Йӗпреҫри «Пятерочка» лавккара юрӑхсӑра тухнӑ таварсем сутнӑ. Ҫакна прокуратура ӗҫченӗсем тӗрӗслев ирттернӗ чухне тупса палӑртнӑ. Ҫавна май хуҫине — тулли мар яваплӑ «Агроторг» пӗрлешӗве — судпа айӑпланӑ.

Чӑваш Енӗн прокуратури пӗлтернипе килӗшӳллӗн, хайхи лавккара темиҫе кӑлтӑк та асӑрханӑ. Акӑ, сӑмахран, сентресем ҫинчех усӑ курма юранӑ вӑхӑт иртнӗ сӗт юр-варӗ, канфет-печени, ҫӑкӑр-булка, шӑнтнӑ пулӑ выртнӑ. Унсӑр пуҫне сутлӑхри тӑватӑ торта хӑҫан пӗҫерсе кӑларни паллӑ пулман.

Тӗрӗссипе вара ҫакӑ – саккуна сӗмсӗррӗн пӑсни. Ҫапла майпа тӗрӗслев ирттернӗ хыҫҫӑн прокуратура ӗҫченӗсем тулли мар яваплӑ «Агроторг» пӗрлешӳ тӗлӗшпе административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Чӑваш Енӗн Арбитраж сучӗ вара пӗрлешӗве 300 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ.

Ҫак арҫын 1 399 тенкӗ тӑракан парфюм шывне вӑрланӑ. Шупашкарти Калинин районӗн сучӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, куншӑн ӑна ҫирӗп режимлӑ колоние 7 ҫуллӑха ӑсатнӑ.

Авӑн уйӑхӗн 20-мӗшӗнче кӑнтӑрла Скворцов хушаматлӑ арҫын Трактор тӑвакансен проспектӗнче вырнаҫнӑ «Магнит Косметик» лавккана кӗнӗ. Хайхискер «Lacost Natural» парфюм шывне кӗсьене чикнӗ те алӑк патне утнӑ. Сутуҫӑ ӑна таваршӑн тӳлеме ыйтнӑ, ку вара хӑлхине те чикмен.

Ҫакна пула унӑн суд сакки ҫине ларма тивнӗ. Арҫын хӑйӗн айӑпне йышӑннӑ. Мӗншӗн приговор ҫав тери ҫирӗп-ха? Нивушлӗ парфюм шывӗ вӑрланӑшӑн 7 ҫул кирпӗч шутламалла? Арҫынна ҫирӗп айӑплама сӑлтав пулнӑ-мӗн. Вӑл унччен судпа икӗ хутчен айӑпланнӑ.

2008 ҫулта Ижевск «Пӗтӗм Раҫҫейри ярмӑркка» иртнӗ. Ҫак мероприятие ирттересси унтанпа йӑлана кӗнӗ, халь унта 14 ҫӗршыв хутшӑнать.

Шупашкарта иртекен ярмӑрккана Раҫҫейри 70 предприяти хутшӑнӗ. Унта Каспи сельдне, пичкере тӑварланине, вӑлча, Якути пуллине илсе килӗҫ. Ярмӑрккана килекенсем аш-какай, вырӑс кӑмакинче пӗҫернӗ хур, аҫтӑрхан майӑрӗпе хатӗрленӗ кролик, пӑши какайӗнчен тунӑ кӑлпасси тата ытти ҫимӗҫе тутанма пултарӗҫ.

Абхазири, Беларуҫри шурӑ сыра, Сербири ҫырлапа кӑмпана, техӗмлӗ чей, пыл, мӑйӑр таврашӗ те туянма май пулӗ.

Ҫимеллисӗр пуҫне тумсем те пулӗҫ. Ярмӑркка «Мегастрой» гипермаркет умӗнче юпа уйӑхӗн 25–29-мӗшӗсенче иртӗ.

Ҫурла уйӑхӗн 27-мӗшӗнчен пуҫласа авӑнӑн 25-мӗшӗччен таварсен хакӗ епле вылянине Чӑвашстат тишкернӗ, пӗтӗмлетӗве Чӑваш Енӗн Экономика министерстви хӑйӗн сайтӗнче пичетленӗ. Ӑна тишкерсен куллен кирлӗ хӑш-пӗр апат-ҫимӗҫ хакланни курӑнать.

Унта палӑртнӑ тӑрӑх, асӑннӑ тапхӑрта кишӗр 22% (6,5 тенкӗ), ҫӗр улми 21% (4,6 тенкӗ), пуҫлӑ сухан тата панулми 15% (3,8 тата 13,4 тенкӗ), купӑста 14% (1,9 тенкӗ), сахӑр 14% (5,6 тенкӗ), хуратул 5% (2,1 тенкӗ), вермишель 3% (1,1 тенкӗ) йӳнелнӗ.

Сысна какайӗн, кӑлпассин, ӳсен-тӑран ҫӑвӗн, хӑйман, тӑварӑн хакӗсем вара улшӑнман.

Ҫав вӑхӑтрах чӑх ҫӑмарти хакӗ 14% таран ӳснӗ. Унсӑр пуҫне тӑпӑрчӑ — 6,7 тенкӗ, чей — 18,1 тенкӗ, 1 тата 2-мӗш сортлӑ ҫӑнӑхран пӗҫернӗ ҫӑкӑр — 1 тенкӗ, шӑнтнӑ пулӑ — 3 тенкӗ, сыр 6,6 тенкӗ хакланнӑ.

Паян Шупашкарти темиҫе учреждение йӗрке хуралҫисем пӗр харӑс пырса кӗни паллӑ. Кун пек сисчӗвленнин сӑлтавне официаллӑ органсем пӗлтернине хальлӗхе курмарӑмӑр.

«ПроГород» кӑларӑм пӗлтернине ӗненсен, йӗрке хуралҫисем ҫавӑрса илнӗ учрежденисенче полицейскисем, васкавлӑ пулӑшу ӗҫченӗсем, Инкеклӗ лару-тӑру министерствин специалисчӗсем тӑрӑшаҫҫӗ.

Маларах асӑннӑ кӑларӑм пӗлтернӗ тӑрӑх, й темиҫе учреждение мина хунӑ сӑмах йӗрке хуралҫисене ирхи 11 сехетре ҫитнӗ имӗш. Мина хунӑ тенисен шутӗнче «Дом торговли», «Звездный», «Рябинка», «Шупашкар», «Лидер» тата «Восточный» суту-илӳ ҫурчӗсене асӑннӑ. Тет хыҫҫӑн кайсан Шупашкар хула администрацийӗнчен, «Эльбрус» бизнес-центртан, «Раҫҫей», «Атӑл» тата «Чӑваш Ен» хана ҫурчӗсенчен ҫынсене урама кӑларса тӑратнӑ имӗш.

Шупашкарӑн Мускав районӗнче эрехе саккуна пӑсса сутакансене тӗрӗслемелли рейдсем тӑтӑшах ирттереҫҫӗ. Кун пирки асӑннӑ районӑн официаллӑ сайтӗнче ӗнер пӗлтернӗ.

Ҫӗрле эрех сутма чарнине аса илтернӗ май кӑҫалхи ҫичӗ уйӑхра 12 протокол ҫырнине палӑртнӑ.

Чӑн та, ҫӗрле эрех таврашне кафесемпе ресторансенче ҫеҫ сутма юрать, кӗленче тыттарса яракан лавккасем Раҫҫейӗн Административлӑ майпа правӑна пӑсни ҫинчен калакан саккунне пӑсаҫҫӗ. Маларах ку енӗпе саккуна улшӑнусем кӗртнӗччӗ, кунӗн-ҫӗрӗн эрех сутса ларакансем тӗлӗшпе йӗркене хытарнӑччӗ.

Шупашкар хулин Мускав районӗ яваплӑ специалистсемпе йӗркеленӗ ятарлӑ рейдсенче асӑрханӑ пӑтӑрмахсем пирки протоколсене суту-илӳ точкисен хуҫисен ячӗпе шӑрҫаланӑ.

Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх, кӑҫал та Шупашкарта кӑна мар, республикипех «Кӗр парнисем» ярмӑрккӑ ӗҫлеме пуҫлӗ. Кун пирки ЧР Ял хуҫалӑх министерстви пӗлтерет.

Кӑҫал ярмӑрккӑ ҫурла уйӑхӗн 26-мӗшӗнче ӗҫлеме пуҫлӗ. Шупашкарти пур микрорайонта та ял хуҫалӑх продукцийӗпе сутӑ тӑвӗҫ.

Аса илтерер: пӗлтӗр ярмӑрккӑ ҫурла уйӑхӗн 20-мӗшӗнчен пуҫласа юпа уйӑхӗн 16-мӗшӗччен ӗҫленӗ. Ҫав тапхӑрта 1736 тонна ял хуҫалӑх продукцине сутнӑ. Пӗтӗмпе 21,9 миллион тенкӗлӗх сутнӑ. Ҫав шутра ҫынсем 1343 тонна ҫӗрулми туяннӑ. Ытти пахча ҫимӗҫе – 393 тонна.

Ярмӑрккӑ вӑхӑтӗнче ватӑ тата сусӑр ҫынсене тавара тӳлевсӗрех киле ҫитерсе параҫҫӗ.

Шупашкар хулинчи Ленин район прокуратуринчен Гагарин урамӗнчи 7-мӗш ҫуртра пурӑнакансенчен пӗри ҫӑхавпа ҫитнӗ. Вӑл хӑйсен ҫуртӗнче вырнаҫнӑ атӑ-пушмак лавкки шавлать тесе евитленӗ.

Атӑ-пушмак сутакансен ӗҫне прокуратура тӗрӗсленӗ. Чӑн та, лавкка нумай хваттерлӗ ҫуртра пурӑнакансен сывлӑхне сиен кӳрет иккен. Сасӑпа хӑйсен таварне рекламӑланипе ҫуртрисене канӑҫсӑрлантарни пирки унтисем маларах та шалӑп ҫырнӑ. Ун чухне усламҫӑна Ленин район администрацийӗн суту-илӳ секторӗн ӗҫченӗсем апла хӑтланма юраманнине асӑрхаттарнӑ-ха. Анчах пӗр хӑлхаран кӗрсе тепринчен тухса кайнӑ пулинех: хальхинче прокуратура административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Хутсене Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ пӑхса тухса усламҫӑна явап тыттарӗ.

Шупашкарти тӗп пасар умӗнче ялти ҫынсене сутма чарнӑ. Анчах халӑх ниепле те итлемест, пур-пӗрех сутма ҫӳрет.

Нумаях пулмасть Шупашкарта рейд иртнӗ. Унашкаллисене тӑтӑшах йӗркелеҫҫӗ. Хальхинче тӗп пасар умне 5 сехет тӗрӗсленӗ. Илпек, Гагарин урамӗнчи, Ленин проспектӗнчи хӑш-пӗр ҫурт патӗнче дежурство йӗркеленӗ.

Рейд вӑхӑтӗнче санкцилемен суту-илӳн 20 фактне шута илнӗ. Ленин районӗнче кӑна кӑҫалхи ҫулӑн пӗрремӗш ҫурринче ҫак тӗлӗшпе 400 протокол ҫырнӑ, 41 суту-илӳ вырӑнне пӑрахӑҫланӑ. Халӗ Шупашкарта «канмалли кунсенчи» ярмӑрккӑна йӗркелес ыйтӑва сӳтсе яваҫҫӗ. Унта ҫынсем хӑйсен продукцине сутма пултарӗҫ.

Паян Ҫӗрпӳ ярмӑркки уҫӑлнӑ. Утӑ уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче мӗн авалтанпах халӑх Ҫӗрпӳри хӗрарӑмсен мӑнастиӗ умӗнчи лапама суту-илӳ тума пуҫтарӑннӑ. Таврари ялсенчен кӑна мар, Атӑлҫи тӑрӑхӗнченех унталла туртӑннӑ.

Кирлӗ тавара халӗ таҫта та тупса илме пулать пулин те тахҫанхи йӑла пӑрахӑҫланмасӑр паянхи куна ҫитнӗ. Халӗ унта Раҫҫейӗн 20 хулинчен сутуҫӑсем, ал ӑстисем пуҫтарӑннине ӗнентерет Ҫӗрпӳ тӑрӑхӗнчи тӳре-шара.

Хальхи саманара Ҫӗрпӳ ярмӑркки культурӑпа спорт мероприятине ҫаврӑннӑ тесен те юрать. Паян унта «Сохранение и передача национальных культурных традиций от матери к дочери, от отца к сыну» ятпа республикӑри курав ӗҫлеме тытӑннӑ, каҫпа ярмӑрккӑна тӳре-шара тата артистсем савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫӗҫ.