Шупашкар районӗнчи Чӑрӑшкассинчи вӑтам шкулта чӑваш мультфильмӗсен кунӗ иртнӗ. Килӗсенче ачасем чӑвашла мультфильмсем пӑхнӑ. «Ӑслӑ хӗр», «Уйӑх ҫинчи хӗр», «Улпут лаша пулнӑ пирки», «Тӑлӑх тилӗ», «Йӑван паттӑр», «Мӗнле тӑвас е Куйкӑрӑш» тата ыттине курса вӗсенче мӗн калас тенине ӑша хывма тӑрӑшнӑ. Алина Николаева вӗрентекен пӗлтернӗ тӑрӑх, пӑхнӑ мультфильмсем тӑрӑх инҫет мелпе ӳкерчӗксен куравӗ йӗркеленӗ. 6-мӗш класри Ульяна Федотова вара курава чӑваш тӗрриллӗ уйрӑм ӳкерчӗк туса, ӑна сӑвӑпа илемлетсе ярса панӑ.
Пултаруллӑ ачасен йышӗнче Алина Николаева ҫаксене асӑннӑ: 5-мӗш класри Дима Ильин, 6-мӗш класри Катя Павлова, Ангелина Васильева, Ульяна Федотова, Игорь Бардасов, 7-мӗш класри Павел Борисов, 8-мӗш класри Дарья Бойкова, Роман Фомин, Августина Семенова, 9-мӗш класри Даниил Степанов. 3-мӗш класри Виталий Фомин Роман пиччӗшӗнчен юлас темен — мультфильм курнӑ хыҫҫӑн хавхаланса ӳкернӗ.
Шупашкарти «Университет» микрорайонта кӑҫалах шкул тума пуҫласшӑн. Ку ыйтӑва ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаевпа иртнӗ палнеркӑра сӳтсе явнӑ.
Олег Николаевич палӑртнӑ тӑрӑх, ку ыйту татӑлнӑпа пӗрех. Халӗ республика правительстви РФ Ҫутӗҫ министерствипе объект строительствине кӑҫалах укҫапа тивӗҫтересси пирки калаҫать. Йӑлтах йӗркеллӗ кайсан ҫитес ҫул авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнче асӑннӑ микрорайонта ҫӗнӗ шкул уҫӑлмалла.
Олег Николаев Шупашкар хула администрацине ку ӗҫе хатӗрленме хушнӑ.
Ят сӑмахсем (терминсем) пирки халиччен эпӗ ятарласа «Чӑваш сӑмахлӗхӗн вӗрентӳ меслечӗсем» кӗнекере (2006, 51-55 тата 389-396 енсем), уйрӑм хӑтавсенче (тӗслӗхрен, «Кивви-ютти лайӑх-и е ҫӗнни те кирлӗ-и? 2009; «Ӗҫ ҫуртне палӑртакан ятармӑксем», 2012; «Чӗлхе ҫинчен шухӑшласан», 2020) ҫырнӑччӗ.
Ҫавсем ҫумне хушса, халӗ калаҫӑва малалла тӑсас кӑмӑл пур.
Кутемӗн вырӑс чӗлхине те, ытти чӗлхесене те интернет урлӑ виҫесӗр нумай мӑриккан сӑмахӗсем кӗрсе тулчӗҫ. Ни яшши, ни ватти вӗсем мӗне пӗлтернине пӗлмеҫҫӗ. Компьтер умӗнче кун ирттерекен ачасем ӑнланмасӑрах хӑнӑхнине кура вӗсем шкул чӗлхине хӑвӑрт кӗрсе лараҫҫӗ. Вара пуҫланать чӑваш чӗлхин онлайн-уроклӑ ҫӗнӗ тапхӑрӗ: «Zoom платформӑпа усӑ курса ВКСсем ирттересси, кейс-технологисене алла илесси, дистант процессне серверсемпе пуянлатасси («Шӑнкӑрав», 17.04. 2020).
