Паян, ҫурла уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, Шупашкарти Суту-илӳпе курав центрӗ умӗнчи чарӑнура пӗр арҫын ача 20-мӗш маршрутпа ҫӳрекен троллейбуса ларнӑ. Кондуктор вӑл пӗччен пынине асӑрхасан кун пирки полицие пӗлтернӗ.
12 сехет ҫурӑра арҫын ачана полицейскисем илсе кайнӑ. Арҫын ача троллейбуса лариччен, тен, ашшӗ-амӑшӗпе пулнӑ. Тен, аслисем ача троллейбуса ларнине асӑрхаса ӗлкӗреймен.
Халӗ арҫын ачан ашшӗ-амӑшне шыраҫҫӗ. Вӗсене пӗлекенсене Шупашкарти 1-мӗш полици уйрӑмне 62-00-02 номерпе шӑнкӑравлама ыйтаҫҫӗ.
Нумаях пулмасть «Шупашкарӑн хисеплӗ ҫынни» ята тивӗҫессишӗн тӑватӑ ҫын кӗрешрӗҫ. Пӗтӗмлетӳ шухӑша ячӗ. Кандидатсен йышӗнче «Эйм-инвест» АУО директорӗ Анатолий Леонтьев, тӗнче, Европа чемпионки Майя Костина, Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранӗ Алексей Яковлев, РФ тата ЧР тава тивӗҫлӗ тухтӑрӗ Николай Григорьев пулчӗҫ. Хисеплӗ ята икӗ ҫынна панӑ: Анатолий Леонтьева тата Николай Григорьева.
Малтанах сасӑлав тӗнче тетелӗнче иртнӗ. Унта сасӑлав мӗнле иртнине ӑнлантарма кирлӗ мар. Кадидатсем мала тухас тесе ҫынсем патне ссылкӑсем яраҫҫӗ. Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче тӑшмансемпе ҫапӑҫнӑ ветеран тӗнче тетелӗ пирки мӗн пӗлтӗр-ха? Майя Костина та ҫамрӑк мар ӗнтӗ. Вӗсем компьютер тытса курнӑ-ши? Паллӑ ӗнтӗ: тӗнче тетелӗнче вӗсем хӑйсемшӗн сасӑ сахал пухаҫҫӗ.
«Шупашкарӑн хисеплӗ ҫыннине» палӑртнӑ хыҫҫӑн «Ҫыхӑнура» канашлура ҫакна сӳтсе явнӑ. «Тус патшалӑх органӗнче ӗҫлет. Ун патне тӗнче тетелӗнче ҫакнашкал хыпар килнӗ: «Сасӑлава хутшӑнма ыйтатпӑр. Юлашкинчен калани: хуравламалли шпаргалка: Леонтьев Анатолий Афанасьевич».
Тунтикун, ҫурла уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, Шупашкарта самаях вӑйлӑ ҫил пулнӑ. Ун чухне йывӑҫсем те ӳкнӗ, электричество пралукӗсем те сиенленнӗ.
Асар-писер ҫанталӑка пула тӗп хулари хӑш-пӗр ҫуртра пурӑнакансем ҫутӑсӑр тӑрса юлнӑ. Сосновка поселокӗнче вӑйлӑ ҫиле пула йывӑҫ шӑпах электролини ҫине тӳннӗ. Ҫакна пула ҫынсем пӗр сехет ытла ҫутӑсӑр ларнӑ.
Шупашкарти Щорс урамӗнче те йывӑҫ электропралук ҫине йӑтӑнса аннӑ. Шупашкар хула администрацийӗн ЖКХ, энергетика, транспорт тата ҫыхӑну управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, пралуксене пӗр сехетрех юсанӑ.
«Атӑл» киностуди ӗҫченӗсем ҫанӑ тавӑрсах тӑрӑшаҫҫӗ. Тин кӑна вӗсем «Хорло» фильм ӳкерсе пӗтерчӗҫ. Хастарсем тепӗр картина ӳкерме палӑртнӑ.
«Фуга» ятлӑ фильма та, «Хорло» пекех, Чӑваш Енре ӳкерӗҫ. Ку ӗҫе авӑн уйӑхӗнче пуҫӑнӗҫ. Чӑваш Енре пурӑнакансен массӑллӑ сценӑсене хутшӑнма май пур.
Матвей Безродных хӑюллӑ утӑм туса ӑнсӑртран пуриншӗн те тӗслӗх пулса тӑрать. Анчах унӑн пурнӑҫӗнчен хура йӗр пур, ун пирки вара никам та пӗлмест. Ҫакнашкал сюжет пулӗ. Ӑна сценари авторӗсем драма тесе палӑртнӑ.
«Фуга» — тӑнне ҫухатнӑ ҫын пирки, вӑл хӑйӗн пурнӑҫӗ ҫинчен ток-шоура пӗлет. Фильм тӑршшӗпех вӑрттӑнлӑх пытанни куракана тыткӑнлӗ. Фильм режиссерӗ — Ҫӗнӗ Шупашкарта ҫуралса ӳснӗ Марат Никитин.
Фильмри тӗп сӑнарӑн психологи ваййи выляма тивет. Актерсене суйланӑ ӗнтӗ. Унта Мускаври паллӑ актерсем те вылӗҫ. Ӳкерӳ Ҫӗнӗ Шупашкарта, Шупашкарта тата Етӗрнере иртӗ.
Сӑмах май, Марат Никитин кӗске метражлӑ «Никита» фильма та Чӑваш Енре ӳкернӗ.
Шупашкарта вырнаҫнӑ Г.С.Лебедев ячӗллӗ Чӑваш наци лицейӗ шӑпи тахҫанах калаҫтаракан тема пулса тӑнӑ май Чӑваш халӑх сайчӗ те ҫак ыйтӑва вӗҫӗмех хускатса пычӗ.
Ҫак уйӑхӑн 2-мӗшӗнче Шупашкарти кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ районӗнче пурӑнакан ашшӗ-амӑшӗ протест акцине тухнине те эпир пӗлтернӗччӗ. Вӗсем унччен Лебедев ячӗллӗ Чӑваш наци лицейӗ пулнӑ ҫурта юсамашкӑн республика хыснинчен укҫа уйӑрманнине пӗлсен кӑмӑлсӑрланса пикета пухӑннӑ.
Наци сӗмӗллӗ лицей шӑпипе ҫыхӑннӑ ыйтӑва ӗнер иртнӗ чӑваш парламенчӗн ларӑвӗнче те хускатнӑ. ЧР финанс министрӗ Светлана Енилина ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, лицей-интерната муниципалитета (ку вӑл Шупашкара тенине пӗлтерет) панине кура асӑннӑ шкула тӑвассишӗн муниципалитет кӑна яваплӑ. Енчен хула ку ыйтӑва татаймасан бюджета тепӗр хут пӑхса тухнӑ чух республика пулӑшма хатӗр тесе ӗнентернӗ республикӑри тӗп финансист.
Лицей музыка училищи ҫумӗнче пулмалла. Анчах ҫӗр ыйтӑвӗ те хальлӗхе татӑлман, лицей йышӑнмалли лаптӑкӑн пӗр пайӗн хуҫи — уйрӑм ҫын.
«Тӳрӗ кӑмӑллӑ Раҫҫей» парти пайташӗ Игорь Моляков лицей-интерната прокуратура иртнӗ ҫулах уҫма хушнине аса илтернӗ.
Евразири хирургсен IX ӑсталӑх класӗпе килӗшӳллӗн, Венгрири ӑсчах, онколог Ласло Унгар Шупашкарта Раҫҫейри ӗҫтешӗсене йывӑр усал шыҫӑ аталансан мӗнле операци тумаллине кӑтартнӑ. Ӑна курмашкӑн ют ҫӗршывсенчи онкологсем килнӗ.
Ласло Унгар профессор Будапештра вӗреннӗ, Аслӑ Британире практика тухнӑ. Вӑл усал шыҫӑ сиенлетнӗ органсене сыхласа хӑварас енӗпе нумай ӗҫлет.
- Пациент вырӑнӗнчен хӑвӑрӑн тӑван тесе шухӑшлӑр. Тухтӑра унпа ытларах ӗҫлеттерес, ӑна хӑйӗн ӗҫне тӗплӗ тутарас килет-ҫке. Чылай япалана литература вуласа пӗлме пулать, анчах кун пек операци тума вӗренеймӗн. Ҫавӑнпа ӑсталӑх класӗсенче эпир хирургири чи лайӑх техникӑна кӑтартатпӑр, - тенӗ профессор.
Тӗрлӗ ҫӗршыври тухтӑрсем вӑл ирттернӗ операцие сӑнаса пӗлӗвне тарӑнлатнӑ, опыт пухнӑ. Ют ҫӗршывра кунашкал мероприятие лекес тесен пин-пин евро кирлӗ. Кунта вара – тӳлевсӗр тенӗ пекех.
Шупашкарти крематори валли Шупашкар районӗ ҫӗр уйӑрма килӗшнӗ. Ун валли 4,34 гектар уйӑрма йышӑннӑ.
Шупашкарта хальхи вӑхӑтри крематори тума палӑртаҫҫӗ тесе Чӑваш халӑх сайчӗ унччен те пӗлтернӗччӗ. Маларах ку ыйту уҫӑмлӑ татӑлнине каламанччӗ пулсан, крематори тӑвас ыйту ҫуркунне татӑлнӑччӗ. Аса илтеретпӗр, вилнӗ ҫынсене ҫунтармалли ҫурт кирлине хула влаҫӗсем леш тӗнчене кайнисене пытарма Шупашкарта вырӑн сахалланса пынипе тата ҫӗр лаптӑкӗсем хаклипе сӑлтавлаҫҫӗ.
