«Раҫҫей Федерацийӗнчи вӗренӳ пирки» саккуна улшӑнусем кӗртнӗ. Улшӑнусем ҫӗртме уйӑхӗн 19-мӗшӗнчен вӑя кӗрӗҫ.
Мӗнпе ҫыхӑннӑ-ха вӗсем? Аслӑ пӗлӳ илекен студентсене педагогика ӗҫӗпе, тӗп тата хушма вӗренӳ программипе, тӑрӑшма ирӗк парӗҫ. Тӗп программӑсемпе вӗрентме 3-мӗш курс ӑнӑҫлӑ вӗҫленӗ студентсен ирӗк пур.
Хушма пӗтӗмӗшле вӗренӳ программипе ачасене вӗрентме 2-мӗш курс студенчӗсем пултарӗҫ. Ҫапла ӑнлантарнӑ ЧР Вӗренӳ министерстви саккуна кӗртнӗ улшӑнусене.
Совет Союзӗн Геройӗ А.В. Кочетов ячӗллӗ Чӑваш кадет корпусӗ 6-мӗш, 8-мӗш, 10-мӗш классене вӗренме кӗрес кӑмӑллисене йыхравлать. 6-мӗш тата 8-мӗш класа вӗренме кӗрекенсен докуменчӗсене ҫӗртме уйӑхӗн 30-мӗшӗччен йышӑнӗҫ, 10-мӗш класа – ҫӗртме уйӑхӗн 22-мӗшӗнче тытӑнса утӑ уйӑхӗн 10-мӗшӗччен.
Кадет пулас ӗмӗтлисен вырӑс чӗлхипе тата математикӑпа экзамен тытмалла, физкультура тата психологи тӗлӗшӗнчен тӗрӗслев витӗр тухмалла.
Чӑваш кадет корпусӗнче пӗтӗмӗшле тӗп тата вӑтам пӗлӳ паракан программӑсемпе вӗрентеҫҫӗ. Ҫав вӑхӑтрах ҫар е патшалӑх служби валли хатӗрлекен хушма программӑсем те пур.
Кирлӗ ытти хыпарпа Чӑваш кадет корпусӗн сайтӗнче паллашма пулать.
Хальхи вӑхӑтра Чӑваш Республикинче чӑваш чӗлхине сыхласа хӑвармалли, вӗренмелли тата аталантармалли патшалӑх программине хатӗрлеҫҫӗ. Ку вӑхӑт тӗлне хатӗрленӗ программӑн проекчӗпе кунта паллашма пулать.
Чӑваш чӗлхине сыхласа хӑварас, тӗпчес тата аталантарас тӗллевпе хатӗрленӗ патшалӑх программишӗн вӗренӳпе ҫамрӑксен политикин министерстви яваплӑ пулӗ. Ытти министерствӑсем те айккинче тӑмӗҫ — вӗсем ҫак программӑна пурнӑҫа кӗртме пулӑшӗҫ. Программӑн тӗп тӗллевӗсем: информаципе ҫыхӑну уҫлӑхӗнче чӑваш чӗлхи валли тулли условисем туса парасси, чӑвашла вӗрентмелли системӑна ҫӗнетесси, халӑх хушшинче чӑваш чӗлхипе кӑсӑкланассине ҫӗклесси, чӑваш йышлӑ пурӑнакан ытти тӑрӑхсенче чӗлхине упраса хӑварса аталантарма пулӑшасси тата ытти те. Программӑна 2021–25 ҫулсем хушшинче пурнӑҫа кӗртме тӗллев тарлаҫҫӗ.
Енчен те сирӗн ҫак программӑра мӗн те пулин курас килет пулсан, сирӗн сӗнӳсем пур пулсан — Чӑваш Республикин вӗренӳ министерстви (Программӑна калӑплама шаннӑ учреждени) вӗсене кӗтет.
Чӑваш Ен вӗренӳ министрӗ Сергей Яковлев ачасен сывлӑхне ҫирӗплетмелли ҫуллахи кампани епле ӗҫлесси пирки Роспотребнадзор ӑнлантарни тӑрӑх уҫӑмлатнӑ.
«Уйлӑхсене вӑл е ку хатӗрсемпе тивӗҫтермелли пирки уҫӑмлӑ каланӑ. Ҫав шутра – пӳлӗмсенче сывлӑша сиенсӗрлетмелли хатӗрсем кирли ҫинчен те. Кашни уйлӑхра икӗ медӗҫченрен кая мар пулмалла. Кашни отрядра ятарлӑ термометрсем кирлӗ. Уйлӑхсенче ачасен йышӗ проектпа пӑхнин 50% иртмелле мар», — тенӗ министр.
