Иртнӗ канмалли кунсенче Чӑваш Енре ҫул-йӗр ҫинче пулнӑ тӑватӑ аварире 5 ача суранланнӑ. Пӗри Шупашкарта ака уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Строительсен урамӗнчи картишре пулнӑ. 7 ҫулти арҫын ача ҫывӑхра ларакан машина хыҫӗнчен чупса тухнӑ та урапа айне лекнӗ. Водитель тормоз пусма ӗлкӗрнӗ-ха, анчах ачана пур-пӗрех пырса ҫапнӑ. Ачан ури аманнӑ.
Ҫав каҫах Шупашкарти Афанасьев урамӗнчи ҫуртсен картишӗнче те пӑтӑрмах сиксе тухнӑ. Унта водитель тӳрех икӗ ача ҫине кӗрсе кайнӑ. 8 тата 9 ҫулсенчи арҫын ачасем та ҫывӑхра ларакан урапасен хыҫӗнчен чупса тухнӑ. Ачасем, телее, аварире вӑйлах аманман.
Ҫӗмӗрле районӗнче вара икӗ урапа ҫапӑннӑ чухне 12-ри хӗрача шар курнӑ. Сӗнтӗрвӑрри районӗнче 13 ҫулти велосипедист пӑтӑрмаха ҫакланнӑ. Вӑл транспорт хирӗҫ килекен ҫул ҫине тухнӑ та ВАЗ-2110 урапапа ҫапӑннӑ. Арҫын ачана пульницӑна илсе ҫитернӗ.
Шупашкарти «Ҫӗнтерӳ» асӑну комплексӗнче патриотлӑх акцине ирттернӗ. Унта шкул ачисем хутшӑннӑ. Ку мероприяти ҫамрӑксемпе ачасенче патриотлӑх туйӑмне аталантарма пулӑшать.
«Георги хӑйӑвӗ» ятлӑ вӑл. Мероприятие Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов уҫнӑ. Вӑл вӑрҫӑра пуҫ хунӑ паттӑрсене пирӗн ас тума тивӗҫ пулнине палӑртнӑ. Леонид Ильич Шупашкарта вӑрҫа хутшӑннӑ 486 ҫын пурӑннине каланӑ. Тӗп хулара паянхи кун тӗлне 3960 тыл ӗҫченӗ пурӑнать.
Ачасем Ҫар Мухтавӗн монуменчӗ патне чечексем хунӑ. Унтан 1000 ытла шӑпӑрлан Георги хӑйӑвӗ евӗр ӳкерчӗк тытса пысӑк хӑю евӗр тӑрса тухнӑ.
Акци вӑхӑтӗнче Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче паттӑррӑн вилнисене, хыпарсӑр ҫухалнисене аса илнӗ. Пӗлтӗр Ржев хули ҫывӑхӗнче Чӑваш Енре ҫуралнӑ Борис Егорович Тихонов салтакӑн виллин юлашкийӗсене пытарнӑ. Ӑна шырав отрячӗ тупнӑ.
Ҫӗнтерӳ кунӗнче «Вилӗмсӗр полк» акци Шупашкарта та иртӗ. Унта тӗп хулара пурӑнакан 10 пин ытла ҫын хутшӑнма палӑртнӑ.
Ун чухне ҫынсем Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ тӑванӗсен транспаранчӗсене йӑтса утӗҫ. Акцие кашниех хутшӑнма пултарать. Кун валли штендер, салтакӑн сӑнӳкерчӗкне хатӗрлемелле. Сӑнӳкерчӗке Шупашкарти «Гранит» типографире тӳлевсӗрех пичетлеҫҫӗ.
Акци Республика тӳремӗнче 12 сехетре пуҫланӗ. Колонна тӳремрен Президент бульварне тухӗ. Пӗлтӗр акцие 10 пин ытла ҫын хутшӑннӑ. Кӑҫал вӗсен йышӗ тата нумайланасса шанаҫҫӗ.
Палӑртса хӑварар: акци пӗрремӗш хут Томск хулинче 2012 ҫулта иртнӗ. Унта 6 пин ытла ҫын 2 пин ытла сӑнӳкерчӗк йӑтса утнӑ. Тепӗр ҫулхине акцие Раҫҫейри 120 хулара ирттернӗ. Пӗлтӗр вара акцие 15 ҫӗршыв хутшӑннӑ.
Шупашкарти чиновниксем пассажирсене илсе ҫӳрекен тытӑма ҫӗнетес ыйту тавра калаҫаҫҫӗ. Ку хулари маршруткӑсене пырса тивӗ.
