Хӑй вӑхӑтӗнче ун пек программа пурнӑҫланнине хӑшӗсем ас тӑваҫҫӗ пулӗ. Вӑл 2010 ҫулхи пуш уйӑхӗнчен тытӑнса 2011 ҫулхи ҫӗртмеччен тӑсӑлнӑччӗ. Халӗ ҫак уйӑхран ку программа ҫӗнӗрен ӗҫлеме тытӑннӑ. Вӑл ҫулталӑк вӗҫлениччен пырӗ. Кун пирки Раҫҫейӗн промышленноҫпа суту-илӳ министрӗ Денис Мантуров правительство ларӑвӗнче пӗлтернӗ.
Хальхи программӑн тӗп уйрӑмлӑхӗ — вӑл ултӑ ҫултан аслӑрах машинӑсене пырса тивни. Темиҫе ҫул каяллахинче 10 ҫултан аслӑраххисене кӑна утилизацилеме ирӗк панӑччӗ. Ҫӑмӑллӑх мӗнпур йышши машинӑсене лекнине кура грузовиксемпе автобуссене те «ярӑнтарма» май килӗ.
Утилизаци программине кӗрсен ҫӑмӑл машинӑшӑн 40 пин тенкӗ компенсаци тӳлӗҫ, грузовикшӑн — 350 пин тенкӗ таран. Машина хуҫи кивӗ автомашинӑна ҫӗннипе ылмаштарас тесен ҫӑмӑл автомобильшӗн компенсаци виҫи ҫавӑн пекех пулӗ, грузовикшӑн — 350 пин тенкӗ таран.
Программӑна пурнӑҫа кӗртме 10 миллирад тенкӗ уйӑрма пӑхса хӑварнӑ. программа пурнӑҫланнӑ вӑхӑтра правительство тӗрлӗ класлӑ 170 пин автомобиль сутасшӑн.
Килес ҫул социаллӑ хутаҫпа е ун вырӑнне укҫ илессине федерации ҫӑмӑллӑҫисен ҫак уйӑхра татса памалла. Кунта сӑмах килес ҫул мӗн илсе тӑрасси пирки пырать.
Федераци ҫӑмӑллӑхҫисенчен чылайӑшӗ — сусӑрсем. Кунсӑр пуҫне Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫине хутшӑннисем, тӗрлӗ хирӗҫ-тӑрура пулнисем, тӑлӑх салтак арӑмӗсем тата ытти хӑш-пӗр категори кӗрет.
Енчен те федераци ҫӑмӑллӑхҫи кӑҫал социаллӑ хутаҫ илсе тӑнӑ, ҫитес ҫул укҫа ҫине куҫас тет пулсан унӑн Пенси фончӗн районсенчи управленине кайса заявлени ҫырмалла. Е тата ҫапла та пулаять: халӗ укҫа илсе тӑнӑ тейӗпӗр, килес ҫул социаллӑ хутаҫ ҫине куҫасшӑн. Кун пек чух та ҫыннӑн Пенси фончӗн управленине ҫитсе заявлени ҫырмалла. Енчен те ҫӑмӑллӑхҫӑ нимӗн те ылмаштарас темесен унӑн ниҫта та кайса ҫӳремелле мар.
Пенси фончӗн Чӑваш Енти уйрӑмӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, республикӑри федераци ҫӑмӑллӑхҫисенчен чылайӑшӗ укҫан илме кӑмӑл тӑвать. Хальхи вӑхӑтра кун пек категори 92 процент иккен. Социаллӑ пакет кирлӗ мар тесе заявленипе тухакансен йышӗ ҫулталӑк пуҫланнӑранпа Чӑваш Енре 3,5 пинпе танлашнӑӗ Хӑшӗсем социаллӑ хутаҫа пачах илесшӗн мар, теприсем унӑн пӗр-пӗр пайӗ кирлӗ мар теҫҫӗ-мӗн.