Апат хатӗрлекен блоксемпе апат турттаракан автомобильсем тӗлӗшпе те ятарлӑ требованисем пулӗҫ. Уйлӑхсене маскӑсемпе, перчеткесемпе, дезинфекци хатӗрӗсемпе тивӗҫтерӗҫ.
Уйлӑхсенче ӗҫлекенсене смена вӑхӑтӗнче территорирен тухма чарӗҫ, ашшӗ-амӑшӗн ачисем патне кайма юрамӗ.
Ӗнер Чӑваш Республикин Вӗренӳ институчӗ «Константин Иванов тата шкул вӗренӗвӗ» конференци ирттернӗ. Унта Чӑваш, Тутар, Пушкӑрт республикисенче, Чӗмпӗр облаҫӗнче чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекен 70 ҫын хутшӑннӑ.
Конференцие ЧР Вӗренӱ институчӗн ректорӗ Юрий Исаев уҫнӑ.
К. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗн ертӳҫи Ирина Оленкина ӳнер учрежденийӗ поэт эткерне шкул вӗренӗвӗнче усӑ курма сӗнекен майсемпе мелсемпе паллаштарнӑ. К. Иванов пултарулӑхӗ шкул программинче мӗнле вырӑн йышӑнни ҫинчен Чӑваш Республикин Вӗренӱ институчӗн этнокультура вӗренӗвӗ кафедрин доценчӗ Надежда Иванова каласа панӑ.
Чӗмпӗр хулин 57-мӗш шкулӗн вӗрентекенӗ Владимир Грузин К. Ивановӑн «Нарспи» поэмине хӑйсен шкулӗнче мӗнле вӗрентни ҫинчен, аслӑ поэтӑмӑр юбилейне Чӗмпӗр облаҫӗнче епле уявлани пирки каласа кӑтартнӑ. Шупашкар хулин 33-мӗш шкулӗн вӗpeнтекенӗ рӗ.
Ирина Диарова, Шупашкар районӗнчи Атайкасси шкулӗн вӗрентекенӗ Светлана Ефимова, Ҫӗнӗ Шупашкар хулин 18-мӗш лицейӗн вӗрентекенӗсем Любовь Севрикова, Елена Иванова тата Алевтина Такина, Шупашкар хулин 40-мӗш шкулӗн вӗpeнтекенӗ Александр Степанов, Тутар Республикин Элкел районӗнчи Кивӗ Матак шкулӗн вӗpeнтекенӗ Ольга Салюкова, Пушкӑрт Республикин Пелепей хулин Чӑваш гимназийӗнче вӑй хуракан Полина Кирилловӑпа Вера Алексеева, Вӗренӳ институчӗн этнокультура вӗренӗвӗн кафедрин ертӳҫи Анна Егорова сӑмах илнӗ.
Шупашкар районӗнчи Карачура ялӗнчи шкула авариллисен йышне кӗртнӗ. Ку ыйтӑва ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев ирттернӗ канашлура хускатнӑ.
Шкула 1914 ҫулта хута янӑ, ӑна халӗ юсаса ҫӗнетме ҫук ӗнтӗ. Стенасем, никӗс, тӑрри вӑйлах кивелнӗ. Ҫавна май Карачурара ҫӗнӗ шкул тума палӑртнӑ.
Ҫак кивӗ шкулта 77 ача ӑс пухать. Ҫӗнӗ шкул ҫӗкленӗ вӑхӑтра ачасене кӳршӗ ялсенчи шкулсене автобуспа илсе ҫӳрӗҫ.
17 ҫул каялла Карачурара ҫӗнӗ шкул тума пуҫланӑ-ха, анчах никӗс ярсан ӗҫ чарӑнса ларнӑ. Кивӗ проектпа ҫӗннине тума халӗ май килмӗ. Тӗслӗх вырӑнне Канаш районӗнчи шкула илӗҫ. Пӗлӳ ҫуртне тума 200 миллион тенкӗ уйӑрӗҫ.
Патшалӑхӑн пӗрлехи экзаменне хӑҫан тытасси паллӑ. Пӗрремӗш экзамена утӑ уйӑхӗн 3-мӗшӗнче тыттарӗҫ. Ун чухне пӗлӗве географипе, литературӑпа тата информатикӑпа тӗрӗслӗҫ.
