«Наци пуянлӑхӗ — 2014» Пӗтӗм тӗнче конкурсне пӗтӗмлетнӗ. Куракансен аудитурийӗ пите пысӑк пулнӑ: пӗтӗмпе 67 ҫӗршыв.
Аса илтерер: конкурса тӗрлӗ номинацире — вокал, хореографи, модӑсен театрӗ, ӳнер сӑмахӗ, инструмент каласси, ӳнер тата ал ӗҫ пултарулӑхӗ — куҫӑн мар мелпе те, куҫӑн мелпе те хутшӑнма май пулнӑ.
Заявкӑсем тӗрлӗ ҫӗртен килнӗ: Украинӑран, Курск, Иркутск, Белгород, Чулхула, Сарӑту, Чӗмпӗр, Новосибирск, Владивосток хулисенчен, Свердловск, Мурманск, Волгоград, Челепи, Ростов, Кисан, Пенза облаҫӗсенчен, Чӑваш, Тутар республикисенчен, Байкал тӑрӑхӗнчен, Красноярск, Краснодар енӗсенчен…
Конкурса Чӑваш Республикинчен Тӑвайри ача-пӑча ӳнер шкулӗн вӗренекенӗсем те хутшӑннӑ. Лилия Владимирова — «Эстрада вокалӗ», Анастасия Григорьевӑпа Варвара Лашманова «Фортепиано» уйрӑмӗнче вӗренеҫҫӗ. Лилия конкурса куҫӑн майпа хутшӑннӑ, Анастасийӑпа Варвара вара — куҫӑн мар майпа. Конкурс пӗтӗмлетӗвӗпе килешӳллӗн Тӑвай районӗн хӗрӗсем III степень Диплома тивӗҫнӗ.
Чӑваш Республикин РФ Президенчӗ ҫумӗнчи полномочиллӗ представителӗ Леонид Волков Валерий Кагунькин ӳнерҫӗн куравӗ уҫӑлнӑ ҫӗре хутшӑннӑ. Валерий Кагунькин Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Туканаш районӗнче ҫуралнӑ, халӗ арӑмӗпе Тамара Магдалинӑпа 17 ҫул ытла АПШри Калифорнири Сакраменто хулинче пурӑнать.
Чӑваш ӳнерҫи аякра пурӑнсан та Тӑван ҫӗршывпа ҫыхӑну тытать. Ӳнерҫӗ картинӑсем ӳкерет кӑна мар, Америкӑра вырӑс тата совет ӳнерне сарать. Вырӑс юлташӗсемпе ҫыхӑнса ӗҫлени чӑваш ӳнерсисене Калифорнире «Вырӑсла Америкӑна» упрама май парать. Вӑл 200 ытла ҫул «пурӑнать» ӗнтӗ.
«Калифорни — Ҫӗпӗр» курав Ҫӗпӗре тата аякри Калифорние вырӑс колонисчӗсем «парӑнтарнине» кӑтартать. Чӑваш ӳнерҫисем те Америкӑра хӑйне евӗр чӑваш колонисчӗсем. Ара, вӗсем ӳнерти вырӑс стильне пропагандӑлаҫҫӗ-ҫке-ха. Леонид Волков ӳнерҫӗсене Валерий Кагунькинӑн тӑван кӗтесне — Чӑваш Ене — пыма йыхравланӑ.
Тамара Магдалина хӑйӗн пултарулӑхӗ пирки каласа кӑтартнӑ. Валерий Кагунькин хӑйне хавхалану кӳнӗшӗн пурне тав тунӑ. Вӑл хӑйӗн тӑван кӗтесне — Туканаш ялне — аса илнӗ.
Курава васкӑр! Ҫу уйӑхӗн 12–18-мӗшӗсенче «Мир Луксор» кинотеатрта пулать вӑл.
Кирек кама та хапӑл унта. Кашниех Ӗнчӗ ҫӗршывне (Индие) халалланӑ сӑнӳкерчӗсене курма пултарать. «Инди пирки — пӗр сӑмах та!» проект авторӗ — Мускаври сӑн ӳкерме юратакан Димитрий Иуанов.
Экспозицире — илемлӗ 20 сӑн. Вӗсем пурте тӗлӗнмелле Ӗнчӗ ҫӗршывӗ пирки. Сӑваплӑ Ганга, Гималай тӑвӗсем, Джайпура, чухӑн Мумбай…
Куравра сӑнӳкерчӗксемпе паллаштарнисӗр пуҫне туслӑ тӗлпулу та йӗркелеҫҫӗ. Унта кашниех кӑсӑклантаракан ыйту пама, Инди чейӗпе сӑйланма пултарать.
Чӑваш патшалӑх академи симфони капелли ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнче черетлӗ 46-мӗш концерт сезонне хупать. Ҫав каҫ куракансене ҫӗршыври паллӑ музыкантсемпе тата ҫӗнӗ музыка хайлавӗсемпе курнӑҫу кӗтӗ.
