Ҫӗнӗ Шупашкарти нимеҫӗ Вера Дербенева Кӳкеҫри ача-пӑча ҫурчӗ валли пуканесем ҫӗлет. Вӗсем – пӳрне театрӗ валли.
Вера Дербенева каланӑ тӑрӑх, ал ӗҫӗпе аппаланасси ӑна амӑшӗнчен куҫнӑ. Вӑл «Мастерица» (чӑв. «Ӑстаҫӑ») клуба ҫӳрет. Хӗрарӑм ачалӑхне ҫапла аса илет: «Пирӗн вӑхӑтра лавккасенче пукане туянма йывӑрччӗ, эпӗ вӗсене хамах ҫӗлеттӗм. Вӗсем валли хитре кӗпесем хатӗрлеттӗм».
Кайран, иртнӗ ӗмӗрӗн 90-мӗш ҫулӗсенче, каллех йывӑр тапхӑр пуҫланнӑ. Ун чухне Вера Дербенева хӗрӗпе ывӑлӗ валли тумтир ҫӗленӗ. Халӗ вара вӑл вырӑс халӑх юмахӗсенчи сӑнарсене хатӗрлет, вӗсене Кӳкеҫри тӑлӑх ачасене парнелет. Хӑй каланӑ тӑрӑх, пӗр пукане хатӗрлемешкӗн 2-3 кун тухса каять.
Ҫӗмӗрлере пурӑнакан 34 ҫулти хӗрарӑм тин ҫуралнӑ ачине вӗлернӗшӗн явап тытнӑ. Суд ӑна тӗрмене хупмасӑр 2 ҫуллӑха айӑплама йышӑннӑ.
Следстви тата суд палӑртнӑ тӑрӑх, кӑҫал ака уйӑхӗн 9-мӗшӗнче ҫак хӗрарӑм килти мунчара ача ҫуратнӑ. Унтан вӑл пӗчӗк ачана полиэтилен хутаҫа чикнӗ, шыв юхса пухӑнакан вырӑнта пытарнӑ. Пепке сывлӑш ҫитменнипе вилнӗ.
Кайран хӗрарӑм хӑйне япӑх туйнӑ, вӑл пульницӑна пулӑшу ыйтма ҫитнӗ. Унти тухтӑрсем вӑл тин кӑна ҫӑмӑлланнӑ хӗрарӑм пулнине асӑрханӑ та кун пирки полицие пӗлтернӗ.
Шупашкарта чукун ҫул ҫинче алхасакан виҫӗ ҫамрӑка тытса чарнӑ. Хайхискерсем «чун киленӗҫӗ» тупнӑ: ҫывхаракан пайӑс умӗнче рельс ҫине тӗрлӗ япала хунӑ, ӑна пуйӑс мӗнле таптаса кайнине сӑнанӑ.
Чукун ҫул ҫинче алхаснӑ ачасем 11-те, 13-ре тата 14 ҫулта. Вӗсем Мир проспекчӗпе Хула ҫум урамӗнче вырнаҫнӑ автомобиль тоннелӗ тӑрринче вылянӑ. Ачасем 16 ҫул тултарманнине кура вӗсен ашшӗ-амӑшне явап тыттарнӑ. Ку пӑтӑрмах пирки ҫамрӑксем вӗренекен шкула тата пурӑнакан вырӑнти полицие пӗлтернӗ – вӗсем ачасемпе профилактика ӗҫӗсем ирттерӗҫ.
Асӑрханӑр: чукун ҫул – вылямалли вырӑн мар. Кӑҫалхи ҫур ҫулта кӑна 80 ытла ҫамрӑка рельс тӑрӑх утнӑшӑн тытса чарнӑ.
Ҫӗршыв ертӳҫи Владимир Путин чӑваш хӗрарӑмне чыслама йышӑннӑ. Раҫҫей Федерацийӗн патшалӑх наградисене парасси ҫинчен калакан хушӑва вӑл утӑ уйӑхӗн 17-мӗшӗнчех алӑ пуснӑ. Чӑваш Енӗн Гражданла оборона тата инкеклӗ ӗҫсен министерстви ун пирки ӗнер хыпарланӑ.
Патӑрьел районӗнчи Тури Чакӑ ялӗнче пурӑнакан Надежда Мулгачева «За спасение погибавших» (чӑв. Вилекенсене ҫӑлнӑшӑн) медале тивӗҫнӗ.
Инкек 2017 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 23-мӗшӗнче пулса иртнӗ. Ялти пӗр арҫын ача велосипедпа ярӑннӑ чух пӗвене кӗрсе ӳкнӗ. Ача пулӑшу ыйтса хытӑ кӑшкӑрнӑ. Лавккана ял хӗрарӑмӗсемпе кайма тухнӑ Надежда сасса илтсе шыва чӑмнӑ. Йышри хӗрарӑмсенчен ишме пӗлекенӗ те вӑл ҫеҫ пулнӑ. Пӗрре чӑмсах ачана тупайман. Володя вӑл вӑхӑта шыв тӗпне кая пуҫланӑ. Ҫапах та хӗрарӑм ачана вилӗмрен ҫӑлса хӑварнӑ.
Хусанта пурӑнакан арҫынпа хӗрарӑм ачана ҫул хӗрринче хӑварнӑ. Ҫулталӑкри хӗрачана. Хӑйсен хӗрне. Ҫӗрле. Пӗччен.
Ҫав кун мӑшӑр хирӗҫнӗ. Ҫул хӗрринче. Ҫынсем ҫӳремен вырӑнта. Хытах вӑрҫӑннӑ. Уйрӑлма шут тытнӑ арҫынпа хӗрарӑмӑн калаҫу сыпӑнман. Хӗрарӑм упӑшкин машининчен тухнӑ. Тарӑхса алӑка хупнӑ. Унпа ҫулталӑкри хӗрӗ пулнӑ. Хӗрарӑм хӑйӗн машинине ларнӑ. Ларнӑ та вӗҫтернӗ. Пӗччен. Ачана пӑрахса хӑварса.
Тӗттӗмре ҫул хӗрринче пӗччен ларакан ачана таксист асӑрханӑ. Салонти хӗрарӑм-пассажир васкавлӑ службӑсене часрах чӗннӗ. Васкавлӑ пулӑшу машини, йӗрке хуралҫисем ҫитнӗ. Кайран — ачан ашшӗпе амӑшӗ. Вӗсене 500-шер тенкӗлӗх штрафлама пулать тесе ӑнлантарнӑ журналистсене право хуралӗнче ӗҫлекен ҫын.
Раҫҫейӗн тӗрлӗ кӗтесӗнче тӗпленнӗ чӑваш диаспорин ачисем Шупашкара пуҫтарӑнӗҫ. Вӗсем валли кӑҫал та «Эткер» этнокультура уйлӑхӗ ӗҫлӗ.
Ачасене хальхинче ЧР Сывлӑх сыхлав министерствин «Лесная сказка» (чӑв. Вӑрман юмахӗ) санаторийӗнче утӑ уйӑхӗн 27-мӗшӗнчен пуҫласа ҫурла уйӑхӗн 5-мӗшӗччен йышӑнӗҫ.
Чӑваш Ен Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Республикине Пушкӑртстанри, Тутарстанри, Самар, Тӗмен тата Чулхула облаҫӗсенчи 37 ача килсе ҫитмелле. Вӗсем — чӑваш челхипе тата культурипе тӗрлӗ олимпиадӑра тата конкурсра ҫӗнтернӗскерсем, чӑваш чӗлхине вӗрентекен шкулсенчи чи пултаруллӑ ачасем. Вӗсемпе пӗрле хамӑр регионти маттур арҫын ачасемпе хӗрачасем те канӗҫ.
Кӑҫал ака уйӑхӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарта инкек пулнӑ: ҫунакан хваттерте икӗ ача сӗрӗмпе чыхӑнса вилнӗ. Ҫав вӑхӑтра ачасен амӑшӗ саунӑра рехетленнӗ. Инкек хыҫҫӑн хӗрарӑм тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Паян суд пулнӑ. Судья 38 ҫулти хӗрарӑма 3 ҫул та 9 уйӑхлӑха колони-поселение яма йышӑннӑ.
