Раҫҫей Правииельстви ҫумӗнчи Финанс университечӗн социаллӑ пурнӑҫпа экономика тӗпчевӗсен институчӗн пуҫлӑхӗ Алексей Зубец экономика кризисӗн ҫӗнӗ индексне кӗртес шухӑшлине пӗлтернӗ. Институт сӑмакун туса илнин индексне кӗртесшӗн.
«Российская газета» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, Финанс университечӗн специалисчӗсем ҫӗршывӑн пысӑк тата вӑтам хулисенче пурӑнакансем хушшинче ыйтӑм ирттернӗ. Сӑмакун чи нумай юхтаракан хуласен шутӗнче — Чӗмпӗр, Саранск, Аҫтӑрхӑн, Липецк тата Новороссийск.
Сӑмакун юхтарни тата ӗҫни, тӗпчевҫӗсем палӑртнӑ тӑрӑх, ҫӗршыври экономика тӑрӑмне палӑртакан индикаторсенчен пӗри. Зубец шухӑшланӑ тӑрӑх, экономика йывӑрлӑхне пула халӑх хӑй эрех-сӑра туса илме е йӳнӗ эрех туянма пуҫлать.
Тутарстанри Аксу районӗнчи Мюд поселокӗнче пурӑнакан чӑваша район пуҫлӑхӗ Камиль Гилманов саламланӑ.
Ирина Степанова патне пуҫлӑх килнех кайнӑ. Ирина Михайловна тӑван ен историне тӗпченипе паллӑ иккен. «Вӑл районти кашни ял хӑҫан тата мӗнле йӗркеленсе кайнине, вӗсене кам йӗркеленине тата мӗнле аталанса пынине тарӑн тӗпчесе кӗнекесем ҫырса кӑларать», — хыпарланӑ вырӑнти «Ял пурнӑҫӗ» хаҫатра.
Ирина Степанова тӑрӑшнипе 15 кӗнеке пичетленнӗ. Вӑл малашне те тӗпчев ӗҫӗпе тӑрӑшасшӑн. Ҫакӑн пирки хӗрарӑм район пуҫлӑхне пӗлтернӗ.
Пӗлтерӗшлӗ ӗҫшӗн Ирина Степановӑна «Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» хисеплӗ ят панӑ. Аксу район ертӳҫи Камиль Гилманов вара Ирина Степановӑна Тав ҫырӑвӗпе чысланӑ.
Чӑваш Енре допинг правилисене пӑснине тупса палӑртнине эпир маларах пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, иртнӗ уйӑхӑн ҫурринче ку хыпар Раҫҫейри информаци агентствисемпе электрон кӑларӑмсем тӑрӑх самантрах сарӑлчӗ. Пирӗн тӑрӑхри тӳре-шара ҫак сӑмаха малтанласа ӗненменччӗ. Кайран Чӑваш Енӗн Спорт министерстви брифинг та ирттернӗччӗ. Михаил Богаратов министр допинга хирӗҫ «Русада» агенствӑна тӗпчев ирттерме пулӑшассине ӗнентернӗччӗ.
Иртнӗ эрне вӗҫӗнче пирӗн республикӑна экспертсен сумлӑ ушкӑнӗ тӗрӗслевпе килсе ҫитнӗ. Ушкӑн иртнӗ шӑмат кун Шупашкарта ӗҫлӗ канашлӑва пухӑннӑ. Вӗсем тренерсемпе, медицина ӗҫченӗсемпе тата спортсменсемпе тӗл пулса калаҫнӑ. Тӗпчев тӑрӑх ЧР Спорт министерстви тивӗҫлӗ мерӑсем йышӑнасшӑннине пӗлтерет.
Муркаш районӗнчи Чӗпӗлкасси ялӗнче ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 30-мӗшӗнче, пушар тухнӑ. Уйрӑм ҫыннӑн пулнӑ пӗр хутлӑ йывӑҫ пӳрт вутра тӗппипех ҫунса кӗлленнӗ. «Хӗрлӗ автана» ҫӑварлӑхланӑ хыҫҫӑн икӗ ҫын виллине тупнӑ.
Раҫҫейӗн Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫурта юсаса ҫӗнетме май килмӗ. Вӑл кӗлленсе ҫӗрпе танлашнӑ темелле. Ӑна юсаса ҫӗнетмешкӗн, тепӗр тесен, кил хуҫин май килмӗ. Хайхискер, 42 ҫулти хӗрарӑм, пушарта вилнӗ. Унӑн иккӗмӗш сыпӑкри 50 ҫулти пиччӗшӗ те леш тӗнчене ӑсаннӑ.
