Мускавра пурӑнакан Н.Н. Пономарев полиграфист виҫ-тӑват ҫул каялла Интернетра пӗлтерӳ вырнаҫтарнӑ: «Хамӑн йӑх тымарӗсене шыратӑп, Шупашкарти Иевлев тата Ефремов купцасем пирки пӗлекенсене ҫырса яма ыйтатӑп». Чӑваш наци музейӗн пай пуҫлӑхӗ А.Н. Зарубин, Ехрем хуҫасен пурнӑҫӗ пирки ҫӗнӗ выставка хатӗрленӗ май, ҫак пӗлтерӗве курсан ун «хуҫипе» калаҫнӑ. Николай Николаевич хӑй купцасен таврашӗ пулнине акӑ епле ӑнлантарнӑ: Николай Александровичпа Екатерина Прокопьевна Иевлевсен хӗрӗ Александра Талиев ботаника качча тухнӑ, вӗсен хӗрӗ Александра ман кукамай пулать». Унӑн сӑнӳкерчӗкне шырать иккен Мускав ҫынни. Вӑл Хусанта тата Шупашкарта пурӑнакан Ехрем хуҫасен тӑхӑмӗсене паллать, анчах вӗсем те, Шупашкар купцисен пурнӑҫне тӗпченӗ В.В. Орлова Ю.В. Гусаров историксем те ӑна нимпе те пулӑшайман.
Пулать ҫав ун пекки: архивсемпе музей фончӗсене айӑн-ҫийӗн пӑтрататӑн — усси ҫук, анчах кирлӗ хыпар хӑй сана шыраса ҫӳрет иккен.
...2001 ҫулта «Ехрем хуҫа» ресторан уҫнӑ май «Советская Чувашия» хаҫатра темиҫе статья пичетлеме тивнӗччӗ.
Шупашкарти фотомодель Ксения Платонова Китая кайнӑ. Чӑваш Ен пики ахаль ҫулҫӳреве кайман. Вӑл паллӑ кӑларӑмсен страницисем ҫине лекме ӗлкӗрнӗ.
Ксения Платонова 15 ҫулта. Вӑл Китайра кастингсене, ӳкерӳсене хутшӑнать. Темиҫе кун каялла вӑл «Harper’s Bazaar» хӗрарӑмсен паллӑ журналӗ валли ӳкерӗннӗ.
Ксенийӑшӑн ку ют ҫӗршыври пӗрремӗш командировка. Вӑл тӑрӑшсах хатӗрленнӗ: рационран кукӑль-ҫӑкӑр таврашне, пылак ҫимӗҫе кӑларнӑ, спортпа туслашнӑ. Китая вӑл виҫӗ уйӑхлӑха кайнӑ. Малтан вӑл Гонконгра ӗҫленӗ, кайран Гуанчжоуна кайӗ.
Пӗлтӗр Шупашкар хула администраци аллине куҫнӑ «Ҫеҫпӗл» ҫуртне ЧР Культура министерствине парасшӑн.
2014 ҫулта кинотеатр хупӑнсан ҫурт валли ҫӗнӗ хуҫа шыранӑ, анчах тупайман. Ҫавна май унта ачасемпе ҫамрӑксен пултарулӑхӗн аталанӑвӗн академине уҫма йышӑннӑ. Унта ача-пӑча журналистика шкулӗ, сӑн ӳкерме вӗрентекен уйрӑм, хореографи тата хор уйрӑмӗсем вырнаҫмалла пулнӑ. Анчах палӑртнине вӗҫне ҫитиех пурнӑҫлайман.
ЧР Культура министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫурта ведомство харпӑрлӑхне куҫарас ыйтӑва татса паман-ха. Анчах «Ҫеҫпӗлӗн» ҫӗнӗ хуҫа пуласси паллӑ. Ведомство шухӑшӗпе, ҫуртпа тӗллевлӗн усӑ курмалла, ҫавӑнпа пӗр зала Ҫамрӑксен театрне, ку таранччен хӑйсен ҫурчӗ пулманскере, памалла. Ҫав вӑхӑтрах икӗ залра та кино кӑтартӗҫ.
Анчах «КВН-щиксемпе» «Артефакт» Ҫамрӑксен театрӗпе юнашар ӗҫлесшӗн мар. Ведомство вӗсем валли хулара урӑх ҫӗрте те вырӑн пуррине палӑртнӑ, анчах хальлӗхе офис сӗнмен-ха.
Мускав патшалӑхӗпе пӗрлештерес тӗлӗшпе ҫула тухнӑ чӑваш кнеҫӗсене сӑнлакан пилӗк юланутран тӑракан монументаллӑ композицие хула пуҫлӑхӗсем унӑн авторне, Фёдор Мадуров кӳлепеҫӗне, тавӑрса панӑ.
