И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн преподавателӗсемпе студенчӗсем ӗнер, нарӑс уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, Тутарстанри Анат Камāри 34-мӗш гимнази-интерната кайнӑ. Кун пирки Елена Нарпи Фейсбукра хыпарлани тӑрӑх пӗлтӗмӗр. «Урӑхла чӑваш гимназийӗ. Тутарстан варринчи чӑваш утравӗ. Кунта ачисем те «Аван-и?» тесе сывлӑх сунаҫҫӗ», — тесе ҫырнӑ Елена Нарпи. Г.А. Ляхова директор Чӑваш Енри хӑнасене хапӑл туса кӗтсе илнӗ, хӑтлӑ пӳлӗмсене вырнаҫтарнӑ. Ачасем музейри экспонатсемпе паллаштарнӑ. Паян, нарӑсӑн 20-мӗшӗнче, Тутарстанри мероприяти малалла тãсӑлнӑ. Ӑна Пӗтӗм тӗнчери тӑван чӗлхе кунне халалланӑ.
«чӑваш утравне»
Нарӑс уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Шупашкарти 31-мӗш шкулта Айӑплава пурнӑҫлакан федераци службин Чӑваш Енри управленийӗ ертсе пыракан пӗрремӗш кадет класӗ уҫӑлнӑ. Кун пирки Шупашкар хула администрацийӗн вӗренӳ управленийӗ пӗлтерет.
Ҫак кадет класӗнче вӗренекенсем, 5-мӗш классем, присяга тытнӑ. Тивӗҫӗсене тӳрӗ кӑмӑлпа пурнӑҫлама, педагогсемпе наставниксем ыйтнине яланах тӳрре кӑларма тупа тунӑ ачасене «Юнармия» юхӑман пайташӗсен удостоверенине панӑ.
Ҫак класра вӗренекенсем 11-мӗш класчен истори, обществознани, правоведени предмечӗсене тарӑннӑн вӗренӗҫ.
2020 ҫулта Чӑваш Енри шкулсенчи пӗрремӗш класссене 17 пин ытла ача кайӗ, ҫав шутран 7700-шӗ — Шупашкарта. Пӗрремӗш класа каймаллисен заявленийӗсене мӗнпур муниципалитетра йышӑнаҫҫӗ. Ҫакӑн пирки паян Чӑваш Ен Правительство ҫуртӗнче иртнӗ канашлура вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министрӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Сергей Кудряшов каласа кӑтартнӑ.
Ашшӗ-амӑшӗн заявленине е тӗнче тетелӗ урлӑ, е шкулсенчи операторсем урлӑ йышӑнаҫҫӗ. Заявление кирек епле ҫырсан та пӗр черетех пулӗ. Хальхи вӑхӑтра заявленисене территорие кура йышӑнаҫҫӗ. Утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗ хыҫҫӑн заявленисене вӑл е ку пушӑ вырӑн пуррине кура илӗҫ.
Шупашкарти шкулсене вӗренме кӗрекенсен йышӗ яланхиллех пысӑк. Ҫакӑ хӑшӗсем суя прописка тунипе те ҫыхӑннӑ. Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев ун пек схемӑсене асӑрхаса пӗтерессипе яваплисен ҫине тӑмаллине палӑртса хӑварнӑ.
Нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗччен 11-мӗш класран вӗренсе тухакансен мӗнле предметсемпе Патшалӑхӑн пӗрлехи экзаменне тытассине палӑртаҫҫӗ. Хӗрсемпе каччӑсен 14 предметран суйламалла. Ҫӗнӗ вӗренӳ технологийӗсен республикӑри центрӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗтӗмпе 6060 заявлени панӑ.
Кӑҫал 5887 ҫын вырӑс чӗлхипе экзамен тытӗ, база шайӗнчи математикӑна – 2079 ҫын, профиль шайӗнчи математикӑна 3728 ҫын суйланӑ. Ытларах обществознани (3136), физика (1849), биологи (1289) предмечӗсене суйласа илнӗ.
