Акан 24-мӗшӗнчен пуҫласа ҫу уйӑхӗн 5-мӗшӗччен Смоленск облаҫӗнче «Астӑвӑм вахти» иртнӗ. Унта Шупашкарти 57-мӗш шкулти «Набат» тата 5-мӗш гимназири «Атӑл» шырав отрячӗсем хутшӑннӑ.
Шыравҫӑсен лагерӗ Горбатовщинӑра вырнаҫнӑ. Унта 1941 ҫулта стрелоксен 91-мӗш чаҫӗ тӑнӑ. Ҫапӑҫусем хӗрӳ иртнӗ. Ҫухатусем питӗ пысӑк пулнӑ.
Шкул ачисем икӗ эрнере хӗрлӗ армеецсен ӳт юлашкисене шыранӑ. Малтанах вӗсем ҫапӑҫу карттине тишкернӗ. Пӗрремӗш куннех пӗтнӗ ял патӗнче салтак шӑмми-шаккине тупнӑ. Ҫав ял ҫапӑҫусене пула ҫӗр питӗнчен ҫухалнӑ. Инҫех мар Мосин винтовкине тата каска тупнӑ. Бомба ванчӑкӗсем, гильзӑсем тата ытти япаласем ҫапӑҫусем хаяр пулнине тепӗр хут ӗнентернӗ. Салтаксен юлашки ӳтне, пушмаксене, противогазсене тата ыттисене икӗ метр тарӑнӑшӗнчен чавса кӑларнӑ.
Вырӑнти халӑх каланипе тепӗр ҫапӑҫу вырӑнне палӑртма май килнӗ. Шкул ачисем тупнӑ япаласене «Астӑвӑм вахти» штабне панӑ.
Аслӑ Ҫӗнтерӳ кунӗ умӗн Шупашкар районӗн хаҫачӗ «Тӑван ен» конкурс ирттернӗ. Унта «Вӗсен ячӗсене нихӑҫӑн та манмӗҫ» темӑпа сочинени ҫыртарнӑ. Палах, вӑл Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫипе ҫыхӑннӑ.
Хаҫат редакцийӗ конкурса пӗтӗмпе вырӑсла тата чӑвашла ҫырнӑ 15 сочинени килнине пӗлтерет. Ачасем ветерансем пирки ҫырнӑ ӗҫӗсене кирек мӗнле формӑпа та яма пултарнӑ: интервью, очерк, калав.
Редколлеги пӗрремӗш вырӑна Ҫӗньял Покровски шкулӗнчи Софья Яруткинӑна пама йышӑннӑ. Унӑн ӗҫӗ «Рейхстаг ҫинчи ят» ятлӑ. Вӑл аслашшӗ Виталий Яруткин пирки ҫырса кӑтартнӑ. Софья хаҫатран 500 тенкӗлӗх сертификата тивӗҫнӗ. Ҫапла вӑл хаҫат страницинче кирек кама та саламлама пултарӗ.
Сӗнтӗрвӑрринчи вулавӑш унта ҫӳрекенсене вӑрҫа хутшӑннисене тав тума май туса панӑ. «Ветеран патне ҫыру» акцие иртнӗ уйӑхра ирттернӗ. Унта 50 ытла ача хутшӑннӑ. Ӗнер вара виҫ кӗтеслӗ ҫырусене ачасемпе вулавӑш ӗҫченӗсем пӗрле пулса ветерансем патне ҫитернӗ.
Ачасем ҫырнисем ветерансем валли сӑвӑсем те хатӗрленӗ. Унсӑр пуҫне вӗсем пӗрле пулса «День Победы» юрра шӑрантарнӑ. Чуна тивекен сӑмахсем ватӑсен чунне те пырса тивнине пӗлтерет Сӗнтӗрвӑрри район администрацийӗн сайчӗ.
