Нумаях пулмасть Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче «Чувашский рассказ» кӗнеке хӑтлавӗ иртнӗ. Ӑна Чӑваш кӗнеке издательствинче кӑларнӑ.
Кӑларӑмра XIX—XXI ӗмӗрсенчи ҫыравҫисен вырӑсла куҫарнӑ калавӗсем вырӑн тупнӑ. Кӗнекене Борис Чиндыков драматург, писатель, публицист, куҫаруҫӑ пухса хатӗрленӗ.
«Ку антологи чӑваш новеллистикин пуянлӑхне туллин ҫутатакан кӑларӑм тесе каласшӑн мар эпӗ. Кунта эпӗ суйласа илнӗ хайлавсене кӗртнӗ», — тесе калать хӑйӗн ӗҫӗ пирки Борис Чиндыков.
Борис Борисович каланӑ тӑрӑх, ун пек антологи кӑларас шухӑш издательствӑра ҫуралнӑ. Хайлавсене Борис Чиндыков чӑваш тӗнчине, чунне, тавракурӑмне ӑнланса илме пулӑшни тӑрӑх суйланӑ.
Калавсене вӗсене ҫырни тӑрӑх вырнаҫтарни чӑваш калавӗн аталанӑвне кӑтартма пулӑшать.
Кӗнекене Юрий Артемьевпа Атнер Хусанкай (иккӗшӗ те критик та, литературовед та) пысӑка хурса хакланӑ.
Чӑваш кӗнеке издательстви ҫак кунсенче «Чӑваш фразеологийӗн ӑнлантаруллӑ сӑмах кӗнекин» пӗрремӗш томне пичетлесе кӑларнӑ. Шел те, унӑн авторӗ, Федоров Георгий Иосифович, ҫак кун таран кӑшт кӑна пурӑнса ҫитереймерӗ, пирӗнтен раштавӑн 9-мӗшӗнче уйрӑлса кайрӗ. Ҫапла май ку кӗнекен тепӗр енӗ те пур — паллӑ ӑсчаха сума суни вӑл.
Чӑваш фразеологийӗн ӑнлантаруллӑ сӑмах кӗнекинче пурӗ темиҫе пин фраземӑна ҫутатса ӑнтлантарнӑ. «Aл ҫавӑрса яр», «тимӗр пӑрҫа», «шӑл витмен», «чӗре сури тy» евӗрлӗ тӗслӗхсене кунта стиль тӗлӗшӗнчен, эмоциллӗ, экспрессиллӗ хаклав енчен пахаланӑ, вӗсемпе усӑ курнин уйрӑмлӑхӗсене илемлӗ литературӑран, фольклортан, халӑх пуплевӗнчен илнӗ тӗслӗхсемпе ҫирӗплетнӗ, фраземӑсен синонимӗсене кӑтартнӑ. Сӑмах кӗнекинче наци мифологийӗнче, халӑхӑн кулленхи пуплев эмпирикинче, ун историпе йӑла аталанӑвӗнче, литературинче паркаланнӑ фразеологи единицисем вырӑн тупнӑ.
«Ку словарь тӗпчевҫӗсемшӗн, культура ӗҫченӗсемшӗн, студентсемпе шкул ачисемшӗн усӑллӑ пулӗ», — тесе палӑртнӑ словарь аннотоцийӗнче. Кӗнекене вара ҫывӑх вӑхӑтра лавккасенче туянма май пулӗ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче «Чӑваш ҫыравҫисем. Чувашские писатели» открыткӑсен пуххи кун ҫути кӑтартнӑ. Ун пек пухха унччен те пичетленӗ. Пӗрремӗш хут — 1998 ҫулта. «Унтанпа литература пӗрлӗхӗнче самай улшӑну пулса иртнӗ», — тесе пӗлтерет Чӑваш кӗнеке издательстви. Ҫакна издательство хӑш-пӗр ҫыравҫӑ «вулакансене ҫӗнӗ хайлавсемпе савӑнтарнипе», хӑшӗ «Чӑваш Республикин халӑх писателӗ» ятпа тивӗҫнипе сӑлтавлать. Ҫакна открыткӑсен ҫӗнӗ пуххинче йӑлтах шута илнӗ-мӗн. Материалсене Эдурад Фомин пухса хатӗрленӗ.
«Ӗҫре эпӗ Порфирий Афанасьевӑн библиографи справочникне тӗпе хутӑм. Ӑна Чӑваш кӗнеке издательстви 2006 ҫулта кӑларнӑ. Унтанпа вӑхӑт самай иртрӗ. Хӑш-пӗр писательпе поэт пирӗнпе ҫук ӗнтӗ. Ҫавна йӑлтах эпӗ хушса пуянлатрӑм. Чӑваш энциклопедийӗнчи материалсене усӑ куртӑм», — тенӗ чӗлхеҫӗ.
Пухха 50 паллӑ ҫыравҫӑпа поэтӑм портречӗ кӗнӗ.
Чӑваш Енре краеведенипе ҫыхӑннӑ ҫӗнӗ кӗнеке кун ҫути курнӑ. "Водоемы Чувашии" ят панӑскере 2 пин тиражпа пичетленӗ.
Кӗнеке авторӗ - паллӑ таврапӗлӳҫӗ, Шупашкарти 38-мӗш шкулта географи вӗрентекен Иван Дубанов.
Чӑваш Енри юханшывсем, пӗве-кӳлӗсем, ҫӑлкуҫсем, шыв управҫисем пирки кӗнеке-альбом пирки пуҫласа кӗнеке-альбом кӑларнӑ.
Унта автор таврапӗлӳҫӗсем, ватӑ ҫынсем каласа панине те, картографи, архив материалӗсене те кӗртнӗ. Экспедицисене маларах асӑннӑ 38-мӗш шкулта вӗренекенсем те ҫӳренӗ, материал пухма пулӑшнӑ.
Автор экологи ыйтӑвӗсене те хускатнӑ.
Кӗнекере биологсен, таврапӗлӳҫӗсен, тӑван тавралӑха тӗпчекенсен сӑн ӳкерчӗкӗсене усӑ курнӑ. А.А. Ластухин тата А.А. Яковлев нумай фотопа пулӑшу кӳнӗ.
«Эксмо» издательство хӑйӗн сайтӗнче Раҫҫей пирки чи лайӑх каласа кӑтартакан кӗнекене палӑртма ыйтӑм йӗркеленӗ. Ыйтӑма Раҫҫейри Литература ҫулталӑкне халалланӑ.
Издательствӑн ыйтӑмне хутшӑннисен шучӗпе Раҫҫей пирки пуринчен лайӑх каласа кӑтартакан кӑларӑм — Лев Толстойӑн вилӗмсӗр «Война и мир» (чӑв. Вӑрҫӑ тата тӗнче) романӗ.
«Война и мир» роман-эпопейӑна хамӑр ҫершыври авторсен 25 ӗҫӗнчен суйласа илнӗ. Вӗсен хушшинче Николай Лесков, Михаил Салтыков-Щедрин, Лев Толстой, Федор Достоевский, Александр Пушкин, Борис Пастернак, Михаил Булгаков тата ытти классик хайлавӗсем пулнӑ. Сасӑлава 5 пин ытла ҫын хутшӑннӑ. Иккӗмӗш вырӑна Михаил Шолоховӑн «Тихий Дон» (чӑв. Лӑпкӑ Дон) хайлавӗ тухнӑ, виҫҫӗмӗшӗнче — Николай Гоголӗн «Мертвые души» поэми.
Чӑваш Ен чи нумай кӗнеке вулакан регион йышне кӗме пултарӗ. Пирӗн республика конкурса хутшӑнать. Хальлӗхе кӑтарту савӑнмаллиех: Чӑваш Ен чи малти 20 регион йышӗнче-ха.
Конкурса Раҫҫейӗпех ирттереҫҫӗ. Ҫӗнтерӳҫе Литература флагманӗн ятне парӗҫ. Хальлӗхе Астрахань, Вологда, Киров, Кострома, Курск, Мурманск, Чулхула, Орел, Сарӑту, Тверь, Чӗмпӗр облаҫӗсем, Мускав, Ямал-Ненецк автономи округӗ, Пушкӑрт, Бурят, Мари, Саха, Чӑваш республикисем, Питӗр, Хабаровск крайӗ чи малтисен йышӗнче. Ҫак пур регион та пысӑк статистика кӑтартнӑ, 2014-2015 ҫулсенче пурнӑҫа кӗртнӗ хӑйне евӗр литература проекчӗсем тӑратнӑ.
Ҫӗнтерӳҫе чӳк уйӑхӗн 27-мӗшӗнче палӑртӗҫ. Вӑл 2016 ҫулта чи нумай кӗнеке вулакан «тӗп хула» пулӗ.
Темиҫе уйӑх каяллахи ҫак ӗҫ пирки паян кӑна пӗлтӗм. Сӑмахӑм — республикӑн Наци вулавӑшне уҫӑ кӑмӑллӑ ҫын 503 кӗнеке парнелени пирки.
Наци вулавӑшӗн фондне пуянлатаканни — чӑваш ҫыравҫи тата тӑлмачи Иван Егоров. Парнеленӗ кӗнекесем хушшинче Иван Егоровӑн хӑйӗн кӗнекисем те пур, унӑн аслӑ пиччӗшӗн, паллӑ чӑваш ҫыравҫин Михаил Сениэлӗн суйласа илнӗ хайлавӗсем те. Вӑл шутра — сӑвӑсем, поэмӑсем, «Альма-матер» роман, «Листья на ветру», «Предвечерний свет» сӑвӑсен пуххисем тата Иван Егоровӑн «Ҫут тӗнче» виҫӗ томлӑ пӗрремӗш романӗ те.
Михаил Сениэльпе Иван Егоров Тутарстанри Аксу районӗнчи Саврӑшпуҫӗнче ҫуралнӑ. Иван Павлович тӗрлӗ район хаҫатӗнче, «Коммунизм ялавӗнче» (хальхи «Хыпар») литература ӗҫченӗнче, куҫаруҫӑра тӑрӑшнӑ, Чӑваш кӗнеке издательствин редакторӗ пулнӑ. Унӑн паллӑ хайлавӗсен шутне «Лайǎх ача», «Виҫӗ чарлан», «Куҫ ҫути», «Инҫет кӑваклӑхӗ», «Ҫут тӗнче», «Тӗтреллӗ Лондон», «Хурал пӳрчӗ» ятлисене кӗртмелле.
Михаил Сениэль пирки ытлашши каласа кайни кирлех те мар-тӑр.
Раҫҫейӗн Инкеклӗ ӗҫсен министерствин Чӑваш Республикинчи тӗп управленийӗн куҫ япӑх е пачах курман ҫынсем валли ятарлӑ пособи кӑларнӑ.
Пушар тата шыв ҫинчи хӑрушсӑрлӑхӑн правилисемпе паллаштаракан брошюрӑна Брайль шрифчӗпе пичетленине асӑннӑ ведомствине туса хунӑранпа 25 ҫул ҫитнине халалланӑ «25 ырӑ ӗҫ» акцие хутшӑннипе сӑлтавлаҫҫӗ.
Ҫакнашкал литературӑна пирӗн республикӑра халиччен кӑларман. Суккӑр ҫынсен пӗтӗм тӗнчери кунӗнче республикӑри Лев Толстой ячӗллӗ ятарлӑ вулавӑшра ҫӗнӗ пособин хӑтлавӗ иртнӗ. Тӗп управлени пуҫлӑхӗ Станислав Антонов генерал-майор сывлӑх тӗлӗшӗнчен йывӑрлӑхсем пур ҫынсен тата сусӑрсен хушшинче хӑрушсӑрлӑх мерисене пропагандӑласси хӑйсен ӗҫӗн тӗп енӗсенчен пӗри пулнине палӑртнӑ. Вӑл ҫак брошюрӑсене куҫарса хатӗрленӗ Николай Парахина — асӑннӑ вулавӑшӑн куҫ курман специалистне — Тав ҫырӑвӗ чысланӑ.
Муркашри ял тӑрӑхӗсен хушшинчи вулавӑшра «Молодежь выбирает здоровье. Ҫамрӑк ӑру ҫирӗп сывлӑхшӑн» кӗнеке куравӗ йӗркеленӗ. Ӑна республикӑра иртекен «Ҫамрӑксем сывӑ пурнӑҫ йӗркишӗн» акци май пуҫарнӑ.
«Ӳсекен ӑрӑвӑн сывлӑхӗ — хальхи обществӑн пысӑк пахалӑхӗ» ярӑмпа уйӑрса тухнӑ кӗнекесем тӗрлӗ ҫулхи вулакана кӑсӑклантарма тивӗҫ. Ҫапах та тӗп аудитори — ҫамрӑксем. Асӑннӑ кӗнекесене шӗкӗлченӗ май яш-кӗрӗмпе хӗр-упраҫ сывлӑхпа ҫыхӑннӑ ыйтусен хуравне тупайӗ, епле апатланнинчен, сывӑ пурнӑҫ йӗркинчен этем сывлӑхӗ нумай килнине пӗлейӗ.
«Сиенлӗ йӑла-йӗрке: унран сыхланасси» ярӑмри кӗнекесем эрех-сӑра, пирус туртнин сиенӗ пирки кӑна мар, тӗрлӗ вӑйӑ та, телевизорпа компьютер та ҫынна хӑй серепине ҫаклатни пирки ӑнлантарса параҫҫӗ.
«Вӑрӑм ӗмӗр вӑрттӑнлӑхӗ» ярӑмрисем ӳсентӑрантан тӑракан апат-ҫимӗҫ уссипе паллаштараҫҫӗ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта нумаях пулмасть 5 ҫулти Варвара Гусельщикова ҫырнӑ сӑвӑсене тата вӑл ӳкернӗ картинӑсене хӑтланӑ. Хӗрача пушӑ вӑхӑтра акварельпе, гуашьпе, кӑранташпа ӳкерме юратать, сӑвӑсем ҫырать.
Варварӑн ашшӗпе амӑшӗ Наталья тата Дмитрий ятлӑ. Вӗсем ачине пултарулӑхне аталантарма пулӑшаҫҫӗ. Варвара ташлама та юратать-мӗн. Ҫавӑн пекех вӑл акӑлчан чӗлхине вӗренет.
Хӗрача пӗррехинче амӑшӗпе ӗҫрен таврӑннӑ. Ҫавӑн чухне унӑн пуҫне сӑвӑ йӗркисем килнӗ. Ашшӗпе амӑшӗ унӑн сӑмахӗсене блокнота ҫырса пынӑ. Кӑштахран ЧР Писательсен пӗрлӗхӗ Варварӑна хӑйсем патне сӑвӑсемпе паллаштарма чӗннӗ. Унта ӑна кӗнеке кӑларма сӗннӗ.
Варварӑн пӗрремӗш кӗнеки 100 экземплярпа кун ҫути курнӑ. Хулари тӗрлӗ вулавӑша 10-шар кӗнеке парнеленӗ вӑл. Халӗ Варвара юрӑсем ҫырма та хӑтланать-мӗн.
+0.3 °C