Шупашкар хула администрацийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, хулара пӗр кунлӑха эрех сутма чарӗҫ. Ун пек чарусем, тӗрӗссипе, унччен те пулкаланӑ-ха. Ҫапла йышӑну уявсемпе ҫыхӑннӑ. Хальхинче лавккасенче авӑн уйӑхӗн 2-мӗшӗнче эрех-сӑра ваккӑн сутма юрамӗ.
Аса илтерер: пирӗн республикӑра Министрсен Кабинечӗ 2012 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 14-мӗшӗнче ятарлӑ йышӑну кӑларнӑччӗ. Унта эрех-сӑра сутассипе ҫыхӑннӑ йӗркене, хӑҫан тата мӗнле сутассине пӑхса хӑварнӑ.
Халӑх валли ирттерекен пысӑк уявсенче лавккасенче эрех-сӑра сутма чараҫҫӗ. Пӗлӳ кунӗ те ҫавӑн пекки шутланать. Анчах кӑҫал вӑл вырсарникуна лекнӗрен ачасем парта хушшине авӑн уйӑхӗн 2-мӗшӗнче ҫеҫ ларӗҫ. Апла пулсан эрехе ҫав кун сутма юрамӗ. Саккуна пӑхӑнманнисене явап тыттарма юрать.
Паян, ака уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, Шупашкарта «Ҫуркунне – 2019» ял хуҫалӑх уйлӑхӗ пуҫланнӑ. Эппин, хула ҫыннисемпе хӑнисем ял хуҫалӑх продукцине йӳнӗрехпе туянма пултарӗҫ.
Вырӑнти пахча ҫимӗҫе Шупашкарта тӑватӑ вырӑнта сутӗҫ: «Николаевски», «Дар», «Ҫурҫӗр», «Кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ» суту-илӳ комплексӗсенче.
Шупашкар хула администрацийӗ «Инстаграмри» хӑйӗн страницинче ҫӗнӗ хыпарсемпе паллаштарсах тӑрать. Ҫак халӑх тетелӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, «Ҫуркунне» уйлӑхра вӑрӑсем, калчасем, ял хуҫалӑх продукцине сутӗҫ. Вӑл хӑҫанччен тӑсӑлассине хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков палӑртнӑ. Уйлӑх ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗнче вӗҫленӗ.
Канашри суту-илӳ точкисем валли пӗр арҫын 600 литр суя эрех кӳрсе килнӗ. Анчах ӑна унти ҫул-йӗр инспекторӗсем тытса чарнӑ.
Пӑтӑрмахӗ пуш уйӑхӗн 20-мӗшӗнче пулса иртнӗ. «Форд-транзит» машинӑна тытса пыракан 39 ҫулти арҫын Самар облаҫӗнчен Канаша ҫитнӗ. Ҫул-йӗр инспекторӗсем автомобиле тӗрӗслеме тытӑннӑ та 117 эрех ещӗкӗ куҫ тӗлне лекнӗ. Весенче маркӑсӑр водка тата коньяк пулнӑ. Машинӑна тепӗр хутчен тӗплӗнрех тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн тата тата тепӗр виҫӗ ещӗк асӑрханӑ. Ҫапла вара 120 пин тенкӗлӗх 600 литр эрехе туртса илнӗ.
Водкӑпа коньяка Канашра ӗҫлесе пурӑнакан 45 ҫулти усламҫӑ унти суту-илӳ точкисене вырнаҫтармалла пулнӑ.
Суя эрех кӳрсе килнӗ тата ӑна сутма пулӑшакан арҫынсен тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Вӗсене 6 ҫул таран тӗрмене хупма тата 1 миллион тенкӗ таран штрафлама пултараҫҫӗ.
Паян Чӑваш Енӗн тӗп хулинче ҫӗр улми куравӗ уҫӑлнӑ. Вӑл Николаев урамӗнчи пасарта ыран та ӗҫлӗ. Унта «иккӗмӗш ҫӑкӑрӑн» тӗрлӗ сорчӗпе паллашма, килӗшнине туянма пулать.
«Ҫӗр улми - 2019» курава уҫма тата ҫавна май иртекен мероприятисене Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та хутшӑннӑ. Курав пирки вӑл Инстаграмри хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ.
Курава ирттерме Раҫҫейӗн Ял хуҫалӑх министерстви тата Ҫӗр улми ӳстерекенсен пӗрлешӗвӗ пулӑшать.
Кӑҫалхи курава ҫӗршывӑн 21 регионӗнчи тата Беларуҫ Республикинчи 90-а яхӑн компани килсе ҫитнӗ. Вӗсем «иккӗмӗш ҫӑкӑра» туса илмелли ҫӗнӗ йышши технологисемпе, ҫӗр улмин сӑтӑрҫисемпе тата чир-чӗрӗпе кӗрешмелли мелсемпе паллаштараҫҫӗ.
Ҫынсем вара ҫӗр улмирен пӗҫернӗ тӗрлӗ апат-ҫимӗсе астивсе пӑхма пултарасҫӗ.
Шупашкарти суту-илӳ тӑвакан вырӑнсенче тӗрӗслевсем ирттереҫҫӗ. Ҫав рейдсем вӑхӑтӗнче тӗрлӗ специалистран йӗркеленӗ комисси аптекӑсенче, ларёксемпе киосксенче фанфурик сутнипе сутманнине сӑнать. Кун пирки «ПроГород Чебоксары» кӑларӑм хыпарлать.
Хайхи ҫӑлкуҫ пӗлтернӗ тӑрах, тӗрӗслевҫӗсем нарӑс уйӑхӗнче кӑна «Продукты» ятлӑ тӑватӑ ларёка, «Чӑваш пичечӗ», «Калач» киосксене тата вунӑ аптекӑна кӗнӗ. Вӗсен хушшинче — «Озерки», «Фармация», «Максавит», «Магия», «Ригла», «Будь здоров», «Аптечный склад» тата «Здоровый век» аптекӑсем. Ку аптека пукчӗсем пурте Ленин проспектӗнче вырнаҫнӑ. Ҫак рейдсенче «Магия» тата «Будь здоров» аптекӑсенче фанфурик сутнине палӑртнӑ. Ларексемпе киосксенче вара спирт хутӑшӗ сутлӑхра пулман.
Ҫавӑн пекех каласа хӑвармалла, аптекӑсенче эмел сутмалли мӗн пур документ пулнӑ.
Шупашкар хулинче полици ӗҫченӗсем 31 ҫулти усламҫӑран 200 курупка контрафактлӑ пирус туртса илнӗ. Вӗсене ҫамрӑк арҫын ытти регионсенчен кӳрсе килсе республикӑра курттӑмӑн сутнӑ. Кун пирки «Мой город Чебоксары» портал пӗлтерет.
Хайхи ҫӑлкуҫ пӗлтернӗ тӑрӑх, пайтаҫӑн продукцине Чӑваш Енри темиҫе лавккара та тупса палӑртнӑ, ваккӑн сутӑ тӑвакансене вӑл пӗр пачкине вӑтамран 30-35 тенкӗпе сутнӑ. Предпринимателӗн гаражӗнче ухтару ирттернӗ май 100 пине яхӑн пачка пирус тупса палӑртнӑ, пӗтӗм тавара туртса илнӗ.
Палӑртса хӑвармалла, арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ, ӑна пысӑк виҫеллӗ контрафактлӑ продукципе сутӑ тунӑшӑн явап тыттарасшӑн. Хальхи вӑхӑтра следовательсем, ытти специалист тӗрлӗ тӗрӗслев ирттереҫҫӗ.
«Мадагаскар» суту-илӳпе кану центрӗ кӑтартмӑшсенче чӑваш чӗлхипе те усӑ курма хатӗрленет. Ҫакӑ пирӗн редакцине «Мадагаскарӑн» тӗп директорӗ Е.А. Ворожцова янӑ ҫыруран паллӑ пулчӗ. Елена Александровна пӗлтернӗ тӑрӑх суту-илӳпе кану центрӗнче кӑтартмӑшсене ҫӗнӗлле йӗркелесшӗн, ятарлӑ проект хатӗрленӗ. Вӑл проектпа килӗшӳллӗн курӑмлӑ навигаци хатӗрӗсене виҫӗ чӗлхепе хатӗрленӗ, ҫав шутра — чӑвашла та.
Асаилтеретпӗр, унччен малтан чӑвашла кӑтартмӑшсене «Пятерочка» суту-илӳ пӗрлӗхӗн лавккисенче хатӗрлеме пуҫларӗҫ. Паянхи кун вӗсен кашни ҫӗнӗ лавккинчи кӑтартмӑшсенче вырӑсла ҫеҫ мар, чӑвашла та ҫырнӑ.
Ҫӗнӗ кӑтартмӑшсем хӑҫан тата хӑш вӑхӑтра хӑйсен вырӑнне йышӑнасси пирки хальлӗхе пӗлтермен-ха.
— Паллах, кунашкал пулӑма ырламалла, — пӗлтерчӗ пире хӑйӗн шухӑшне ЧНК вице-президенчӗ Тимӗр Тяпкин. — «Мадагаскар» тӑван чӗлхепе кӑтартмӑшсем вырнаҫтарни чӑваш чӗлхи бизнеса кирлине пӗлтерет. Мӗншӗн вӗсем чӑвашла та хатӗрлеҫҫӗ? Вӗсемпе ҫуммӑн халь пысӑк ҫурт-йӗр комплексӗ ҫӗкленет — унта вара ялтан килнӗ ҫынсем питӗ нумай. Апла-тӑк «Мадагаскар» ертӳҫисем ҫакна ӑнланаҫҫӗ, вӗсем халӑха ҫывӑхрах пуласшӑн.
Паян пӗр киоска кӗтӗм те апат-ҫимӗҫ туянтӑм. Хам вара банк карточкипе тӳлерӗм. Ара майне туса панӑ та мӗншӗн усӑ курас мар? Тата карточкӑпа тӳлеме самай ҫӑмӑлрах — енчӗкре карточка сахал вырӑн йышӑнать, ваккине шутласа тӑма вӑхӑт кирлӗ мар. Тепӗр ансатлӑхӗ те пур — карточкине тӗксе илмелле ҫеҫ, нимӗнле код та кӗртмелле мар. Сутӑҫ ӗҫне вара карточкӑсем, паллах, йывӑрлатаҫҫӗ. Пӗрре кассӑна тата кӗсьене укҫа капла лекмест, тепре банк ҫак тӳлеврен хӑйӗн процентне хӑйпӑтса юлать.
Вӑт хайхи, карточкӑпа тӳлерӗм те сутӑҫ мӑрлатса илчӗ — вакки ҫук-им тет. Эп вара ҫак меслетпе тӳлени маншӑн меллӗрех пулни пирки каларӑм. Сентре хыҫӗнче тӑракан хӗрарӑм ҫавах мӑкӑртатма пӑрахмарӗ — калӑн, эп ун таварне туянса ӑна темле сиен турӑм.
Ҫак пӗчӗкскер пӑтӑрмахла япала мана шухӑша ячӗ. Мӗншӗн-ха пирӗн сутӑҫсем хӑйсене питӗ мӑнна хураҫҫӗ? Енчен те анӑҫра туянакан яланах тӗрӗс (выр. Покупатель всегда прав) тесе калаҫҫӗ пулсан пирӗн сутӑҫсене ҫакӑ темшӗн пырса тивмест. Ҫук, пирӗн лавккасенче те туянакансене юрама тӑрӑшакансем чылаях.
Шупашкар хулинчи урамсенче ятарласа палӑртман-уйӑрман вырӑнсенче сутӑ тунӑшӑн пӗлтӗр ҫынсене пӗтӗмпе 990 пин тенкӗлӗх штрафланӑ. Кун пирки «Мой город Чебоксары» портал хыпарлать.
Хайхи ҫӑлкуҫ пӗлтернӗ тӑрӑх, ятарласа палӑртман вырӑнсенчех тӗрлӗ тавар, пахча ҫимӗҫ, улма-ҫырла, сӗт юр-варӗ сутакан вырӑнсене Шупашкар хулин тата Мускав, Ленин, Калинин районӗсен администрацийӗсен, Чӑваш Ен патшалӑх ветеринари службин, полици ӗҫченӗсенчен тата халӑх дружинникӗсенчен йӗркеленӗ комисси тӗрӗсленӗ.
Рейдсем вӑхӑтӗнче тӗрӗслевҫӗсем административлӑ йӗркене пӑснӑ ҫынсем тӗлӗшпе пурӗ 815 протокол ҫырнӑ. Вӗсенчен ытларахӑшне Ленин районӗнче ҫырма тивнӗ: пурӗ 522 протокол ҫырнӑ, Мускав районӗнче — 174, Калинин районӗнче — 119.
«Чӑваш халӑх сайчӗ» шухӑшӗпе паянхи кун чӑваш чӗлхи пурнӑҫ анлӑшӗн кашни кӗтесӗнче пулмалла. Саккунсем чӑвашла пичетленмелле, вӗсене хӑйсене те чӑвашла алӑ пусса ҫирӗплетмелле, таварсен этикеткисем чӑвашланмалла, спорт ӑмӑртӑвӗсенче пирӗн тӑван чӗлхерен пӑрӑнмалла мар, тата ытти те. Ҫакна тӗпе хурса эпир хамӑрӑн май пур таран тӗрлӗ япаласене чӑвашлатма тӑрӑшатпӑр. Вӗсенчен пӗри вӑл — чӑвашла укҫа конверчӗ кӑларасси.
Шӑп та ҫавӑн пирки сӑмах пырӗ те — нумай пулмасть эпир черетлӗ икӗ укҫа конверчӗ пичетлесе кӑлартӑмӑр. Пӗри — универсаллӑ «Саламлатпӑр», тепри — ҫӗнӗ пӳрт ӗҫкине кайсан саламламалли.
Икӗ укҫа конвертӗнче те эсир чӑвашла сӑвӑсем тупма пултаратӑр. Кашнинче икшер сӑвӑ вырнаҫтарнӑ. Авторӗсем: Владимир Андреев, Альбина Юрату тата Лариса Петрова. Дизайнне Аҫтахар Плотников йӗркеленӗ.
Ку ҫӗнӗ укҫа конверчӗсене те, малтанхисене пекех, «СУМ» интернет-лавккара туянма пултаратӑр. «Саламлатпӑр» ятли те, «Ҫӗнӗ пӳрт ӗҫки ячӗпе» ятли та — 37 тенкӗ тӑраҫҫӗ.
+10.3 °C