Шупашкар хулин кунӗнче юлашки ҫулта «Стрижи» (чӑв. «Вӗршӗн») пилот ушкӑнӗ халӑха савӑнтарать. Хальхинче вара ҫуралнӑ кун тӗлне тепӗр парне хатӗрленӗ.
Ҫурлан 13-мӗшӗнче Шупашкарта ҫӗнӗ ача пахчи уҫӑлӗ. Вӑл «Стрижи» (чӑв. «Вӗршӗн») ятлӑ пулӗ. Ӑна уҫнӑ ҫӗре «Стрижи» пилот ушкӑнӗ те хутшӑнӗ. Вӗсем пӗчӗкскерсемпе пӗрле хӗрлӗ хӑйӑва касӗҫ.
Ҫак кун урӑх объектсене те савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫӗҫ. Алькеш поселокӗнче Раҫҫей почтин ҫӗнӗ уйрӑмӗ алӑкӗсене уҫӗ. Сосновкӑра вара авариллӗ ҫуртри ҫемьесем ҫӗнӗ хваттер уҫҫисене тивӗҫӗҫ. 4-мӗш лицей вара ҫӗнӗ стадионлӑ пулӗ.
«Шупашкар: 500 ҫул» парка «Юратакансен пусми» илемлетӗ. Юханшыв портӗнче вара карапсем тунӑ Алексей Крылов академик палӑкӗ пулӗ.
Уяв яланхи пекех хускану тунинчен пуҫланӗ. Унтан ытти фестивальсем старт илӗҫ. Спорт енчен те пуян иртӗ уяв. «Звери» ушкӑн юрланӑ хыҫҫӑн уяв 22 сехетре салютпа вӗҫленӗ.
Чӑваш Ене тепӗр тискер хыпар кисретнӗ. 5-ри ача пурнӑҫӗ татӑлнӑ. Ку — ӑнсӑртран мар. Ӑна 21 ҫулти каччӑ вӗлернӗ тесе шутлаҫҫӗ.
Йӗрке хуралӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ку ӗҫ ҫурла уйӑхӗн 7-мӗшӗнче каҫхине Вӑрнар районӗнчи Мӑн Явӑш ялӗнче пулнӑ. 5 ҫулти хӗрача ялта асламӑшӗ патӗнче хӑнара пулнӑ.
Вырӑнти халӑх пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗчӗк хӗрача картишре уҫӑлса ҫӳренӗ. Ҫамрӑк арҫын ӑна хӑйӗн патне илӗртсе кайнӑ. Каччӑ хӑй те пӗлӗшӗсем патне хӑнана килнӗ пулнӑ.
Хайхи каччӑ хӗрачана сарайне илӗртсе кӗнӗ. Унта вӑл ачана мӑшкӑлланӑ та вӗлернӗ.
Халӗ ҫак ӗҫе тума пултарнӑ каччӑна тытса чарнӑ. Ку ӗҫе халӗ тишкереҫҫӗ.
Ӗнерхи кун, ҫурла уйӑхӗн 6-мӗшӗ, Йӗпреҫ районӗнчи Энтриел ялӗнче пысӑк савӑнӑҫпа ҫырӑнса юлнӑ. Ялта юсаса ҫӗнетнӗ хыҫҫӑн ачасем валли шкул умӗнхи ушкӑн уҫӑлнӑ.
Кӑҫал ачасем ҫӳрекен пӳлӗмсене тӗпрен юсанӑ. Халӗ унта 25 ача ҫӳреме пултарать. Энтриелсен савӑнӑҫне республика пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев та пайланӑ. Вӑл та савӑнӑҫлӑ мероприятие хутшӑннӑ.
Михаил Васильевич халӗ ачасене тӗрлӗ енчен аталантармашкӑн пур услови те пуррине палӑртнӑ. Шкул директорӗ Андрей Треньков каланӑ тӑрӑх, шкул кивӗ пулнӑ, вӑл авариллӗ лару-тӑрурах шутланнӑ. Хысна укҫине перекетлес тӗллевпе унта шкул умӗнхи ушкӑна уҫма шутланӑ. Ашшӗ-амӑшӗ, паллах, савӑннӑ. Энтриел ялӗнчи шкула тӑватӑ ялтан вӗренме ҫӳреҫҫӗ.
Республикӑра ачасем ҫӳллӗ вырӑнсенчен ӳксе суранланни, е унран та хӑрушӑраххи, вилни пирки яланах асӑрхаттараҫҫӗ. Шел те, чылайӑшӗ уямасть ҫакна. Ӗнер Шупашкарта каллех пысӑк инкек пулнӑ.