Росстат ҫырава ирӗксӗрлесе хутшӑнтарма йышӑннӑ иккен. Енчен те кам та кам ҫырав ирттерекене кӗртмест пулсан е хӑй пирки йӑнӑш даннӑйсем парать пулсан — укҫа тӳллетерӗҫ. Вырӑнта ҫук тӑванӗсем пирки пӗлтерме килешменнишӗн те «кӗмӗл» кӑларса хума тивӗ. Хальлӗхе штрафӗ пысӑках мар — 100–300 тенкӗ кӑна.
Асилтеретпӗр, юлашки хут ҫырав 2010 ҫулта иртнӗччӗ. Теприне 2020-мӗшӗнче йӗркелесшӗн. Ҫырав кӑҫал та пулӗ, анчах Раҫҫейӗн «ҫӗнӗ лаптӑкӗсенче» — Крымра тата Севастопольте. Вӑл юпан 14-мӗшпе 25-мӗшӗсенче иртмелле. Ҫӗнӗ саккунпа унта усӑ курӗҫ е ҫук хальлӗхе паллӑ мар-ха.
2010 ҫулхи ҫырава пӗтӗмлетнӗ май Росстат 1 миллион ҫын унта хутшӑнма кӑмӑл туманни пирки асӑннӑ, тепӗр 2,6 миллион ҫынна килте кӗтсе илеймен пулать. Вӗсем ҫине даннӑйсене туллин тултарма май килмен иккен — администрацисенче мӗн пуррипе кӑна ҫырлахайнӑ. Статистсен тепӗр пысӑк хуйхӑ — ҫынсем хӑйсем пирки тулли информаци пама килӗшменни. Тӗслӗхрен мӗнле пӗлӳ илни пирки 3,5 миллион ҫын хуравлама кӑмӑл туман, 4 миллион — тупӑш ҫӑлкуҫӗ ҫинчен каламан.
Пирӗн ҫӗршывра тӗрме духовенствин институтне йӗркелӗҫ. Кун пирки ҫӗршывӑн Президенчӗ ҫӗртме уйӑхӗн 12-мӗшӗнчи Хушӑвӗнче каланӑ иккен.
Ҫӗнӗ тытӑма йӗркелесен кашни регионта пӗрер ҫын ҫав енӗпе тар тӑкма тытӑнӗ. Ку должноҫрисем Айӑплава пурнӑҫа кӗртес енӗпе ӗҫлекен федераци службин территорисенчи управленийӗсенче ларӗҫ. Вӗсен должноҫӗ — пуҫлӑхӑн Турра ӗненекенсемпе ӗҫлекен пулӑшаканӗ.
Раҫҫейӗпе кун пек ҫынсем миҫен пулассине шутласа кӑларма йывӑр мар, федерацин субъекчӗсен йышне пӗрре ҫине хутлатпӑр та кирлӗ цифрӑна палӑртатпӑр. Тепӗр майлӑ каласан, 85 ҫын.
Регионсенче тивӗҫлӗ хутсем йышӑнсан ку институт ӗҫлесе кайӗ. Тӗрӗссипе, вӑл институт тӗрме ҫыннисемшӗн ҫӗнӗлӗхех мар темелле. Айӑплава пурнӑҫа кӗртессипе ӗҫлекен федераци службин республикӑри упарвленийӗн пресс-службинче хыпарланӑ тӑрӑх, Чӑваш епархийӗнче тӗрмере кӗлӗ ирттерессипе ятарлӑ уйрӑм пур. Ку ӗҫе Алексей атте йӗркелесе пырать иккен.