Тӗпчевҫӗсем ку ӗҫе тишкерме пуҫланӑ. Кил хуҫипе тӑванне ирӗксӗрлесе вӗлернӗ теме, малтанласа шухӑшланӑ тӑрӑх, вӗсен сӑлтав ҫук иккен. Тӗпчевҫӗсем пушар сӑлтавӗ пирус туртнипе ҫыхӑннӑ версие те тишкереҫҫӗ.
«Русада» допинга хирӗҫ агентство Чӑваш Енре допинг правилисене пӑснӑ фактсене тупса палӑртнине эпир пӗлтернӗччӗ. Усал хыпар утпа ҫӳрет теҫҫӗ те, ку сӑмах Раҫҫейри информаци агентствисемпе электрон кӑларӑмсем тӑрӑх самантрах сарӑлчӗ.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев РБК информаци агентствипе калаҫнӑ чух «Русада» тӗпчевне ӗненмесӗртерех калаҫнӑ. Ҫакна вӑл хӑй нимӗнле тӗпчев материалне те курманнипе сӑлтавланӑ.
Чӑваш Енӗн Спорт министерствинче ӗнер брифинг ирттернӗ. Михаил Богаратов министр «Русада» агенствӑна тӗпчев ирттерме пулӑшассине ӗнентернӗ.
Ӗнер каҫхине Чӑваш Енӗн Сывлӑх сыхлав министертствин сайтӗнче асӑннӑ ведомствӑн спорт медицини енӗпе ӗҫлекен штатра тӑман специалисчӗн Арнольд Карзаковӑн комментарине вырнаҫтарнӑ. Допинг правилисене ҫул ҫитмен ачасем те пӑснӑ тесе РБК ҫырнине вӑл кӑмӑлсӑрланса вуланӑ-мӗн. Вӑл ӗнентернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енӗн спорт медицинин врачӗсем ҫамрӑк «олимпиецсен» сывлӑхӗшӗн пӑшӑрханаҫҫӗ, вӗҫӗмех медицина тӗрӗслевӗ ирттереҫҫӗ. Спорт тухтӑрӗсем хӑйсен квалификацине ӳстерсех тӑнине те палӑртнӑ.
Ҫав вӑхӑтрах «Русада» агентствӑн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Маргарита Пахноцкая ТАСС информагентствӑна каланӑ тӑрӑх, Чӑваш Енри спорт отраслӗн ертӳҫисемпе тӳре-шари валли планпа пӑхман семинар ирттерсех допинг пирки ӑнлантарса парасшӑн.
Элӗк районӗнчи Прашкушкӑнь ялӗнче пуш уйӑхӗн 24-мӗш каҫхине пысӑк инкек пулнӑ. Вутра икӗ арҫн ҫунса кайнӑ.
РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗ пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫулӑм пӗр хутлӑ йывӑс пӳртре алхаснӑ. Пӳрт юрӑхсӑра тухнӑ. Пушара сӳнтернӗ хыҫҫӑн унтан 56-ри кил хуҫипе 54-ри тепӗр арҫынна (вӑл — Прашкушкӑнь ялӗнченех) тупнӑ. Тӗрӗсрех, ҫунса кайнӑскерсене асӑрханӑ. Специалистсем шухӑшланӑ тӑрӑх, арҫынсем сӗрӗмпе вилнӗ.
Пӳртре буржуйка-кӑмака пулнӑ. Ҫулӑм ҫавӑнтан тухма пултарнӑ тесе тӗшмӗртеҫҫӗ.
Ҫапах та ку инкек сӑлтавне тӗрӗс палӑртма РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн тӗпчевҫисем тӗпчев пуҫарнӑ. Ӗҫе тишкерсе-тӗпчесе пӗтернӗ хыҫҫӑн татӑклӑ йышӑну тӑвӗҫ.
Германири Висбаденра нумай пулмасть Клара Адягаши венгр тӗпчевҫин «Chuvash Historical Phonetics» (чӑв. Чӑваш историлле фонетики) кӗнеки пичетленсе тухнӑ. Вӑл пурӗ 334 страницӑран тӑрать, унта 19 ӳкерчӗк тата 4 таблица кӗнӗ. Кӗнеке акӑлчанла тухнӑ. Лавккасенче ӑна 78 европа (~6000 тенкӗ) сутаҫҫӗ.
Чӑваш фонетикинчи историлле аталанӑвне тӗпчесе пӗлес тӗлӗшпе Клара Адягаши тӗрлӗ чӗлхесенче упранса юлнӑ чӑваш сӑмахӗсемпе усӑ курнӑ. Венгрире пурӑнакан тӗпчевҫӗ хӑйӗн ӗҫне огур сӑмахӗсене, венгр чӗлхине пӑлхар чӗлхинчен кӗнӗ сӑмахсене тата авалхи пермь, вырӑс, ҫармӑс чӗлхисенчи сӑмахсене тӗпе хурса хатӗрленӗ. Ҫавӑн пекех арап, ҫӗнӗ перс, протопермь, авалхипе вӑтам вырӑс, китай, вӑтам монгол, авалхи ҫармӑс чӗлхисем чӑваш чӗлхипе мӗнле хутшӑнура пулнине кӑтартнӑ.