Япалипе пӗрле ячӗ килни ӗмӗрех пулнӑ, малашне те пулӗ. Ҫапах та, ҫав сӑмахсенчен нумайӑшне ним марах хамӑр чӗлхепе ӑнланмалла калама пулать. Вӗсем тӑван чӗлхене чиперех вырнаҫаҫҫӗ те пурне те ӑнланмалла янӑраҫҫӗ: ҫумри инҫесас (сотовый телефон), инҫет вӗренӳ (дистанционное обучение), тӳрӗ кӑларӑм (прямая передача) тата ыт.
И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗ Уҫӑ алӑксен кунне онлайн мелпе унччен те ирттернӗ. Хальхинче ун пеккине машиностроени факультечӗ йӗркелӗ. Вӑл паян, ака уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, 12 сехет те 30минутра пуҫланӗ.
Аслӑ шкулӑн машиностроени факультетӗнчи специальноҫсем, унта вӗренме кӗрес тесен мӗнле экзаменсем тытмалли ҫинчен каласа кӑтартӗҫ. Уҫӑ алӑксен кунне хутшӑнакансем ытти чылай ыйтӑва та уҫӑмлатайӗҫ. Вӗсене факультетӑн деканӗ Виктор Адольфович Гартфельдер профессор хуравлӗ. Унсӑр пуҫне студентсем, аслӑ шкултан вӗренсе тухнисем, партнер-компанин пайташӗсем калаҫӑва хутшӑнӗҫ.
Тӳрӗ эфира ЧПУ «Контактра» халӑх ушкӑнӗнче https://vk.com/chuvsu страницӑра ирттерӗ.
Ыйтусене ҫакӑнта https://forms.gle/2BrsvGQ2J5BVGK6Q7 йышӑнаҫҫӗ.
Чӑваш Енре «Земство учителӗ» федераци программипе тӑватӑ ҫынна ӗҫе илӗҫ. Кун пирки республикӑн Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерствин пресс-службинче паян пӗлтернӗ. Асӑннӑ программӑна хутшӑнас текенсен заявкисене йышӑнас вӑхӑта тӑснӑ. Вӗсене ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗччен пухӗҫ.
Программӑна хутшӑнас тесен вӗренӳ учрежденийӗпе килӗшӳ ҫырмалла. «Земство учителӗ» программӑна хутшӑнакансен 50 пинрен сахалрах ҫын пурӑнакан ял-хулана ӗҫе вырнаҫмалла. Вӗсенче 5 ҫултан кая мар ӗҫлемелле. Ҫавӑн пек килӗшӳ тунӑ вӗрентекенсене 1 миллион тенкӗ укҫа парӗҫ. Вӑл тупрапа ҫын хӑй пӗлнӗ пек усӑ курайӗ.
Программӑна хутшӑнас кӑмӑллисен заявкисене Чӑваш Республикин Вӗренӳ институтӗнче йышӑнма тытӑннӑ ӗнтӗ.
Ака уйӑхӗн 6-мӗшӗнчен шкул ачисем дистанци мелӗпе вӗренме пуҫларӗҫ. Анчах хӑшӗ-пӗрин йывӑрлӑхсем сиксе тухнӑ. Пурин те килте ноутбук ҫук-ҫке-ха. Е килте пӗр компьютер анчах, шкулта вара темиҫе ача вӗренет.
Ҫӗрпӳ районӗнчи пӗр ялӗнчи шкулта ачасен дистанци мелӗпе вӗренме пӑтӑрмахсем ҫук. Ҫакна шкул директорӗ ҫирӗплетнӗ. Директор каланӑ тӑрӑх, пур ачан та тӗнче тетелне тухма майсем пур.
Ноутбук ҫук тӑк ачасене шкулти техникӑна киле расписка ҫырсан парса яраҫҫӗ. Пуҫлӑх хӑйӗн модемне те шеллемест пама. Чи малтанах шкул 11-мӗш классене ноутбукпа тивӗҫтерет – вӗсен экзамен тытмалла-ҫке-ха.