Ачасем Серафима Миронова, Николай Тихонов, Илья Иванов тата Михаил Дорофеев патӗнче пулнӑ. Хӑйсене ҫавӑн пек тимлӗх уйӑрнӑшӑн ветерансем ачасене чунтан тав тунӑ иккен. Вӗренӳре ӑнӑҫу суннипе пӗрлех вӗсене мирлӗ пурнӑҫ суннӑ.
Сӑнсем (9)
Муркаш районӗнчи Ҫатракассинчи вӑтам шкулта надзор органӗсенче тӑрӑшакансемпе тӗлпулу иртнӗ. Ҫакӑн пек майпа 6–11-мӗш классенче вӗренекенсем усӑ курма пултарнӑ.
Ачасемпе курнӑҫма Шалти ӗҫсен министерствин районти пайӗн пуҫлӑхӗ Е.И. Плечов, ҫар комиссариачӗн Муркаш тата Элӗк районӗсенчи пайӗн комиссарӗ А.А. Кочуров, район прокурорӗ С.В. Павлов, РФ Инкеклӗ ӗҫсен министерствин районти уйрӑмӗн пуҫлӑхӗ Ю.К. Косачев, суд приставӗсен районти пайӗн пуҫлӑхӗ А.Г. Ильин пырса ҫитнӗ. Вӗсемсӗр пуҫне районти тӗп пульницӑн тӗп тухтӑрӗ Н.А. Кожевников тата райадминистрацин вӗренӳ пайӗн пуҫлӑхӗ З.Ю. Дипломатова пулнӑ.
Йӗрке хуралӗнче тӑрӑшакансем ачасене преступлени ҫулӗ ҫине тӑрасран асӑрханма вӗрентнӗ май сиенлӗ йӗркерен пӑрӑнас тесен: «Ҫук», — теме пӗлмеллине палӑртса хӑварнӑ. Вут-ҫулӑмра асӑрханмалли пирки те калаҫнӑ. Правасемпе пӗрлех яваплӑх пирки асра тытмалли прокурор ӑнлантарнӑ.
Сӑнсем (8)
Ӗнер, ҫу уйӑхӗн 6-мӗшӗнче, Шупашкарта «Ҫӗнтерӳ» асӑну комплексне шкула ҫӳремен ачасем самаййӑн пухӑннӑ. Ачасен парачӗ пӗрремӗш хут иртнӗ. Унта 700 яхӑн ача хутшӑннӑ.
Шӑпӑрлансене курма ашшӗ-амӑшӗсем, воспитательсем, ветерансем пынӑ. Пӗчӗкскерсем йывӑр пулсан та маршпа тӳрӗ утма тӑрӑшнӑ.
Мероприятие ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев уҫнӑ. Вӑл ветерансене саламланӑ май парада старт панӑ.
Стройпа хулари 34 ача пахчинчи шӑпӑрлансем утнӑ. Арҫын ачасемпе хӗрачасем ҫар, кадет, моряксен, десантниксен, ҫӑлавҫӑсен тумӗсене тӑхӑннӑ. Кашни тума саккаспа ҫӗлеттернӗ.
Парад ирех пуҫланнӑ. Куракан самаях пулман пулин те мероприяти хаваслӑ иртнӗ. Ара, вӑхӑта ачасемшӗн меллӗ пулма суйланӑ. Вӗсем кӑнтӑрла ҫывӑрма выртаҫҫӗ-ҫке.
Унтан парада вӗсенчен кӑшт аслӑраххисем тӑснӑ. Шупашкарти шкулсенче вӗренекенсем тӗрлӗ форма тӑхӑнса парк аллейинче утнӑ. Йӗркелӳҫӗсем ачасен парадне йӗркелесси йӑлана кӗрессе шанаҫҫӗ.
Комсомольски районӗнчи Ҫӗнӗ Мӑрат ялӗнче Чӑваш Республикин символӗсен кунне анлӑн паллӑ тунӑ. Ҫав кун шкул ачисем пӗлӳ ҫуртне чӑвашсен тумӗсемпе пынӑ.
Ирхине вӗсем ҫак тумсемпех хускану тунӑ. Ритмика урокне ертсе пыракан чӑваш ташшин хусканӑвӗсене кӑтартнӑ. Ӑна волонтерсем пулӑшнӑ.
Тепӗр шӑнкӑрав пурне те урока йыхравланӑ. Кашни класс пӳлӗме вырнаҫнӑ. Уроксем ытти чухнехинчен урӑхла иртнӗ. Анчах кашнинех чӑваш халӑх историйӗпе тата культурипе ҫыхӑннӑ. Акӑлчан урокӗнче ачасем тӑван ял ҫинчен акӑлчанла калаҫнӑ. Географи урокӗнче чӑваш карттине аса илнӗ. Физикӑра вара К.Ивановӑн «Нарспи» поэминчи сӑнланӑ ҫутҫанталӑк пулӑмӗсене тишкернӗ.
Ачасем тӑхтавсенчен те ахаль ларман. Чӑваш символикине пӗлес енӗпе мини-конкурс иртнӗ. 10-мӗш тата 6-мӗш классем Чӑваш Ен ялавне, гербне, гимнне лайӑхрах пӗлни курӑннӑ.
Кун сисӗнмесӗр иртнӗ. Унтан ачасем шкул умӗнчи лапама пухӑннӑ, чӑваш кӗввисене итленӗ. Шкул директорӗ тухса калаҫнӑ май тӑван халӑха хисеплемеллине, юратмаллине палӑртнӑ. Кӑштахран 6-мӗш класара ӑс пухакан Роман Киселев купӑс йӑтса тухнӑ та ташша янӑ.
Куславкка районӗнче чӑваш поэчӗн, куҫаруҫин пултарулӑхне халалласа савӑ вулакансен конкурсӗ кӑҫалхипе виҫҫӗмӗш хут иртнӗ.
Паллах, кашни поэт хӑйӗн сӑввисем янӑранине кӑмӑллать. РФ Ҫыравҫӑсен пӗрлӗхӗн пайташӗ, поэт тата куҫаруҫӑ Анатолий Смолин хӑйӗн сӑввисен декломаторӗ пулнӑ, вырӑс класикӗсен пултарулӑхне юратнӑ. Куславккара иртекен конкурса Смолин вулавӗсем ят панӑ. Унта ачасем те, аслӑ ӳсӗмрисем те пухӑннӑ. Сӑвӑсем вырӑсла та, чӑвашла та янӑранӑ.
Куславкка район администрацийӗн ҫумӗ Мария Солдатихина каланӑ тӑрӑх, вӗсем Анатолий Смолин ентешӗ пулнӑшӑн хӗпӗртеҫҫӗ. Анатолий Смолин чӑваш классикӗсен хайлавӗсене вырӑсла куҫарса чылай кӗнеке кӑларнӑ.
Конкурса хутшӑннисем поэта аса илнӗ, унӑн сӑввисемпе хывнӑ юрӑсене шӑрантарнӑ. Поэтӑн тӑлӑх арӑмӗпе ывӑлӗ пурне те чунтан тав тунӑ.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Октябрьски (Ӗсмел) ялӗнче Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче хыпарсӑр ҫухалнисене асӑнса лартнӑ палӑка юсаса ҫӗнетнӗ хыҫҫӑн савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура ҫӗнӗрен уҫнӑ. Вӑл палӑк Ленин урамӗнче вырнаҫнӑ.
Палӑка ҫӗнетессипе Октябрьски райповӗн ӗҫченӗсем тӑрӑшнӑ. Ӗҫе тӗплӗн пурнӑҫланине кура темиҫе эрне тимлеме тивнӗ. Вырӑнти ял тӑрӑхӗнче тӑрӑшакансем вара палӑк патӗнче чечек лартнӑ, вырӑнти шкулта вӗренекенсем территорие тирпейленӗ.
Палӑка савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ май ирттернӗ мероприятире Н.В. Зарубина вӑрҫӑра вилнӗ ывӑлӗшӗн хурланакан амӑшӗн монологне вуласа панӑ. Ӑна итленӗ май куҫҫуленмесӗр пӗри те чӑтайман-мӗн. Палӑк уҫма Октябрьски ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ А.А. Мясников, Октябрьски райпо ертӳҫи Р.В. Почемов, вырӑнти вӑтам шкул директорӗ Г.П. Григорьев хутшӑннӑ.
Сӑнсем (17)
Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫи вӗҫленнӗренпе вӑхӑт хыҫран хыҫа юлса пырать. Вут-ҫулӑмлӑ ҫав кунсене ҫамрӑк ӑру пӗлменни лайӑх-ха. Тепӗр тесен, пӗлмелле те ан пултӑрччӗ вӗсен ун пеккине. Анчах вилӗмпе пурнӑҫ хушшинче тӑрса ҫӗнтерӗве ҫывхартнӑ хаяр вӑрҫӑ пирки асра тытмаллах. Ҫапӑҫу хирӗнче мӗн чухлӗ вӑйпитти пуҫ хунине те вӗсен пӗлмеллех. Ҫак тӗллевпе Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Питӗркассинчи вӑтам шкулта шкул ҫулне ҫитменнисем валли хитре вулассипе конкурс йӗркеленӗ.
Мероприятие вырӑнти вулавӑшра ӗҫлекен Оксана Мидушкина, Людмила Чеблукова тата Ирина Каленова воспитательсем йӗркеленӗ. Пӗчӗкскерсем салтаксен паттӑрлӑхӗ, чыслӑх, мирлӗ пурнӑҫ пирки сӑвӑсем вуланӑ. Унччен вара вӗсем хӑйсен яваплӑхне ӑнланнӑ май мероприятие чунтан хатӗрленнӗ тесе пӗлтереҫҫӗ вырӑнтисем. Чи хитре вулакансен ятне Максим Ермолаев, Евгений Лукин, Татьяна Стожарова тивӗҫнӗ. Вӗсене Хисеп хучӗпех чысланӑ тата сертификат тыттарнӑ.
Сӑнсем (19)
Илеме ачасене мӗн пӗчӗкрен хӑнӑхтарнинчен пахи ҫук-тӑр. Тӑван чӗлхе илемӗ пирки те ҫаплах калама пулать.
Хӗрлӗ Чутайри «Рябинушка» (чӑв. Пилеш) ача пахчинче кӗҫӗн ушкӑнри ачасемпе икӗ уява: Чӑваш чӗлхи кунне тата Ҫуркуннепе Ӗҫ уявне — халалласа мероприяти ирттернӗ.
«Чӑваш чӗкеҫӗ» ят панӑскерӗн тӗллевне ӑна йӗркеленӗ Надежда Ладайкинапа Светлана Сякаева воспитательсем ачасене чӑваш халӑхӗн культурипе тата йӑли-йӗркипе паллаштарасси, тӑван тӑрӑха юратма вӗрентесси тесе палӑртнӑ.
Шӑпӑрлансене воспитательсем асанне патне хӑнана чӗннӗ. Ватти пӗчӗкскерсене чӑваш тӗррипе паллаштарнӑ. Кӗнчелеҫҫипе епле ӗҫлемеллине кӑтартнӑ. Чӑвашсем епле тумланнине те каласа кӑтартнӑ. Ачасене халӑх вӑййисене выляттарнӑ, вӑйӑ картине кӑларнӑ.
Сӑнсем (9)
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (23.12.2024 15:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 755 - 757 мм, 0 - -2 градус сивӗ пулӗ, ҫил 3-5 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Мускав район сучӗ ЧАП пӗтермелли йышӑну тунӑ. | ||
Пулӑм хуш... |