Клара Адягаши — Венгрире пурӑнакан чӑваш чӗлхи тӗпчевҫи. Вӑл Андраш Рона-Таш академикӑн вӗренекенӗ шутланать. Кандидат тата доктор диссертацине вӑл чӑваш чӗлхине тӗпчесе хӳтӗленӗ. Венгрири Дебрецен университетӗнче профессор пулса ӗҫлет.
Чӑваш Енри Шалти ӗҫсен министерствин тӗпчевҫисем «Мед-Клиник» тулли мар яваплӑ обществӑн ӗҫ-хӗлне тӗпчеҫҫӗ. Халӑха тухтӑр пулӑшӑвӗ кӳрекен учреждени, пакунлисем шухӑшланӑ тӑрӑх, ҫынсене кредит илме хистенӗ. Укҫана хаклӑ сиплевшӗн ыйтнӑ тесе калаҫҫӗ.
Медицина клиникине кайса шар курнӑ пирки полицие темиҫе ҫын та пӗлтернӗ хыҫҫӑн тӗпчев пуҫланӑ. Пӑтӑрмаха Экономика хӑрушсӑрлӑхӗн тата коррупципе кӗрешес енӗпе ӗҫлекен управлени тӗпчет.
«Мед-Клиник» тулли мар яваплӑ обществӑн медпулӑшу кӳме лицензи те пулман теҫҫӗ. Клиника ӗҫченӗсем Чӑваш Енре пурӑнакансем патне, уйрӑмах вӑтам тата аслӑ ҫулсенчи хӗрарӑмсем патне, шӑнкӑравласа тӳлевсӗр диагностикӑна йыхравланӑ. Медицина пӗлӗвӗ ҫук ҫынсем клиентсене чир-чӗр тупса палӑртнӑҫи пулса хӑратнӑ, сипленме 60 пинтен пуҫласа 120 пин тенкӗ таран кредит илме хистенӗ.
Шупашкарти суту-илӳ центрӗсенчен пӗринче ача ҫине аттракцион персе аннӑ. Йӑлтах мар, унӑн ҫӳлти пайӗ.
Пӑтӑрмах кӑҫалхи утӑ 20-мӗшӗнче пулса иртнӗ. Аттракционӑн пӗр пайӗ персе аннипе ача пуҫне кӑвакартнӑ, сылтӑм хулпуҫҫийӗ чӗрӗлсе кайнӑ. Ача хытах сиенленмен пулин те аттракцион юсавсӑрришӗн техника айӑплӗҫ. Халӗ ӗнтӗ ун пирки иртнӗ вӑхӑтра калама тивӗ. Вӑл унта тек ӗҫлемест. Арҫын тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе тӗпчесе пӗтерсе суда ярса панӑ.
Пуҫиле ӗҫе РФ Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗн тӗпчевҫисем тӗпченӗ. Вӗсем тӗрлӗ экспертиза ирттернӗ. Арҫын хӑйӗн айӑпне йӑлтах йышӑннӑ. Ӑна РФ Пуҫиле кодексӗн 238-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе айӑпласшӑн. Яваплӑх виҫине суд ҫывӑх вӑхӑтра татса парӗ.
Федерацин Атӑлҫи округӗнчи кадет корпусӗн строительстви пирки хӑш-пӗр массӑллӑ информаци хатӗрӗнче тӗрлӗрен сӑмах-юмах ҫӳрерӗ.
Палӑртнӑ вӑхӑта, авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне, ӑна туса пӗтереймеҫҫӗ тесе те калаҫрӗҫ. Строительство пынӑ вӑхӑтра объектра водитель вилни те пуплеттерчӗ. Сӑмах май, ку фактапа РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗ пуҫиле ӗҫ пуҫарчӗ.
Кадет корпусӗпе ун ҫывӑхӗнчи парка хӑтлӑх кӗртме ашшӗ-амӑшӗ, хысна учрежденийӗсенче ӗҫлекенсем тата ытти организацирен пырса нимелле кайса пулӑшрӗҫ.
Корпуса Пӗлӳ кунӗнче савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫрӗҫ. Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев кадет корпусӗпе ҫыхӑннӑ ыйтупа канашлу ирттернӗ. Унта строительствӑра палӑрнисене чысламаллине палӑртнӑ.
-7.7 °C