Крематори тӑвассине ҫынсем епле йышӑннипе те кӑсӑкланнӑ. Ыйтӑма хутшӑннисенчен 80 проценчӗ ку шухӑша ырлать иккен. Халӗ вара хула влаҫӗсен крематори тума "кӗмӗл" хывма килӗшекен укҫаллӑ ҫын тупасси пирки пуҫ ватма тивӗ.
ЧР спорт министрӗн ҫумӗ Борис Атаманов ӗҫри урапана эрех ӗҫнӗ хыҫҫӑн ларнине, унпа пулнӑ хӗрарӑм вӗсене такамсем юри сӑтӑр тӑвасшӑн пулнӑ тесе тӗшмӗртнине, айӑплисем Коммунистсен партийӗ е "Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей" мар-ши тесе аптӑранине Чӑваш халӑх сайчӗ маларах пӗлтерчӗ-ха.
Тӳре-шара урапа рулӗ умне ларман тесе хытах туннине пӑтӑрмаха ӳкерсе илнӗ видео та аван ҫирӗплетет. Министерствӑра ӗҫлекенпе пӗрле пулнӑ хӗрарӑм Борис Атаманова хӳтӗлесе ҫул-йӗр инспекторӗсемпе тем пекех тавлашни те арҫын тӗлӗшпе протокол ҫырассинчен хӑтарайман. Унтан та ытларах: тӳре-шарапа ҫыхӑннӑ ку пӑтӑрмах тӗлӗшпе республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев ыйтнипе ЧР Спорт министерствинче йӗркеленӗ ятарлӑ комисси служба тӗпчевӗ пуҫарнӑ. Паянах министр ҫумне ӗҫрен хӑтарма йышӑннӑ. Кун пирки ЧР правительствин пуҫлӑхӗ Иван Моторин хушу кӑларнӑ.
ЧР спорт министрӗн ҫумӗ Борис Атаманов ӗҫри урапана эрех ӗҫнӗ хыҫҫӑн ларнине Чӑваш халӑх сайчӗ ӗнер пӗлтерчӗ-ха. Пӑтӑрмахӗ, аса илтерер, Шупашкар кӳлмекӗнче пулса иртнӗ. «Шевроле Нива» урапа рулӗ умӗнчи арҫын машинӑна епле тытни тӗлӗнтернӗрен ҫак пӑтӑрмаха курнисем ҫул-йӗр инспекторӗсене пӗлтернӗ. Вырӑна пырса ҫитнӗ йӗрке хуралҫисемпе тӳре-шара епле калаҫнине кӳнтеленсем видеокамерӑпа ӳкерсе илнӗ.
Хӗрӗнкӗ арҫынпа пӗрле пулнӑ хӗрарӑм: «Ку вӑл провокаци», — тесе пуҫ ватать, йӗрке хуралҫисене кам чӗннине пӗлме ӑнтӑлать. Хӗрарӑм шучӗпе пӑтӑрмах Коммунистсен партийӗ е "Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей" парти "Пӗрлӗхлӗ Раҫҫее" ура хурас тенипе ҫыхӑннӑ.
Тӳре-шарапа ҫыхӑннӑ ку пӑтӑрмах тӗлӗшпе халӗ ЧР Спорт министерствинче йӗркеленӗ ятарлӑ комисси тӗпчев ирттерет-мӗн. Служба тӗрӗслевне ирттерме республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев хушнӑ.
Ҫурла уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Шупашкар хули хӑйӗн ҫуралнӑ кунне паллӑ тӑвӗ. Шупашкарсене саламлама Раҫҫей эстрада юрӑҫи Олег Газманов килесси пирки сайтра пӗлтернӗччӗ.
Хакла лармӗ-ши ку? Ҫак ыйту пирки тахҫанах калаҫма тытӑннӑ. Олег Газманов юрӑҫ концертшӑн мӗн чухлӗ укҫа илни паллӑ.
Ку концерт хула хыснине 2 миллион тенке яхӑн пӗчӗклетӗ. Юрӑҫа концерт лартнӑшӑн 1,6 миллион тенкӗ памалла. Кунсӑр пуҫне ҫул укҫи тӳлемелле. Олег Газмановпа пӗрле командӑри 10 ҫын килӗ. Ҫавна май кун валли 70 пин тенкӗ кирлӗ.
Юрӑҫ пӗр отельри президент люксӗнче чарӑнӗ. Ҫавӑн пекех сметӑна райдер туни, талӑкри тӳлев тата мероприяти йӗркелӳҫине укҫан хавхалантарни кӗреҫҫӗ.
Аса илтерер: концерт ҫурла уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Хӗрлӗ тӳремре 21 сехетре пуҫланӗ.
+16.3 °C