Хула урамӗпе кунсерен 200 троллейбус тата 500 ытла автобуспа микроавтобус ҫӳрет. Чиновниксем халӗ микроавтобуссем пирки ыйту хускатнӑ.
ЧР Общество палатин председателӗ Алексей Судленков, сӑмахаран, маршруткӑсем Кӳкеҫе мӗншӗн Коопераци институчӗ патӗнчен ҫӳренине ӑнланмасть. Мӗншӗн хула урлӑ каймалла вӗсен?
Малашне микроавтобуссене пысӑкраххисем ҫине улӑштарасшӑн. Хусанти, Чулхулари тӗслӗхе шута илесшӗн вӗсем. Маршруткӑсене те хӑварасшӑн, тӗппипех пӗтересшӗн мар.
Ҫавӑн пекех хулара экологи тӗлӗшӗнчен таса тата йӳнӗ троллейбуссен тытӑмне аталантарасшӑн. Чиновниксем плана ҫынсен шухӑшне шута илсе хатӗрлесшӗн.
Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе вӑхӑт хыҫран хыҫа юлса пырать. Апла пулин те ӑна асра тытни паха. К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ те ҫак ятпа ятарлӑ концерт йӗркелеме шут тытнӑ. Ыран, ҫу уйӑхӗн 6-мӗшӗнче, унта «Не покидай меня» (чӑв. Ан пӑрахсам мана) ятпа уяв концерчӗ иртмелле.
18 сехетре пуҫланакан мероприятин малтанхи пайне ҫарпа патриотизм темипе ҫыхӑннӑ юрӑ-сӑвӑран хатӗрленине пӗлтереҫҫӗ. Унта Арсентий Димитриев, Александр Демидов, Василий Иванов, Надежда Кузьмина, Анна Кудряшова, Эмилия Назарова, Алексей Степанов хутшӑнӗҫ. Концерта режиссер тата сценарист пулса Чӑваш Республикин халӑх артисчӗ Иван Иванов лартнӑ. Художникӗ — Светлана Зверева.
Уяв концертне «Ан пӑрахсам мана» спектакль вӗҫлӗ.
Шупашкарти вырӑс драма театрӗ хӑйӗн сайтӗнче спектакльсене онлайн меслетпе кӑтартма тытӑннӑ.
Хальхи вӑхӑтри технологисене усӑ курни тӑрӑх хакласан ҫак театр республикӑрисемпе танлаштарсан малта пырать.
Билетсене сайт урлӑ сутас йӗркене унта 2010 ҫултах ӗҫлеттерсе янӑ. Билет хакӗпе банк картти пулӑшнипе ҫийӗнчех татӑлма пулать. Ку пулӑшупа усӑ куракансен йышӗ ҫулсерен ӳссе пынине пӗлтереҫҫӗ.
Халӗ, ав, спектакльсене онлайн меслетпе трансляцилеме тытӑннӑ. Кун пек курас тесен аслисен спектаклӗсене 200 тенкӗпе сутаҫӗ, ачасенне — 100 тенкӗпе. Капла илсен компьютер умне ларса ҫемйипех спектакль пӑхма май килет.
Трансляцие пӑхма хальхи вӑхӑтри браузерсем (Google Chrome, Mozilla Firefox, Opera, Safari) кирлӗ тата тӗнче тетелне тухакан сеть хӑвӑртлӑхӗ 3000 Кбит/ҫеккунтран пӗчӗк пулмалла мар. Спектакле сайтра суйламалла.
Ака уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, Шупашкарти 1-мӗш гимназире «Маттур ача, яш ача» конкурс иртрӗ. Конкурса хулари шкулсенче 3–5 классенче вӗренекен чӑваш чӗлхине юратакан, ӑна пӗлекен чи пултаруллӑ, чи ӑста, чи маттур каччӑсем хутшӑнма кӑмӑл турӗҫ.
Уява Чӑваш Республикинче иртекен Ӗҫ ҫынни ҫулталӑкне халалланӑ. Ачасем тӗрлӗ ӗҫсене пурнӑҫларӗҫ. Куракансене тата пӗр-пӗрне хӑйсемпе чӑвашла паллаштарчӗҫ. «Чи тавҫӑрулли» пайра Чӑваш Республикипе, унта ҫуралса ӳснӗ, пурӑннӑ ҫынсемпе ҫыхӑннӑ ыйтусене хуравларӗҫ. «Чи ӑста ача» пайра чи малтан хӑйсем ӳссен кам пуласси ҫинчен каласа пачӗҫ, унтан Ҫӗнтерӳ кунӗ валли саламлӑ открытка хатӗрлес ӑсталӑхне кӑтартрӗҫ. «Чи ҫивӗч ача» пайра ачасен ҫивӗчлӗхне «Африкӑран килсе ҫитнӗ жираф» тӗрӗслерӗ. Ачасен ҫав жирафа ункӑсем персе тытмалла пулчӗ. Ҫак конкурсрах ачасем хӑйсен ташлас ӑсталӑхне кӑтартрӗҫ. Кашни ача хӑйӗн вӗрентекенне чӗнсе кӑларса чӑваш ташши ташларӗ. «Чи ӗҫчен ача» пайра каччӑсем пӑта ҫапса тупӑшрӗҫ. Конкурсӑн «Чи пултаруллӑ ача» пайӗ вара ҫамрӑк йӗкӗтсен пултарулӑхне курса савӑнма май пачӗ.
