Раҫҫейӗн Патшалӑх Думине Чӑваш Енрен суйланнӑ Алена Аршинова «Фейсбукра» пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫал вӑл ҫынсене пуҫласа йышӑннӑ. «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партин йышӑну пӳлӗмне депутат патне «паллӑ чӑваш ҫыравҫи тата общество деятелӗ Михаил Юхма» пынине пӗлтернӗ. Алена Аршиновӑна ҫыравҫӑ хӑйӗн ӗҫӗсенчен пӗрне парнеленӗ. Депутат палӑртнӑ тӑрӑх, вӑл кӗнеке — Чӑваш Республики Раҫҫее кӗни ҫинчен. Халӗ ҫыравҫӑ республикӑри шкулсем валли чӑваш чӗлхин пособине хатӗрлессипе ӗҫлет-мӗн.
Маларах Юхма Мишши Чӑваш Енӗн пӗрремӗш президенчӗпе Николай Федоровпа тӗл пулнӑччӗ. Наци музейӗнчи курнӑҫура ҫыравҫӑ хӑйӗн «Авалхи пӑлхар-чӑвашсем» ятлӑ ҫӗнӗ кӗнекине хӑтланӑччӗ. Ӑна Николай Федоров пулӑшнипе кӑларнӑ. Юхма Мишши Николай Васильевича чӑваш культурине аталантарма пулӑшнӑшӑн тав тунӑччӗ, пӗрремӗш президента Иван Яковлевӑн премине панӑччӗ.
Халӑх фрончӗн хастарӗсем республикӑри шкулсене тӗрӗсленӗ. Вӗсенче йӗркене пӑснине тупса палӑртнӑ.
Хастарсем Ҫӗнӗ Шупашкарти, Ҫӗмӗрлери, Улатӑрти шкулсене ҫитсе курнӑ. Кун хыҫҫӑн вӗсем пӗтӗмлетӳ тунӑ: вӗренӳ учрежденийӗсенче сусӑр ачасем валли тивӗҫлӗ майсем ҫук.
Шкулсем сусӑрсем валли пандуссем тунипех ҫырлахнӑ. Анчах лифтсем, хушма порученьсем пулман, алӑк сарлакӑшӗ те кирлӗ чухлӗ ҫук. Туалета та сусӑрсене меллӗ туса паман.
Шкулта условисем пулманран сусӑр ачасен килте вӗренме тивет. Ҫапах Улатӑрти тата Ҫӗмӗрлери шкулсенче куҫ япӑх куракан ачасем валли социаллӑ адаптаци программи ӗҫленине палӑртмалла.
Халӑх фрончӗн хастарӗсем республикӑри ытти шкула та тӗрӗслӗҫ. Унта сусӑр ачасен ашшӗ-амӑшӗ те хутшӑнма пултарать.
Шупашкарти 5-мӗш гимназин 10 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ чухне унӑн директорӗ Инна Исаева (вӑл чӑваш парламенчӗн депутачӗ) ташша тухнӑ. Кун пирки республикӑри усламҫӑсен правине хӳтӗлес енӗпе ӗҫлекен уполномоченнӑй Владимир Иванов «Фейсбукри» хӑйӗн страницинче хыпарланӑ, илемлӗ фотокадрсем вырнаҫтарнӑ.
Аса илтеретпӗр, савӑнӑҫлӑ мероприяти кӑрлач уйӑхӗн 28-мӗшӗнче иртнӗ. Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче пухӑннӑ уява республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев, республикӑн Патшалӑх Канашӗн спикерӗ Валерий Филимонов, вӗренӳ министрӗ Юрий Исаев, Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алесей Ладыков, Шупашкар мэрӗ Ирина Клементьева хутшӑннӑ, гимназистсемпе вӗсен ашшӗ-амӑшне вӗренӳ учрежденийӗн юбилейӗпе саламланӑ.
Шупашкарти 5-мӗш гимнази 10 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ. Савӑнӑҫлӑ мероприяти кӑрлач уйӑхӗн 28-мӗшӗнче иртнӗ. Унта ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев та хутшӑннӑ.
Гимнази ӗҫченӗсемпе вӗрентекенӗсене ЧР Патшалӑх Канашӗн председателӗ Валерий Филимонов, ЧР вӗренӳ министрӗ Юрий Исаев, Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алесей Ладыков, Шупашкар мэрӗ Ирина Клементьева та саламланӑ.
Михаил Игнатьев ачасен вӗренӗвӗ пахалӑхлӑ пултӑр тесе йӑлтах тунине палӑртнӑ. Гимнази ачисем лайӑх енчен чылай конкурсра палӑрнӑ. 2016-207 ҫулсенче унта ӑс пухакансем Пӗтӗм Раҫҫейри олимпиадӑсенче малти вырӑнсене нумай йышӑннӑ. Чылайӑшӗ ГТО нормисене пурнӑҫласа ылтӑн паллӑна тивӗҫнӗ.
«Язык для успеха» (чӑв. Ӑнӑҫу чӗлхи) ют чӗлхесен клубӗнче (вӑл Шупашкарти Ленин урамӗнчи 7-мӗш ҫуртри виҫҫӗмӗш хутра вырнаҫнӑ) чӑваш чӗлхи вӗрентнине маларах эпир пӗлтернӗччӗ. Аса илтеретпӗр, вӗренӳре «Хавал» чӑваш халӑх пӗрлешӗвӗн хастарӗн Александр Блиновӑн «Кала-ха» пособийӗпе усӑ кураҫҫӗ. «Хавал» вырӑс шкулӗнче чӑваш чӗлхи вӗренекен пӗрремӗш класс ачисем валли диск кӑларнине те эпир пӗлтернӗччӗ.
«Контактра» ушкӑнра «Кала-ха» ушкӑн ҫырни тӑрӑх халӗ тепӗр хыпар пӗлтӗмӗр. 1-мӗш классен хатӗрленӳ вӗренӳ пособийӗ валли Word текст формачӗпе чӑвашла-вырӑсла словарь хатӗрленӗ. Унта кӗнекере тӗл пулакан мӗн пур сӑмаха кӗртнӗ. Чӑвашла-вырӑсла словарье 1-мӗш гимназири чӑваш чӗлхи вӗрентекен Нина Леонтьева хатӗрленӗ. Ҫывӑх вӑхӑтра вырӑсла-чӑвашла словарь те тухмалла.
Грипп тата ОРВи анлӑ сарӑлнӑ май Чӑваш Енри хӑш-пӗр шкул карантина хупӑннӑ. Кун пирки Ропотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ хыпарлать.
Официаллӑ даннӑйсене ӗненес тӗк, кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 13–19-мӗшӗсенче Чӑваш Енре 6 306 ҫын гриппа тата ОРВИпе чирленине шута илнӗ. Вӗсен 60 проценчӗ — 18 ҫул тултарман ачасем.
Кӑрлачӑн виҫҫӗмӗш эрнинче 200 чирлӗ ҫынна пульницӑна вырттарнӑ. Чирлекенсен йышӗ нумайланнӑран хӑш-пӗр шкула карантина хупнӑ. Шупашкарти 2 шкулта, Ҫӗнӗ Шупашкарти 4 шкулта темиҫе класс вӑхӑтлӑха вӗренмест, Муркаш районӗнчи 1 ача пахчинчи пӗр ушкӑнра карантин.
Енчен те эсир кунта, ҫак статьяра эп сире шкулта мӗнле ачасем вӗренни пирки ҫырса парӑп тесе шутлатӑр пулсан — йӑнӑшатӑр. Паллах, пуян ачасем е чухӑнраххисем, ӑслӑ ачасем е айвансем вӗреннине тишкерме пулӗччӗ, тӗпчев те ирттерме май пур, анчах калаҫӑвӗ урӑххи пирки. Хушма ыйтӑвӗ ҫакнашкал: ачисем хӑйсем е вӗсен ашшӗ-амӑшӗ?
Ман пуҫра ку ыйту ӗнер ҫуралчӗ. Кӳршӗри пӗр амӑшӗ килчӗ те унӑн шкула ҫӳрекен ачи валли тӗпчев ӗҫне хатӗрлесе пама ыйтрӗ. Шкулта ыйтаҫҫӗ имӗш. Класс ертӳҫи хушнӑ тет-и... Юрӗ, тейӗпӗр, шкул ыйтма пултарать — вӗрентнине тӗрӗслемелле-ҫке, пӗлӳ ача ӑсне мӗнле вырнаҫнине пӗлмелле-ҫке. Анчах ҫак тӗпчев ӗҫне... пӗлетӗр-и, хӑш класс ачи валли туса памалла? 1-мӗш класа ҫӳрекенскер валли! Тӗпчев ӗҫӗ те ахаль пулмалла мар, презентаци таврашӗпе хатӗрленӗскер кирлӗ. Тепӗр хут калатӑп: ҫакна 1-мӗш класс ачинчен ыйтаҫҫӗ.
