Ҫӗршыв хӳтӗлевҫин кунӗнче Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ пӗлтӗр пуҫласа ҫӗнӗ акци йӗркелерӗ. Ун чухне вӑл «Театра — аттепе» текен мероприяти йӗркеленӗччӗ. Пӗлтӗр ӑна куракансем кӑмӑлтан йышӑннине кура, ун чух театра 600 ытла куракан пынӑ, кӑҫал та ирттерӗҫ.

Хальхинче ҫамрӑк куракансемпе вӗсен ашшӗсене (аслашшӗсемпе кукашшӗсем пырсан та хаваспах кӗртӗҫ) «Ылтӑн чӑх чӗппи» вырӑсла юмах курма чӗнеҫҫӗ. Ачисене театра ертсе пынӑ арҫынсене тӳлевсӗрех кӗртӗҫ. Билета шӑпӑрлансем валли кӑна туянма тивӗ. Спектакль нарӑс уйӑхӗн 23-мӗшӗнче кӑнтӑрлахи 12 сехетре пуҫланӗ. Спекталкь умӗн ачасем валли конкурссемпе вӑйӑсем тата хатӗрлӗҫ. Тата, паллах, парнесем!

Ку юмаха Владимир Орлов ача-пӑча поэчӗ тата драматург пьеси тӑрӑх лартнӑ. Вӑл ҫӗр ҫинчи чи хавас, чи ӑслӑ, чи вӑйлӑ ашшӗ пирки каласа кӑтартать. Ҫакӑн пек шухӑшлать юмахри чӑх чӗппи хӑйӗн ашшӗ, Кашкӑр, пирки.

Спектакль Пӗтӗм Раҫҫейри фестивальсене темиҫе хутчен те хутшӑнса тивӗҫлипе палӑрнӑ. Мускавра иртнӗ «Юмах тӗнчи» фестивале хутшӑнса вӑл дипломпа таврӑннӑ. Юмахри сӑнарсенчен пӗрне калӑпланӑ Чӑваш республикин тава тивӗҫлӗ артистки Ольга Почалкина вара «Чи лайӑх хӗрарӑм ролӗ» ята тивӗҫнӗ.

Малалла...

Республикӑн Культура министерстви «Чӗнтӗрлӗ чаршав» конкурс валли материалсем пухма пуҫлассине пӗлтерет.

Ҫулсеренех иртекен конкурса хутшӑнас текенсен заявкисене кӑрлачӑн 30-мӗшӗнчен пуҫласа нарӑсӑн 13-мӗшӗччен йышӑнаҫҫӗ. Унта сцена ҫине пӗлтӗр кӑларнӑ спектакльсене кӗтеҫҫӗ. Кашни театрӑн икӗ спектакльтен ытла тӑратмалла мар. Кунсӑр пуҫне тӗрлӗ номинаци валли пӗрер кандидат сӗнмелле.

Ку конкурса Театр кунӗ тӗлне, вӑл пуш уйӑхӗн 27-мӗшӗнче пулать, пӗтӗмлетекенччӗ.

Наци музейӗ / Н.Плотников тунӑ сӑн

Чӑваш наци музейӗ «Музее парне» акци йӗркелесси пирки пӗлтернӗ. Ӑна вӑл кӑрлачӑн 20-мӗшӗнче пуҫарса янӑ та нарӑс уйӑхӗн 12-мӗшӗччен тӑсӑлӗ.

Аваллӑх управҫи тӑван тӑрӑхӑн историйӗпе культурине ҫутатакан япаласене хаваспах йышӑнӗ. Ӑна вара музейҫӗсем экспонат вырӑнне хурса ҫынсене те кӑтартӗҫ, типтерлӗн те упрӗҫ. Ҫемье реликвийӗ евӗр упранакан авалхи сӑн ӳкерчӗксемпе тата хутсемпе пӗрле йӑлари хатӗрсене, халӑх тумтирне, ытти мула та тиркемӗҫ.

Музей шӑматкунпа вырсарникунсӑр пуҫне ирхи 9 сехетрен пуҫласа каҫхи 17-ччен йышӑнать. Апат вӑхӑчӗ — кӑнтӑрла иртни пӗрререн тытӑнса иккӗччен.

Етӗрне районӗнче культура ҫулне халалласа «Наци пуканисен нумайевӗрлӗхӗ» ятлӑ курав иртрӗ. Курава районти мӗнпур шкул, районти тӗп вулавӑш ӗҫченӗсем, Тамара Ионова усламҫӑ хутшӑнчӗҫ. Авторсем пурӗ 561 тӗрлӗ пукане ӑсталанӑ.

Мӗн тӗрлӗ пукане ҫук-ши кунта! Мӗнрен кӑна ӑсталаман-ши: тӑмран, йывӑҫран, улӑмран, папье-машерен, хутран, пенопластран... Пуканесене тӗрлӗ номинаципе хакларӗҫ: «Автор пукани», «Наци тумӗллӗ пукане», «Коллекци пукани» и «Чӑваш халӑх пукани». Кӑкшӑмри шкулта вӑй-хал культурин вӗрентекенӗ Александр Воронков хӑйӗн миниатюра — пуканисене 10 ҫул каяллах ӑсталама пуҫланӑ. Курава вӑл хӑйӗн пысӑк пуххинчи 43 тӗрлӗ пуканине илсе тухнӑ. Унӑн пуканисене куракансем: «Ку пуканесене лавккаранах туяннӑ пулӗ», — тесе алӑпа тытсах пӑхрӗҫ.

Уявра ҫавӑн пекех тӗрлӗ композици тӑрӑх йӗркеленӗ пуканесем хутшӑнчӗҫ: «Чӑвашсем улахра» — чӑваш наци тумне тӑхӑннӑ пуканесем (Хучаш шкулӗ), Пӗрҫырлан шкулӗн ӑсталӑхӗсем тӑмран «Ҫемье» темӑпа, Ирҫе шкулӗ те чӑваш тумӗллӗ «Ҫемье — эпӗ», хутран ӑсталанӑ «Халӑхсен туслӑхӗ» тата «Тӗпел кукринче» (Мӑн Явӑш шкулӗ), «Асамат кӗперӗ» ача пахчи ӑстаҫисем «Эпир совет Союзӗнче ҫуралнӑ» — темӑпа курав йӗркеленӗ.

Малалла...

Спектакльти самант / Тимӗр Акташ тунӑ сӑн

Иртнӗ эрнере, кӑрлачӑн 15-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн сцени ҫинче «Сутӑн илнӗ чыс» драмӑн ҫӗнетнӗ вариантне кӑтартнӑ — кун пирки Тимӗр Акташ журналист пӗлтерет.

Чи малтанах Анатолий Хмытӑн «Сутӑн илнӗ чыса» пӗлтӗр, юпан 17-мӗшӗнче, кӑтартнӑччӗ. Спектакле ун чухне чӑваш халӑх артисчӗ Иван Иванов лартнӑччӗ. Хальхинче кам режиссёр пулнине Тимӗр Акташ пӗлтермерӗ. Пьесӑра Афган вӑрҫин вӑхӑтне ҫутатса панӑ.

Ку спектакль унччен виҫӗ хутччен халӑх тулли пухӑннипе иртнӗ пулин те ӑна критиклекенсем те тупӑннӑ иккен. Афган вӑрҫине хутшӑннисене, сӑмахран, ордена тивӗҫсӗррине пани килӗшмен. Тимӗр Акташ хыпарланӑ тӑрӑх куракансене Николай Сергеев артист вылякан Манко сӑнар кӑмӑла кайман имӗш (Тимӗр Акташ сӑлтавне пӗлтермест). Тепӗр самант — пьесӑра наркотик темине ҫутатни. Спектакль курма ача-пӑчана та илсе килеҫҫӗ те ку вӑл вӗсене япӑххине вӗрентме пултарӗ тесе сӑмахланӑ. Ҫавах та кунта каласа хӑварас пулать — спектакль ку пулӑма лайӑх енчен ҫутатмасть. Ҫак критикӑсене пулах ӗнтӗ тӑваттӑмӗш хут лартасси пирки пӗлтернӗ пулин те спектакле кӑтартман, ӑна ҫӗнетес тӗлӗшпе ӗҫе пуҫӑннӑ.

Малалла...

Эрнекун Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче Раҫҫейри Культура ҫулталӑкне савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Уяв Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев, культура министрӗ тата ыттисем пырса ҫитнӗ. Уявра тӗрлӗ куравпа, пултаруллӑ сцена ӑстисем юрри-ташшипе, кӗвви-ҫеммипе паллашма май килнӗ.

Михаил Игнатеьв культура сӑмах нумай енлӗ ӑнлав пулни пирки палӑртса хӑварнӑ. Культура шайне вӗҫӗм хӑпартса пырасси пирӗн республикӑра норма пулса тӑмаллине асӑнса хӑварнӑ. Культурӑра вӑл е ку енпе палӑрнисене ҫав кунах патшалӑх наградисем панӑ. Балет артистне Айдар Хисамутдинова «Чӑваш Республикӑн халӑх артисчӗ» ят панӑ. Тава тивӗҫлӗ ята илнисем хушшинче — республикӑн культура министрӗн ҫумӗ Альбина Алексеева, Шупашкарти Ф.П. Павлов ячӗллӗ музыка училищин преподавателӗ Ирина Никитина, Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Атнарти таврапӗлӳ музейӗн ертӳҫи Зоя Спиридонова, Красноармейски районӗнчи «Заволжски» клубӑн илемлӗх ертӳҫи Михаил Дмитриев. Культура ҫулталӑкӗн чи лайӑх элемне сӗннӗ Красноармейскинчи Александр Казаков художника асӑнмалӑх парнепе хавхалантарнӑ.

Малалла...

Клуб хатӗрленӗ япаласен пуххи / Н. Плотников тунӑ сӑн

Ӗнер, кӑрлачӑн 16-мӗшӗнче «6х7» галерейӑра Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ кил-йыш вулавӑшӗн центрӗнче ӗҫлекен «Тӗрӗ тӗнчи» чӑваш тӗррин клубӗ хатӗрленӗ ӗҫсен куравӗ уҫӑлнӑ.

Ку клуб хӑйӗн ӗҫне 2009 ҫулхи ака уйӑхӗнче пуҫланӑ. Ӑна пуҫлас тӗлӗшпе хӑй вӑхӑтӗнче нумай вӑй Валентина Минеева хунӑччӗ. Паянхи куна илес пулсан клуба вулавӑш ӗҫченӗ Кузнецова Надежда Михайловна ертсе пырать. Унта тӗрлӗ ҫулсенчи ҫынсем ҫӳреҫҫӗ — шкул ачисенчен пуҫласа канӑва тухнисем таранах. Надежда Михайловна тӑрӑшнипе ҫак клубра хатӗрленӗ ӗҫсем республикӑри ӑмӑртусене те, Чӑваш Ен тулашӗнчисене те сахал мар хутшӑнаҫҫӗ. Ӗҫсене тӑратнипе кӑна мухтамалла мар ӗнтӗ — вӗсем чылай чухне ҫӗнтерӳҫӗсен йышне кӗреҫҫӗ.

«6х7» галерейӑри курав килсен эсир алшӑллисемпе те, тутӑрсемпе те паллашма пултаратӑр. Ҫавӑн пекех кӗрӳ тутрисем те, хӗрарӑм тумтирӗ те унта пур.

Чӑваш Республикин культура, национальноҫсемпе архив ӗҫӗсен министерстви хыпарланӑ тӑрӑх культура ҫулталӑкӗн элемне суйланӑ. Унӑн авторӗ — Красноармейскинчи тӑрӑхсен пӗрлехи информаципе культура центрӗнче тӑрӑшакан Александр Анатольевич Казаков эрешлевҫӗ-художник.

Пурӗ ҫак конкурса ҫиччӗн хутшӑннӑ иккен, вӗсем республикӑн тӗрлӗ тӑрӑхӗсенче пулнӑ. 15 тӗсрен пӗрине вара суйланӑ. Ӑсталаканӗ унта 2014 ҫула чӑваш эрешӗсемпе йӗркеленӗ. Пурӗ 3 тӗспе усӑ курнӑ: хӗрли шухӑш ирӗклӗхне, йӑла-йӗркепе халӑхӑн хӑйнеевӗрлӗхӗн управлӑхне пӗлтерет, сарри — пӗтӗм тӗнчене ӑшӑтса ҫутатакан Хӗвеле, ылтӑн тӗс — пуянлӑхпа ӑнӑҫлӑха.

Культминӗн сайтӗнче вырӑсла версине кӑна кӑтартнӑран эпӗ ку элемӗн чӑвашла версине хатӗрлерӗм.

Чӑваш кӗнеке издательствинче «Халӑх ӑстисен опытӗнчен» ярӑмпа черетлӗ кӗнеке пичетленнӗ. Хальхи «Т. Шарковӑн тӗррисемпе пуканисем» ятлӑ.

Асӑннӑ ярӑмпа кӗнекесене пуҫласа 2006 ҫулта пичетлеме тытӑннӑ. Маларах Е.Н. Жачева тӗрӗҫӗ, В.А. Минеева пир тӗртекен, йывӑҫран касса ӑсталакан П.Я. Мазуркин, музыка инструменчӗсен тӗпчевҫи В.С. Чернов, ҫи-пуҫлӑ пуканесен авторӗ Т.П. Дверенин йышши ӑстасем пирки кун ҫути курнӑ.

Хальхи кӗнекен авторӗн Геннадий Иванов-Орковӑн шучӗпе маларах ҫав ярӑмпа пичетленнисенчен уйрӑлсарах тӑрать. Пӗрремӗшӗнчен, унта Татьяна Шаркован кӑларӑмра ӳнерӗн икӗ енне — тӗрре тата пукане ӑсталассине — кӑтартса панӑ. Иккӗмӗшӗнчен, унта чӑваш наци ҫи-пуҫӗн тӗрри мӗне пӗлтернипе паллашма пулать.

Паян Хӗрлӗ Чутайра Кивӗ Ҫӗнӗ Ҫула халалласа Хӗл Мучисемпе Юрпикесен парачӗ иртрӗ. Уява районти пур ял тӑрӑхӗнчи Хӗл Мучисемпе Юрпикесем тата юмахсенчи тӗрлӗ сӑнарсем хутшӑнчӗҫ.

Хӗл Мучисен тумӗсем пӗринчен тепри хитререх! Юрпикесем тата еплерех илемлӗ! Пухӑннисене район администраци пуҫлӑхӗ Александр Башкиров тата администрацинче тӑрӑшакансем кӗтсе илсе саламларӗҫ. Районти Культура ҫурчӗ умӗнчи чӑрӑш тавра савӑнакан Хӗл Мучисемпе Юрпикесене курма часах халӑх йышлӑн пуҫтарӑнчӗ. Уяв хуҫисен карҫинккисене пылак ҫимӗҫсем тултарма та манса кайман иккен, ача-пӑча чӑрӑш тавра ташларӗ, юрларӗ, Хӗл Мучисепе Юрпикесем тӗрлӗ конкурссене хутшӑннине курса савӑнчӗ.

Уява Штанаш ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Светлана Ефремова ерсе пынипе Надежда Павловӑпа Ираида Семёнова та хутшӑнса пухӑннисемпе пӗрле савӑнчӗҫ.

Сӑнсем (81)