Концерта Н.А. Римский-Корсаковӑн «Светлый праздник» увертюрипе уҫӑлӗ. Православи юррисенчен тӑракан хайлавсем хыҫҫӑн симфони капеллин хорӗн тата муниципалитетӑн «Классика» юрӑ капеллин концерчӗ малалла тӑсӗ. Пӗтӗм Раҫҫейри конкурссен лауреачӗ Наталья Яклашкина ертсе пынипе вӗсем С.В. Рахманиновӑн тата А. Николаев-Струмскин хайлавӗсене янӑратӗҫ.
Ҫӗршыври паллӑ сцена ӑстисем те концерта хутшӑнмалла. Акӑ, Раҫҫей тата Тутарстан халӑх артисчӗ Рубин Абдуллин органпа, Раҫҫей халӑх артисчӗ Михаил Гантварг (вӑл Питӗрти Н.А. Римский-Корсаков ячӗллӗ консерваторие ертсе пырать) сӗрме купӑспа (скрипкӑпа) калӗ. Шупашкарта вӑл финн композиторӗн Я. Сибелиусӑн оркестрпа сӗрме купӑс валли ҫырнӑ концертне янӑратӗ.
Раҫҫейӗн Культура министерстви «Раҫҫей» тата «вырӑс» сӑмахсем пӗр пек тесе шухӑшлать иккен. Ҫакна вӑл «Патшалӑхӑн культура политикин никӗсӗ» программа проектӗнче палӑртса хӑварнӑ. Документа ҫӗршыв Президенчӗн Администрацине ярса панӑ та ӗнтӗ.
Проектра «Вырӑс (Раҫҫей) культурин цивилизациллӗ тӗшши» Раҫҫей империйӗ, СССР тата Раҫҫей Федерацийӗ аталаннӑ тапхӑрта ылмашманнине палӑртнӑ. «Раҫҫей патшалӑхӗн йышӗнчи халӑхсем ҫӗршыв аталаннӑ май пӗрлехи культурӑна йышӑннӑ, ҫав вӑхӑтрах вӗсем Раҫҫей культуринче тӗл пулман наципе культура уйрӑмлӑхӗсенчен пӑрӑннӑ», — тесе шухӑшлаҫҫӗ иккен автор проекчӗсем.
«Факт енчен пӗр пеккине кура «вырӑс» тата «Раҫҫей» ӑнланусене уйрӑма май ҫук», — тенӗ-мӗн документра. Ҫав вӑхӑтрах унта «Пӗрлехи Раҫҫей культури Раҫҫейӗн тымар халӑхсен ҫитӗнӗвӗсене ӗмсе илнӗ» шухӑш та пур иккен.
Культура министерстви «мультикультурализм идеологине ним тусан та йышӑнмалла мар» шухӑшлӑ иккен. Раҫҫейӗн йӑлана кӗнӗ хаклӑхӗсемпе килӗшсе тӑмалла мар тыткаланине «пултарулӑх ирӗклӗхӗ» тата «наци хӑй тӗллӗнлӗхӗ» текен нимле ӑнлав та тӳрре кӑлараймассине палӑртать имӗш.
Вӑрнар районӗнчи Санарпуҫ ялӗнчи драма ушкӑнӗ ака уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Ефим Никитин пьеси тӑрӑх хатӗрленӗ «Хуняма» постановкӑна Ҫӗпрелте кӑтартнӑ. Ҫак спектакльпех вӗсем нумаях пулмасть Санарпуҫ клубӗн сцени ҫине тухнӑ. Ун чухне зала халӑх лӑк тулли пухӑннӑ.
Ушкӑн спектакле тӗплӗн, темиҫе уйӑх хатӗрленнӗ. Ҫакна Депутатсен пухӑвӗн Санарпуҫ ял тӑрӑхӗн депутачӗ Татьяна Михайлова пуҫарма сӗннӗ. Вӑл хӑй те рольсенчен пӗрине калӑпланӑ. Илемлӗх ертӳҫи Елена Михайлова та роле чунран вылянӑ.
Санарпуҫ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Оксана Александрова, Калининӑри РайПора ӗҫлекен Наталья Филиппова, Светлана Антонова библиотекарь, васкавлӑ медпулӑшун фельдшерӗ Валентина Дмитриева та спектакле хутшӑннӑ. Декорацисене культура учрежденийӗн директорӗ Маргарита Горшкова хатӗрленӗ.
Спектакль сюжечӗ кашнине ҫывӑх. Унта аслӑ ӑрурисемпе ҫамрӑксен хутшӑнӑвӗ пирки. Куракансем геройсемпе пӗрле куляннӑ, савӑннӑ.
Сӑнсем (10)
Ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче Красноармейскинче Культура ҫулталӑкне халалланӑ «Шетмӗпе Ҫавал кӗввисем» район фестивалӗ иртнӗ.
Фестивале Красноармейски район администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Ольга Суховетрюк, социаллӑ аталану тата архив ӗҫӗн пайӗн ертӳҫи Рена Осипова, Композиторсен республикӑри союзӗн председателӗ Николай Зимин, районти Нестер Янкас ячӗллӗ культура, литература тата ӳнер обществин председателӗ Георгий Ефимов уҫнӑ.
