Кӗҫнерникун, чӳк уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, ҫил самай вӑйлӑ пулнӑ. Кассӑн-кассӑн уйрӑмах вӑйлӑ вӗрнӗ. Республика унран ытлах шар курман-ха. Ҫапах йӗрсӗр иртмен вӑл.

Улатӑрта ҫил трансформатор подстанцине сиенлетнӗ. Ҫавна май хулари 100 ытла ҫурт ҫутӑсӑр тӑрса юлнӑ. Вӗсем Ярославль тата Гагарин урамӗсенче, Шӑплӑх тӑкӑрлӑкӗнче.

Авариллӗ лару-тӑру пирки тӳрех пӗрлехи диспетчер службине пӗлтернӗ. Вырӑна ҫийӗнчех бригада ҫитнӗ. Анчах ҫав кун юсав ӗҫӗсене тума май килмен. Ҫавӑнпа тепӗр кун ирех ӗҫе пуҫӑннӑ.

Хула администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, юсав ӗҫӗсене чӳк уйӑхӗн 6-мӗшӗнче кӑнтӑрла тӗлне туса пӗтермелле пулнӑ.

Чӑваш наци конгресӗнче ӗнер ЧНК Ваттисен Канашӗн пайташӗсем кӗрекене пуҫтарӑннӑ. Вӗсене конгресс президенчӗ Николай Угаслов йыхравлани пирки ЧНКн пресс-ҫыруҫи Зоя Яковлева пӗлтерет.

Кӗрекене пухӑннисем хушшинче хӑй вӑхӑтӗнче министр пулнисем, ӑсчахсем, ҫыравҫӑсем, таврапӗлӳҫӗсем, профессорсем пулнӑ. "Пурӗ ҫирӗм пиллӗкӗн вӗсем, чӑваш халӑхӗн чи хисеплӗ, аслӑ та ӑслӑ ҫыннисем", - пӗтӗмлетет хайхисем пирки Зоя Яковлева.

-Эпӗ сире питӗ хисеплетӗп, сирӗнтен кӑшт именетӗп те, сирӗн пуян пурнӑҫ опычӗ конгресӑн ӗҫӗнче усӑллӑ пулассине шансах тӑратӑп,- тенӗ Чӑваш наци конгресӗн Президенчӗ Николай Угаслов уяв кӗрекине уҫнӑ май.

Уяв сӗмӗ кӗртсе Ваттисен Канашӗн пайташӗсене Вячеслав Христофоровпа Марта Зайцева, Елена Османова, Алексей Московский тата Олеся Никитина юрӑсем шӑрантарнӑ.

Ватӑсем уйрӑм темӑсене сӳтсе явмалли канашлусем ирттерме, республика Пуҫлӑхӗпе те тӗл пулма калаҫса татӑлнӑ.

«ХамОр ялсем» скетчком (ют чӗлхерен куҫарсан ҫакӑ кӗске шӳтсем тенине пӗлтерет) пирки пурте пӗлмеҫҫӗ пулӗ-ха. Проекта пурнӑҫа кӗртекенсенчен пӗри Патӑрьел район каччи Геннадий Адикин кулӑшсем ӳкерес шухӑш ӑнсӑртран ҫуралнине пӗлтерет. Малтанах ролике тӗнче тетелӗнчи халӑх сечӗсенче вырнаҫтарнӑ. Куракансенчен ырлаканни ырланӑ, хурлаканни хурланӑ.

Пӗрремӗш ярӑм хыҫҫӑн ыттисем те тӗнче тетелӗнче вырӑн тупнӑ. Ҫамрӑксем кулӑшсене тӑван чӗлхене вырӑсларан куҫараҫҫӗ, хӑйсен пурнӑҫӗнче пулнӑ интереслӗ самантсене сӑнлама тӑрӑшаҫҫӗ.

Ӗҫчен ял ҫыннин пурнӑҫне, ҫамрӑксен хӑтланӑвне, кӳршӗсен хутшӑнӑвне кулӑшла сӑнлама тӑрӑшаҫҫӗ вӗсем. Рольсене Сергей Лекеров, Олег Николаев, Евгений Григорьев, Геннадий Адикин, Алексей Алексеев, Борис Головцов калӑплаҫҫӗ. Ҫамрӑксем ҫӗнӗ актерсен ӑсталӑхне тӗреслеҫҫӗ, вӗсене Александр Кӑлканӑн «Хӑравҫӑ мулкач» юптарӑвне вулаттараҫҫӗ. Халӗ скетчкомра пикесем те ӳкерӗнеҫҫӗ. «ХамОр ялсен» ӗҫне Алексей Московский юрӑҫпа Евгений Григорьев шоумен та хутшӑннӑ.

Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Хуракасси ялӗнче паян — хурлӑхлӑ кун. 54 ҫул каялла шкулта 110 ҫын ҫунса вилнӗ. Вӗсен йышӗнче — 4 учитель, 106 ача…

Паян 10 сехетре Хуракасси ялӗнче ҫунса кӗлленнӗ шкул вырӑнӗнче лартнӑ монумент патӗнче хурлӑхлӑ митинг иртнӗ. Палӑк умне чечексемпе кӑшӑлсем хунӑ.

Монумента 1964 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 12-мӗшӗнче уҫнӑ. Ялти масар ҫинче — тӑванлӑх вилтӑприйӗ. Унта ачасемпе вӗрентекенсене пытарнӑ. Ҫавӑнтах тимӗр плита вырнаҫтарнӑ.

Ку хурлӑх кӗрхи каникул умӗн пулнӑ. Ун чухне шкулта концерт иртнӗ. Тепӗр пӳлӗмре физика учителӗ икӗ ачапа пӗрле кинофильм кӑтартма хатӗрленнӗ. Бензинпа тӗрӗс мар уса курнӑшӑн пушар тухнӑ, ҫулӑм ҫавра ҫил пек концерт залне вирхӗнсе кӗнӗ. Нумайӑшӗ тухса ӗлкӗреймен… Пӗрисем ҫуннӑ, теприсем ҫӑра тӗтӗмпе чыхӑнса вилнӗ…

Чӗрӗ тухнисем те вӑйлӑ суранланнӑ. Вӗсен ӳт-пӗвӗ пиҫсе кайнӑ. Ачасене сипленмешкӗн Мускав илсе кайнӑ.

Вӑрнар районӗн хаҫӑчӗ юбилейне паллӑ тунӑ. 85 ҫул каялла, 1930 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 1-мӗшӗнче, пӗрремӗш номерӗ кун ҫути курнӑ. Вӑл ун чухне «Социализм ҫулӗпе» ятлӑ пулнӑ.

Халӗ хаҫат чӑвашла тухса тӑрать. Тӗп редактор тивӗҫне Вячеслав Николаев пурнӑҫлать. Унӑн тиражӗ — 4250 экземпляр. Хаҫат обществӑпа политика, социаллӑ экономика ыйтӑвӗсене ҫутатать.

Район хаҫатӗнче малтанах Мӗтри Кипекӑн, Иван Ивникӑн, Григорий Лучӑн, Виталий Родионовӑн, Анатолий Емельяновӑн тата ыттисен статйисем пичетленнӗ. Кайран вӗсем литературӑра, ӑслӑлӑхра палӑрнӑ.

Ку таранччен редакторта 23 ҫын ӗҫленӗ. Хаҫат чылай наградӑна тивӗҫнӗ. Пӗрремӗшӗсенчен пӗрине 1939 ҫулта панӑ. Хаҫат халӗ те ҫулсерен иртекен конкурссенче ҫӗнтерет. Унта ӗҫлекенсем ҫамрӑк. Тиражӗ ҫулран ҫул ӳссе пырать.

Хаҫат тӑватӑ ҫул «Раҫҫей прессин ылтӑн фончӗ» палла тивӗҫнӗ. Социаллӑ пӗлтерӗшлӗ грантсене те ҫӗнсе илнӗ вӑл. Кӑҫалхи авӑн уйӑхӗнче ӑна Раҫҫейри социаллӑ пӗлтерӗшлӗ хаҫатсен йышне кӗртнӗ.

Чӑваш Енре те, Раҫҫейре те пултаруллӑ та пуҫаруллӑ ҫамрӑксене укҫан хавхалантараҫҫӗ. Ҫулсерен 15–25 ҫулсенчи яш-хӗре «Вӗренӳ» наци программипе килӗшӳллӗн преми параҫҫӗ.

Чӳк уйӑхӗн 3-мӗшӗ тӗлне пӗлтернӗ тӑрӑх, 2015 ҫулта ирттернӗ мероприятисен пӗтӗмлетӗвӗсемпе килӗшӳллӗн Чӑваш Енри 34 ҫамрӑка РФ Президенчӗн премине пама йышӑннӑ. Вӗсенчен 12-шӗ — 60-шер пин, 22-шӗ 30-шар пин тенкӗ илӗҫ.

Лауреатсен йышне Раҫҫей шайӗнче иртнӗ олимпиадӑсен, республика конкурсӗсенче ҫӗнтернисене кӗртнӗ. Кӑҫал премие тивӗҫнисенчен ытларахӑшӗ — Шупашкартан. Муркаш районӗнчен — 3 ҫын, Ҫӗнӗ Шупашкартан — 2 ҫын. Патӑрьел, Йӗпреҫ, Канаш, Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Шӑмӑршӑ районӗсенчен пӗрер ҫын.

Юпа уйӑхӗн 28–29-мӗшӗсенче Чӑваш Енре ҫыравҫӑ, журналист, кинокритик, сценарист, наци кухнин тӗпчевҫи Ольга Лаптева ӗҫлӗ ҫулҫӳревпе пулнӑ.

Мускав хӑни пирӗн пата пӗрремӗш хут кӑна килмест. Ольга Александровна кӑҫалхи ҫу уйӑхӗнче Шупашкарта иртнӗ кинофестивале хутшӑннӑ. Ҫӗртме уйӑхӗнче вара «Ҫамрӑксен хули» вӗренӳ канашлӑвӗнче эксперт пулнӑ.

Хальхинче Ольга Лаптевӑна Альбир Крганов муфтий чӗннӗ. Ольга Александровна Патӑрьел районӗнчи Шӑнкӑртам ялӗнче юпан 28-мӗшӗнче иртнӗ экономика канашлӑвне хутшӑннӑ.

Юпа уйӑхӗн 29-мӗшӗнче вара Ольга Лаптева культура тата ӳнер учрежденийӗсен ертӳҫисемпе тӗл пулса калаҫнӑ. Вӗсем ҫӗнӗ проектсене сӳтсе явнӑ. Ольга Лаптевӑна Шупашкарта чӳк уйӑхӗн 20–21-мӗшӗсенче иртекен «Истоки» канашлӑва та чӗннӗ.

Чӑваш Енре Пӗтӗм Раҫҫейри географи диктантне ҫырнӑ. Акци ҫӗршывра пӗрремӗш хут иртнӗ.

Пӗрремӗш хут иртнӗ пулсан та унта чылай ҫын хутшӑннӑ. Пӗтӗмпе 781 ҫын парта хушшине ларса хӑйсен пӗлӗвне тӗрӗсленӗ.

ЧР влаҫӗсен порталӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, диктанта хутшӑннӑ чи кӗҫӗн ҫын 2-мӗш класс ачи пулнӑ. Чи асли вара — 79 ҫулти ҫын.

Географи диктанчӗ «Манӑн ҫӗршыв — Раҫҫей» темӑпа иртнӗ. Заданире 25 ыйту пулнӑ. Диктанта И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУра ҫырнӑ.

Акци йӗркелӳҫисем географи диктанчӗ ҫынсен пӗлӳ шайне тӗрӗслеме май панине шанаҫҫӗ.

ЧР влаҫӗсен пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Ене паллӑ телеертӳҫӗ Леонид Якубович тата Раҫҫей Геройӗ, генерал-лейтенант Николай Гаврилов килсе кайнӑ. Икӗ тус пирӗн республикӑна час-часах пӗрле килсе ҫӳреҫҫӗ.

Николай Гавриловпа Леонид Якубович Етӗрне хулинче пулса курнӑ. Вӗсем летчика халалланӑ стела патӗнче чарӑннӑ.

Ку юпа уйӑхӗн 31-мӗшӗнче пулнӑ. Хисеплӗ хӑнасем стела патне чечексем хунӑ. Тӗлпулӑва Етӗрне ҫыннисем те пухӑннӑ. Вӗсем Леонид Якубовичпа сӑн ӳкерӗннӗ, автограф ҫыртарнӑ.

Николай Гаврилов Етӗрнене яланах савӑнса килнине палӑртнӑ. Ҫавӑн пекех вӑл етӗрнесем хӑйсен хулине юратнине, уншӑн тӑрӑшнине каланӑ.

Етӗрнесем хисеплӗ хӑнасене — Николай Гаврилова тата Леонид Якубовича — тулли кӑмӑлпа кӗтсе илнӗ.

Вячеслав Рафинов

Чӑваш Енре хальхи вӑхӑтра Этем правине, Ачасен правине тата Усламҫӑсен правине хӳтӗлекен уполномоченнӑйсем ӗҫлеҫҫӗ. Халӑхӑн пӗр-пӗр уйрӑм сийӗн интересне мала кӑларакан ҫак органсене пуҫарса яни ытлашши нумаях та мар, ытлашши сахалах та мар.

Республикӑри ачасен правине хӳтӗлеме Чӑваш Енре Вячеслав Рафинова лартнӑччӗ. Вӑл — Шупашкар районӗнчи тӗп пульницӑра чылай ҫул тӗп тухтӑрта ӗҫленӗ ҫын. Специальноҫпа Вячеслав Викторович — анестизиолог.

Маларах ачасен хӳтлӗхҫин аппарачӗ Правительство ҫуртӗнче ларатчӗ. Халӗ ӗҫ вырӑнӗ улшӑннӑ. Ачасен хӳтлӗхҫи патне йышӑнӑва каяс тесен Шупашкарти Константин Иванов урамӗнчи 84-мӗш ҫурта ҫитмелле. Телефон номерӗ — 58-41-01. Электрон адрес ылмашман: ombudsman@cap.ru.