Чӑваш халӑх сайчӗ ҫӗнӗ укҫа конверчӗсем сутлӑха кӑларчӗ. Хальхинче пӗрине юбилейпа саламлама, тепӗрне ҫӗнӗ ҫемье ҫавӑрнӑ ятпа чыслама хатӗрленӗ.
Укҫа конверчӗсене чӑваш эрешӗсемпе илемлетнӗ, чӑвашла салам сӑмахӗсене вырнаҫтарнӑ. Сӑвӑ авторӗсем: Геннадий Дегтярёвпа Лариса Петрова. «Ҫемье ҫавӑрнӑ ятпа» ятлинче вара — харӑсах икӗ сӑвӑ. Капла тунӑ май саламлакан икӗ сӑвӑран пӗрине суйласа илме пултарӗ.
Ҫӗнӗ укҫа конверчӗсене, маларах кӑларнисене пекех, «СУМ» лавккара, «Чӑвашпичет» киоскӗсенче тата ытти вырӑнсенче туянма май пур. Хакӗ — 35 тенкӗ.
Патӑрьел районӗнчи Сериня Халитова фермер качака ӗрчетесшӗн. Мӑйракаллӑ пӗчӗк выльӑха тытас шухӑш тытнӑ фермер ҫемйи ӗҫе пӗлтӗр пуҫӑннӑ. Паянхи кун вӗсем 500 качака тытасшӑн. Сӗте фермерсем кӳршӗллӗ регионсене — Мари Эла тата Удмурт Республикине — ӑсатаҫҫӗ. Халӑх ыйтнине кура ҫемье ку выльӑх шутне тата ӳстересшӗн. Хальхи вӑхӑтра унта тепӗр 1000 качакалӑх ферма тума пуҫланӑ.
Качака усракан фермер ӗҫӗ-хӗлӗпе паллашма нумаях пулмасть Чӑваш Енӗн ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов кайнӑ. Фермерсем министра качака сӗтне халӑх ыйтнине пӗлтернӗ. Сергей Артамонов вӗсене сӗте тирпейлеме сӗннӗ. Лешсен ун пек шухӑш пур-мӗн. Анчах малтан фермӑна хута ярса пӗтересшӗн, кайран сӗтрен сыр тума пуҫласшӑн.
Качака ферминче паян 10 ҫын ӗҫлет. Вӗсене уйӑхсерен вӑтамран 15-шер пин тенкӗ тӳлеҫҫӗ.
Чӑваш халӑх сайчӗ ҫӗнӗ рубрика уҫас терӗ — унӑн ячӗ «Чӑваш усламҫи» пулӗ. Ҫак рубрикӑн тӗп тӗллевӗ — республикӑри халӑха тӑван тӑрӑхра ӗҫ тупма пулӑшасси, хамӑр патрах мӗнле ӗҫ пуҫарма май пурри пирки каласа парасси, инҫетри тӑрӑхсене каймасӑрах республикӑра укҫа ӗҫлесе илме май пурри пирки хыпарласси. Уйрӑмах эпир ҫамрӑксемшӗн кӑсӑклӑ статьясем хатӗрлес шухӑшлӑ — вӗсене вуласа яш-кӗрӗм хамӑр республикӑрах юлса пӗр-пӗр ӗҫ пуҫарма пултарасса шанса тӑратпӑр. Ҫамрӑксемсӗр тем тесен те пирӗн Чӑваш Енӗн пуласлӑхӗ пулаймӗ, пурте пысӑк укҫа ӗҫлесе илес тесе инҫетри тӑрӑхсене тухса кайсан республикӑна кам аталантарӗ?
Хамӑр материалсенче эпир пӗр-пӗр ӗҫе мӗнле пуҫарса ямалли пирки каласа памӑпӑр. Кама кирлӗ ИП уҫмалли вӑрттӑнлӑхсем пирки е хӑш сферӑра ӗҫлесе чи нумай укҫа ӗҫлесе илме май пурри пирки е ытти ҫавнашкал ыйтусен хуравӗсене пирӗнсӗрех тупма пултарӗ. Пирӗн статьясенче эсир ӑнӑҫлӑ усламҫӑсем пирки пӗлейретӗр. Ҫӗнӗ ӗҫ уҫнӑ чухне мӗнле йывӑрлӑхсемпе тӗл пулни пирки, мӗнле ҫӗнӗлӗхсене республикӑра пурнӑҫлама май пурри пирки.
Ҫак эрнере «Николаевски» суту-илӳ комплексӗнче Раҫҫее илсе килме юраман ҫимӗҫсене тупнӑ. Аса илетер: кунашкалли унта пӗрре мар пулнӑ.
Унта усламҫӑсем помидор, груша, панулми сутнӑ. Вӗсене туртса илнӗ. Пӗтӗмпе Раҫҫее кӳрсе килме юраман 257,15 килограмм улма-ҫырлапа пахча ҫимӗҫ тупнӑ. Вӗсене Турцирен, Польшӑран илсе килнине этикетка ҫине ҫырни ҫирӗплетет.
Улма-ҫырлапа пахча ҫимӗҫӗн кирлӗ документсем пулман. Россельхознадзорӑн Чӑваш Енри тата Чӗмпӗр облаҫӗнчи управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, туртса илнӗ улма-ҫырлапа пахча ҫимӗҫе тӗп тунӑ.
Ака уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Шупашкарта ял хуҫалӑх продукцине сутмалли «Ҫуркунне» уйӑхлӑх пуҫланнӑ. Ҫак тапхӑрта хула влаҫӗ вырӑнти ял хуҫалӑх ӗҫченӗсене хӑйсен продукцине сутма ирӗк парать. Вӗсене вырӑнпа тӳлевсӗрех тивӗҫтереҫҫӗ.
Кун валли ятарлӑ лапамсем уйӑрнӑ: «Николаевски» пасарта, «Ҫурҫӗр ярмӑрккинче», «Шупашкар» пасарта. Кунсӑр пуҫне ял хуҫалӑх продукцине машина ҫинчен сутма юрать.
Кунашкал уйӑхлӑха кашни ҫулах йӗркелеҫҫӗ. Мӗн тӗллевпе? Ял хуҫалӑх ӗҫченӗсене хӑйсен продукцине сутма май туса парас тесе. Ҫапла майпа Шупашкар ҫыннисем те пахча ҫимӗҫе йӳнӗ хакпа туянма пултараҫҫӗ.
Ку уйӑхлӑх ҫу уйӑхӗн 21-мӗшӗччен пырӗ.
Кӑҫалхи утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне Шупашкар хулинчи Ефремов купса бульварӗнчи сувенир павильонӗсене илсе пӑрахма палӑртнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ-ха. Хулари тӳре-шара вӗсене «ирӗк памасӑр лартнӑ объект» евӗр хакласа урӑх вырӑна, Чӑваш наци музейӗ патне, куҫарасшӑн-мӗн. Киосксене грузовик-манипуляторсем вырӑнтан хускатма пуҫланӑ. Хула администрацийӗ унта апатлану предприятийӗ вырӑнлӑраххине палӑртнӑ имӗш.
Анчах ку утӑма тӗрлӗрен йышӑнакан тупӑннӑ. Халӑхра «Шупашкар Арбачӗ» текен вырӑнта киосксем ларни килӗшӳсӗр текенсем те пур, усламҫӑсене хӗсӗрлеҫҫӗ тесе тарӑхакансем те ҫук мар. Республика ертӳҫисем Шупашкарти тӳре-шаран утӑмне ырласах йышӑнманнине те калаҫҫӗ. Апла-и, капла-и, анчах «ирӗк памасӑр лартнӑ» 90 суту-илӳ объектне кӑҫал Шупашкарта илсе пӑрахма шут тытнӑ.
Шупашкарти хӑш-пӗр вырӑнта ятарлӑ автоматсем сӗт сутассине темиҫе ҫул каяллах йӗркеленӗччӗ. 2013 ҫулта ӑна пӗр фермер (рекламӑлас мар тесе ятне асӑнмӑпӑр) пуҫарнӑччӗ. Ун чухне вӑл Чехире 8 сӗт автомачӗ туянса тӗрлӗ ҫӗре вырнаҫтарнӑччӗ.
Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ял хуҫалӑхӗнчи ҫак продукцие ҫынсӑрах сутакан хатӗрсене фермер Шупашкара тата Ҫӗнӗ Шупашкара вырнаҫтарнӑ.
Фермерӑн кунне 1,5-е яхӑн тоннӑна сӗт сутӑнать. Пӗр литрӗшӗн вӑл 35 тенкӗ ыйтать.
Фермер ӗнентернӗ тӑрӑх, сӗткоматсене тин ҫеҫ сунӑ продукци кунсерен пырса тӑрать. Ӑна талӑкӗпех туянма пулать. Сӗте фермер Тӑвай районӗнчи хуҫалӑхран илсе килет-мӗн.
Хальхи вӑхӑтра Шупашкарта 12 автомат вырнаҫтарнӑ, Ҫӗнӗ Шупашкарта — тӑваттӑ. Туянас текенсем тата йышлансан ӑслӑ аппарата усламҫӑ-фермер тата та туянма хатӗр.
Кӑҫалхи утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне Шупашкар хулин Арбат урамӗнчи сувенир павильонӗсене илсе пӑрахма палӑртнӑ. Ку — пӗрремӗш тапхӑр кӑна-ха.
Пӗтӗмпе хулара кӑҫал ирӗк памасӑр лартнӑ 90 суту-илӳ объектне илсе пӑрахма палӑртнӑ. Вӗсенчен 36-шӗ киоск тата павильон. 11-шӗ вара коммуналлӑ сеть ҫинче вырнаҫнӑ.
Шупашкар хула администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, паянхи кун тӗлне хулара Хӗрлӗ тӳремри «Спартак» кафене, кӳлмек ҫумӗнчи тата Арҫынсен Ҫветтуй Троица мӑнастирӗ ҫывӑхӗнчи ҫуллахи кафесене илнӗ.
Шупашкарта пӗтӗмпе 337 киоска тата суту-илӳ павильонне илсе пӑрахасшӑн.
Иркутск облаҫӗнче ҫынсем фанфурик ӗҫсе наркӑмӑшланса вилнӗ хыҫҫӑн Раҫҫейре ҫак шӗвеке сутма чарнӑ. Ку чару вӑхӑтлӑха кӑна пулнӑччӗ.
Анчах малашне те фанфурик суттармӗҫ. Раҫҫейри тӗп санитар тухтӑрӗ Анна Попова ку чарӑва татах тӑснӑ. Йышӑнупа килӗшӳллӗн, фанфурика тепӗр 90 кун сутма юрамасть.
Документра палӑртнӑ тӑрӑх, 28 процент ытларах спиртлӑ шӗвексене сутма юрамасть. Ҫавӑн пекех спиртран тунӑ ароматизаторсемпе хушкӑчсем те ҫак списока кӗнӗ. Кантӑк тасатмалли шӗвеке ҫеҫ пырса тивмест ку.
Аса илтерер: спиртлӑ шӗвексене 2016 ҫулхи раштав уйӑхӗн 25-мӗшӗнче сутма чарнӑ. Ку чарӑва икӗ хут тӑснӑ ӗнтӗ.
Умсӑмах вӑрӑнне:
Тумласан тумласан савӑт та тулать те, сивӗ сӑмах илте-илте манӑн чун савӑчӗ те тулчӗ, ҫавна пулах алла калем тытрӑм.
Концерт умӗн 20 минут кӗнеке сутассишӗн 600 тенкӗ хӑйпӑтса илесшӗн пулса: «Кӑларса ҫапап сана кӗнекӳсемпе пӗрле урама», — тесе ҫухӑрчӗ ман ҫине 4 ҫул каялла Ухсай ячӗллӗ Культура керменӗн администраторӗ В.Н. Михайлова кӗнекесене тата хамӑн сӑмахсемпе ҫырнӑ юрӑсен дискӗсене фойере сӗтел ҫине кӑларса хурсан. «Мана патшалӑх саккунпа килӗшӳллӗн аренда тӳлемесӗр кӗнекесене сутма ирӗк парать», — тесен те лӑпланмарӗ.
ГРАЖДАНСКИЙ КОДЕКС - Глава 70. АВТОРСКОЕ ПРАВО
Статья 1255. Авторские права.
5) право на обнародование произведения.
Статья 1270. Исключительное право на произведение.
2) распространение произведения путем продажи или иного отчуждения его оригинала или экземпляров;
11) доведение произведения до всеобщего сведения таким образом, что любое лицо может получить доступ к произведению из любого места и в любое время по собственному выбору (доведение до всеобщего сведения);
3) публичный показ произведения … открытом для свободного посещения, или в месте, где присутствует значительное число лиц, не принадлежащих к обычному кругу семьи, независимо от того, воспринимается произведение в месте его демонстрации или в другом месте одновременно с демонстрацией произведения.
+16.3 °C