кӗркуннечченех Турцирен Раҫҫей ҫыннисем татӑлман. Иккӗмӗшӗнчен, икӗ тӑрӑх экономика енчен те питех те килӗштерсе ӗҫленӗ.
Ют ҫӗршыв паспорчӗсӗрех Турцине Раҫҫей ҫыннисене кӗртме пуҫласан туристсен шучӗ ӳсессе шанаҫҫӗ.
Раҫҫейӗн Патшалӑх Думинче Чӑваш Енрен депутата суйланнӑ Анатолий Аксаков тата Олег Николаев (вӗсем иккӗшӗ те «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» партире тӑраҫҫӗ) паян Мускавра Чӑваш Енри ентешсемпе тӗл пулнӑ. Ҫакна халӑх тетелӗсенчен пӗринче Анатолий Аксаков хыпарланӑ.
«Культурӑна, экономикӑна, бизнеса, политикӑна пӗтӗмӗшле аталантарас, проектсемпе пуҫарусене пурнӑҫа кӗртме пулӑшас енпе кӑсӑклӑ нумай ыйту, сӗнӳ пулчӗ», — ҫырнӑ паллӑ политик. Тӗлпулӑва РФ Патшалӑх Думине пынисем Чӑваш Еншӗн пӑшӑрханса калаҫнӑ-мӗн.
Аса илтерер, РФ Патшалӑх Думине пӗр мандатлӑ округпа суйланнӑ Анатолий Аксакова финанс рынокӗпе ӗҫлекен комитет ертӳҫине суйланӑччӗ. Парти списокӗпе суйланнӑ Олег Николаева хысна тата налук енӗпе ӗҫлекен комитета кӗртнӗ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (05.05.2025 21:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 743 - 745 мм, 13 - 15 градус ӑшӑ пулӗ.
| Башири Зариф, чӑваш пурнӑҫне сӑнласа панӑ, чӑваш литературине тӗпчекен тутар ҫыравҫи, сӑвӑҫи, публицисчӗ ҫуралнӑ. | ||
| Никитин Николай Никитич, агроном, Чӑваш ял хуҫалӑх институтне йӗркелекенсенчен пӗри ҫуралнӑ. | ||
| Лазарева Александра Назаровна, чӑваш ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Юмарт Геннадий Фёдорович, чӑваш сӑвӑҫи, тӑлмачӗ ҫуралнӑ. | ||
| Ефремов Георгий Осипович, чӑваш ҫыравҫи ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. | ||
| Лукин Аркадий Васильевич, чӑваш сӑвӑҫи, тӑлмачӗ ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. | ||
| Андреев Василий Алексеевич, чӑваш чӗлхи тӗпчевҫи ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |