Раҫҫей халӑхӗ эрех нумай ӗҫни тӳре-шарана вӑйлах пӑшӑрхантарать пулас. Хӑй вӑхӑтӗнче «типӗ саккун» йышӑнни те пулнӑччӗ, халӗ те чӑрмавсем хатӗрлесе тӑраҫҫӗ: эрех таврашне, сӑмахран, халь пӗчӗк лавккасенче сутма чарнӑ, ку ӗҫпе ӗҫлес тесен те ятарлӑ лицензи илмелле. Паянхи саккунсемпе унсӑр пуҫне эрех-сӑрана каҫхи сутма юрамасть.
Тепӗр ҫӗнӗ саккунпа «Тӳрӗ кӑмӑллӑ Раҫҫей» партине кӗрекен Олег Михеев — вӑл энергетика енӗпе ӗҫлекен комитетӑн председатель ҫумӗ пулса тӑрӑшать — тухнӑ иккен. Ҫӗнӗлӗхпе килӗшӳллӗн эрех-сӑрана алри укҫапа сутма чармалла имӗш, ӗҫес килсен банк карточкисемпе ҫеҫ туянма май памалла.
Саккуна ӑнлантарса панӑ тӑрӑх малтанхи чарусем ҫӗршыври лару-тӑрӑва ытлашшиех улӑштарайман имӗш — Раҫҫей ҫав-ҫавах чи нумай ӗҫекенсен йышӗнче тӑрать иккен. Карточкӑсемпе кӑна сутни вара ӗҫкӗҫсен йышне чакарнисӗр пуҫне эрех-сӑра епле сутӑннине те лайӑхрах тӗрӗслеме май парасса шанать Олег Михеев.
Паллах, кунашкал саккуна йышӑнас умӗн ытти ӗҫе самай тума тивӗ. Ҫавӑнпа та Патшалӑх Думи ӑна пурнӑҫа кӗртессин шанӑҫӗ пысӑках мар.
Раҫҫейри финанс министерстви хыснана оптимизацилеме планланӑ. Ҫак ӗҫ валли паяна 13 сӗнӳ хутне хатӗрлеме те ӗлкернӗ. Унта тӳре-шара пенси, амӑшсен капиталӗ, вӗренӳ ҫине тӑкаксене чакарасшӑн тата налуксене хӑпартасшӑн.
Ку хыпар чи малтанах пулас амӑшсен кӑмӑлӗсене хуҫрӗ. Мӗншӗн тесен вӗсем хватер туяннӑ чухне патшалӑх пулӑшӑвӗ ҫине шаннӑ, ара амӑшсен капиталӗ нумаях мар пулсан та кил-ҫурт туянас ҫӗрте пӗлтерӗшлӗ вырӑн йышӑнса тӑрать.
Амӑшсен капиталӗ ятарлӑ сертификата икӗ ачаллӑ е ытларах ҫемьесене памалли саккуна йышӑннӑ хыҫҫӑн ҫӗршывра демографи проблеми пӗчӗккӗн ҫухалма та тытӑнчӗ. Ҫавӑнпа та пирӗн шутпа ҫак саккуна пӑрахӑҫличчен патшалӑхӑн лайӑхах шухӑшлас пулать.
Шкул вӗренсе тухакан ачасене патшалӑх пӗрлӗхлӗ экзамене тытарас саккуна темиҫе ҫул каялла йышӑннӑ пулин те паянхи кунччен те ун тавра иккеленӳллӗ шухӑшсем ҫӳреҫҫӗ.
Нумаях пулмасть вӗренӳ тата ӑслӑлӑх пайӗпе ӗҫлекен патшалӑх канашлӑвӗн комитечӗ «Вӗренӳ ҫинчен» саккуна улшӑнусем кӗртме хут ҫырнӑ. Ҫак сӗнӳ хутӗнче вара шкул пӗтерекенсем тытакан пӗрлӗхлӗ патшалӑх экзаменне пӑрахӑҫламалли ҫинчен сӑмах пырать. ИТАР-ТАСС палӑртнӑ тӑрӑх ку хыпара комитетӑн председатель ҫумӗ, КПРФ парти депутачӗ Олег Смолин пӗлтернӗ.
Смолин шухӑшӗпе кашни вӗренекене ППЭ тытнӑ чухне ирӗк памалла. Унччех маларах «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» парти депутачӗ, комитетӑн председатель ҫумӗ Надежда Шайденко професионаллӑ техника училищине кӗрекенсем валли ППЭ тата ППА пӑрахӑҫлама сӗннӗ. Ун шухӑшӗпе ун пек ачасен экзамена традициллӗ формӑпа тытмалла.
Смолин каласа панӑ тӑрӑх комитет «Вӗренӳ ҫинчен» саккун валли ытти улшӑнусем те хатӗрленӗ. Вӗсемпе вӗренӳ ҫулӗ пуҫланниччен, ҫурлан 26-мӗшӗнче патшалӑх канашлӑвӗнче паллаштарӗҫ.
Тӗрӗссипе, списокӗ кунпах вӗҫленмест-ха. Кунта наци, арҫын е хӗрарӑм пулнине, мӗнле тӗне ӗненнине тата ытти ҫавӑн йышши самантсене кӗртнӗ. Сӑмахӗ вара ӗҫе илекенсем мӗне кура ҫынсене мӗне кура суйлани пирки пырать.
Ҫӗнӗлӗхе нумаях пулмасть йышӑннӑ 162-мӗш федераци саккунӗпе пӑхса хӑварнӑ. Саккуна пӑхӑнман уйрӑм ҫынсене 500 тенкӗрен пуҫласа 1000 тенкӗ таран штрафлама юрать; должноҫрисене — 3 пин тенкӗрен пуҫласа 5 пин тенкӗ таран; предприяти-организацисене — 10 пин тенкӗрен пуҫласа 15 пин тенкӗ таран.
Саккуна йышӑнакансем ун пек пӗлтерӗве пичетлекен массӑллӑ информаци хатӗрӗсенчен тытӑнса ҫавӑн йышши пӗлтерӳ ҫыпӑҫтаракансем таранах явап тыттарассипе хӑратаҫҫӗ-мӗн.
Шавлӑ кӳршӗ-аршӑпа пурӑнса курман ҫын ҫакӑ епле нушалантарнине ӑнланмӗ. Ӳлӗмрен ун йышшисене кӑрарах явап тыттарма пуҫлӗҫ. Шӑв-шавшӑнах хупса хумӗҫ-ха, анчах кӗсьене аванах ҫӳхетме тивӗ. Ҫакна Административлӑ майпа правӑна пӑсни пирки калакан республика саккунӗнче пӑхса хӑварнӑ. Улшӑнусене ЧР Патшалӑх Канашӗн депутачӗсем ҫуллахи каникула каяс умӗнхи 14-мӗш сессире йышӑнса хӑварчӗҫ.
Эрне варринче каҫхи 23 сехетрен тытӑнса ирхи 7-ччен, канмалли кунсенче тата уявсенче 22-рен тытӑнса 8-ччен шавланишӗн 500 тенкӗрен пуҫласа 1000 тенкӗ таран штарфлама юрать. Унччен чи пӗчӗк штраф виҫи 200 тенкӗпе танлашнӑччӗ. Должноҫри ҫынсем ҫапла хӑтлансан вӗсене 1–1,5 пин тенкӗ тӳлеттерӗҫ; предприяти-организацисене — 2–5 пин тенкӗ. Пӗрре асӑрхаттарнӑ хыҫҫӑн татах шавласан штраф виҫи те ӳсӗ. Ун йышши уйрӑм ҫынсене 1–3 пин, должноҫрисене 3–10 пин, юридици сӑпачӗсене (унта предприяти-организаци кӗрет) 5–15 пин тенкӗлӗх штрафлӗҫ.
Шупашкарта ҫул хӗррипе е транспортра пынӑ чух тӗленсе кайса сӑнатӑн урапасем хушшинче хӗсӗнсе пыракан велосипедҫӑсене. Вӗсене курсанах пуҫра пӗр шухӑш кӑна ҫаврӑнать: «Эх, мӑнтарӑнсем, аслӑ ҫул-йӗрпе нивушлӗ ҫӳреме хӑрамаҫҫӗ?» Чӑн та хӑш чухне велосипед хуҫисем ҫул-йӗр инкекӗсене те леккелеҫҫӗ. Урапасен шучӗ ҫулсерен ӳсе пыннипе пӗчӗк транспорта ҫул-йӗрте хӗсме те тытӑнчӗҫ.
Ку лару-тӑрава лайӑхлатма транспорт министерстви пуҫарӑннӑ. Вӗсем велосипеда урапасемпе, мотоциклсемпе, обществӑлла транспортсемпе пӗр шая тӑратасшӑн. Ведомствӑ ҫул-йӗрти ятарлӑ ҫӳрев йӗркине улшӑну кӗртме те йышӑннӑ.
Малашне ҫулҫӳревне йӗркеленӗ чухне велосипедистсен кирлӗлӗхне шута хумалла пулӗ. Вӗсем валли сылтӑм енӗпе уйрӑм ҫул уйӑрса парӗҫ. Ҫав хушӑра пурнӑҫа ҫӗнӗ терминсене те кӗртӗҫ: сӑмахран, велопешеход ҫулӗ. Ҫӗнӗ ҫул-йӗр паллисем те хӑйсен вырӑннӗ тупӗҫ.
Ҫапла вара аслӑ ҫул ҫинче ҫӗнӗ велосипед йӑрӑмӗ пулӗ. Ун тӑрӑх механика ураписен ҫӳреме юрамӗ. Унсӑр пуҫне ҫӗнӗ йӗрке тӑрӑх пӗтӗмӗшле усӑ курмалли ҫул ҫине 7–14 ҫулхисем шлемпа тата аслисемпе кӑна тухма пултарӗҫ.
Росавтодорта пӗлтернӗ тӑрӑх, хальлӗхе проектра мӗнлӗ ҫул-йӗрсене саккун пырса тивнине паллӑртман-ха.
Паянхи пурнӑҫ укҫа-тенкӗ ҫинче тӑрать тесен те йӑнӑш пулмӗ. Юрать-ха вӑйпитти ҫамрӑксем кахаланмасан хӑйсене тӑрантарӗҫ. Ваттисене вара ку енчен йывӑртарах, пенҫи укҫине уйӑхсерен парса тӑраҫҫӗ пулин те вӑл пур тӑкакӗсене те саплаштараймасть ҫав.
Ку ыйтӑва татса пама вара депутатсем пуҫарӑннӑ. Саккун тӑвакансем шухӑшӗпе ӗҫлекен ҫамрӑка икӗ процентлӑ налука тӳлеттерме тытӑнмалла, укҫи вара ват ҫынсен аллине лекӗ.
Ҫӗнӗ саккун проектне Патшалӑх канашлавӗн депутачӗ Игорь Зотов сӗннӗ. Вӑл палӑртнӑ тӑрӑх ват ҫынсем хӑйсене туллинех тивӗҫтереймеҫҫӗ, ҫавӑнпа та ҫамрӑксен шучӗпе пенҫи укҫине хӑпартсан лайӑх пулӗччӗ.
Игорь Зотов ҫемье кодексӗнче те конкретлӑ хисепсене палӑртасшӑн, мӗншӗн тесен саккун йышӑнӑвӗпе ачисем хӑйсен ватӑ ашшӗ-амӑшне яланах кирлӗ пулӑшупа тивӗҫтерсе тӑмалла.
Депутат шухӑшӗпе ҫӗнӗ саккун пур ҫамрӑка та пырса тивмӗ. Ашшӗ-амӑшӗсерех ӳснӗ е пурнӑҫ тӑршшӗпе вӗсенчен усӑ курманнисем налук тӳллемӗҫ.
Ӗҫпе социаллӑ политика тата ветерансен ӗҫӗ-хӗлӗпе ӗҫлекен канашлӑвӗн комитетне ҫӗнӗ сӗнӳ кӑсӑклантарнӑ, анчах хальлеххе ӑна ҫирӗплетме васкамаҫҫӗ.
Кашни ҫын уйрӑм енпе кӑсӑкланать. Такам пулӑ тытса лӑпкӑллӑх туять, теприсем лӗпеш тытас тесе улӑхсем тӑрӑх кускалаҫҫӗ, виҫҫемӗшсене вара сунар илӗртет. Анчах кашни япалан хӑйӗн виҫи пулмалла. Тем тесен те саккун — ҫын пайтишӗсенчен ҫӳллӗрех, ҫавӑнпа та ҫынсен ҫирӗплетнӗ йӗркесене пӑхӑнмалла.
РИА хыпар агенстви пӗлтернӗ тӑрӑх Раҫҫей Федерацийӗн президенчӗ ҫак кунсенче сунар йӗркине пӑснишӗн штрафсене ӳстерекен саккуна аллӑ пусса ҫирӗплетнӗ.
Малашне вара, тӗслехрен сунар ӗҫӗ-хӗлнӗ ятарлӑ ҫирӗплетне вӑхӑтра мар пурнӑҫлакансене пӗр е икӗ ҫулчченех сунара тухма ирекне туртса илӗҫ. Пӗлтерӗшлӗ вырӑнсенче ӗҫлекенсенчен 50 пин текеллӗ штраф «шӑйӑрса» илӗҫ тата сунар хатӗрне те туртса илме пултарӗҫ.
Сунарҫӑ билетне, сунар пурлӑхне тупма панӑ ятарлӑ ирӗке, сунарҫӑ пӑшалне упрама тата усӑ курма паракан ирӗке е путевкӑна кӑтартма килешменнисене ҫӗнӗ йӗркепе сунартан 1-2 ҫулччен хӑтарма пултарӗҫ.
Сунар ресурсне кӗрекен пуклак чӗрнелле чӗрчунсене тата упасене ятарлӑ ирӗксӗр тытакансене вара 3 ҫуллӑха сунар ӗҫӗ-хӗлнӗ ирттерме ирӗке туртса илӗҫ.
Ялтан хулана, хуларан яла час-часах ҫӳренӗ майӑн транспортра ларса пынӑ чух куҫсем хӑйсемех чӳречен леш еннелле тинкереҫҫӗ — ара ҫутҫанталӑк илемӗпе мӗншӗн килленес мар-ха? Анчах таврана сӑнаса пынӑ майӑн трасса хӗррипе ҫул инкекӗнче вилнӗ тӑванӗсене асӑнса вырнаҫтарнӑ асӑну хӑмисене, чечек кӑшӑлӗсене тӑтӑшах асӑрхама пулать. Вӗсене курсанах пӗрисем ҫӳҫӗнсе те илеҫҫӗ, теприсен кӑмӑлӗ хуҫӑлать. Ара пурте эпир хамӑрӑн пурнӑҫра лайӑххине кӑна курасшӑн. Тӗнчерен уйрӑлнӑ паллисене асӑрхасан вара вилӗм витӗмӗ пире те тивме пултарасса туйӑнать.
Ку ыйтӑва Еврей автономи облаҫӗнчи саккун тӑвакан пухӑвӑн депутачӗсем татса парас тенӗ. Вӗсен шухӑшӗпе малашне халӑха ҫул хӗрринче ритуаллӑ паллӑсене хӑварма чармалла, мӗншӗн тесен вӗсем урапасем ҫӳремелли ҫулпа ҫул хӗррин чиккине уйӑракан йӑрӑмсене тивӗҫлӗ усӑ курмалли йӗркене пӑсаҫҫӗ.
Саккун проекчӗпе килешӳллӗн ҫул инкекӗ вырӑнӗнче чечексемпе кӑшӑлсем хӑваракансене 1 500 тенкӗ штраф тӳлеттерме сӗнесшӗн.
Чӑваш Енӗн Минтрансӗ те ку хыпара ҫирӗплетнӗ.
— Эпир пӗлнӗ тӑрӑх паянхи куна инкек пулнӑ вырӑнта ларакан асӑну палӑкӗсене «пӗтермеҫҫӗ».
Республикӑра предпринимательсен правине хӳтӗлес енӗпе ӗҫлекен должноҫне нумаях пулмасть ҫирӗплетнӗччӗ. Тав сӑмахӗлле ҫак тивӗҫе пурнӑҫлама Шупашкар хулин Депутатсен пухӑвӗн депутатне Владимир Иванова ҫирӗплетнӗччӗ. Ӳлӗмрен вара усламҫӑсен хӳтлӗхҫи хӑйӗн тивӗҫне республика хыснин шучӗпе пурнӑҫлӗ.
Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн паянхи сессийӗнче асӑннӑ институт пирки саккун йышӑнчӗҫ. Пытарар мар, ку должноҫа тӗрлӗрен йышӑнакансем пур. Хӑшӗсен шучӗпе хысна туприне уншӑн яни тӗрӗс мар. Ун йышшисем: «Атьӑр эппин учительсен, врачсен, уполномоченнӑйсен правине хӳтӗлекен уполномоченнӑйсем туса хурар», — тесе каланине те илтме пулать. Паянхи сессире те кун пирки тӗрлӗ шухӑшлӑх сисӗнчӗ. Ҫапах та Раҫҫейре те ун пек уполномоченнӑй пур-мӗн те, усламҫӑсен хӳтӗлевҫи ҫинчен калакан саккуна йышӑнчӗҫех.
Ҫӗнӗ саккуна пурнӑҫа кӗртме республика хыснинчен 4,38 миллион тенкӗ уйӑрмалла. Уполномоченнӑй рангне министрӑннипе танлаштараҫҫӗ.
+13.3 °C