Раҫҫей Федерацийӗн вӗренӳпе ӑслӑлӑх министрӗ Дмитрий Ливанов ӗнер Аҫтӑрхан облаҫне ӗҫпе ҫитнӗ. «Интерфакс» информаци агентстви пӗлтернӗ тӑрӑх Началово ялти хусах (выр. казак) кадечӗсен корпусне уҫнӑ хушӑра ҫак ыйтӑва ӑна унта вӗренекен пӗр ҫамрӑк панӑ. «2020 ҫулта, тепӗр пилӗк ҫултан, ют чӗлхепе пурин те экзамен тытма тивӗ», — тенӗ вӑл. Ҫапла май вӑл вӑхӑталла пурин те тытма тивекен пӗтӗмӗшле патшалӑх экзаменӗсен йышне ют чӗлхе кӗрӗ. Хальхи вӑхӑтра ҫак йыша вырӑс чӗлхипе математика кӗреҫҫӗ.
Пӗлме: чӑваш чӗлхипе вара хальхи вӑхӑтра та пуласлӑхра та нимӗнле экзамен та тыттармаҫҫӗ. Унччен республикӑра 9-мӗш класс пӗтернӗ хыҫҫӑн чӑваш чӗлхин пӗлӗвне тӗрӗслетчӗҫ пулсан, хальхи вӑхӑтра ӑна та пӑрахӑҫланӑ. Раҫҫей Федерацийӗн вӗренӳпе ӑслӑлӑх министерствишӗн ҫапла вара ют чӗлхене пӗлни тӑван чӗлхерен те пахарах курӑнать.
Либерал-демократсен партийӗ Раҫҫее хирӗҫле санкцисем йышӑннӑ ҫӗршывсене ача усрава парасшӑн мар. Асӑннӑ парти пайташӗсем кун пек саккун проектне халӗ хатӗрлеҫҫӗ иккен. «Пирӗн ачасене вӑл ҫӗршыв ҫыннисене усрава пама чармалла. Эпир хамӑр та вӗсене ӳстереетпӗр. Патшалӑх усарва илнӗ ҫемьесене ытларах укҫа тӳлемелле кӑна. Анӑҫра ачасем хӑйсене усрава илнисенчен шар курни те пулать, эпир вара нимӗн те тӑваймастпӑр», — тенӗ Роман Худяков депутат.
Депутат шучӗпе эпир ачасен пурнӑҫне пирӗн ҫӗршыва хирӗҫле «тӗрӗс мар» санкцисем йышӑннӑ ҫӗршывра пурӑнакансене шанса параймастпӑр.
Аса илтеретпӗр, пӗлтӗрхи кӑрлачӑк 1-мӗшӗнчен Раҫҫейре «Дима Яковлев» текен саккуна йышӑннӑччӗ. Вӑл пирӗн ҫӗршыв ачисене Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсенчи ҫемьесене усрава пама чарчӗ. Пӗлтӗрхи утӑ уйӑхӗнче пӗр арлӑхрисене усрава илме чарчӗҫ.
Раҫҫее хирӗҫле санкци йышӑннӑ ҫӗршывсене илсен, пӗр арлӑхрисем пӗрлешме ирӗк пур ҫӗршывсем ҫаксем, Канада, Испани, Португали, Франци, Великобритани, Бельги, Дани, Нидерланд, Швеци, Норвеги. Евросоюзри чылай ҫӗршыв тата Швейцари, Япони, Австрали те Раҫҫей ачисене усрава илме чармасть.
2015 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче вилӗмсӗр «Нарспи» поэмӑн авторӗ Константин Иванов ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитет. Константин Васильевич пултарулӑхӗ тӗнче культурин пуянлӑхӗ тесен те йӑнаш мар.
Поэт ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ чухне ЮНЕСКОн XXV сессинче 1990 ҫула Константин Иванов ҫулталӑкӗ пулнине палӑртнӑ. Ҫулсем иртнӗҫемӗн те Константин Васильевич пултарулӑхӗпе кӑсӑкланасси чакса пымасть.
Константин Васильевичӑн культура еткерлӗхӗ тӗнче шайӗнче пулнине кура, паллӑ поэта асра тытас, халӑха литературӑпа ытларах кӑсӑклантарас тӗллевпе Чӑваш Республикин Элтеперӗ Михаил Игнатьев 2015 ҫул Константин Иванов ҫулталӑкӗ пулнине палӑртнӑ.