Суд тата следстви акӑ мӗн ҫирӗплетнӗ: ака уйӑхӗн 3-мӗшӗнче хӗрарӑм ӳсӗр пулнӑ. 2014 тата 2017 ҫулсенче ҫуралнӑ ачисене хваттерте питӗрсе хӑварнӑ та хӑй пӗлӗшӗсемпе саунӑна кайнӑ, унта вӑл 2 сехет ҫурӑ эрех-сӑра ӗҫнӗ.
Арҫын ачапа хӗрача вара зажигалка тупнӑ. Хайхискерсем унпа вылянӑ та пушар тухнӑ. Пӗчӗкскерсем алӑк уҫса урама тухайман – сӗрӗмпе чыхӑнса вилнӗ.
Шупашкарти 61-мӗш шкул ҫумӗнче инженери-техника шкулӗ уҫӗҫ. Ку проект пурнӑҫланасси вӗренӳ учрежденийӗн ҫӗнӗ корпусне уҫнипе ҫыхӑннӑ.
Проекта 1-мӗш класра вӗренекен шкул ачисем те хутшӑнма пултараҫҫӗ. Малтанхи тапхӑрта шӑпӑрлансене инженери-техника профилӗнчи профессисемпе паллаштарӗҫ. Иккӗмӗш тапхӑр – 5-7-мӗш классем валли. Вӗсем валли проектированипе практика занаятийӗсем те пулӗҫ.
Виҫҫӗмӗш тапхӑрта ачасем шкулти пӳлӗмсемпе лабораторисенче кӑна мар, Регионсен хушшинчи компетенци центрӗ тата И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУ ҫумӗнче те вӗренӗҫ. Шкул ачисемпе Чапаев савучӗ тӳрреммӗн ӗҫлӗ.
Кун хыҫҫӑн ачасем икӗ ҫултан пӗрне суйлама пултарӗҫ: колледжсен е техникумсен ҫумӗнче профиль вӗренӗвне малалла тӑсӗҫ е 11-мӗш класс хыҫҫӑн аслӑ шкулта инженери-техника специальноҫне суйлӗҫ.
Шупашкарта Мир проспектӗнчи пӗр ҫуртра ӗнер, утӑ уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, чутах пысӑк инкек пулман. 4 ҫулти ача виҫҫӗмӗш хутри чӳречерен урамалла тухса ӳкнӗ. Юрать, пӗчӗкскер вилмен, ӑна пульницӑна илсе кайнӑ.
Ачан хырӑмӗ тӗлӗнче суранланнӑ. Унӑн пурнӑҫӗ хӑрушлӑхра мар. Вырӑна васкавлӑ медпулӑшу ҫитнӗ, арҫын ачана пульницӑна сипленме илсе ҫитернӗ.
Аса илтерер: ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Шупашкарта ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ районӗнче 2-ри ача 17-мӗш хутран ӳксе вилнӗ. Кун пирки сайтра хыпарланӑччӗ.
Вӑрнар районӗнче пурӑнакан 31 ҫулти арҫын 8-ти ывӑлне хӗнесе пурӑннӑ. Ашшӗ ачана пусмӑрлани пирки шкулти вӗрентекенсем пӗлнӗ. Вӗсемех кун ҫинчен йӗрке хуралӗн органӗсене хыпарланӑ.
Следовательсем акӑ мӗн уҫӑмлатнӑ: кӑҫал нарӑс-пуш уйӑхӗсенче ҫак арҫын 8 ҫулти ывӑлӗпе хӑйне тивӗҫлипе тытман, тӑтӑшах хӗненӗ. Ачана хӗненине вӗрентекенсем сиснӗ. Вӗсем чӑтса тӑрайман – йӑлтах полицие пӗлтернӗ.
Ашшӗ тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ӗҫе тишкерсе пӗтернӗ. Кӗҫех ӑна Вӑрнар районӗн сучӗ пӑхса тухӗ.
+17.3 °C