Чӑваш наци культурин «Сӑвар» фончӗ Сурхури уявне кашни ҫулах «Ҫӑлкуҫ» кафере ирттернине, кӑҫал та ку йӑларан пӑрӑнманнине Чӑваш халӑх сайчӗ маларах пӗлтерчӗ-ха.
Православи тӗнне ӗненекенсем Сурхури тӗлӗнче чиркӗве каяҫҫӗ. Ҫӗршыв ертӳҫисем те, регионсен пуҫлӑхӗсем те, пуянсемпе чухӑнсем те ҫавӑн чух унта ҫитме тӑрӑшаҫҫӗ.
Чӑваш Енӗн Наци телекуравӗ Пукрав-Татиана чиркӗвӗнче ыран, кӑрлач уйӑхӗн 7-мӗшӗнче ирпе иртекен кӗлле тӳрӗ эфирта кӑтартӗ. Трансляци 8 сехет те 30 минутра пуҫланӗ.
Чиркӗве Чӑваш Ен ертӳҫисем те ҫитме пултарӗҫ. Трансляци пирки хыпарланинче ЧР Информаци политикипе массӑллӑ коммуникацисен министерстви хыпарланӑ, анчах тӳре-шараран кам хутшӑнассине шарламан.
Благовещени епархийӗн пупӗ Святослав Шевченко «Метеор-М» уҫлӑхташпа (спутникпа) пулса иртнӗ пӑтӑрмах пирки хӑйӗн шухӑшне пӗлтернӗ. Ҫын тата Турӑ пӗрле ӗҫлесен кӑна техника ӑнӑҫлӑ ӗҫлеме пултарассине каланӑ вӑл. Унччен маларах РПЦ элчи протодиакон Андрей Кураев «Метеор-М» уҫлӑхташа тӗнче уҫлӑхне кӑларайманнинче РПЦ яваплӑхӗ те пурри пирки пӗлтернӗччӗ.
Ҫул-йӗр правилисене пӑссан сӑвапланӑ машинӑпа та пӑтӑрмаха лекме пулать, пушӑ бензобаклӑ машинӑна сӑвапласан вӑл ҫав-ҫавах тапранмӗ, венчетлесен те мӑшӑрсем ҫав-ҫавах уйрӑлма пултараҫҫӗ тенӗ Святослав Шевченко. Ҫапла май ҫын вӑл ҫыннах, кӗлӗ туни тата сӑваплани ҫеҫ ҫителӗксӗр тенӗ пуп. «Этемрен хӑйӗнчен нумай килет, ҫавна май ҫын тата Турӑ пӗрле пулсан кӑна ӗҫсем ӑнӑҫлӑ иртӗҫ», — пӗлтернӗ Благовещени епархийӗн священникӗ.
Сӑмах май, тӗнче уҫлӑхне вӗҫтерсе янӑ ракетӑна сӑвапланӑ пулнӑ, кӑна вырӑнти епископ Лукиан тунӑ пулнӑ. Аса илтеретпӗр, «Союз-2.1б» ракета ӗнер мускав вӑхӑчӗпе 8:41 сехетре тапраннӑ. «Фрегат» хӑвалакан блокра пӑтӑрмах сиксе тухнӑран ун ӑшӗнчи пур 19 уҫлӑхташа ҫухатма тивнӗ. Ҫав шутра — виҫӗ тонна таякан гидрометероеологи спутникӗ «Метеор-М» та.
Шупашкарти Пирогов урамӗнче вырнаҫнӑ «Скоропослушница» Турӑ Амӑшӗн Турӑшӗн чиркӗвӗнче эрех серепинчен хӑтӑлайман ҫынсем валли занятисем йӗркелӗҫ. Вӗсем юпа уйӑхӗн 30-мӗшӗнче, паян, пуҫланнӑ.
Халӗ ушкӑн пухаҫҫӗ. Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа ку ушкӑн ҫиччӗмӗш пулӗ. Занятисене никотин серепине ҫакланнӑ ҫынсене те чӗнеҫҫӗ. Ку ҫивӗч ыйту сирӗн чуна та канӑҫсӑрлантарать-и? Занятисене пырӑр.
18 сехет ҫурӑра пуҫланакан заняти 2,5 сехете тӑсӑлӗ. Вӑл храмӑн цоколь хутӗнче иртӗ. Ана Андрей Лапин ертсе пырӗ. Унпа ҫыхӑнмалли телефон: 8-967-475-99-35.
Шупашкар тата Чӑваш Ен Епархийӗ ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев патне ыйтупа тухнӑ. Епархи «Матильда» фильма прокартра илтересшӗн.
Епархи шухашӗпе, ку фильм провокациллӗ тата мӑшкӑлласа кулни. Ыйтӑва хӑй Варнава митрополит алӑ пуснӑ. Ҫыру айӗнче 25 тӗн ҫынни те ҫакӑнпа килӗшнине пӗлтерсе алӑ пуснӑ. Ӑна Михаил Игнатьев, ЧР Культура министерстви тата ЧР Патшалӑх Канашӗ ячӗпе янӑ.
Аса илтерер: Чӑваш Енри православи хастарӗсем «Матильда» фильма кӑтартассине хирӗҫ. Вӗсем Сосновка поселокӗнче тата Хӗрлӗ тӳремре митинг та йӗркеленӗ.
Пӗлмешкӗн: «Матильда» - Алексей Учитель рижессерӑн илемлӗ фильмӗ. Вӑл юпа уйӑхӗн 26-мӗшӗнче проката тухмалла. Истори мелодраминче Матильда Кшесинская балеринӑпа патша ывӑлӗ Николай Александрович хушшинчи хутшӑнусем пирки каласа кӑтартнӑ.
2013 ҫулхи кӗркунне Чӗмпӗрте «Наци ялӗ» комплексра чӑваш кил-ҫурчӗн никӗсӗн пӗрремӗш чулне хунӑччӗ. Унтанпа «Наци ялӗ» самай улшӑнчӗ. Чӑвашсен кил-ҫурчӗ уҫӑлчӗ, ӗҫлет. Унта музей комплексӗ, хӑна ҫурчӗ, ресторан пур. Вырӑссен комплексӗ ҫӗкленчӗ.
Иртнӗ вырсарникун, Пукрав уявӗ хыҫҫӑн тепӗр кун, юпа уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Нацисен ялӗнче Архангел Михаил ячӗллӗ храмӑн никӗсӗн пӗрремӗш чулне хучӗҫ. Архангел Михаил йывӑҫ чиркӗвӗн ҫурчӗ унччен Гончаров урамӗнчи 30-мӗш ҫурт вырӑнӗнче ларнӑ. Унпа усӑ курман, мӗншӗн тесен юнашар ҫӗнӗ чиркӳ ҫӗкленӗ. Анастасий Митрополит пилӗпе храма Наци ялне куҫарма палӑртнӑ.
Наци ялӗнче чиркӳ ҫӗклесси пирки Анастасий Митрополит кӑҫалхи чӑвашсен Акатуйӗнче пӗлтернӗччӗ. «Чун тасалӑхӗшӗн кӗлтумалли вырӑн пулмаллах», — тенӗччӗ. Ку сӑваплӑ та пархатарлӑ ӗҫе йӗркелесе те тӗрӗслесе тӑма чӑвашсен наципе культура автономине пилленӗччӗ.
Строительство ӗҫне хӑй ҫине икӗ организаци илчӗ — «УльяновскЦентрГазСтрой» (тӗп директорӗ В. Федоров) тата «Спецстройпроект» (тӗп директорӗ А. Пахомов). Вӗсем «Чӑвашсен кил-ҫурчӗ» тата «Вырӑссен кил-ҫурчӗ» комплекссене ҫӗклекенсем.
Шупашкарти депутатсен хула пухӑвӗнче тӗп хулан ҫӗнӗ мэрне суйланӑ. Малашне ку тивӗҫе Евгений Кадышев пурнӑҫлӗ. Вӑл — И.Н.Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн ӑслӑлӑх ӗҫӗпе вӑй хуракан проректорӗ.
Мэра паян, юпа уйӑхӗн 3-мӗшӗнче, суйланӑ. Кандидата вӑрттӑн сасӑлав мелӗпе палӑртнӑ. ЧПУ проректорӗшӗн Евгений Кадышевшӑн 30 ҫын сасӑланӑ. Вӑл присяга вуласа должноҫе йышӑннӑ. Варнава митрополит ҫӗнӗ вырӑнта тухӑҫлӑ та чыслӑ ӗҫлеме пехилленӗ, хула пуҫлӑхӗн хӑйӑвне ҫакса янӑ.
Аса илтерер: унччен ку ӗҫ вырӑнне Ирина Клементьева йышӑннӑччӗ. Ҫӗртме уйӑхӗн 20-мӗшӗнче хула мэрсӑр юлчӗ. Ирина Клементьева тӗлӗшпе ултӑ пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Суд ӑна килтен тухмалла мар хупса хунӑ.
Шупашкарти храмра православи кинотеатрӗ ӗҫлеме пуҫланӑ. Кун пирки www.sobor-pokrova.ru сайтра пӗлтереҫҫӗ.
Кинотеатр Пукрав Татиана соборӗ ҫумӗнче ӗҫлет. Ун валли ятарласа пӳлӗм уйӑрнӑ. Киноеатра хӑтлӑлатмашкӑн 120 пин тенкӗ тӑкакланӑ. «Чӑваш Енри православи доброволецӗсем» общество организацийӗ Пӗтӗм тӗнчери «Православи пуҫарӑвӗ» конкурсра грант ҫӗнсе илнӗ.
Киноетарта кино кӑтартма пуҫланӑ ӗнтӗ. Унта халӗ патшасен династийӗ пирки ӳкернӗ нумай сериллӗ фильма курма пулать. Вӑл «Романовы» ятлӑ. Ачасем валли вара мультфильмсем пур.
Православи театрӗнче ытти кун та православи тата истори фильмӗсене кӑтартма пуҫласшӑн.
Кӗнеке ҫӳлӗкӗ
Вулакансем тӑтӑшах ыйтнине шута хурса Чӑваш кӗнеке издательстви «Чӑваш пилӗсемпе кӗллисем» кӗнеке пичетлесе кӑларнӑ (Шупашар, 2017. Редакторӗ В.Н.Алексеев. — 366 ен). Халӑх пилӗсемпе кӗллисем пӗрремӗш хут «Чӑваш халӑх пултарулӑхӗ» ярӑмпа 2005 ҫулта пин ҫурӑ шутпа тухнӑччӗ. Вӑл академилле кӑларӑм пулсан та, ҫулталӑкранах сутӑнса пӗтнӗ-мӗн.
«Чӑваш пилӗсемпе кӗллисем» кӗнекене ку хутӗнче пӗчӗкрех калӑппа, кӗскетсе, ҫӗнетсе, тирпейлӗ пичетленӗ. «Чӑваш халӑхӗн тӗнӗ-ӗненӗвӗ – чи авалхи йӑла-йӗркесенчен упранса юлнӑ еткерлӗх. Ӑна таптаса, кӑкласа, пӗтерсе пынӑ пулсан та, вӑл хӑйӗн ҫирӗп никӗсне паян кунчченех тӗрӗс-тӗкел тытса тӑрать», — тенӗ кӗнеке пуҫламӑшӗнче. Ача-пӑча шыва кӗрес умӗн калакан ансат сӑмахсене, пысӑк ӗҫ умӗн вӑйпитти ҫын ҫутҫанталӑкран ӳт-пӳ ҫӑмӑллӑхне ыйтнине, ваттисем яш-кӗрӗме туйра пилленине, уявра-ӗҫкӗре ҫӑкӑр касса пичке пуҫланине, салтака е вӗренме каякана ырӑ сунса ӑсатнине, несӗл пуҫӗсене асӑнса хывнӑ кӗлӗсене пирӗнтен нумайӑшӗ илтме пултарнӑ.
Ӗмӗрсен аваллӑхӗнче ҫуралнӑ сӑмахлӑхран халӑха ХХI ӗмӗрте кирли мӗн юлма пултарнӑ-ши.
Муркаш районӗнчи Мӑн Сӗнтӗр ялӗнче паян пӗр уйрӑм хуҫалӑхра чӑваш юписен комплексне уҫрӗҫ. Чаплӑ уява Евгений Ерагин-Ешентей мӑчавӑр ертсе пычӗ. Кил хуҫин йӑхне пиллерӗҫ, ытлӑ-ҫитлӗ, сывлӑхлӑ пулма сунчӗҫ.
Кил хуҫи, Туринке Юрий Данилович (хӑй каланӑ тӑрӑх Маргарита Туринке унӑн аппӑшӗ пулать) ҫак юпасен комплексне уҫма мӗн сӑлтавлани пирки каласа пачӗ. Пӗрремӗшӗ — мӑнукӗсемпе ачисене тӑван халӑх культурипе ҫыхӑнтарас тени. «Шел те, хӑй вӑхӑтӗнче ҫакӑн ҫинчен ытлашшиех пуҫ ватман ҫав. Ҫамрӑк чухне, ҫулланса ҫитсен те ытларах ҫемьене тӑрантарасси пирки шухӑшланӑ, ачасене чӑвашлӑх ҫулӗ ҫине тӑратмалли пирки сахал шутланӑ тата вӑхӑт тупайман. Ачана та чӑвашла калаҫма вӗрентеймерӗм. Халь тин, 50 урлӑ каҫсан ҫеҫ, тӑван чӗлхе тата тӑван халӑх культурин пӗлтерӗшне туйса илтӗм. Ҫак юпасен комплексӗ вӗсен чунӗсенче чӑвашлӑха вӑратасса шанса тӑратӑп. Мӑнуксене те тӑван чӗлхене вӗрентесех тетӗп», — пӗлтерчӗ кил хуҫи. Иккӗмӗш сӑлтавӗ — Ҫӗрпӳри этнокомплексри юпана пупсем хистенипе кӑларса пӑрахтарни (хальхи вӑхӑтра Ҫӗрпӳри юпана тепӗр чӑваш укҫалла туянса хӑйӗн картишне лартнӑ).
Идель.Реалии сайтра Ярсубай Янгаров журналистпа Улатӑрти арҫынсен мӑнастирӗпе паллаштаракан кӑсӑклӑ материал пичетленӗ. Манахсен пурнӑҫӗ ҫинчен каласа кӑтартнӑ интервьюра Ҫветтуй Троицк мӑнастирӗнчи Пахомий (Тарасов) пачӑшкӑпа та калаҫнӑ.
«Пахомий атте, Вырӑс православи чиркӗвӗ чӑвашсен чӑн тӗнне ӗненекенсемпе хирӗҫет текен сӑмах ҫӳрет Шупашкарта. Этноссен религине чӗртсе тӑратассине эсир еплерех йышӑнатӑр?», — кӑсӑкланнӑ журналист. «Эпир нумай конфессиллӗ ҫӗршыв, пурне те йӳнеҫӳллӗн йышӑнмалла. Ҫынна тӗне ирӗксӗрлесе тата хистесе ӗнентерме ҫук, вӑл шалтан тухать. Ытти религие тавлашуллӑн йышӑнассинчен Тур сыхлатӑр. Иисус юратупа илӗртнӗ», — чунтан тухакан сӑмахсемпе хуравланӑ пачӑшкӑ сайт журналистне.
+10.3 °C