Эпир вӗреннӗ чухне те рефератсем ҫыркалаттӑмӑр. Хам та ҫырнӑ. Пӗрре ҫапла реферат хатӗрлес тесе Наци вулавӑшнех (вӑл вӑхӑтра ун ячӗ урӑхлаччӗ-ха) ҫитнӗччӗ.
Юлашки ҫулсенче республикӑра ҫӗнӗ шкулсем хута ячӗҫ. Ӗҫ кунпа чарӑнса лармасть-ха. Шкулсемпе ача пахчисене кӑҫал та тӑвӗҫ.
Кӑҫал республикӑра ачасен пилӗк вӗренӳ учрежденийӗ хута каймалла. Иртнӗ ҫулта Радужнӑй, Садовӑй, Ҫӗнӗ хула, Алькеш микрорайонсенче тӑватӑ ача пахчи тума тытӑннӑ. Вӗсене 2017 ҫулӑн пӗрремӗш ҫурринче уҫма палӑртнӑ.
Шупашкарти Гладков урамӗнчи шкула та туса пӗтерӗҫ. Ӑна ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗнче уҫма палӑртнӑ. Унта 1100 ача вӗренӗ.
2020 ҫулччен республикӑра 11 ача пахчине ҫӗнетме тата тума палӑртнӑ. Вӗсенче пӗтӗмпе 2000 шӑпӑрлан валли вырӑн пулӗ. 2015 ҫулччен хуласемпе районсенчи 33 шкул хута яма тата ҫӗнетме палӑртнӑ.
Тӗнче литературинче сумлӑ ят хӑварнӑ чӑваш халӑх поэчӗ Петр Хусанкай ҫуралнӑранпа паян 110 ҫул ҫитрӗ.
«Чӑваш Республикин учителӗсен ассоциацийӗ» общество организацийӗн чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенсен секцийӗ «Тантӑш» хаҫатпа пӗрле вилӗмсӗр поэта чысласа ирттернӗ «Чӑваш халӑх поэчӗ Петӗр Хусанкай — 110 ҫул!» пултарулӑх ӑмӑртӑвне Патӑрьел районӗнчи Ыхра Ҫырми шкулӗнче вӗренекенсем те хутшӑннӑ. Поэтӑн пурнӑҫӗпе, ӗҫӗ-хӗлӗпе ҫыхӑннӑ 10 ыйту ҫине хуравланӑ, тӗпчевлӗ те шыравлӑ ӗҫленӗ. Ӗҫсене «Тантӑш» хаҫата ярса панӑ. Пурте Тав ҫырӑвне тивӗҫнӗ.
Шкулти «Хунав» кружок членӗсем шкул коридорӗнче «Петӗр Хусанкай — чӑваш поэзийӗн Улӑпӗ» стенд ӑсталанӑ. Вулавӑшра сумлӑ юбилярӑн кӗнекесен куравне йӗркеленӗ. Унта сӑвӑсен конкурсне те ирттерме палӑртнӑ.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев урокра ҫемье этикине вӗрентме сӗннӗ. Михаил Васильевич шухӑшланӑ тӑрӑх, шкулсем ача-пӑчашӑн тата ҫамрӑксемшӗн культура, ӑс-хакӑл центрӗ пулнӑ, халӗ те ҫаплах. Апла тӑк республика Вӗренӳ министерствин урокра ҫемье этикине ачасене ӑша хывтармалла.
«Чӑн-чӑн вӗрентӳ — ӑс-тӑна кӑна мар, чӗрене те пулса тӑртараканни пулнине эпир пурте пӗлетпӗр. Кӑҫал республикӑра йышӑннӑ Ашшӗпе Амӑшӗн ҫулталӑкӗнче вӗренӳ учрежденийӗсенче ҫемьери тата ӑс-тӑн тата нравственность хутшӑнӑвӗсене уйрӑмах тимлӗх кӳрессе шанатӑп. Вӗренӳ министерствине экспертсемпе пӗрле пулса ҫемье этикин чи лайӑх программине хатӗрлеме хушатӑп», — тенӗ Элтепер ЧР Патшалӑх Канашне янӑ Ҫырура.
+17.3 °C