Шупашкарти кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ районӗнче ӗнер, ҫурлан 6-мӗшӗнче, балконран ача ӳкнӗ. Кун пирки «Про Город» хаҫата Аня Килеева пӗлтернӗ. Унӑн тусӗ ҫав ҫуртра пурӑнать. Вӑл ӳкнӗ ача макӑрнине илтнӗ.
Унтан ҫав вырӑна васкавлӑ медпулӑшу килнӗ. Полицейскисем те ҫитнӗ. Пиллӗкри ача ҫиччӗмӗш хутри балконран ӳкнӗ.
Шел те, ачана пульницӑна илсе кайнӑ чухне вӑл вилнӗ. Халӗ лару-тӑрӑва уҫӑмлатаҫҫӗ. Халӗ ку ыйтупа следстви комитечӗ ӗҫлет. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ача ун чухне пӗччен пулнӑ.
Аслисене пула ачасем вилеҫҫӗ. Иртнӗ уйӑхӑн ҫурринчен пуҫласа ӗнерччен кӑна пирӗн республикӑри ҫулсем ҫинче ҫул ҫитмен 8 ача вилнӗ. Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа вара 14 ача леш тӗнчене ӑсаннӑ. Вилнисенчен чылайӑшӗ урапара пассажир евӗр ларса пыраканскерсем пулнӑ тесе пӗлтерет республикӑн Ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗн патшалӑх инспекцийӗ.
Инкекӗ пӗри тепринчен хӑрушӑрах сиксе тухать. Шӑмӑршӑра, ав, ҫурлан 2-мӗшӗнче ӳсӗр водитель малта пыракан МАЗран иртме хӑтланса ҫулӑн сылтӑм енне тухса кайнӑ. Унти ҫуран утакансем ҫине пырса кӗрсе пӗр ҫемьери виҫӗ ҫынна вӗлернӗ. Ҫав шутра 37 ҫулти ашшӗн аллинчи 4 ҫулти арҫын ача та пулнӑ.
Унччен икӗ кун маларах Ҫӗрпӳ районӗнчи Михайловкӑпа Лапра ялӗсем хушшинче 18 ҫулти водитель МАЗпа пырса ҫапӑннӑ та урапари 17 тата 13 ҫулти ачасем вилнӗ. Ҫурлан 5-мӗшӗнче ӳсӗр ашшӗне пула виҫӗ ҫулхи арҫын ача вилнӗ. Тепӗр виҫӗ ача пульницӑна лекнӗ.
Шупашкарти 7-мӗш ача пахчинче «Key to Learning» программӑпа акӑлчан чӗлхине тарӑн вӗренес енӗпе ушкӑн уҫӑлнӑ.
Ачасемпе ятарлӑ воспитательсем ӗҫлеҫҫӗ. Вӗсен педагогика дипломӗ пур, акӑлчанла ирӗклӗн калаҫаҫҫӗ. Ку программа 3–7 ҫулсенчи ачасем валли. Унпа Аслӑ Британире, Шотландире, Польшӑра, Сингапурта, Уэльсире, Индонезире, Малайзире, АПШра, Индире тата ытти ҫӗршывра анлӑ усӑ курнӑ ӗнтӗ.
Программа тӗллевӗсенчен пӗри — вӗренӗве интереслӗ тӑвасси. Ача тулли кӑмӑлпа вӗрентӗр чӗлхене. Ҫавӑн пек вӑл кирлӗ информацие ӑса хывать.
«Key to Learning» программа кирек мӗнле ачапа та ӗҫлеме май парать. Унӑн пултарулӑхне кура мар — пурне те чӗлхене ӑса хывма майсем туса параҫҫӗ.
Ӳркенмен ӑста пулнӑ. Ҫапла ваттисем ӗлӗкех каланӑ. Етӗрне районӗн ачисем те ала айӗнчи япаласенчен темӗн те пӗр ӑсталама вӗренеҫҫӗ.
Юлашки вӑхӑтра тӑварлӑ чустаран кӳлепесем ӑсталас ӗҫ анлӑ сарӑлчӗ. Сывлӑха ҫирӗплетмелли «Непоседы» ҫуллахи уйлӑха ҫӳрекен ачасем те унран илемлӗ кӳлепесем ӑсталанӑ.
Ҫурла уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Етӗрнери комплекслӑ центр ҫумӗнчи уйлӑхра шӑпӑрлансем валли ӑсталӑх класӗ ирттернӗ. Ачасем чустана алла тытса хаваспах унран тӗрлӗ япала ӑсталанӑ. Унтан вӗсем ӑна сӑрӑпа сӑрласа илемлетнӗ.
