Валеҫет тени тӗрӗсех мар-ха. Пурне те лекмест вӑл. Этем правине хӳтӗлекен Чӑваш Енри уполномоченнӑйӗн Хисеп хучӗ Прокуратура ӗҫченӗсен кунне уявланӑ чухне тивӗҫрӗ.
Прокуратура хӑйӗн професси уявне палӑртса ирттернӗ савӑнӑҫлӑ пухӑва хутшӑннӑ май Юрйи Кручинин уполномоченнӑй асӑннӑ надзор органне ырӑпа палӑртрӗ. ВПрокуратурӑра тӑрӑшакансем чӑнлӑхшӑн ҫине тӑракансем тесе хакларӗ. Прокуратура авторитетне, ун шучӗпе, ҫынсем пулӑшу нумай ыйтни те ҫирӗплетет. Этем правин хӳтӗлевҫи прокуратурӑн патшалӑхӑн право хӳтӗлевҫисемпе те ҫыхӑну тытмаллине палӑртса хӑварчӗ.
Конструктивлӑ ӗҫшӗн Юрий Кручинин республика прокурорӗн пӗрремӗш ҫумне Александр Григорьева Хисеп хучӗпе чысларӗ.
Ҫак эрнере республикӑра прокурорсене черетлӗ хутчен вырӑнпа ылмаштарнӑ. Унччен ҫавӑн йышши ылмашусем Муркаш, Хӗрлӗ Чутай, Элӗк, Ҫӗмӗрле районӗсенче пулнӑччӗ.
Хальхинче улшӑну Шупашкар районне тата Шупашкарти Ленин районне пырса тивнӗ. Шупашкар районӗнче 7 ҫул прокурорта ӗҫленӗ Александр Моисеева республикӑн тӗп хулин Ленин районӗнче йӗрке тума шаннӑ, унта прокурорта 13 ҫул тӑрӑшнӑ Зелфинас Карама – Шупашкар районне.
Шупашкар районӗнчи Ҫӗньялта пурӑнакансене ҫу уйӑхӗнче икӗ эрне «типӗ тыттарнӑ». Ҫавӑншӑн явапли, Шупашкар район прокуратури пӗлтернӗ тӑрӑх, – «Дружба» СПОК.
Ҫу уйӑхӗн пӗр кунӗнче ял ҫыннисем сивӗ шывсӑр тӑрса юлнӑ. Сӑлтавӗ шыв пӑрӑхӗнчи инкекпе ҫыхӑннӑ. Шыв насусӗ ҫунса кайнипе шутламан-туман ҫӗртен шывсӑр юлнӑ ҫынсен икӗ эрне «типӗ тытма» тивнӗ. Ҫӗньялсене сивӗ шывпа тивӗҫтерекенни, «Дружба» СПОК, вӑл унти ҫурт-йӗр фондне тытса тӑракан управляющи компани те шутланать, ыйтӑва татса пама васкаман.
Халӑха ҫавӑн пек мелсӗр условире пурӑнтарнӑ фактпа район прокуратури кӑсӑкланнӑ. Маларах асӑннӑ организаци ячӗпе хут ҫырнӑ, яваплисене явап тыттарма хушнӑ.
Ҫӗр ҫинче тӗрлӗрен кӗнчеле тесе ахальтен каламан пуль ҫав. Акӑ, Чӑваш Енри 33 ҫулти хӗрарӑм юлташ хӗрарӑмӗпе эрех ӗҫнӗ, унтан хайхисем патӗнчех ҫывӑрма юлнӑ. Ҫӗрле вара хӗрӗнкӗ хӗрарӑм кил хуҫин 5 ҫулхи хӗрӗ патне ҫулӑхма тытӑннӑ пулать.
Ҫулӑхнӑ тесе айӑплаканни хӑй апла тытман тесе хирӗҫлет иккен-мӗн те, ҫапах та тӗпчевҫӗсем ҫыпӑҫнах тесе ҫирӗплетнӗ. 5 ҫулхи ача ыйхӑ тӗлӗшпе аташманах пуль тесси кӑна юлать-тӗр ӗнтӗ.
33-ри хӗрарӑм еплине кура (кунта сӑмах ун пирки калакан характеристикӑсем пирки пырать-тӗр) айӑплава чи пӗчӗк вӑхӑтран та сахалтарах палӑртмалла йышӑнни пирки пӗлтерет республика прокуратури. Хӗрарӑма пӗтӗмӗшле режимлӑ колоние 3 ҫуллӑха ямалла тунӑ, ирӗклӗхе 1 ҫуллӑха хӗсме йышӑннӑ. Айӑплав хальлӗхе вӑя кӗмен-ха. Вӑл суд йышӑнӑвӗ пирки аппеляци ҫӑхавӗ ҫырмалли вӑхӑт иртсен кайсан кӑна саккунлӑ пулӗ.
Ҫӗмӗрле хулинчи нумай хутлӑ ҫуртсенчен пӗринче кӑҫалхи ҫулла пушар тухни пирки хӑй вӑхӑтӗнче массӑллӑ информаци хатӗрӗсем пӗлтернӗччӗ. Инкек вӑхӑтӗнче хӑшӗсем хытах шар курнӑ, теприсем — кӑштах.
Республикӑн Министрсен Кабинечӗн йышӑнӑвӗпе килӗшӳллӗн ҫынсене резерв фончӗн шучӗпе кӗмӗл уйӑрса пулӑшмалла пулнӑ. Виҫӗ хваттерте пурӑнакан ҫынна ҫапла вара кашнин пуҫне 10-шар пин тенкӗ памалла тунӑ. Ытти хӑваттерте пурӑнакансене вара пурлӑх пӗтӗмпех е пӗр пайӗ сая кайнине саплаштарма 100-шер тата 50-шар пин тенкӗ уйӑрма йышӑннӑ. Малтанхи виҫӗ хваттертисене вара ҫак тупра лекмен. Шывпа хӑш-пӗр япала юрӑхсӑра тухнипе шар курнисем капла лару-тӑрупа ҫырлахма пултарайман — прокуратурӑна ҫӑхавланӑ.
Республика прокуратури кӑлтӑка пӗтерме асӑрхаттарса Чӑваш Енӗн финанс министрӗ ячӗпе хут ҫырса панӑ. Ҫапла вара маларах асӑннӑ виҫӗ хваттерти ҫынсем валли тепӗр 240 пин тенкӗ уйӑрмалла тунӑ. Ҫынсене уйӑрса хӑварнӑ тесе Финанс министерствинче тӑрӑшакан яваплӑ пӗр специалиста вара дисциплина тӗлӗшӗнчен явап тыттарнӑ.
Шупашкар район прокуратури Шемшер ялӗнчи шкула уҫтармалла тунӑ. Ялта хӑтлӑ шкул пур ҫинче ачасен урӑх ҫӗре вӗренме ҫӳреме тивни пирки Ювеналий Скворцов хастара вӑл тӑрӑхри ҫынсем систернӗ-мӗн. Кӗҫех ҫак пулӑмпа Шупашкар район прокуратури кӑсӑкланса каять, тӗпчеме пуҫлать иккен.
Шемшер шкулне икӗ ҫул каялла, авӑн уйӑхӗнче, хупса хунӑ. Унччен ҫавӑнта 7–15 ҫулсенчи 30 ача ӑс пухнӑ. Шкулӑн ӗҫлеме лицензи пулнӑ, ҫурт санитари тата пушар хӑрушсӑрлӑхӗн нормисемпе килӗшсе тӑнӑ. Ачасене вырӑнти шкулсӑр хӑварни пирки ашшӗ-амӑшӗ республикӑн Вӗренӳ министерствине те евителнӗ иккен, анчах вӗсене унтан Шупашкар район администрацийӗ ӑнлантарнине тӗпе хурса хуравланӑ пулать. Ҫынсем вара шӑпах ҫав йышӑну пирки ҫӑхавланӑ-мӗн те...
Шемшер тӑрӑхӗнчи ачасен интересне хӳтӗлесе прокуратура судах ҫитнӗ. Унта шкула уҫмалла тесе йышӑннӑ. Йышӑнӑва вӗҫне епле ҫитерессине район прокурорӗ тӗрӗслесе тӑрӗ. Кунсӑр пуҫне ЧР Вӗренӳ министерствин виҫӗ ӗҫченне ачасен тӗп гарантийӗсене тата ҫынсен ҫырӑвӗсене пӑхса тухассин йӗркине пӑснишӗн штрафлама йышӑннӑ иккен.
Муниципалитетсен пуҫлӑхӗсем надзор органӗсем тӗрӗслесе халтан яраҫҫӗ тесе кӑмӑлсӑрланнине нумаях пулмасть федерацин Чӑваш Енти тӗп инспекторӗ Геннадий Федоров патӗнче иртнӗ канашлура та палӑртнӑччӗ. Паян, ав, ку ыйту патне тӗрӗслевпе надзор органӗсен тухӑҫлӑхне сӳтсе явакан ведомствӑсен хушшинчи канашлура хускатнӑ иккен. Унта Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та хутшӑннӑ.
Унта пухӑннӑ тӳре-шара прокуратурӑна тата монополипе кӗрешес енӗпе ӗҫлекен службӑна уйрӑмах ӳпкеленӗ. Мӗншӗн тесен вӗсем ытларах тӗрӗслеҫҫӗ-мӗн.
Хӑйсен сӑмахне ҫирӗплетме муниципалитетсем цифрӑсемех илсе кӑтартнӑ. Кӑҫалхи ҫур ҫулта муниципалитетсенче тӗрлӗ орган 10 пин ытла тӗрӗслевпе надзор мероприятийӗ ирттернӗ. Вӗсен шутӗнче 7,9 пин хутчен ыйтса ҫырнӑ хутсем ҫитнӗ иккен. Вӑл шутран 600 тӗслӗхӗнче кирлӗ информацие уҫӑ ҫӑлкуҫсене вырнаҫтарнӑскерсем пулнӑ иккен.
Муниципалитетсене пӗтӗмпе 133 хутчен 1,085 миллион тенкӗлӗх штарфланӑ иккен. Ҫав шутран 41 процентне монополипе кӗрешекенсем ҫырса панӑ, 38 процентне — прокуратура, ӳркенмесӗрех шутланӑ муниципалитетсем.
Ҫак материала ҫырма пуҫлас умӗн совет саманинчи паллӑ пӗр камитри персонаж: «Эпӗ айӑплӑ мар. Вӑл хӑй килчӗ», — тени асӑма килчӗ. «Пире айӑпламалла мар, пулӑшмалла», — тӗмсӗлнӗ иккен тӳре-шара тӗрӗслев органӗсене — прокуратурӑна, Федерацин монополипе кӗрешес енӗпе ӗҫлекен службине, Роспотребнадзора — федерацин Чӑваш Енти тӗп инспекторӗ Геннадий Федоров патӗнче иртнӗ кӗҫнерникунхи канашлура.
Чӑваш Енӗн муниципалитет пӗрлешӗвӗсен канашӗн ӗҫ тӑвакан директорӗ Станислав Николаев тӗрӗслевҫӗсем профилактика енӗпе ытларах ӗҫлеме тытӑннине палӑртнӑ. Ҫапах та ял тӑрӑхӗсене ҫӑмӑлах мар иккен. Кӑҫалхи ҫур ҫула илсен тӗрӗслевсен иккӗ-виҫҫӗмӗш пайӗ — планпа палӑртманнисем. Пӗтӗмпе 133 хутчен миллион тенкӗ ытлалӑх административлӑ штраф ҫырса панӑ.
Профилактика пирки калаҫнӑ май, ку енпе ӗҫлессине тимлӗх нумай уйӑратпӑр тесе палӑртнӑ монополипе кӗрешекенсем. Тӳре-шара сехрине хӑпартас мар тесе тӗллев лартнине Чӑваш Ен прокурорӗн ҫумӗ Александр Григорьев та палӑртнӑ. Унтан та ытларах — прокуратура ытти надзор органӗ пули-пулми тӗрӗслеменнине те сӑнаса тӑрать-мӗн.
-0.7 °C