Кӑҫал кӑшӑлвируса пула 9-мӗш класран вӗренсе тухакансем экзамен тытмӗҫ. Кун пирки Шупашкар хула администрацийӗн вӗренӳ управленийӗ пӗлтерет.
9-мӗш класра ӑс пухакансен аттестат илес тесен вырӑс чӗлхипе тата математикӑпа ҫеҫ экзамен памалла пулӗ. Вӗсене хӑҫан тытассине РФ Ҫутӗҫ министерстви тата Рособрнадзор палӑртӗҫ.
Вӗренекенсем экзаменсене шкултах, хӑйсем ӑс пухнӑ вырӑнтах, парӗҫ. Экзамена маларах тытма май парас ыйтӑва ҫӗршыври эпидемиологи лару-тӑрӑвне кура татса парӗҫ.
Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академине университет статусне пама пултарасси пирки эпир унччен систернӗччӗ-ха. Аса илтерер: пуш уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Чӑваш Ен Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумӗ — ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов аслӑ шкулӑн ректорӗпе Андрей Макушевпа тӗл пулнӑччӗ. Сергей Артамонов ун чухне Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев пуш уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Раҫҫей ял хуҫалӑх министрӗпе Дмитрий Патрушевпа курнӑҫнине, ял хуҫалӑх академине университет статусне парас ыйтӑва хускатнине пӗлтернӗччӗ.
Ӗнер Сергей Артамонов ял хуҫалӑх академийӗн ректорӗпе Андрей Макушевпа черетлӗ хутчен курнӑҫнӑ.
Андрей Макушев ака уйӑхӗн 10-мӗшӗнче ҫӗршывӑн ял хуҫалӑх министрӗн ҫумӗ Максим Увайдов аслӑ шкула университет статусне парасси ҫинчен хушу алӑ пуснине пӗлтернӗ. Ҫапла вара академи Чӑваш патшалӑх аграри университечӗ пулса тӑнӑ.
Чӑваш Енри аслӑ шкулсенче вӗренекен студентсене общежитире пурӑннӑшӑн укҫа тӳлеттермӗҫ. Ку кӑшӑлвирус сарӑлнипе, лару-тӑру ҫивӗчленнипе ҫыхӑннӑ.
Анчах ку ҫӑмӑллӑхпа виҫӗ аслӑ шкул студенчӗсем ҫеҫ усӑ кураяҫҫӗ. И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУ, И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУ тата Ял хуҫалӑх академийӗн ректорӗсем студентсене общежитишӗн вӑхӑтлӑха тӳлеттермелле мар тесе йышӑннӑ.
«Пирӗн килте ларакан ҫынсем пирки манмалла мар, ҫав шутра – вӗренӳ учрежденийӗсенчи общежитире пурӑнакан студентсем пирки те», - Чӑваш патшалӑх университечӗн ректорӗ Андрей Александров.
Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков дистанци мелӗпе вӗреннӗ вӑхӑтра 5 пин ачана сухпаек пама хушнӑ. Ку – хула шутӗнчен.
Пуҫлӑх палӑртнӑ тӑрӑх, кунашкал пулӑшу сахал тупӑшлӑ ҫемьесене халӗ питӗ кирлӗ. Ҫӑмӑллӑхпа усӑ куракан шкул ачисене вӗреннӗ чухне те хула шутӗнчен апат ҫитернӗ, хальхи йывӑр лару-тӑрура та вӗсене пулӑшаҫҫӗ.
Валеҫсе памалли апат-ҫимӗҫе шкулсене ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче кӳрсе килме тытӑннӑ. Сухпаек йышне макарон, тип ҫу, сахӑр, рис, чей, сӗткен, канфет, печени кӗнӗ. Кама мӗн лекесси категорирен килет.
Ачасене кунашкал апат-ҫимӗҫе хальлӗхе кашни эрнере парса тӑрӗҫ.
+12.3 °C