Историпе – 968, химипе – 1007, информатика тата ИКТ-па – 981, акӑлчан чӗлхи – 771, литературӑпа – 370, географипе 305 ҫын ППЭ тытӗ.
Хрантсус тата нимӗҫ чӗлхисене 3-шер ҫын суйланӑ, китай чӗлхипе вара 4 ҫын пӗлӗвне тӗрӗслесшӗн. Испан чӗлхине 1 ҫын ҫеҫ суйланӑ.
Шупашкарти «Ҫӗнӗ хула» микрорайонта ҫӗкленекен шкул строительствипе паян Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев паллашнӑ.
Ҫӗнӗ шкула пӗлтӗр тума пуҫланӑ. Ҫӗнӗ шкул федерацин Атӑлҫи округӗнче чи пысӑккисенчен пӗри пулса тӑрӗ. Унта микрорайонта пурӑнакан 1600 ача вӗренӗ. Проекта ҫӗнӗлӗхсене кӗртсе хӑварнине шута илсен, смета хакӗ 950 миллион ытла тенкӗпе танлашнӑ.
«Старатель» организацин строительство енӗпе ӗҫлекен директорӗ Сергей Суворов ӗнентернӗ тӑрӑх, паян объектра 300 ҫын ӗҫлет. Хальхи вӑхӑтра хутса ӑшӑтмалли тытӑма ӗҫлеттерсе янӑ. Специалистсем шкулта пӳлӗмсене хатӗрлессипе тӑрӑшаҫҫӗ.
«Ҫак шкула ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗ тӗлне хута ямалла. Вӗсен ҫак шкулӑн ырлӑхне туймалла», — тенӗ Олег Николаев.
«Ҫӗнӗ хула» микрорайонти ҫӗнӗ шкул хута кайсан хулари 33-мӗш, 53-мӗш, 2-мӗш шкулсенче ачасене иккӗмӗш сменӑна вӗрентессине пӑрахӑҫлама май парӗ.
Шупашкарти пилӗк шкула ашшӗ-амӑшӗн укҫипе юсав тӑвӗҫ. Тӗрӗсрех каласан, хыснаран та укҫа уйӑрӗҫ.
Шупашкарти 44-мӗш лицей, 39-мӗш, 56-мӗш тата 45-мӗш шкул, 2-мӗш пуҫламӑш шкул пуҫаруллӑ хысна программине хутшӑнаҫҫӗ. Кӑҫал шкулсене юсама тата хӑтлӑлатма 13 миллион тенкӗ таран уйӑрӗҫ. Кирлӗ суммӑран 8-13 процентне ашшӗ-амӑшӗ хывӗ.
Тӗслӗхрен, 44-мӗш лицейре икӗ крыльцине юсӗҫ 300 пин тенкине ачасен ашшӗ-амӑшӗнчен пухӗҫ. Ҫапла майпа шкула сусӑрсене те кӗмелли майсем туса парӗҫ.
56-мӗш шкулта спортзалпа хывӑнса тӑхӑнмалли пӳлӗме юсаса ҫӗнетӗҫ. 45-мӗш шкулта спорт лапамне юсасшӑн. 39-мӗш тата 2-мӗш шкулсенче те юсав ӗҫӗсем ирттермелле. Ку ӗҫсене ҫуллахи каникулта пурнӑҫлӗҫ.
Нарӑс уйӑхӗн 3-4-мӗшсенче Шупашкарта Раҫҫейӗн допинга хирӗҫ агентстви (РУСАДА) семинар ирттернӗ.
Икӗ кунлӑх вӗрентӗвӗн малтанхи кунӗнче Республикӑн медицина профилактикин, сиплев физкультурин тата спорт медицинин центрӗ ӗҫченӗсене йыхравланӑ, тепрехинче — спорт шкулӗсен ертӳҫисене, вӗсен вӗренӳпе спорт енӗпе ӗҫлекен ҫумӗсене, тренерсене тата спортсменсене.