Чылайӑшӗ тӑварлӑ чустапа пӗрремӗш хут ӗҫлесе курнӑ. Ӗҫ вӑхӑтӗнче ачасем пӗр пӗринпе калаҫса опычӗпе пайланнӑ. Юлашкинчен шӑпӑрлансем хӑйсем ӑсталанӑ япаласене пӑхса киленнӗ.
Сӑнсем (8)
Шупашкарта шкулсем ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулне хӗрсе кайсах хатӗрленеҫҫӗ. Ҫурла уйӑхӗн 3–6-мӗшӗсенче 64 вӗренӳ заведенине тӗрӗслӗҫ. Кун пирки ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗ пӗлтерет.
2015–2016 ҫулсенче шкулсенче 50 пине яхӑн ача вӗренӗ. Ку, пӗлтӗрхипе танлаштарсан, 3 пин ытла ача нумайрах. 16 шкулта 2 сменӑпа вӗренӗҫ.
Ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулне хатӗрленмешкӗн, шкул ҫывӑхӗнчи территорие хӑтлӑлатмашкӑн, ҫурта юсамашкӑн 88 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Вӗсенчен 67-шӗ — хула хыснинчен, 21 миллион тенки — республика хыснинчен.
Халӗ хулара шкулсене тӗрӗслекен виҫӗ комисси ӗҫлет. Шупашкар хула администрацийӗ, ШӖМӗн Шупашкарти управленийӗ, МЧС, Роспотребнадзор, Пушар надзорӗ, Ростехнадзор та шкулсене тухса тӗрӗслет. Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, ку ӗҫе ҫурла уйӑхӗн 15-мӗшӗччен вӗҫлӗҫ.
Тӑван халӑхӑмӑра ҫутта кӑларнӑ Иван Яковлев халалне Раҫҫейӗпех вӗрентӗҫ. Чӑваш Республикин Раҫҫей Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчине Леонид Волкова кун пирки «Основы духовно-нравственной культуры народов России» (чӑв. Раҫҫей халӑхӗсен ӑс-хакӑл культурин никӗсӗ) вӗрентӳпе методика пуххин авторӗ Георгий Гогиберидзене пӗлтернӗ.
Халал хальлӗхе кӗнекене кӗмен-ха. Анчах Геннадий Волков Иван Яковлев пирки нумай калаҫса ларнӑ хыҫҫӑн кӗнеке авторӗ, Рособрнадзор эксперчӗ «Система просвещения и образования в России во второй половине XIX века» (чӑв. Раҫҫейри XIX ӗмӗрӗн иккӗмӗш ҫурринчи ҫутӗҫпе вӗренӳ системи) 8-мӗш классен истори учебникӗн ҫӗнӗ кӑларӑмне Иван Яковлева тата унӑн халалне килти ӗҫ пек вӗрентме кӗртме пулнӑ. Геннадий Волков Георгий Гогиберидзене халалпа паллаштарнӑ кӑна мар, тӑван халӑхӑмӑр кун-ҫулӗ пирки те каласа кӑтартнӑ.
Кӑҫал «Ачалӑх ячӗпе, ачалӑхшӑн» ыркӑмӑллӑх марафонӗ Комсомольски районӗнче савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура вӗҫленнӗ. Унта 7 миллион та 130 пин тенкӗ пухнӑ.
Каҫалсем хальхинче марафон «енчӗкне» 330 пин тенкӗлӗх пуянлатнӑ. Ку, пӗлтӗрхипе танлаштарсан, виҫӗ хут нумайрах.
Марафонра пухнӑ укҫапа ҫулсерен нумай ачаллӑ тата япӑх пурӑнакан ҫемьесем пулӑшу илеҫҫӗ. Ырӑ чунлӑ ҫынсем айккинче юламаннипе сиплев учрежденийӗсем медицина хатӗр-хӗтӗрӗпе пуянланаҫҫӗ, шкулсемпе ача ҫурчӗсене ҫӗнӗ сӗтел-пукан, кӗнекесем, теттесем туянса параҫҫӗ, ача-пӑча лапамӗсем тӑваҫҫӗ.
Фондри укҫа-тенкӗ ачасен пултарулӑх ушкӑнӗсене, пултаруллӑ ҫамрӑксене пулӑшас ҫӗре те каять. Хӑш районта мӗн чухлӗ укҫа пухнӑ — вӑл ҫавӑнтах тӑкакланӗ.
Кӑҫал марафона 1 пин те 600 ытла ҫын хутшӑннӑ. 100, 200, 300 тенкӗ кӳрекенсем те пулнӑ. Хӑшӗ-пӗри ытларах укҫа хывнӑ. Ҫапла 7 миллион ытла пухӑннӑ та.
-4.7 °C