Кашни ача конкурса тӑрӑшса хатӗрленни никама та иккӗлентермерӗ.
Шупашкар кӳлмекӗнче ытти ҫул та акӑшсем пурӑннине хула ҫыннисем тата унта канма анакан ытти хӑна та асӑрханах пулӗ. Ҫак кунсенче вӗсене каллех кӳлмеке пырса янӑ. Йышра ултӑ шурӑ акӑшпа пӗрлех хури те пур. Вӗсемпе пӗрлех Шупашкар кӳлмекӗн акваторине Итали ӑрачӗллӗ хура хур та илем кӳрӗ. Кайӑксем кӗркуннеччен унта пурӑнӗҫ.
Кайӑк-кӗшӗке йӗркеллӗ хӗл каҫарас тесе выльӑх тухтӑрӗ те пӑхса тӑнӑ. Кирлӗ чухне вӑл вӗсене прививка та тунӑ. Кайӑксене тутлӑ та усӑллӑ тӑрантарассишӗни яваплисем А.Г. Николаев ячӗллӗ ача-пӑча паркӗн ӗҫченӗсем пулнӑ. Шыва кайса янӑ хыҫҫӑн та кайӑксене специалистсем пӑхса тӑрӗҫ: ир те, каҫ та апатлантарӗҫ.
Шурӑ акӑшсене Шупашкара пуҫласа 2004 ҫулта Александр Самаркин усламҫӑ илсе килнӗ. Каярах вӑл хура акӑш та туянас ӗмӗтлине палӑртнӑччӗ. Хурисене Шупашкарти кӳлмеке пӗлтӗр янӑ.
Евгений Борисова Раҫҫей Геройӗн ячӗсӗр хӑварнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтеретпӗр, нумаях пулмасть Шупашкарти Мускав районӗн сучӗ ултӑ ҫынна «Астармӑш вӑйӑсем йӗркеленӗшӗн тата ирттернӗшӗн», «Сӗтев панӑшӑн» статьясемпе айӑпланӑ. Ҫав шутра, вулакан ӑнланчӗ ӗнтӗ, Евгений Борисов та пулнӑ. Ӑна 6 ҫул ҫурӑллӑха ҫирӗп режимлӑ колоние ӑсатнӑ. Кунсӑр пуҫне унӑн 10 миллион тенкӗ штраф тӳлемелле. Тата ӑна суд Раҫҫей Геройӗн ячӗсӗр хӑвармалла тунӑ.
Ҫак кунсенче Евгений Борисов ячӗпе ҫӗршыв Президенчӗ Ҫӗнтерӳ кунӗпе саламлани ҫитнӗ. Анчах ӑна Евгений Борисова хальлӗхе тытса усракан Шупашкарти следстви изоляторне яманнине, тӑванӗсене панине Александр Борисов журналист хӑйӗн блогӗнче пӗлтерет.
Иртен-ҫӳрен Шупашкарти кӳлмекре тилӗ ҫӳренине асӑрханӑ. Тискер чӗрчун ним пулман пекех уткаланӑ. Вӑл ҫынсем патне хӑрамасӑрах чупса пынӑ.
Ку ҫу уйӑхӗн 2-мӗшӗнче пулнӑ. Тилӗ картлашка ҫинче ларнӑ, урине ҫулланӑ. Кайран вӑл ҫынсем патне чупса пынӑ. Каярахпа чӗрчун стройка еннелле кайса вӑрмана кӗрсе ҫухалнӑ.
Тилӗ уксахланӑ. Ахӑртнех, ӑна ветеринар пулӑшӑвӗ кирлӗ. Тепӗр тесен, Шупашкарта тискер чӗрчунсене ҫынсем час-часах кураҫҫӗ. Тилӗсем чӑх-чӗпе йӑкӑртни те пулнӑ.
Кӳлмекре ҫӳренӗ тилӗ урнӑ чирпе чирлӗ-и е ҫук-и — паллӑ мар.
+0.3 °C