Фестиваль кӑҫалхипе 16-мӗш хут иртнӗ. Ольга Суховетрюк унта хутшӑнакансене саламланӑ, районти поэтсемпе композиторсене Трак енри культурӑна аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑшӑн тав сӑмахӗ каланӑ, малашне те ҫанӑ тавӑрса ӗҫлеме ӑнӑҫу суннӑ.
Фестивале Красноармейски районӗнчи 8 ял тӑрӑхӗ хутшӑннӑ. Чӑваш эстрада артисчӗсем Любовь Афанасьева, Владимир Леонтьев, Сергей Петров, ЧР чӑваш халӑх артисчӗ Иван Христофоров илемлӗ юрӑсемпе савӑнтарнӑ.
«Шетмӗпе Ҫавал кӗввисем» фестивальре 11 композиторӑн, 13 поэтӑн, 15 юрӑҫӑн (солистсем, ансамбльсем, хорсем) юрри янӑранӑ.
Сӑнсем (26)
Республикӑри чылай районпа хулара Пӗтӗм тӗнчери театр кунне паллӑ турӗҫ. Муркаш районӗнчи Кашмаш халӑхӗ те ҫак уява палӑртмасӑр хӑварман.
Пуш уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Кашмашри информаципе культура центрӗ ҫумӗнчи халӑх театрӗ А.Пӑрттан «Вӑрмана юлнӑ ҫамрӑклӑх» пьесине кӑтартнӑ.
Спектакльте Валерка рольне Петр Борзаев, Нинӑна Тамар Цвыга, Алеша сӑнарне Григорий Федоров, Сӑпание Галина Ершова, Ухмах Санюка Наталия Ерзукова, Макҫӑма Николай Ершов, Клавӑна Роза Николаева вылянӑ. Актерсем профессионал пек пулма тӑрӑшнӑ, кашни хӑйӗн рольне ӗненмелле калӑпланӑ. Декораци те пуян пулнӑ.
Премьре ӑнӑҫлӑ иртнӗ. Спектакль вӗҫленсен тӑвӑллӑн алӑ ҫупни, «Браво!» тесе кӑшкӑрни вырӑнти актерсем халӑх кӑмӑлне кайнине ҫирӗплетнӗ.
Сӑнсем (22)
Вӑрмарти центрӑн 18 ҫул тултарман ачасен диагностика тата социаллӑ реабилитаци уйрӑмӗн воспитанникӗсем каникул вӑхӑтӗнче вырӑс халӑх юмахӗн инсцинировкине хатӗрленӗ. Вӑл «Йӑвача — ҫӗнӗлле» ятлӑ пулнӑ.
Ачасем рольсене хӑйсемех суйланӑ. Юлташӗсемпе хутшӑнма юратакан Ангелина карчӑк рольне калӑпланӑ. Шӑпӑл-шапӑл мар Максим старик пулнӑ. Чи хаваслӑ Павлик мулкач ролне суйланӑ. Ӑслӑ Камилла тӑмана рольне вылянӑ. Чее тата сӑн ӳкерӗнме кӑмӑллакан Ирина тилӗ пулнӑ. Базилио кушак аҫипе йӑвачана Дима калӑпланӑ. Ачасем юмах репетицине кӑна хутшӑнман. Вӗсем хӑйсен сӑнарӗсем валли маскӑсем те хатӗрленӗ.
Юмах инсцинировки пысӑк шайра иртнӗ. Ыттисем те кӑмӑллӑ юлнӑ. Пӗчӗк артистсем «Йӑвача — ҫӗнӗлле» юмаха Аслӑ Чак ачисене кӑтартма тӗв тунӑ.
Сӑнсем (9)
Ӗнер Канашра Культура ҫулталӑкне халалласа ача-пӑчан республика шайӗнчи харӑсах пилӗк фестиваль-конкурсӗ иртнӗ. «Ҫӗр пин тӗрӗ ҫӗршывӗнче» ятпа чӑваш тӗррин конкурсне йӗркеленӗ, «Пӗчӗк ҫеҫ путене» фольклор ушкӑнӗсене пухнӑ, хореографи ушкӑнӗсем «Салам, Тӗнче» ятлине пуҫтарӑннӑ, художество ӳнерӗ енӗпе ӑмӑртакансем «Черчен чечексене» пырса ҫитнӗ, юрӑ ӑстисем — «Уҫӑ саслӑ ачалӑха».
Асӑннӑ мероприятисене культура ҫурчӗсенчи, вӑтам пӗлӳ паракан тата тата ӳнер шкулӗсенчи ачасем пухӑннӑ. Канаш районӗсем те айккинче юлман. Унти Сиккассинчи, Энтрияльӗнчи, Шелттӗмри, Янкӑлчри, Аччари, Ҫеҫпӗлти, Вӑрӑмпуҫри тата ял тӑрӑхӗсенчи, районти Культура ҫуртӗнчи ушкӑнсем хутшӑннӑ.
Фестивале йӗркелекенсем ачасем хушшинче тӗрлӗ халӑхӑн йӑли-йӗркине чӗртсе тӑратма тата сарма пулӑшасса шанаҫҫӗ.
+11.3 °C