Утӑ уйӑхӗн 6, 7-мӗшӗсенче вырӑс чӗлхипе ППЭ пулӗ, утӑ уйӑхӗн 10-мӗшӗнче – математикӑпа, утӑ уйӑхӗн 13-мӗшӗнче – историпе тата физикӑпа, утӑ уйӑхӗн 16-мӗшӗнче – обществознанипе тата химипе, утӑ уйӑхӗн 20-мӗшӗнче – биологипе тата ют чӗлхесен ҫыру пайӗпе, утӑ уйӑхӗн 22 тата 23-мӗшӗсенче – ют чӗлхесемпе ӑсра каламалли пайӗпе.
Вырӑс тата ют чӗлхесемсӗр пуҫне резерв кунӗсене утӑ уйӑхӗн 24 тата 25-мӗшӗсене палӑртнӑ.
Патшалӑхӑн пӗрлехи экзаменне утӑ уйӑхӗнче экзамен тытма тӗрлӗ сӑлтава пула май килменнисем валли ҫурла уйӑхӗнче май туса парӗҫ.
Патшалӑхӑн пӗрлехи экзаменӗсене тытмалли расписание хатӗрленӗ. Анчах ку – малтанлӑха кӑна. Тен, улшӑнма пултарӗ.
Рособрнадзор пӗлтернӗ тӑрӑх, экзаменсен тапхӑрне ҫӗртме уйӑхӗн 29-мӗшӗнче пуҫлама палӑртнӑ. Ҫав кун географипе, вырӑс литературипе, информатикӑпа ППЭ тытӗҫ. Вырӑс чӗлхипе вара экзамена икӗ куна пайлӗҫ. Вӑл утӑ уйӑхӗн 2-3-мӗшӗсенче иртӗ. Мӗншӗн тесен ку предметпа нумай ҫын экзамен тытать.
Утӑн 6-мӗшӗнче – математикӑпа, утӑн 9-мӗшӗнче – историпе тата физикӑпа, утӑн 13-мӗшӗнче обществознанипе тата химипе, утӑн 16-мӗшӗнче биологипе, ют чӗлхепе экзаменсем пулӗҫ.
Кӑҫал Шупашкарти «Ҫӗнӗ хула» микрорайонта ҫӗнӗ шкул уҫӑлмалла. Строительство ӗҫӗсем мӗнле пыраҫҫӗ? Вӗҫленеҫҫӗ-и?
Ӗнер унта ЧР строительство министрӗ Александр Героев, ЧР вӗренӳ министрӗ Сергей Яковлев пулса курнӑ. Шкулти ӗҫсене ҫӗртме уйӑхӗн 30-мӗшӗ валли вӗҫлеме палӑртнӑ. Шкул тӑватӑ блокран пулӗ. Бассейн, акт залӗ, спортзал, футбол уйӗ, хоккей лапамӗ пулӗҫ.
Палӑртмалла: шкула 2019 ҫулта ҫӗклеме пуҫланӑ. Вӑл хулара чи пысӑкки – унта 1600 ача ҫӳрӗ. Ҫӗнӗ шкул 65-мӗш номерлӗ пулӗ.
«Хыпар» хаҫат редакцийӗ пуҫарнипе 1994 ҫултанпа ҫу уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Муркаш районӗнчи Купӑрля ялне кашни ҫулах Николай Васильевичӑн тӑван-хурӑнташӗ, чӑваш журналисчӗсем, ӑслӑлӑх ӗҫченӗсем, тавра пӗлӳҫӗсем, ял-йыш пуҫтарӑнаҫҫӗ. Яланхи йӑлапа Никольский паркӗнчи унӑн бюсчӗ умне чӗрӗ чечексем хураҫҫӗ, унӑн пурнӑҫӗпе ӗҫ-хӗлне аса илеҫҫӗ... Шел, пурте пӗлекен сӑлтавпа – хамӑр ҫирӗплетнӗ йӗрке-тӑрӑма паян пӑсма тивет. Чӑваш халӑх сайчӗн вулаканӗсене вара Турци Республикинче пӗлтӗр тухнӑ кӗнекери (ӑна И.Я. Яковлев ҫуралнӑранпа 170 ҫул ҫитнине халалланӑ) статьямпа паллашма сӗнетӗп (содержанипе ҫыхӑнман вырӑнсене – «резюме», «ключевые слова», автор биографийӗ – кӗскетнӗ).
Алексей Леонтьев,
Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн ӑслӑлӑх ӗҫтешӗ.
(к вопросу о взаимоотношениях двух чувашских просветителей)
Просветителем чувашского народа официально (от лат. officium, должность; служебным порядком, по установленной форме, торжественно, публично, бесстрастно, церемонно) считается Иван Яковлевич Яковлев.
+15.3 °C