«Известия» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫитес вӑхӑтра инҫе ҫула ҫӳрекен пуйӑссенче пирус туртакансем валли ятарлӑ вакунсем пулма пултарӗҫ. Анчах ку саккуна пӗчӗк улшӑнусем кӗртсен ҫеҫ пурнӑҫа кӗрӗ. Кун пирки асӑннӑ хаҫата Раҫҫей чукун ҫулӗ компанин вице-президенчӗ пӗлтернӗ.
Ахӑртнех, ҫав вакунсенче вентиляци тытӑмӗ лайӑх ӗҫлемелле. Саккуна кун тӗлӗшпе улшӑнусем кӗркунне кӗртмелле.
Пирус туртакансен прависене хӳтӗлекен пӗтӗм Раҫҫейри юхӑмӑн директорӗ Андрей Лоскутов каланӑ тӑрӑх, ятарлӑ вакунсене хута ярасси пирки калаҫу пырать. Вӑл пӗлтернӗ тӑрӑх, пирус туртакансем ятарлӑ вакуна лекессишӗн билетшӑн нумайрах тӳлеме те хатӗр-мӗн.
Тен, ҫитес вӑхӑтра Раҫҫейре паспорта пӗр сехетрех илме май пулӗ. Кун пирки ҫӗршыври миграци службин пуҫлӑхӗ пӗлтернӗ.
Малтанах ку ӗҫе Крымра тӗрӗслӗҫ. Шӑпах унта паспорта 1 сехетре хатӗрлеме тытӑнӗҫ. Унтан, тен, ҫӗршывӗпех ҫакӑн пек ӗҫлеме пуҫлӗҫ.
Халӗ вара Раҫҫей ҫыннисенчен ытларахӑшӗ миграци службин ӗҫӗ-хӗлӗпе кӑмӑлсӑр. Ирттернӗ ыйтӑм акӑ мӗн палӑртнӑ: ют ҫӗршыв паспортне илекенсенчен 63 проценчӗ ҫеҫ ведомствӑн ӗҫне лайӑх хакланӑ. 22 проценчӗ кӑштах ҫеҫ кӑмӑлсӑр. 8 проценчӗ пачах кӑмӑлсӑр. 7 проценчӗ ыйтӑва хуравлама тытӑнса тӑнӑ.
Ыйтӑма хутшӑннисене миграци службин ӗҫӗнче мӗн тивӗҫтермен-ха? Ытларахӑшӗ паспорта вӑрах хатӗрленипе кӑмӑлсӑр. Теприсем кирлӗ ыйтун хуравне тупас тесе шӑнкӑравлаҫҫӗ те — кӑлӑхах. Шӑнкӑравласа ҫитме йывӑр-мӗн. Хӑшӗ-пӗри ытла нумай документ ыйтнӑшӑн кӑмӑлсӑрланать. Теприсем вара патшалӑх пошлинине миграци службинчех тӳлеме май ҫуккине палӑртаҫҫӗ.
Раҫҫейре малашне ветеринарсем те професси уявне паллӑ тума тытӑнӗҫ. Хӑҫан? Ҫурлан 31-мӗшӗнче.
2014 ҫулхи утӑн 11-мӗшӗнче РФ Юстици министерстви РФ Ял хуҫалӑх министерствин хушӑвне регистрациленӗ. Вӑл — «Професси уявне йышӑнасси ҫинчен — Ветеринари ӗҫченӗн кунӗ» хушу. Унта палӑртнӑ пекех уява ҫурлан 31-мӗшӗнче паллӑ тума йышӑннӑ.
Халӗ патшалӑх ветеринари службинче 100 пин ытла специалист тӑрӑшать. Аса илтерни те вырӑнлӑ-тӑр: пӗлтӗрхи утӑ уйӑхӗнче Чӑваш Енре ветеринарсен йышне 20 процент чакарасси, юлнисен ӗҫ укҫине ӳстересси пирки сӑмах хускатнӑччӗ.
-0.7 °C