Ҫак кӳлепе Шупашкара Етӗрне ҫулӗпе кӗнӗ вырӑнти ункӑра вырнаҫнине, каярах ӑна влаҫрисен йышӑнӑвӗпе Шупашкарӑн 500 ҫуллӑхӑн паркне куҫарнине маларах Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.
Аса илтеретпӗр, кӳлепе авторӗн шухӑшӗпе унӑн ҫӗнӗ вырӑнӗ ытла та килӗшӳсӗр, Шупашкар ҫыннисен шухӑшӗпе юланутсем халь Мускава мар, Шупашкарӑн 500 ҫуллӑхӑн паркӗнчен анӑҫарах вырнаҫнӑ мунчана каяҫҫӗ имӗш.
Ҫу уйӑхӗнче «Ирӗклӗх» чӑваш халӑх пӗрлӗхӗ хула администрацийӗ патне ҫырупа тухнӑ, унта вӑл чӑвашсене Мускав патшалӑхӗпе пӗрлештерес тӗлӗшпе ҫула тухнӑ чӑваш кнеҫӗсене сӑнлакан пилӗк юланутран тӑракан монументаллӑ композици ытла та япӑхланса кайнипе пӑшӑрханнӑччӗ. «Ирӗклӗх» Шупашкар хула администрацине монументаллӑ композицие ытла та япӑхлантарса янӑшӑн яваплисене палӑртма тата кӳлепен малашлӑхӗ пирки пӗлтерме ыйтнӑччӗ. Халӗ, ав, кӳлепене ҫӗнетес вырӑнне унӑн авторне тавӑрса панӑ.
Шупашкарта ҫамрӑксен наци театрӗсен фестивалӗ пуҫласа иртет. Вӑл авӑн уйӑхӗн 19—23-мӗшӗсенче пулмалла.
«Сказочная палитра» (чӑв. Юмах палитри) театр форумне Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ республикӑн Культура министерстви пулӑшнипе йӗркелет. Фестивале Хусанти, Йошкар-Олари, Чӗмпӗрти, Шупашкарти ҫамрӑксен театрӗсем тата Саранскри наци драма театрӗ хутшӑнмалла. Театр форумӗ вӑхӑтӗнче спектакльсене наци чӗлхисемпе: чӑвашла, тутарла, ҫармӑсла — кӑтартӗҫ. Вӗсене вырӑсла синхрон мелӗпе куҫарӗҫ.
Фестивальти спектакльсене Мускавран, Ӗпхӳрен ятарласа чӗнсе илнӗ критиксемпе: ӳнер пӗлӗвӗн кандиадачӗ Ирина Мягковӑпа тата Пушкӑртстан Республикин тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗпе Дина Давлетшинапа — сӳтсе явӗҫ. Форума хутшӑннӑ спектакльсене тата артистсене тӗрлӗ номинаципе чыслассине те палӑртса хунӑ.
Шупашкарти «Ашмарин урамӗ» чарӑнуран Кӳкеҫ еннелле кайнӑ ҫул ҫавринче «Уйӑх ҫинчи хӗр» палӑк туса лартнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.
Пӗлтӗр пуҫласа лартнӑ скульптурӑна кӑҫал унӑн авторӗ Андрей Молоков ҫуллетнӗччӗ: палӑк ҫӳллӗшӗ 6 метра яхӑнччӗ.
Скульптор маларах уйӑх ҫинчи пикепе юнашар пӗр енне унӑн каччине Асана, тепӗр енне Пинеслуна (паллӑ юмахра Уйӑх ҫине лекнӗ хӗре ҫапла чӗннӗ) тухатнӑ амаҫури амӑшне тӑратассине пӗлтернӗччӗ.
Улӑм палӑк ӗмӗрӗ вӑрӑм пулмарӗ. «Ҫыхӑнура» порталта пӗлтернӗ тӑрӑх, шӑматкун каҫхине вӑл ҫунса кайнӑ. Хӑшӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, палӑка такам юри чӗртсе янӑ. Теприсем пӗр-пӗр ҫын пирус тӗпӗ пенӗ пуль те, ҫавӑнпа тивсе илнӗ тесе тӗшмӗртеҫҫӗ.
Паян, ҫурла уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, кӑнтӑрла иртни 1 сехетре Шупашкарта темиҫе ҫурт ҫунма тытӑннӑ. Ҫӑра тӗтӗм «Шанхай» микрорайон енчен килнӗ.
Микрорайонта пилӗк ҫурт ҫунса кайнӑ. Пушарнӑйсем унта тахҫанчченех ҫулӑма сӳнтернӗ.
Аш-какай комбиначӗн урамӗнчи ҫуртсенче пушар ӑҫтан тухнине уҫӑмлатман-ха. Халӗ ун тӗлӗшпе ӗҫлеҫҫӗ.
Пӗрисем каланӑ тӑрӑх, ҫуртсен ятарласа чӗртсе янӑ. Застройщик малалла ҫӳллӗ ҫуртсем лӑпкӑнах ҫӗклӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ вӗсем. Теприсем вара пӗр ҫын мунча хутнӑ теҫҫӗ, ҫулӑм ҫавӑнтан тухнӑ имӗш.
Шупашкарта пурӑнакансем урамра ырӑ мар шӑршӑ кӗнӗшӗн кӑмӑлсӑрланнине сайтра пӗлтернӗччӗ. РФ Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ тӗрӗслев ирттернӗ. Специалистсем хулара мӗншӗн шӑршӑ кӗнин сӑлтавне пӗлтернӗ.
Роспотребнадзор хулари сывлӑша пробӑна илнӗ. Канаш урамӗнчи 1-мӗш ҫурт тата Республикӑри клиника офтальмологи пульници умӗсенче сывлӑшра аммиак нумай пулни палӑрнӑ.
Халӗ специалистсем «Океан» тулли мар яваплӑ общество тӗлӗшпе плана кӗмен тӗрӗслев ирттересшӗн. Вӑл Канаш урамӗнчи 27-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ.
Специалистсем шӑршӑ урӑх сӑлтава пула тухнине те тунмаҫҫӗ, ҫавӑнпа вӗсем тӗрӗслеве малалла ирттереҫҫӗ.
Шупашкрати тата Ҫӗнӗ Шупашкарти ӳсӗрсене Республикӑри наркодиспансерта урӑлтарӗҫ. Унта вӗсем валли 20 вырӑнлӑх урӑлтаркӑч уҫӗҫ.
Хӗрӗнкӗ ҫынсене юлашки ҫулсенче пульницӑсене илсе кайма пуҫларӗҫ. Анчах унта илсе ҫитернисенчен 6 процентне кӑна медицина пулӑшӑвӗ кирлӗ иккен. Ҫак цифрӑна республикӑн сывлӑх сыхлав министрӗн ҫумӗ Татьяна Богданова правӑна пӑсассин профилактикипе ӗҫлекен республикӑри комиссин ӗнерхи ларӑвӗнче илсе кӑтартнӑ. Министр ҫумӗ эрех-сӑрапа сиенленнисен шучӗ пӗлтӗр унчченхи ҫулхинчен 1 процент чакнине те пӗлтернӗ. Ҫапах та спиртлӑ хутӑшсемпе наркӑмӑшланнӑ тӗслӗхсен шучӗ ӳснӗ.
Ӳсӗрсене урӑлтармалли ятарлӑ вырӑн кирлине Чӑваш Енре тахҫанах палӑртнине эпир унччен те ҫырнӑччӗ. Ку ыйтӑва 2014 ҫултах Раҫҫей правительстви хускатнӑччӗ. Унта 100 пин ытла ҫын пурӑнакан хуласенче урӑлтаркӑчсем кирли пирки калаҫнӑччӗ.
РФ Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗнче паян пӗлтернӗ тӑрӑх, Шупашкар районӗнче вырнаҫнӑ ача уйлӑхӗсенчен пӗринче ясарлӑхпа ҫыхӑннӑ пӑтӑрмах сиксе тухнӑ.
Тӗпчевҫӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, аскӑнлӑхпа ҫыхӑннӑ ӗҫ ирхи 4 сехетрен пуҫласа 7 сехетчен (ӗҫӗ-пуҫӗ вӑраха тӑсӑлни тӗлӗнтерет пек те, анчах маларах асӑннӑ управленин сайтӗнче ҫавӑн пек ҫырнӑ) пулса иртнӗ. Сакӑр ҫулхи хӗрача такам кӑштӑртатнӑ сасӑпа вӑранса кайнӑ те арҫыннӑн сӑнне астуса юлнӑ пулать. Ача туалета кайма тесе тухсан пулӑшма ыйтса чӗннӗ.
Тӗпчевҫӗсем Шупашкарта пурӑнакан 39 ҫулти арҫынна тытса чарнӑ. Уйлӑха вӑл хӑй тӗллӗн кӗнӗ теҫҫӗ.
Ача ҫумне ҫулӑхнӑ арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ирӗклӗнех кӗрсе тухма май килекен уйлӑхра ӗҫлекенсен тимсӗрлӗхне те компетентлӑ органсем хак пама шантараҫҫӗ.
+17.9 °C