Республикӑн Спорт министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, РУСАДА специалисчӗсем усӑ курма юраман препаратсен списокӗпе паллаштарнӑ, тухтӑрсен яваплӑхӗ ҫинчен каласа кӑтартнӑ, допинга хирӗҫ правилӑсене пӑснипе ҫыхӑннӑ йӗркене уҫӑмлатнӑ. Семинара пирӗн республикӑри 600-е яхӑн ҫын, ҫав шутра 400 ытла спортсмен, хутшӑннине пӗлтерет ЧР Спорт министерствин пресс-служби.
Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев тӑван чӗлхене вӗрентни йӑла-йӗркене упраса хӑварма пулӑшать тесе шухӑшлать. Олег Николаев наци чӗлхисене упраса хӑварас ӗҫе малалла тӑсма хатӗр. Ҫакӑн ҫинчен ТАСС пӗлтерет.
«Чӗлхене упраса хӑварма тата аталантарма тӗллевлӗ мероприятисем ирттерни питӗ пӗлтерӗшлӗ. Йӑлана кӗнӗ хаклавсене, культурӑна, йӑла-йӗркене упраса хӑвармалла. Ҫапла майпа ҫынсен тӑван чӗлхене, чӑваш чӗлхине, тутар чӗлхине, мордва чӗлхине вӗренес килтӗи. Чӑваш Республикинче ҫак национальноҫсем самай йышлӑ», — ҫак шухӑша палӑртнӑ Олег Николаев.
«Пирӗн республика нумай нациллӗ. Республикӑра чӑвашсем — 60 ытла процент. Ку вӑл самай пысӑк процент», — тенӗ Олег Николаев.
Кӑрлачӑн 24-мӗшӗнче ЧР правительствин председателӗ Иван Моторин шкул тата ача-пӑча ҫурчӗсен ертӳҫисене ҫӗнӗ шкул автобусӗсен уҫҫисене тыттарнӑ. Республикӑна пӗтӗмпе 15 транспорт илсе ҫитернӗ.
Ҫӗнӗ автобуссем кивелнисене улӑштарӗҫ. 15 транспорта республикӑри 11 района парӗҫ.
Ҫӗнӗ автобуссем хӑтлӑ: ГЛОНАСС, тахограф, хӑвӑртлӑха тытса пыракан тата навигаци приборӗсем пур. Кашни ларкӑч ҫине хӑрушсарлӑх пиҫҫиххине ҫирӗплетнӗ.
Палӑртмалла: кӑҫал шкул автобусӗсем туянмашкӑн республика хыснинчен 16 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.
Шāматкун, кāрлач уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, Чӑваш ачисен клубӗ (вӑл Шупашкарта ӗҫлет) тӑван чӗлхене вēренес шухашлā шӑпӑрлансене хӑй патӗнче пуҫтарӗ.
«Ҫыннӑн пӗр анне. Тӑван чӗлхе те пӗрре. Ӑна упрасси – пирӗн тивӗҫ. Чӗлхе чечекленесси пӗтӗмпех хамāртан килет.
Атте-анне чӗлхи – пирӗн тӑван чӗлхе. Тӑван чӗлхе – халӑх чунӗ», — тесе ҫырнӑ «Аталану» ассоциаци «Контактра» халӑх ушкӑнӗнче.
Заняти Шупашкарти Ленин проспектēнчи 15-мӗш ҫyртра, Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнчи 212-мēш пулēмēнче иртӗ. Унта икӗ ӳсӗмри ачасене йыхравлаҫҫӗ. Шкул ҫулне ҫитмен ачасен ушкāнēн занятийӗ 12 сехетре, аслā ушкāнāн вара 13 сехетре пуҫланē.
Тӗплӗнрех ыйтса пӗлмелли телефон номерӗсене те кӑтартнӑ: 89051987795 тата 89603030880.
+10.3 °C